Tíminn - 09.10.1963, Blaðsíða 8

vita og
vita ekki
Einu sinni var bóndi á af-
skekktri heiðajörð. Því erfiðari
sem aðstaða hans var til búskapar
vegna legu jarðarinnar, þeim
mun meira átti hann undir sól
og regni með afkomu sína. Því
var öll von, að hugur hans beind
ist að veðurhorfum og veður-
spám, enda spáði hann látlaust
á öllum árstímum. Eins og tíðar-
far er óstöðugt á íslandi, voru
spádómar þessa bónda engan veg
inn í samræmi við það. Á hverj-
um einustu haustnóttum spáði
hann fimbulvetri (þ.e. þegar tveir
vetur fara saman og ekkert sum
mörgum fleiri, aðstöðu til að vita
hið rétta um innraeti þeirra og
tilgang.
Annað mál er, þegar blaðið tal
ar um „peningafursta SÍS“, og á
við trúnaðarmenn samvinnufélag
anna. Þessa nafngift notar blað-
ið nú, sjálfságt í sexhundraðasta
skiptið á tveimur árum, og þó
nafngiftin sé að vísu ekki óvirðu
leg, er hætt við að enginn taki
mark á henni lengur, fremur en
á spádómum bóndans forðum.
Allur landslýður veit, að sam-
vinnufélögin hafa í áttatíu ár
verið að byggja upp á íslandi,
ar á milli), á hverju vori hey- en ekki að rífa niður, og svo er
leysi og á hverju sumri grasleysi. enn. Hvarvetna um landið má sjá
Hættu menn því fljótt að taka þess stað, hér í höfuðborginni
mark á spádómum hans, og var líka. Gott þykir til þeirra að leita
hann þó greindur vel og skýr- um stuðning við fjölmörg mál-
Ieiksmaður. efni, enda óspart gert. Það er
Ósjálfrátt kemur manni þetta ekki vegna þess að þau séu svo
í hug við að lesa leiðara Morgun rík, heldur vegna hins, að frá
blaðsins á laugardaginn var. Þar þeim eiga menn sér von stuðn-
er, eins og spámanna er háttur ings til góðra hluta. Meira en
á öllum tímum, talað í líkingum helmingur þjóðarinnar nýtur
og dæmum: „Peningafurstar SÍS beinlínis þeirrar þjónustu, er þau
og Moskvumenn hafa staðið hlið veita og hinn helmingurinn meira
við hlið að niðurrifsiðjunni". Er og minna óbeint. Þegar Morgun-
þar vikið að dýrtíðarflóðinu, sem bl'aðið talar um leiðtoga sam-
blaðinu þykir ískyggilegt og full vinnufélaganna sem niðurrifs
þörf á að kenna öðrum um en menn, er það annaðhvort gert
hinu rétta. af refsiverðri vanþekkingu, eða
Hvað viðkemur þeim, sem mjög takmarkaðri sannleiksást.
Morgunblaðið nefnir Moskvu- Hitt er annað mál, að enginn
menn, talar það að visu efalitið tekur mark á niðurrifsveðurspá
af eigin reynslu og þakkingu. — Morgunblaðsins, hvað samvinnu-
Húsbændur þess leiddu kommún- félögin snertir, til þess er alltof
ista á sínum tíma til stóraukinna augljós barátta þeirra við að
valda í verkalýðsfélögunum og byggja upp, reyna að koma í
fengu þeim lykilaðstöðu I kaup- veg fyrir afleiðingar óhappa og
gjaldsmálUm. Þeir leiddu þá einn leysa vandræði mikils hluta borg
ig í ráðherrastólana við hlið sér aranna.
og hafa af þessum söikum og PHJ.
HELLISGERPI 40 ÁRA
í tilefni þess var afhjiipaður minnisvarði s. I. laugardag af
Guðmundi Einarssyni frumkvöðli að ræktun garðsins —
Málfundafélagið Magni í Hafn-
arfirði var stofnað 2. des. 1920,
að frumkvæði þeirra Þorleifs Jóns
fonar, framkvæmdastjóra, og
Valdimars Long, bóksala. Tilgang-
urinn með stofnun þess var fyrst
ng fremst sá, að kenna félagsmönn
um að flytja mál sitt í ræðuformi
og í heyranda hljóði. Málfunda-
starfsemin var því meginverkefni
felagsins í uppháfi og ætíð síð-
an, þó í smærri stíl en áður. En
Magnamsnn vildu og láta verkin
tala. Á vegum þeirra var eitt sinn-
tð unnið að alþýðufræðslu með
íyiirlestrum og kvöldvökum. Þá
voru og erindi flutt bæjarbúum
um efni, er máli þóttu skipta. En
REGIIIRIIM UTMST BARNA
Á fundi barnaverndamefndar
Reykjavíkur sem haldinn var 30.
sept. s.1. var samþykkt að beita sér
fyrir þvl, að reglum um útivist
bama verði fylgt og skora á foreldra
að sinna þeirri skyldu sinni.
Skammdegið fer í hönd og sam-
kvæmt reynslu eykst þá slysahætt-
an og afbrotum barna fjölgar. Með
auknu eftirliti og strangari gæzlu
á reglum um útivist er hægt að
draga úr slysahættunni og fækka
afbrotum. Það hlýtur að vera áhuga
mál allra foreldra.
Ákvæði um þessi atriði em í 19.
gr. lögreglusamþykktar Reykjavik-
ur, en hún er svohljóðandi:
Lögreglustjóra er heimilt að banna
öllum óviðkomandi, sem ekki eiga
brýnt erindi, umferð í skip, sem
liggja í höfninni, frá kl. 2C—8 á
tímabilinu 1. okt. til 1. maí, en frá
kl. 22—8 á tímabilinu 1. maí til 1.
október. Unglingum innan 16 ára
Aðalfundur Kennara-
félags Vestfjarða
Aðalfundur Kennarafélags Vest-
fjarða var haldinn í Bamaskóla ísa-
fjarðar 20.—22. sept. s.l. — Fund-
inn sóttu 19 kennarar af Vestfjörð
um og enn fremur Þórleifur Bjama-
son, námsstjóri, sem flutti erindi um
kennslu í lesgreinum.
Páll Aðalsteinsson ,skólastjóri í
Reykjanesi, flutti erindi um handa
vinnukennslu. Auk þess flutti Helgi
Sæmundsson, ritstjóri, formaður
Menntamálaráðs, fyrirlestur, er hann
nefndi: „íslenzk menning í samtíðar
spegli". Var hann fluttur í sam-
komusal Gagnfræðaskólans og öll-
um heimill aðgangur.
Á fundinum fóm fram umræður
um öll þessi erindi.
Enn fremur var rætt um hjálpar
tæki við kennslu, bindindisfræðslu
i skólum og framtíðarstarfsemi
Kennarafélags Vestfjarða.
í sambandi við fundinn var hald
Framhald á 13. siðu.
aldurs er óheimill aðgangur að al-
mennum knattborðsstofum, dansstöð
um og öldrykkjustofum. Þeim er
óheimill aðgangur að almennum veit
ingastofum, ís- sælgætis- og tóbaks
búðum eftir* kl. 20,00, nema í fylgd
með fullorðnum, sem ber ábyrgð á
þeim. ÖII afgreiðsla um söluop til
barna eftir að útivistartíma þeirra
er lokið, er óheimil. Eigendum og
umsjónarmönnum þessara stofna’na
ber að sjá um, að unglingar fái þar
ekki aðgang né hafist þar við fram
yfir það, sem leyfilegt er. Ákvæði
þessi eru þó ekki því til fyrirstöðu,
að unglingar megi hafa afnot af
strætisvagnaskýlum.
Börn yngri en 12 ára mega ekki
vera á almannafæri seinna en kl.
20,00 frá 1. október til 1. maí, og
ekki seinna en kl. 22,00 frá 1. maí
tii 1. október, nema í fylgd með
fullorðnum. — Börn frá 12—14 ára
mega ekki vera á almannafæri seinna
en kl. 22,00 á tímabilinu frá 1. okt.
til 1. maf og ekki seinna en kl. 23,00
frá 1. mai til 1. okt., nema í fylgd
með fullorðnum.
Þegar sérstaklega stendur á, get
ur borgarstjórnin sett til bráða-
birgða strangari reglur um útivist
barna allt að 16 ára.
Foreldrar og húsbændur barn-
anna skulu, að viðlögðum sektum,
sjá um að ákvæðum þessum sé
framfylgt.
stærsta og þýðingarmesta við-
fangsefni var vernd og ræktun
Hellisgerðis, sem nú á þessu ári
á 40 ára sogu.
Frumkvæði að vernd Hellisgerð-
is og ræktun þess átti Guðmundur
Einarsson trésmíðameistari. — Á
lundi í Magna 15. marz 1922 hafði
hann framsögu í máli, er hann
nefndi: ,,Getur Magni haft áhrif
á útlit Hafnarfjarðar". Taldi Guð
mundur, að slíkt væri unnt og
benti á, nvílík áhrif það mundi
geta haft til bóta á útlit bæjar-
.ns, ef félagið kæmi upp blóma-
og skemmtigarði, þar sem sér-
kenni landsins, hraunborgirnar og
gjárnar fengju að halda sér, en
gróðurinn vær: aukinn til prýði og
yndis. Fullyrti Guðmundur, að það
mætti verða félaginu til sóma
og bænum til prýði. Benti Guð-
mundur á hið svokallaða Hellis'
gerði í þessu sambandi.
Fundarmenn urðu sammála um
að kjósa nefnd til að athuga mál
þetta nánar Nefndina skipuðu
þeir: Guðmundur Einarsson, Ingv-
ar Gunnarssor og Davíð Kristjáns-
son. Viku síðar greindi Guðmund-
ur frá því á fundi í Magna. að
nefndin mælti með því, að Hell-
isgerðið og svæðið þar umhverf-
is yrði gert að skemmtigarði. ,Fé-
lagið sendi síðan bæjarstjórn Hafn
a’Tjarðar beiðni um land þetta.
Bæjarstjórnin samþykkti að at-
huguðu máli atí veita Magna yfir-
ráð yfir Hellisgerði, endurgjalds-
laust en með tilteknum skilyrð-
um. f byrjun árs 1923 ákvað Magni
að hefjast handa um framkvæmd
ir í Hellisgerði. Og snemma í
maí það ár var búið að girða land-
io.
Þann 24. júní 1923 var efnt til
skemmtunar í Hellisgerð'i, er
h'aut nafnið Jónsmessuhátíð. Á
skemmtun þessarj afhenti þáver-
andi bæjarstjóri í Hafnarfirði,
Magnús Vónsson bæjarfógeti. fé-
íaginu Magna Hellisgerði fyrir
hónd bæjarfélagsins og árnaði
ræktunarstarfseminni hei.lla. Land
sræði það. er Magni þá fékk til
jrnráða var um 4000 ferm. að
stærð. Mes samþykkt bæjarstjórn
ar Hafnaríiarðar. frá 5. apríi 1960
stækkaði svæði þetta upp í rúma
10 þúsund fermetra.
Á þessu ári eru því 40 ár liðin
fra afhendingu Hellisgerðis til
Magna og hafizt handa um fram-
kvæmdir. Trjárækt þar hófst ári
síðar eða 1924, en þá um vorið
var Ingvar Gunnarsson kennari
ráðinn fastur starfsmað'ur Hellis-
gerðis og umsjónamaður þess.
Fyrstu plönturnar voru gróður-
settar 18. maí það ár. Elztu trén í
Hellisgerði eru því 39 ára gömul.
Ingvar var forstöðumaður Hell-
isgerðis allt þar til hann andaðist
íyrir 2 árum. — Hann vann
þar mikið og göfugt starf. sem
seint verður metið né þakkað
sem skyldi.
Frá árinu 1943 hefur Sigvaldi
Jóhannsson verið fastur starfs-
maður Heiiisgerðis og er það enn.
Hann hefur og unnið Gerðinu af
mikilli alúð og trúmennsku. Á
þessu ári réð Hafriarfjarðarbær til
sín garðyrkjuráðunaut, Baldur
Maríusson og hefur hann fylgzt
með störfum í Hellisgerði í sumar.
Mikið aí starfi Magna hefur í
vaxandi mæli farið i það að
tryggja og annast rekstur Hellis-
gerðis og afla fé til framkvæmda
og efla hag þess í hvívetna. Hafa
margir féiagsmenn ýmislega lagt
fram drjúgan skerf í því skyni.
Má sérsiaklega nefna í þessu sam
bandi Knsvin J. Magnússon, sem
var formaður Magna lengur en
nokkur annar eða um 18 ára skeið.
Ýmsir aðilar hafa og greitt götu
Hfellisgerðis með margvíslegum
liætti. Bjarnj læknir og kona hans
gafu t. d. myndastyttu þá, sem í
tjörn garðsms stendur og vatninu
gýs. Útgerðarfél'agig Hrafna-Flóki
og Vífill gáfu Magna á 25 ára af-
mæli hans kr 25 þúsund til að
láta gera höggmynd af Bjama ridd
ara Sive’-tsen, sem nú prýðir Gerð
ið, eftir listamanninn Ríkarð
Jónsson Á 40 ára afmælj Magna
afhenti útgerðarfélagið Venus h.f.
fíiaginu að gjöf kr. 25 þúsund
rræð tilmrelum um, að fjárhæð
bessari væri varið til ræktunar í
hmni fynrhuguðu stækkun Hell-
isgerðis Ýmsir hafa og gefið til
Gerðisins slærr: og smærri fjár-
g.iafir.
Framlag bæjarsjóðs Hafnarfjarð
ar hefor þó skipt mestu máli um
’riðgaag Hellisgerðis. Allt frá ár-
ínu 1936 hefur bæjarsjóður lagt
rlellisgerð til nokkurt fé. Fyrstu
árin Kr. 500.00 en síðan hefur sú
fjárhæð farið hækkandi, og nú á
þessu ári er í fjárhagsáætlun bæj-
Framhaic á 13. síðu.
t
T í M I N N, mlSvikudaglnní 9. október 1963. —