Alþýðublaðið - 28.04.1941, Blaðsíða 3

ALÞYÐMBLAÐBÐ
MÁNUDAGUR 28. APRIL 1041,
--------- IlÞfDUBLAÐID ——
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Sfmar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
«-----------------------——----------------♦
Utvarpið og siglingarnar.
AÐ hefir mikið verið skrifað
um það í blöðin síðustlú
dagana, hvílík þjóðarnauðsyn
það væri, að siglingarnar til út-
ianda færu aftur að hefjast. Og
vissUlega er varla hægt að gera
of mikið úr þeirri nauðsyn. í
landinu eru ekki nema mjög litl-
ar birgðir af hinum erlendu lífs-
nauðsynjum okkar fyrirliggjandi,
þannig, að til stórkostiegra vand-
raðða horfir, ef siglingarnar
stöðvast ö’.lu lengur en orðið er.
Það hefir einnig verið bent á
þann möguleika, að Bretar færu
fram á, að skipin yrðu afhent
þeim til afnota, ef ekki yrði horf-
ið að því ráði innan skamms af
okkar hálfu, að hefja siglingar til
úflanda á ný. Og ólíklegt getur
það ekki tálizt, að þeir myndu að
minnsta kosti gera það að skil-
yrði fyrir því, að þeir tækju
sjá'Jfir að sér að sjá um aðflutn-
inga á lífsnauðsynjum til lands-
ins. Væri þá vissuiega í mikið
óefni komið, ef við yrðum að af-
henda skipin, og munu flestir
vera sammáia Um það, að til
slíks megi ekki koma nemfa í ýtr-
Ust'u neyð.
Um þessi vandamál er nú ver-
ið að ræða af stjórnarvöi dum
landsins, fuiltrúum sjómanna óg
fulltrúum útgerðarmanna. Hefir
frá þeim fundahöldum verið
skýrt í blöðunum undanfarna
daga, og ef ti,l vill helzt til
miikið, eins og nú er ástatt. Því
að aldrei hefir venð meiri nauðsyn
á því að gæta fyilstu varúðar og
þagmælsku bæði í ræðu og riti
Um siglingarnar.
Það má þó ef til vill segja,
að þiað ætti áð vera hættulítið,
þó að blöðin minnist á þær Um-
ræður, sem nú faria fram um sigl-
ingamálin. En hvaða erindi eiga
upplýsingar um þau í útvarpið?
Er það ekki óheyrilegt ábyrgð-
arleysi, að útvarpið skuli — vit-
andi Um þær hættur, sem nú
vofa yfir öllum siglingum til út-
landa — vera að flytja fréttir af
þessUm umræðum og boða það,
að siglingamar til útlanda muni
nú innan skamms hefjast á ný,
eins og það gerði í fréttatíma
sínum á laugardagskvöldið?
Verður ekki hættan fyrir sjó-
mennina og skipin okkar nógu
mikil samt, þó að ekki sé bein-
línis igerbur leikur að þvi að
koma þiannig Upplýsingum um
fyrirætlanir þeirra og væntanleg-
ar ferðir til hinna þýzku kafbáta?
Það er vifað, að það stendur
ekki á sjómönnunum okkar- að
sigla, ef samkomulag næst um
þær sjálfsögðU kröfur, sem þeir
gera Um aukinn öryggisútbúnað
á skipUnum og aukna áhættu-
þóknun. En þess ættu þeir þá að
minnsta kosti að mega vænta, að
lífi þeirra yrði ekki stofnaö í
meiri voða en þörf er á, með
hugsunarliausu og ábyrgðarilausu
k'af'æði um sig.Ingamar, þar sem
eins mikil hætta getur stafað af
því og í útvarpinu.
Hvað dvelur sjó-
mannaskélauu?
FYRIR löngu síðan hefir sjáv-
arútvegsnefnd efri deildar
skilað áliti sínu um sjómanna-
skólafmmvarpið, sem fulltrúar
Alþýðuflokksins í deildinni, þeir
Sigurjón A. ólafsson og Erlendur
Þorsteinsson fluttu strax í byrjun
þingsins. Og í því áliti var ein-
dregið mælt með því að siam-
þykkja frUmvarpið með nokkrum
breytingum.
Þrátt fyrir þetta, hefir annari
Umræðu um frumvarpið, sem
hafin var með framsöguhæðu
Ingvars Pálmiasonar um nefnd-
arálifið, ekki fengizt lokið enn,
hvað þá heldiur, að hægt hafi
verið að afgreiða frumvarpið að
fullu til neðri deildar. Heyrzt
hefir, að ólafur Thors atvinnu-
málaráðherna hafi undir ein-
hverju yfirskini hindrað það
hingað ti,l, Er það máske rnein-
ing hans iað reyna að svæfa
þetta miklta hagsmuna- og rnenn-
ingarmál sjómannanna og raun-
ar þjóðarinnar allrar? Eða hvað
er það annars, sem dvelUr sjó-
mannaskólafmmvarpið?
STARFFSTÚLKNAFÉLAGIÐ SÓKN.
Aðalfimdur
verður haldinn annað kvöld (þriðjudag) kl. 9 sd.
í Hafnarstræti 21 uppi.
Fundarefni: Venjuleg aðalfundarstörf og fleiri
mál, er fram kunna að koma. — Fjölmennið.
STJÓRNIN.
— ÚTBREIISIÐ ALÞÝÐUBLAÐIÐ —
W
arlverða að herða að sér
siltarólina meir og meir.
----:-«-----
Frásögn amerisks fréttaritara eystra.
Ameríska bliaðið Christian
Sciience Monitor birti ný-
’lega þessa gnein eftir
fréttaritara sinn I Rússlandi
um ástandið þar eystra.
RQSSAR neyðast nú til ,þess,
eins og margir ^iðrir, að
herða sultarólina, þvi meir .sem
birgðaskemmur spvétrikjanna
tæmast.
Þeir fá lítið að horða, mjög
erfitt er að ná í skófatnað, vefn-
aðarvömr og iðnaðarvörur. Enn
fxiemUr verða þeir að Jeggja hairð-
ar lað sér en Jtður um vinnu,
vinnUdagurinn er orðinn lengri,
hegning liggur við því að koma
of seint eða fara úr einni statnfs-
jgrein í aðra.
Að Undanskilinni styrjöldinni
við Finna, þar sem féllu af Rúss-
Um um 100000 menn, fyrir utan
fjölda særðra og limlestra, hefir
Joseph Stalin tekist að halda
þjóð sinni utan við styrjöldina,
sem nú geisar Um JEvrópu. Inn-
limUn Austur-Póllands, Baltisku
ríkjanna, Bessarabíu og Bukovinu
gekk fyrir sig nærri því mótþróa-
laust og með mjög Jitlu miann-
falli.
En hið vaxandi hallæri _og
vinnuharka í sovétríkjunum, sem
ferðamenn og flóttamenn hafa
skýrt frá og staðfest vhefir verið
eftir öðrum leiðum, er afleiðing
styrjaldiarinnar að sumu leyti og
að sumu leyti vegna ýmis konar
vaxandi örðugleika í sambandi
við rússnesku iðnaðarframleiðsl-
una.
SovétríkjUnum hefir verið hald-
ið í hernaðarástandi, en allir vita,
hversu slíkt ástand þrengir kosti
almennings, einkum er mjög prf-
itt Um alla flutninga. _Styrjöldin
hefir líka óbeinlínis skapað mikil
efnahagsleg vandræði í sovét-
ríkjunum, þar sem lokast hefir
fyrir ýmis konar viðskipti _ við
önnur lönd. Einkum hefir borið
á því, að erfitt yæri að fá vélar
erlencUs frá, þair sem allar helztu
iðnaðarþjóðir álfunnar eru annað
hvort flæktar í stríÖ eða í óða
önn að búa sig undir að verja
sig, ef á þær yrði ráðizt.
TiiBiliiiriii lenndnr.
Þessi vandkvæði 'í sambandi
við að fá vélar og varahluta í
vélar eru einkar alvarleg sakir
þess, að slit á innfluttum vélum í
Rússlandi er mjög mikið vegna
þess, að rússneskt verksmiöju-
fó'lk kann lítið með vélar að fara
og mikið er lagt á vélarnar, til
þess að geta sýnt _sem mest af-
köst. Það er bersýnilegt, að iðn-
a&urinn í sovétríkjwnum er allur
í handaskolUm og nægir þar að
minna á ýmsiar samþykktir, ^em
birtar hiafa vei'ið síðustu mán-
Uðina og stefnia allar í þá átt,
að krefjast meiri vinnu og af-
kasta af verkafólkinu.
Sjö stUnda vinnudiaigurinn, sem
mikið hefir verið gumað flf sem
þjöðfélagslegum umbótum, hefir
nú verið afnúminn og í staðinn
er kominn átta stunda yinnudag-
Ur. Sjöundi hver dagur er hvíld-
ardagur samkvæmt nýjustu sam-
þykkt, en áður var hvíldiardagur
sjötta hvern diag. Nú eru aðeins
fimm löghelgir helgidagar á ári.
Af ýmsUm nýútgefnum lögum
í sovétríkjUnum er augsýnilegt,
að verkafólkið er bundið vinnu-
stöðvUm sínum á samia hátt og
leiiguliðinn var áður háður óðals-
eigandianum. Sérhver maður, sem
fer af einum vinnustað á annan
án leyfis, á á hættu að fá
tveggja til fjögUrrra mánaða
fangelsisvist í refsingarskyni. Og
komi verkamiaður ekki til vinnu
sinnar án löglegra forfalla á hann
á hættu að fá sex mániaða fang-
élsisvist. Sovétblöðin erU full af
frásögnum um dóma af þessu
tagi, og er það gert til þess
að ógna verkamönnUnum. Þá
hafa og margir verið jdæmdir fyr-
ir mótþróa. Kann vél að vera, að
stomir þessara manna hafi haft I
frammi ósæmilega hegðton, en
„mótþrói" er líka venjuleg á-
kæra á hendtor mönnum, sem
kvarta of hátt tondan vinnuhörku
og of litlu fæði.
Terra ei á döamn zsrsins
Ýms rússnesk hagfræðirit hafa
hætt að koma út síðan árið 1937,
en ýmsar tölur, sem náðst hefir
í, benda ótvírætt í Nþá átt, að
efnahagUr sovétverkamanns, með
ti'lliti til fæðis og fatnaðar, sé
verri en á dögUm Zarsins, og
er þá langt til jafnað.
MeðalvinnUiauin í Rússlandi eru
tom þessar munidir 289 rúblur á
mántoði. En það var 30 rúblur
fyrir fyrri heimsstyrjö'ldina. En
aðiálfæðutqgtonid Rússa, svarta
bratoðið, kostiar nú eirna Jiúb'lu
kílóið, en sex kopeka xþá. (Það
erto 100 kopekar í rúblunni).
Elesk hefir hækkað á samatíma
úr 59 kopektom upp í 11 rúbi.
kg., smjör úr 1,17 rúblum upp
í 20 rúblur, og mjólk úr 14 kop-
ektom upp í 1,70 rúblur. Ennþá
meiri veröhækkun hefír orðið á
vefnaðiarvöru og iðnaðarvöruum.
Þess ber og að gæta, að fyrir
heimsstyrjöldina voru enigar
hömlur á vörukaupum, nema ef
pyngjan var létt, en nú þUrfa
menn að bíða tímUm saman í
kös eftir því að geta komist í
hálftómar búðirniar. EinkUm er
mikill hörgull á iðnaðarvörum.
Nýlega hefir farið fram stór-
feld „hreinsun“ í hinum innlim-
Uðu landssvæáum. Einkum hiafa
mikil brögð orðið að þessU í
Póllandi. Allir, sem voiu mennt-
aðir og einhvers máttu sín í
þjóðfélaginu, voru fluttir langt
inn í Rússland. Sovét stjómin
ætlar ekki að eiiga byltingu vof-
antíi yfir höfði sér í hinUm ný-
lega innlimuðu löndum.
Vegna misritunar
í auglýsingu frá viðskiptamála-
ráðuneytinu óskast það tekið
fram, að hámarksverð á kringlum
er 1,76, kg. ekki 1,74, eins og mis-
ritazt hafði.
Sítrónur,
nýkomnar,
isl. smjor
i pökknm.
Ný egg, daglega.
TjarnarbnóiD
Tjarnargötu 10. — Sími 3870,
BHEKKA
Ásvallagötu 1." — Sími lt7t.
ITTT
Ls. Helgi
iileöisr til Vestmanna
%
ey|a á morgran. ¥öra
méttaka tifi kádeyis.
Nýkomnar
Grammó^
fónplötiar
Nýjnstu Dansploturnar
on
Hannonikuplðturnar
í miklu úrvali.
Hljóðfærahúsið