Tíminn - 24.03.1963, Síða 6

Aflasæld
i
Hvar sem til fréttist í ver-
stöðvum landsins er fiski mok
að á land, þegar gæftir eru.
Það er sama, hvort þessar
fregnir eru vestan úr Ólafsvík
eða austan úr Þorláks'höfn, |
frá Vestmannaeyium, Akra-
nesi eða Keflavík, svo að!
nokkrar verstöðvar séu nefnd j
ar. Gæftir hafa þó orðið stop-
ular sums staðar en þó ekki
svo að til stórtafa hafi orðið.
í öllum frystihúsnm er nóg j
að starfa, og víða vantar fólk
til framleiðslustarfanna, þótt i
margir vinni allt að tvöföld-
um vinnudegi mánuðum sam-
an, en þeir vinnuhættir mega
nú teljast algildir í miklu
fleiri starfsgreinum en fisk-
veiðum og fiskiðnaði, og fer j
þar saman nauðsyn atvinnu- ;
veganna og vinnustéttanna,
sem verða að lengja vinnudag í
lnn svo mjög til þess að kom
ast sæmilega af.
Þessar mokveiðar þorsks og i
ýsu koma þegar í kjölfar síld- j
veiðanna í vetur hér við Suð-
vesturlandið, og jafnframt
berast fregnir af því, að sum-
argotssíldin sé komin í stór-
um torfum upp að landi mán-
uði fyrr en vant er. Úr ver-
stöðvum í öðrum landshlutum
berast og góðar fregnir um
mikinn afla og atvinnu af
þeim sökum.
í VEÐURBLÍÐU á útmánuðum þessa einmunavetrar eru ýmsir bændur farnir að vinna voryrkjustörf. At-
vinnudeild Háskólans er jafnve) farin að sá korni í tilraunaskyni, oq jarðvinnsla mun hafin á nokkrum
stöðum, enda nær ekkert frost í jörð. Mikið má vera, ef einhvers staðar er ekki farið að plægja kornakra
þá hina nýju, sem sánir skulu í vor — jafnvel sá. Víst er, að ekki líður langt, þangað tll farið verður að
hugsa til sáningar á Skógasandi og Stórólfsvelli. En þá vaknar spurningin: Fæst nokkur leiðrétting á korn.
sölumálunum? Ætlar ríkisstjórnin ekkl að sjá sóma sinn í því á þessu vori, að veita hinni nýju og mynd-
arlegu búgreln íslenzkra bænda jafnræðl við erlenda kornframleiðslu á innlendum markaði? Ætlar hún að
halda áfram að greiða niður erlent korn en velta fslenzku kornl ekki aðstöðu til sambærilegs verðs? Hér
er alveg um einstakt og furðulegt ranglæti að ræða. Væri tilvalið, að ríkisstjórnin sæi vlllu síns vegar og
gerði á þessu leiðréttingu um þær mundir, sem sáð verður í íslenzka kornakra á þessu vori, svo að þeir
sem sá, geti vitað tll hvers þelr eru að sá? — Myndln er af kornskurðl með vélum á Skógasandi.
Öfugu klærnar
Þetta eru allt góðar fregnir
og minna á, að náttúran er
þjóðinni gjöful eins og oft
áður og landsgæðin mikil, ef
menn hafa dug til^ að aflá
þeirra. Sá dugur fslendinga
verður sér ekki til skammar
nú fremur en fyrri daginn. En
jafnframt er hart til þess að
hugsa, að um stjórnartaum-
ana í landinu skuli haldið
með öfugum klónum og það-
an komi og hafi komið síð-
ustu árin aðgerðir, sem dragi
úr höndum manna verulegan
hluta þess fengs, sem þeir
afla, torveldi mönnum að
nota það til varanlegs örygg-
is, sem unnið er fyrir, skerði
lifskjörin með óviturlegum
ráðstöfunum eða beinum og
stórvirkum aðgerðum til
þess að sópa hluta af feng
framleiðslustéttanna til fjár-
plógsmanna og gróðajöfra og
stuðla að stórfelldu ranglæti
I tekjuskiptingunni. Ef alt
væri með felldu, ættu fram-
leiðslustéttirnar nú að geta
haft hina beztu afkomu með
því að vinna skaplegan vinnu
dag og geta notið góðra og
batnandi lífskjara. En allir
vita, að þetta er ekki unnt.
„Viðreisnin“ sér fyrir því. —
Ástandið er eins og hjá þjóð
með mikinn herkostnað, þar
sem rikið verður að taka
drjúgan skerf af þegnunum
en þeir verða að ná því aftur
með stóraukinni vinnu. Ráð-
leysi og óviturlegar stjórnar-
athafnir baka íslendingum
nú þann „herkostnað", sem
almenningur verður að leggja
fram, en aflauppgripin og hin
mikla atvinna gera honum
þag fært enn sem komið er,
þó með stórauknum þræl-
dófni, sem áreiðanlega á eft-
ir að segja til sín í lífi kyn-
slóðarinnar, sem nú vinnur
hörðustum höndum.
Á móti 12 mílunum
Öllum er ljóst, að aflasæld-
in og miklar atvinnutekjur
íslendinga nú stafa að veru-
legu leyti af útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar 1958. Það er
óneitanlega stærsta skrefið
til velmegunar hér á landi,
sem stigið hefur verig frá lýð-
veldisstofnuninni. Öfugu
klærnar á Sjálfst.fl. börðust
gegn þessu fram á síðustu nöf.
Morgunblaðið var látið tor-
tryggja þessar ráðstafanir'
allt sumarið 1958 og smíða
vopn handa Bretum. En þess-
ir menn vöknuðu loks harka-
lega við kall þjóðarinnar rétt
áður en brezku hersklpin
komu og þorðu ekki annað en
snúa við blaði að sinni. Það
er hverjum manni fullljóst,
sem með þessnm málum hef-
ur fylgzt, að mestar líkur eru
til, að ekki væri enn búið að
færa út landhelgina í tólf míl
ur, ef Sjálfstæðisflokkurinn
hefði ráðið og ekki þurft að
óttast um völd sín. Og þá
hefði aflasæld og mikil -at-
vinna varla borið verstu högg
„viðreisnarinnar“ af þjóðinni
á þessu ári.
Afkoma bænda
Talandi vitni um þetta er
afkoma bændastéttarinnar á
þessum árum. í sveitum lands
ins var ekki unnt að færa út
„landhelgina" 1958, svo af-
koma bænda geti nú byggzt
á því eins og fólksins við sjáv
arsíðuna. Högg „viðreisnarinn
ar“ falla því á bændur nú með
meiri þunga en á flestar aðr-
ar stéttir, og fella þá fleiri en
hollt er þjóðinni allri. Að vísu
gerði vinstri stjómin stórátök
á sviði landbúnaðar, t. d. í því
að stuðla að áukinni ræktun,
svo að hún komst upp í 4400
hektara 1958, og á þvi bygg-
ist, aff búin hafa getað stækk-
að nokkuð síðustu ár, þegar
þetta land er að koma í fulla
rækt. En nú hefur ársræktun-
in minnkað um 500 hektara í
stað þess að hún hefði þurft
að aukast um 500 hektara,
svo að búastækkun hlýtur að
verða mjög lítil næstu ár.
Meðalbændur og mlnni
safna nú skuldum, þeir geta
ekki vélvæðzt, og margir vilja
hverfa frá búskap en ekki
unnt að selja jarðir og bú-
stofn við eðlilegu verði. Jarð-
ir fara því í eyði, og jafnvel
stórbýli í miðjum afbragðs-
sveitum eru auglýstar til sölu
án árangurs.
„Það er ekki til neins að
segja, að þetta sé allt saman
í lagi“, sagði einn bezti og
reyndasti bændahöfðingi
landsins, Þorbjörn Björnsson
á Geitaskarði er hann leit
inn, í skrifstofu blaðsins í
gær. „Ég sé höfuðból í Vatns-
dal auglýst til sölu, og enginn
vill vist kaupa“. í Blöndu.hlíð
fara afbragðsjarðir i eyði, og
þetta er víst engin einkasaga
þessara sveita. Það er hættu-
legt hvernig búið er að land-
búnaðinum". Þorbjöm lítur
þetta raunsæjum augum og
verður varla sakaður um að
áj á þáð: gegnum pólitísk gler-
augu.
Brezk saga
Landbúnaði er þannig hátt
að sem atvinnuvegi, að það,
sem er illa eða vel gert í hans
garð kemur fram til ills eða
góðs í langri framtíð. Enginn
vafi er á því, að fantatök við-
reisnarinnar á landbúnaðin-
um eiga eftir að hefna sin
illa, ekki aðeins á bændastétt
inni, heldur þjóðinni allri. —
Það mun hefna sín, þegar rik
isstjórn girðir fyrir nauðsyn-
lega vélvæðingu með hefndar
gengisfellingum og tollráni,
hleypir áburðarverði upp úr
öllu valdi, setur stólinn fyrir
dyr í ræktunarmálum, leggur
almennan persónulegan
launaskatt á bændastétt, og
getur jafnvel ekki unnað mik
ilvægri, nýrri búgrein eins og
kornrækt jafnræðis við erlent
korn á innlendum markaði.
En á sama tíma og íslenzk
ríkisstjórn býr þannig að land
búnaði hefur merkur búnað-
arfrömuður, sem dvalizt hef-
ur í Bretlandi eitt missiri og
kynnt sér brezkan landbúnað
aðra sögu að segja.
Kristján Karlsson fyrrver-
andi skólastjóri á Hólum
flutti erindi á fundi Bænda-
klúbbs Eyfirðinga s. 1. mánu-
dag. í frásögn hans kemur í
Ijós, hve geysiþýðingarmikið
hrezk stiórnarvöld telja að
UM MEM
efla landbúnað og að það sé
heill og nauðsyn þjóðarinnar
allrar, enda valdi aðgerðir
þeirra því, að fjármagnið
streymi inn í brezkan land-
búnað, gagnstætt því sem sé
hér á landi, og fé til fjárfest-
ingar í brezkum landbúnaði
sé ekki skattlagt hjá brezkum
bændum. Blaðið Dagur á Ak-
ureyri endursegir m. a. þetta
eftir Kristjáni:
„Ríkið styður bændastétt-
ina mjög verulega, sagði ræðu
maður til dæmis borgar rikið
helming alls tilbúins áburðar,
sem bændur nota á ræktar-
lönd sín. Áburðarnotkunin
hefur líka margfaldazt og eft-
irtekjan vaxið mjög. Styrkir
og ýmisleg aðstoð kemur
fram á margan hátt. En að
meðaltali mun aðstoð ríkis-
valdsins nema um 120 þús.
ísl. króna árlega til hvers
meðalbónda. Aðstoð þessi er
veitt bændunum beint, svo
sem hvað snertir áburðinn.
Ríkið leggur bændum til þriðj
ung kostnaðar við byggingar
útihúsa, beint framlag, veitir
ákveðinn styrk á hverja ekru
lands, sem plægg er til gras-
ræktar og erfiðleikastyrkur er
veittur þeim bændum, sem
búa á hálendinu, þar sem
hver ekra lands gefur miklu
minna af sér. Sá styrkur er
veittur á hvern grip“.
Það er harla fróðlegt að
bera þetta saman við aðgerð-
ir íslenzkrar ríkisstjórnar
þessl missirin. Nú verður senn
farið að sá korni í íslenzka
akra á þessu vori. Skyldi rík7
isstjórnin nú ekki sjá sóma
sinn í því ag veita þessari
nýju búgrein jafnrétti þó
ekki væri lengra stigið í fyrsta
skrefi?
ToIIskráin
Undanfarna daga hefur
mönnum orðið tíðrætt um
tollskrá, enda hefur það síazt
út, að loks muni stjómin ætla
að láta plagg þetta sjá dags-
ins ljós. Því verður varla trú-
að, að hin nýja tollskrá hafi
ekki í för með sér einhverjar
tollalækkanir, annað væri ó-
hugsandi, eftir llt tollaokrið,
sem beitt hefur verið, sam-
fara vilyrðum um tollalækk-
un, sem dregin hefur verið
von úr viti. Fáist nú einhverj
ar tollalækkanir, sem varla
verða þó annað en fimmeyr-
ingur af krónu hverri, sem
skatta- og tollaæði ríkisstjórn
arinnar hefur af mönnum
hrifsað, þá verður það ekki
sízt að þakka harðri gagnrýni
Framsóknarmanna á þetta
tolla- og skattrán enda hafa
þeir flutt hvað eftir annað til
lögur um þetta. Á þinginu
núna hafa Framsóknaimeixn
borið fram margar tillögur
um tollalækkanir, t. d. að fella
niður hinn illræmda 8% við-
bótarsöluskatt, sem átti að-
eins að vera til eins árs en er
við líði enn, frumvarp um af-
nám innflutningsgjalda af
nauðsynlegustu heimilisvél-
um og að undanþiggja leigu-
og læknabifreiðar ínnflutn-
ingsgjaldi. Engum þessum til-
lögum hefur reynzt unnt að
koma fram, en nú er að vita,
Framhald á 13. síðu.
6
T f M 1 N N, sunímdagurlnn 24. marz 1963.