Tíminn - 17.04.1963, Blaðsíða 6

& TÓMAS KARLSSOÖ RITAR
■ ;
ÞINGFR

Þjóðhagsáætlunin er
hreint kosningaplagg
Ólafur Thors, forsætisráð-1
herra hafði í gær framsögu
fyrir skýrslu um þjóðhags- og
framkvæmdaáætlun ríkis-
stjórnarinnar. Lýsti ráðherr-
ann því yfir, að þessi áætlun
væri tillaaa ríkisstjórnarinnar
til þjóðarinnar og myndi
stjórnin ræða hana við fóíkið,
Skýrslan er samin af embættis
mönnum og stofnunum ríkis-
ins. — Auk forsætisráðherra
tóku þeir Eysteinn Jónsson og
Lúðvík Jósepsson til máls, en
umræðunni frestað og fundi
slitið í sameinuðu þingi að
máli þeirra loknu.
Ólafur Thors
I sagði, að ríkis-
Istjórnin hefði
|lýst því yfir 20.
^nóv. 1959 að hún
pmyndi gera fram
kvæmdaáætlun
ítil að starfa eft-
|ir. Miklir erfið-
jleikar reyndust
'vera við fram-
kvæmd verksins og hefur því dreg
ist á langinn. Áætlun þessi er frum
smíg og um margt ófullkomin. í
henni felst iramkvæmdaáætlun fyr
ir árið 1963 og almenn þjóðhags-
áætlun fyrir árin 1963—1966. Þessi
áætlun felur ekki í sér nákvæm-
ar áætlanir um einstakar greinar
eða sundurliðaðar áætlanir um
einstakar framkvæmdir. Áætlunin
á ekki að vera þröngur stakkur
um framkvæmdir hins opinbera,
einstaklinga og félaga heldur eins
konar leiðarvísir um stefnumið'.
Vig leggjum það undir dóm þjóð-
arinnar, hvort þessi áætlun verð-
ur framkvæmd eða ekki.
Eysteinn Jóns-
son sagði, að nú
er þessi áætlun
væri loks tekin
til meðferðar á
þinginu væru um
ekki nema 4
vinnudagar eftir
af þinghaldinu,
þar sem gert
væri rág fyrir,
að þinglausnir færu fram á laug-
ardag. Þingmenn hefðu á engan
hátt átt þess kost að fylgjast með
þessari áætlanagerð, enda bar
ræð'a forsæíisráðherrans það með
sér, að tll þess er alls ekki ætlast
að þeir hafi hér á einn eða annan
hátt hönd með í bagga. Þessari
áætlun fylgir ekkert frumvarp og
engin tillaga til þingsályktunar.
Það er orðið langt síðan ríkis-
stjórnin boðaði að hún myndi
laggja fram b ára framkvæmdaáætl
un, sem yrð'i starfað eftir siðari
hluta kjörtímabilsins. Að áliðnu
árinu 1961 fullyrtu ráðherrar enn,
að byrjað yrði að starfa eftir fram
kvæmdaáætlunni á árinu 1962. í
ræðu, sem Bjarni Benediktsson
hélt á árinu 1962 hjá Vinnuveit-
endasambandinu sagði hann, að
þa þegar væri til framkvæmdaá-
ætlun, en ekki þætti tímabært að
birta hana. Hvað sem þar hefur
Hin marglofaða 5 ára framkvæmdaáætlun er orðin að framkvæmda-
áætlun fyrir rúmt hálft þetta ár, er felur ekkert nýtt í sér.
verið átt við, virðist ríkisstjórnin
hafa komizt að þeirri niðurstöðu,
að hyggilegast myndi verða fyrir
hana, að leggja áætlunina ekki
fram fyrr en rétt fyrir kosningarn-
ar, þannig að reynslan skæri ekki
úr um það fyrir kosningar við
hvag af því sem í henni væri yrði
staðið. Ríkisstjórnin taldi heppi-
legast að hafa þessa margumtöl-
uðu framkvæmdaáætlun aðeins
sem kósningaplagg, kosningaáætl-
un til að reyna að' leiða huga
manna frá því, hvemig ríkisstjórn
ir< hefur borig sig að í efnahags-
málunum.
Eysteinn kvaðst harma það,
hvernig að hefði verið farið í
vinnubrögðum, þegar á annað borð
var farið að gera þjóðhagsáætlun.
Slíkar áætlanir hafa reyndar mjög
takmarkað gildi hér á landi, þar
sem afkoman fer svo mjög eftir
árferði og aflabrögðum og fleiru
er menn fá ekki vig ráðið. — Rík-
isstjórnin ætlar með þessu plaggi
að gylla fiamtíðina fyrir mönnum,
þá framtíð, sem grundvallast á
þessari skýrslu, en það fór ekki
milli mála hja forsætisráðherran-
um, að því aðeins 'ættu menn þessa
björtu framtíg fyrir höndum sem
hann var ag lýsa, að stjórnarflokk-
arnir héldu meirihluta sínum í
kosningunum Þjóðhagsáætlun
væri því það, sem myndi verða
gert, ef rikisstjómin verður áfram '
við völd. Þannig á að leggja þetta
fyrir þjóðina.
Oð hvermg er svo þessi áætlun.
Rikisstjórnin hafði marg lagt á
það áherzlu, að það ætti að vera
framkvæmdaáætlun til 5 ára, sem
hún myndi leggja fram. í skýrsl-
unni segir einnig skýrlega, að það
séu fyrst og fremst framkvæmda-
áætlanir, sem myndu hafa gildi
hér á landi. Þetta plagg getur þó
ekki talizt framkvæmdaáætlun.
Þetta er aðeins framkvæmdaáætl-
un fyrir rúmlega hálft ár, eða til
ársloka 1963. Og í þessari fram-
kvæmdaáætiun sem þar er er
aðeins það, sem Alþingi og ríkis-
stjórn hafa verið að ákveða í vet-
ur að gert yrði á þessu ári á veg-
um ríkisvaldsins. Slíkar „fram-
kvæmdaáærianir hafa verið gerðar
á hverju ári í fjármálaráðuneyt-
mu. Á hverju ári hefur verið gert
yfiríit um framkvæmdir á árinu og
stöðu fjárfestingarsjóða og tekin
ákvörðun um það, hvað ríkisstjórn
á hverjum tíma ætlað'i að útvega
mikið fjjármagn til framkvæmda
og hvernia.
í staðinn fyrir hina margboðuðu
5 ára framkvæmdaáætlun hefur
ríkisstjórnin svo nú rétt fyrir kosn
ingarnar lagt fram almenna þjóð-
hagsáætlun fyrir tæp fjögur ár. í
þeirri áætlun eru fyrirvarar á
hverri síðu. Það er ítrekað í skýrsl j
i nni með mýmörgum fyrirvörum ;
svo ekki getur leikið á vafi um, j
ag ríkisstjórnin þurfi ekki að í
standa við neitt af því sem i þess-
ari þjóðhagsáætlun stendur. I
Almenn þjóðhagsáætlun að auki fyrir 4 ár meS mý-
mörgum, ítrekuðum fyrirvörum, þannig að tryggt sé,
að ríkisstjórnm þurfi ekki að standa við neitt, sem
í henni stendur — eftir kosningar.
Það má segja, að það sé ekki
ihættumikið fyrir forsætisráð-
lierra að lesa upp úr slíku plaggi,
ag framlög til samgöngumála
myndu geta aukizt um 50—60%
á næstu árum, ef ríkisstjórnin
verði áfram við völd. Þessi áætlun
mun ekki hafa ýkja mikið gildi
— t. d. munu íslenzkir atvinnurek-
endur lítið geta byggt á því, hvað
ríkisstjórnin nú áætlar að sildar-
aflinn verði mikill á árinu 1966,
sem er þó eitt að'alundirstöðuat-
nðið í þjóðarbúskapnum öllum.
Skilyrðin fyrir því, að þessi fram
kvæmdaáætlun verði framkvæmd,
segir forsætisráðherrann vera, að
jafnvægi haldizt í efnahagsmálum
eins og verið h^fi sl. 3 ár. For-
sætisráðherrann talar nú borgin-
mannlega. Um ’ síðústu ■' áfamót
kom hann fram fyrir þjóðinlá og;
sagði, að enn væri aðalvandinn
stöðvun verðbólgunnar óleystur.
Þetta veit líka hver maður að er
rétt. Verðbólgan hefur aldre'
grasserað meira í tíð núverandi
stjórnar- Meðan verðbólgan er
jafn hamslaus og hún hefur verið,
hljóta áætlanir um þjóðarbúskap-
inn í einstökum liðum einnig að
verða mjög haldlitlar.
Lúðvík Jósepsson sagði, að það
væri ekki sérlega hátt risið á
þessari áætlun,
þegar hún loks
væri komin fram.
Þegar að væri
gætt, kæmi í ljós,
að þeir menn,
sem samið hafa
þessa áætlun,
hafa ekki mikla
trú á getu ís-
lenzkra atvinnu-
vega. Árleg framleiðsluaukning
á allt fram til 1966 er áætluð
Anna Soffía Arnadóttir
Kveðja að norðan.
„Þín minning geymist hlý í vina-
kjörtum, hjartans þakkir fyrir lið-
inn dag.“
Það mun öllum finnast eðlilegt,
að aldnar bjarkir sem staðið hafa
í útjaðri fagurra ættarlunda, falli
og hverfi ein eftir aðra. Þær hafa
kannske um langt skeið staðið
heinar, iimríkar og fagurlaufgar
og veitt hlé fyrir stormum og næð
ingi hinum ungu björkum, sem
vaxið hafa upp í skjóli þeirra.
Söknuður fyllir hugann og við finn
um til tómieika við að sjá auða
blettinn. — Og hugurinn leitar
langt til baka, á vit minninganna. |
3. janúar s.l., lézt að heimili
dóttur sinnar og tengdasonar í
Reykjavík, ekkjan Anna Soffía
Árnadóttir frá Skógum í Öxar-
ílrði 93 ára að aldri.
Hún var fædd 19. júlí 1869 að
Ytra-Álandi í Þistilfirði. Foreldr-
ar hennar voru Árni Björnsson frá
Laxárdal í sömu sveit, og. Rann-
veig Gunnarsdóttir Sigurðssonar
frá Skógum í Öxarfirði. Systkin-
in voru 7 að tölu og var hún sú
þriðja í röðinni. Öll hafa þau náð'
óvenjulega háum aldri, — að und-
ánskilinni einni dóttur, sem dó
ung, — ea eru nú dáin nema
eizta systirin Sigurveig, sem ný-
lega varg 9ö ára og býr hjá syni
sínum og tengdadóttur í Reykja-
vík.
Þessi stóri systkinahópur ólst
upp hjá foreldrum sínum til full-
orðinsára. Snemma í búskap sín-
um, flutti Árni að austan, vestur
í Kelduhverfi. með fjölskyldu sína
og bjó þar a fleiri stöðum í nokk-
ur ár þar til 1884, að hann byggði
upp jörðina Bakka í Kelduhverfi.
Húsaði hann jörðina með hinum
mesta myndarbrag hins ötula
bónda og haga manns. Þótti þar
allt með satna svip, innan bæjar og
utan. Voru öll þessi systkin um-
íöluð fyrir glæsimennsku, list-
hneigð og hagieika.
Anna fluttist í Skóga í Öxar-
aðeins 4% eða mún minni en
hún var á tímabilinu 1955—1959,
sem núverandi stjórnarflokkar
hafa viljað vera láta að hafi ver-
ið mikið vandræðatímabil og þjóð-
in að farast efnahagslega að
þeirra dómi á því tímabili. Þá
kemur og í ljós, að einkaneyzla,
það eru þeir fjámunir, sem þjóð-
in á að hafa úr að spila, á að vera
miklum mun minni en hún var
á árabilinu 1955—59. Þá var hún
4.8% en í framtíðinni á hún að-
eins að vera 3.8%. Vék hann síðan
að skoðunum Jónasar Haralz um
erlent fjármagn og stóriðju hér á
landi.
Ólafur Thors sagði, að þessi á-
ætlun væri tillaga til þjóðarinnar,
sem stjórnarflokkarnir vildu ræða
við fólkið um og því fylgdi henni
ekkert frumvarp og engin þings-
ályktunartillaga. Þá vitnaði for-
sætisráðherra til Jónasar Haralz,
efnahagsmálaráðunauts ríkis-
stjórnarinnar, að mjög hæpið
mætti teljast, að núverandi at-
vinnuvegir þjóðarinnar geti tekið
við hinni miklu fólksfjölgun og
boðð upp á sæmileg lífskjör. Því
yrði að leita nýrra úrræða. í ríkis-
stjórninni hefur verið mikið hugs-
að og bollalagt um stórðju með
erlendu einkafjármagni, en það
er ekkert um það mál í þessari
áætlun. En ef við getum lagt í
stóriðju á næsta kjörtímabUi, þ.e.
möguleikar skapazt, þá munum
við gera það. Það mun ekki standa
á okkur.
firði, árið' 1895, og giftist þar um
sumarið 1. júlí Gunnlaugi elzta
syni Björns Gunnlaugssonar bónda
þar, sem var alkunnur sveitar-
hefðingi. Hjálpsamur vig alla sem
tll hans leituðu og ljúfur í
hvívetna. Var Skógaheimili þá þeg
ar umtalað sem framarlega í þessu
héraði, fyrir höfðings- og glæsi-
brag. Þetta haust dó Björn bóndi,
tyrir aldur fram, og við' tók með
umsjá búsins þá^Gunnlaugur son-
nr hans. Voru börnin mörg og
mannvænleg, búið stórt eftir mæli-
kvarða þess tíma, og allur rekstur
þess sameiginlegur.
En nú reyndist sem oftar
skammt storra högga milli, því
eftir 2% ár, 9. des. 1897 dó Gunn-
laugur á afmælisdag sinn 23 ára og
var jarðsettur að Skinnastað á
Þorláksdag það ár.
Þau hjónin Gunnlaugur og
Anna höfðu þá eignazt dóttur-
Amþrúði að nafni, sem þá var
tæpra 4ra mánaða að aldri.
Nærri ma geta, hversu mikill
harmur hefir verið kveðinn að
hinni ungu ekkju, en einmitt þá
og æ síðan vakti það að'dáun allra
sem til þekktu hvað mikig sálar-
þrek og stiliingu hún sýndi í hinni
sáru sorg, og án efa hefur ekkert
hjálpað henni eins í gegnum svarta
myrkur sorgarinnar og sólargeisl-
inn fagri, iitla dóttirin unga, og
hin óbifanlega lifandi trú á fram-
hald lífsins og endurfundi.
Þarna í Skógum dvaldi hún
næstu árin. þar til hún giftist
mági sínum Sigurði Björnssyni
haustið 1904. og fluttu þau næsta
vci á eignarjörð sína Hafrafells-
tungu í sömu sveit. Þar byggði
Sigurður snoturt íbúðarhús, stór
fjárhús og ræktaði stóran tún-
auka. Síðla vetrar 1932 dó Sigurður
úr botnlangabólgu og var öllum
harmdauði. Fluttist þá Anna til
dóttur sinnar og tengdasonar Ein-
ars J. Reynis, og dvaldi hjá þeim
(ii æviloka.
Samband þeirra mæðgnanna og
íengdasonar hennar, sem í öllu
reyndist henni sem bezti sonur,
— var ei-tt hið ástrikasta er ég hefi
þekkt. Börnin þeirra áttu ætíð
öruggt skjól og skilning á öllum
Framhald i 15. síðu.
TÍMINN, miðvikudaginn 17. apríl 1963
6