Tíminn - 30.12.1962, Qupperneq 10

HUGLEIÐINGAR
fella lántökur til allra ann-
arra vega, þótt það væri að
vísu gert enn einu sinni fyr-
ir jólin. Kæmi mér ekki á ó-
vart þótt það hefði áunnist
nú þegar, að lán yrði sett í
Stráka-veginn t. d. fyrir vor-
ið, hvað sem meira verður.
Fleira mætti nefna en
þetta nægir að sinni. Enginn
skyldi þó taka þessi hræðslu
gæði, á elleftu stundu, sem
varanleg batamerki eða yfir-
bót.
Eins og aíii er
komið
Hitt mun réttara, að meg-
instefnan sé, að „eins og allt
er komið“ sé ekki um annað
að ræða enn „gera eitthvað",
ef takast mætti að komast
yfir kosningarnar í vor.
Taka svo til óspilltra mála
með „viðreisnina“ á ný með
upphaflega laginu, og kæmi
þá vafalaust einnig ýmislegt
til greina, sem aðeins hefur
verið ymprað á fram að
þessu:
Atvinnurekstur útlendinga,
endurskoðun togaravöku-
laga, landhelgin, vinnulög-
gjöf í stíl stórkapitalisma,
afhending ríkisfyrlrtækja í
einkarekstur, endurskoðun
félagafrelsis, enn meiri sam-
dráttur landbúnaðar o. fl.
Ný kosningaloforð
Nú munu stjórnarflokkarn
ir ekki ganga til kosninga á
nýja árinu með sömu kjör-
orðin og síðast, þegar þeir
lofuðu stöðvun dýrtíðar og
bættum lífskjörum. Munu
flestir skilja af hverju því
sama verður ekki lofað aft-
ur, þvi þessi loforð voru efnd
með óðadýrtíð og kjaraskerð
ingu. En því mun samt ekki
verða gleymt hvað sagt var
og hvað gert hefur verið.
Forsætisráðherra lýsti þvi
yfir á gamlárskvöld 1960, að
ákveðið hefði verið þá þegar
að semja stórhuga fram-
kvæmkvæmdaáætlun fyrir
næstu árin. Þannig átti fram
kvæmdaáætlunin að koma
strax — en við nánari at-
hugun hefur þótt áhættu-
minna að gefa hana ekki út
fyrr en rétt fyrir kosningar.
Nú á að lofa framkvæmd-
um og gefa út framkvæmda-
áætlun á kostnað ríkisins
fyrir kosningar. En alvöruna
í þeim leik má nokkuð á því
sjá, að hvergi vottar fyrir
nýjum framlögum til þeirr-
ar framkvæmdaáætlunar á
fjárlögum fyrir 1963, sem
verið var að afgreiða nú fyr-
ir jólin. Þó mun gefið í skyn,
að áætlunin eigi að verða
allra meina bót.
Enn fremur veröa menn
beðnir að harka af sér dýr-
tíð, kjaraskerðingu og „við-
reisnina“ yfir höfuð því bað
sé nauðsynlegt að standa
með stjórnarflokkunnm gegn
kommúnismanum i Fram -
sóknarflokknum. Flokkur-
inn ætli að innlgiða hér
10
kommúnisma og þrælabúðir
með tilstyrk Sovéthers
(Rauða hersins), en á þvi
hefur Mbl. frætt menn und-
anfarið.
Má telja þennan málflutn
ing með furðulegri fyrirbær-
um ársins, sem er að kveðja,
og sýnir þetta vel upp á
hverju þeir geta fundið, sem
athyglina vilja draga frá
eigin verkum og óttast um
sinn hag.
Ekki telja menn líklegt, að
stjórnarflokkarnir vaxi af
þessum málflutningi. Finnst
mörgum eitthvað bogið við
þetta.
Svona málflutningur gafst
illa í Bandaríkjunum í kosn-
ingum nú á þessu ári. Verð-
ur þess vart hér, að mörgum
Sjálfstæðismönnum finnst
minnkun að þessum áróðri,
og þá ekki sízt þegar honum
er blandað í umræður um
málefni íslands og Efnahags
bandalagsins, eins ég mun
drepa lítillega á í sambandi
við þau efni. Finnst ýmsum
þá taka steininn úr.
ísland og Efnahags-
bandalagið
Árið 1963 ---nítján árum
eftir að lýðveldi var endur-
reist á íslandi — gæti orðið
úr því skorið, hvort ísland
verður áfram fullvalda sjálf-
stætt ríki — eða ekki
í V-Evrópu hefur verið
sett á fót Efnahagsbandalag
Evrópu og fara ýmsir for-
göngumenn ekkert dult með,
að það eigi að vera upphafið
að pólitískri sameiningu
Evrópu, og markmiðið sé
Bandaríki Vestur-Evrópu.
Þessi mál þróast talsvert
ört og sá tími nálgast því óö-
um, að íslenzka þjóðin verð-
ur að gera upp við sig, hvort
hún ætlar sér að stefna inn
í þessa ríkja- og þjóðasam-
steypu í V-Evrópu, eða hvort
ísland ætlar að halda full-
veldi sínu og vera utan' við
bandalagið.
Hvort, sem þetta verður
endanlega gert upp á því ári,
sem í hönd fer eða ekki, þá
er sennilegast, að teningun-
um varðandi framtíð ís-
lenzku þjóðarinnar ve”ði
kastað á því kjörtímabili,
sem hefst á árinu.
Tvær leiðir
Um tvennt er að velja í
raun og veru. Að stefna inn
í bandalagið og þar meg inn
í nýja Vestur-Evrópuríkið —
því aftur verður ekki snúið
ef örlagaskrefið hefur ve”ið
stigið. Á hinn bóginn, að
hafa samvinnu og samskipti
við þessar þjóðir og hið nýja
ríki, án þess að ganga í
bandalagið eða tenglast þvi
nánar en eðlilegum menning
ar- og viðskiptatengslum.
Á milli þessara tvegeia
leiða verða menn að velja
Fram hjá þessum megin-
kjarna verður komist í bví
efni verða allar vífillengjur,
allar flóknar útlistanir og
hártoganir léttvægar þegar
á hólminn kemur.
Inn á aðra hvora þessa
braut verður ag fara. Það er
ekki hægt að ganga báðar
þessar leiðir í senn.
Einmitt þess vegna hefur
Framsóknarflokkurinn tek-
ið afstöðu í umræðum á Al-
þingi, að markmið íslend-
inga ætti að vera samning-
ar við bandalagið um tolla-
og viðskiptamál án annarra
tengsla. Þá leið eigi að fara
og taka upp samninga við
bandalagið á þeim grund-
velli, þegar tímabært verð-
ur.
Þessi afstaða byggist á
þeirri skoðun, að ísland
geti ekki gengig í Efnahags-
bandalagið, þar sem það
mundi enda með því að land-
ið missti fullveldi sitt og
þjóðin yrði sem dropi í þjóða
sjó Vestur-Evrópu.
Ríkisstjórnin segist á hinn
bóginn ekki búin að gera upp
við sig, hvort betra muni
vera fyrir ísland ag sækjast
eftir tolla- og viðskiptasamn
ingi eða aukaaðild, sem svo
er kölluð.
í skýrslu sinni segir ríkis-
stjórnin að þessar tvær leið-
ir komi til greina að hennar
áliti.
En það kemur líka fram,
að aukaaðildarleig þýddi aö
taka verði upp samninga um
höfuðákvæði Rómarsamn-
ingsins. Taka verði upp
samninga á aðildargrund-
velli með undanþágu frá
Rómarsáttmálanum Koma
þá m. a. samningar um at-
vinnurekstrarréttindi útlend
inga í landinu, fjármagns-
flutninga, atvinnuréttindi
og sameiginlega stefnu í
efnahags- og atvinnumál-
um, að þvi er bezt verður
séð.
Þetta kemur fram í skýrslu
ríkisstjórnarinnar, sem við-
skiptamálaráðherra flutti á
Alþingi, og breytir engu þótt
síðar hafi verið reynt að gera
þetta óskýrara með mál-
flutningi úr herbúöum stjórn
arinnar, sem stangast alveg
við skýrslu hennar sjálfrar.
Umræðurnar á Alþingi í
heild hafa nokkuð skýrt
viðhorfið. Þegar Framsókn-
armenn tóku þá afstöðu, að
markmiðið ætti ag vera
tolla- og viðskiptasamning-
ar, og nú þegar væri hægt
að sjá, að þannig bæri að
taka málið upp, varð ríkis-
stjórnin ókvæða við. Þó
höfðu Framsóknarmenn meg
þessu lýst sig fylgjandi ann-
arri þeirri leið, sem rikis-
stjórnin taldi færa.
Hafa margir furðag sig á
þessu.
En skýringin er sú, aö auka
aöildarstefna sú, sem ríkis-
stjórnin heldur fram í
skýrslu inni, er leið þeirra.
sem vilja koma íslandi inn
í Efnahagsbandalagið ef
þeir fá bolmagn og fulltingi
til.
Það leynir sér ekki hvaö
ríkisstjórnin vill. Það sést á
þeim ofsa, sem beitt er gegn
Framsóknarmönnum fyrir
ag aðhyllast og berjast fyrir
því, að mál íslands verði tek
in upp við Efnahagsbanda-
lagið á grundVelli tolla- og
viðskiptasamninga.
Afstaðan skýrist
Þetta skýrir mikið, og í
raun réttri ekki erfitt að sjá
nú, hvernig málið horfir við,
þótt margt sé vafalaust eft-
ir að segja, og þag ekki allt
til að skýra viðhorfið.
Geti stjórnarflokkarnir
einir ráðið ferðinni í þess-
um málum, verður tolla-
og viðskiptasamningaleið-
inni lokað. Blátt áfram með
því að sækja um samninga
á aðildargrundvelli, því það
vilja þeir helst og þar með
væri teningunum kastað.
Enn undanhaldsleið sinni,
þ. e. tolla- og viðskiptasamn-
ingsleiðinni, halda stjórnar-
flokkarnir samt opinni.
Geti stjórnarflokkarnir
ekki einir ráðið, verður tolla
og viðskiptasamningsleiðin
tekin fram fyrir og málefni
íslands tekin upp við banda-
lagið á þeim grundvelli.
Við höfum spurt á Alþingi
hvað það væri í aðildarleið-
inni umfram hina sem ís-
land ætti að sækjast eftir
— en engin svör fengið.
Við höfum bent á, að þaö
sem öðrum þjóðum verða
réttindi, verði okkur óbæri-
legar kvaðir,!svo sem gagn-
kvæmur réttur til fjármagns
flutnings, atvinnurekstrar
og afnota af lands- og sjáv-
argæðum, og þannig mætti
lengi telja. Enn fremur að
íslendingar fengju engu ráð-
ið um sameiginlegu málin,
sem nú þegar eru allir meg-
inþættir efnahags-, atvinnu
og fjárhagsmála. Og áður
en varir flest önnur efni til
viðbótar, jafnóðum og banda
lagið þróast í ríki.
Við bendum á, að óhugs-
andi sé að íslendingar geti
haldið fullveldi sínu og sjálf-
stæði, né verði áfram hús-
bændur á sínu heimili ef
útlendingar eigi ag fá rétt
til að komast inn í atvinnu-
vegi landsins þ. á. m. sjávar-
útveginn og með þvi öðlast
afnot sjálfrar landhelginn-
ar beint eða óbeint.
Þetta á sérstaklega við
um íslenzku þjóðina 180 þús.
manns í landi mikilla ónot-
aðra möguleika.
Óspart eru menn nú og
verða framvegis hræddir á
tollmúrum þeim, sem byggð-
ir verði til frambúðar ntan
um Vestur-Evrópu oe gefið
í skyn, að við munum þeirra
vegna þvingast til að ger-a
æði margt fleira en gott þyk-
ir.
Við höfum ekki trú á því.
að þjóðir V-Evrópa þvingi
okkur i einu né neinu — né
loki okkur frá “ð’ilegnm vtð-
skiptakjörum, þótt þær
sameinist- En enginn get-
ur þó fullyrt hverju hægt er
ag koma til leiðar.
Á hinn bóginn er lífsnauð-
syn, að við berum sjálfir
gæfu til að taka mál okkar
upp á þann hátt, sem bezt
samrýmist okkar eigin hag
og hlaupum ekki á okkur né
rösum um ráð fram Það er
nóg komið af óðagotinu í
þessu máli. Verður það ekki
rakið ag þessu sinni.
Málstaður íslands?
Einmitt af þessum ástæð-
um leggjum við höfuðáherzlu
á og höfðum alltaf gert að
bíða átekta, þangað til rétti
tíminn er kominn til að taka
upp málefni íslands við
Efnahagsbandalagið.
Ríkisstjórnin lætur flytja
um þetta sjónarmiö kjána-
legan skæting í blöðum sín-
um í stað raka. Og ráðherr-
ar segja: Það á að tala og
skýra málstað íslands. En
við segjum: Hver er málstaö
ur íslands? Er ekki mest um
vert að vita, hvað á að segja?
Er það málstaður íslands
t. d., sem hvað eftir annað
kemur fram hjá viðskipta-
málaráðherranum G.Þ.G., að
engin ástæða sé til að hafa
áhyggjur af því, þótt erlend-
ir aðilar komi inn í fiskiðn-
aðinn.
Er það málstaður íslands,
þegar forsætisráðherrann á
Alþingi telur það frekju að
gera ráð fyrir gagnkvæmri
niðurfellingu tolla okkar og
bandalagsins.
Eða er það málstaöur ís-
lands, sem við Framsóknar-
menn höldum fram um þessi
efni.
Þetta eru aðeins dæmi um
einstök þýðingarmikil at-
riði, en jafnvel þótt ekki séu
fleiri dæmi tekin, þá sést svo
ekki fer á milli mála, að
það er ekki nóg að tala og
tala. Höfuðatriðið er, að
menn viti, hvað segja skal
— hvað þjóðin vill láta segja
og það sé sagt þegar við á.
Ég endurtek um þetta,
sem ég hef áður sagt: Það
skiptir mestu að flytja mál-
stað íslands rétt á réttum
tíma, en fátt skaölegra en
flytja hann villandi í ótíma.
Hvers vegna
»S1 ’.qrt
ágreiningur?
Ýmsir spyrja sjálfa sig,
hvað til komi að menn gerast
talsmenn og það ákafir tals
menn þess að ísland gangi
inn í Efnahagsbandalagið
og inn í nýtt stórríki Vestur-
Evrópu, ef því er að skipta.
Þessir menn virðast
magna sig þeirri fjarstæðu,
að íslendingar geti ekki
tryggt sér góð lífskjör fram-
vegis, ef þeir standi alger-
lega á eigin fótum og eigi
aðeins eðlileg viðskipti og
samvinnu vð aðra.
Þeir mála upp dökkar
myndir af tollsirtum lönd-
um allt í kr'ne'um okkur a.
m k. í Vestur-Evrópu sem
beiti viðskiptaþvingunum og
geri öðrum þjóðum ólíft.
En fleira kemur til.
TIMIN N, sunnitdaginn 30. dcsembcr 1963
I