Alþýðublaðið - 05.02.1943, Page 5

Föstudagur 5. febrúar 1943.
ALÞVÐUBLAÐIÐ
5
Baráttan við Niagaraf ossinn
Bómullardrottningin.
EFTIKFABANDI GREIN
eflir William F. Der-
mott lýsir Niagarafessinum
fræga í Norður-Ameríku og
hinum mörgu fífldjörfu til-
raunum ævintýamanna til
þess að sigast á honum á
ýmsan bátt.
NIAGARAFOSSARNIR eru
fífldjörfiU fólki
freisting. Þúsundum saman
liafa menn og konur, sem haf-a
vlljað 'leggja mikiS í sölurnar
vegna veðmála og skjóbtekins
gróða, streymt þangað til þess,
að freista gæfunnar. Þau reynt
að -ganga yfir 'hið freyðandi
djúp á fcaðli, reynt að synda
yfir hringiðuna, eða réynt að
fara á báti yfir hinn trylita
straum neðan við fossana. Margt
þessaira fífldjörfu manna fórst,
en furðu margir sluppu heilir
á 'húfi úr þessum raunum, sem
þeir höfðu sjálfir stofnað sér í
með fífldirfsku sinni.
Samt v-a)r það aðems e.'.nn
þeirra, sem vann sér auð og
ævarandi frægð Það var Frakk-
inn Blondin, sem vann það fýr-
ir „málstað Frakklands“ — og
dálitla peninga, — að ganga á
kaðli yfir fossana árið 1859 og
1860. Meðal þeirra. sem á
horfðu, voru prinsinn af Wales
og Millard FiiLmore, fyrrver-
ar'ai forseti BandarLkjanna,
þinigmenn, fyilkisstjórar, millj-
ónamæringar og þúsundir
manna, sem komnir vor.u á
staðinn t:'/l þess að veðja og
njóta æsingsins, sem þessum
atburði var samfará. Tugir
þúsunda horfðu á þennan fífl-
djarfa mann, sem labbaði yfir
hinum froðufellandi straumum,
og stundum gekk með poka á
höfðinu og 'lét sem ekkert hefði
í skorizt, jþótt hin banvæna
elf a ólgaði; 200 fetum neðan við
fætur hans, Margir höfðu veðj-
að um afrif Blondins og veð-
málaupphæðirnar ýmiíst 'stígu
eða lækkuðu eftir því hvort að-
stoðarmenn Blondins ilyftu hatt-
inum eða settu ihann á höfuðið.
Svo spennandi þótti þetta uppá-
tæki Blondms.
Blondin hét fuillu nafni Jean
Francois Grewelet, og var son-
ur eins hins frægasta af liðs-
mönnum Napoleons, og 'hafði
getið sér góðan orðstír sem f im-
leiikamaður í Evrópu. Þegar
hann gerði opínbera fyrirætlun
sína um að ganga yfir Niagara-
fossana, var mikið um hann
skrífað í blöðum báðum megin
•hal'sins. og miki látið af hug-
rekki hans. Á leiðinni, til Amer-
íbu stakk hann sér fyr.ir borð
úr gufuskipi til j)ess að bjarga
manni sem fállið hafði útbyrðis.
Kaðalllinn, sem Blondin gekk
yfir, var þriiggja þumlunga gild-
ur, íestur fram'arlega í kletta
og styrbar stoðir báðum megin
fossins. Sarnt sem áður lafði
kaðallinn niður um 30 fet um
miðjuna, en lengdin Var 1100
fet. Tuttugu feta styrktar-
neipi voru báðum megin upp á
árbakkana. Sallpokar voru
hengdir við 'þessi styrktarreipi,
til þess að halda þeim stöðug-
um. þrátt fyrir jaessar ráðstaf-
anir var kafli ua miðbikið,'
sem ómögulegt var að stilla, svo
að 'kyrrt yrði. Þar sveiflaðist
kaðallinn fram og aftux eins og
strá í vindi.
Ail'lit laindið stóð á öndinni
'þegar Blondin gerði það heyrin
kmmugt, að hann mundi ganga
yfir fossinn á kaðlinum 30, júní,
185.9. Múgur manns þyrptist á
bakka fljótsins og greiddi stór-
fé fyrir stæði og sæti, að ekki
sé tailað um húsþökin.
Margir höfðu veðjað um það
hvort Blondin mundi standast
raunina, hvort taugar hans
miundi bila eða ekki.
Enn Bilondin var ekki tauga-
veiklaður. Hann lagði af stað
Bandaríkjamegin með þunga
jafnvægisstöng í hendi, gekk út
á miðjan kaðalinn settist þar
niður, með stöngina í höndum
sér. Svo reis hann á fætur og
hólt áfram sína ileið og komst á
áfangastað. Kanadahljómsveit
byrjaði óðari að leika þjóðsöng
Frak'ka en tónaii-nir drukknuðu í
hússahrópum. Þegar Blondin
hafði hvílt sig í 20 mínútur,
ilagði hann enn af stað og hélt
nú á stóð. Miðja vega settist
.hann. i stól. Hann kom aftur á
strönd Bandrikjanna klukku-
tíma eftir að hann 'hafði lagt
af stað.
Blondin gekk aftur á reipi yf-
ir fossinn 4. júlí og enná Bast-
illudaginn. Hann gerði ýmsar
listir, stóð á höfði, dansaði, bar
borð og stól út á reipið og borð-
aði þar. Hann ilét kastljós 'járn-
brautarilestar ’lýsa sér yfir7 að
nóttu til, hann gekk yfir með
klút fyrir augum, gekk aftur á
bak, og jafnvell á stultum..
En ]dó náði spenningurinn há-
marki sínu þegar Blondin gekk
yfir fossinn með tmann á bakinu.
Hann hafði hoðið stórfé hverjum
þeim, sem þyrði að gera þetta,
og margir höfðu hoðið sig fram,
en ruimið þegar á hólminn var
komið. Löks bauð Hamry Col-
cord sig fram, og hikaði hvergi.
Þennan ágústdag höfðu um
300.000 áhorfendur safnast á
Niagaraböbbum.
Blondin kom á vettvang, vel
og isnyrtilega klæddur, og Coít-
cord í samkvæmisfötum. Hann
snaraðist á bak Blondins, og
setti fætuma í ístöð. Svo lögðu
þeir að stað. Þegar þeir höfðu
farið — 150 fet þurfti Blondin
að 'hvíla sig og bað Colcord að
fara- af bakd snöggvast. Col-
cord varð ekki um sel, en sá, að
annað hvort var að duga eða
drepast og fór af baki og greip
dauðahaldi um mjaðmir Blond-
ins
Andartaki síðar sagði Blondin
,,Á bak aftur.“ Svo irétti Blond-
in út höndina og hélt nú á
hatti sínum. Rétt fyrir neðan
var skipið „Þokudrottningin",
og þar stóð Jón Travís á þilfan
með skammhyssu sína og skaut
en hann var firæg skytta. Hann
hitti ekkd fycri en í annað sinn.
Þá veifaði Blondin hattinum. I
þetta isinn var kúlugat á honum.
Þegar komiið var fram yfir
miðja ána tók reipið að dingla,
og nú náðu engin styrktarreipi
til. Bilondin fór nú að hlaupa.
Þegar hamn kom að fyirsta styrkt
arbandinu kom í Ijós, að það
hafði verið kiippt í sundur.
En Blondin lét sér hvergi
bregða. Hann herti á sprettinum
unz hann kom að næsta styrkt-
Nsuitr Kaiipnm tusknp
vita að ævilöng gæfa hæsta verði.
fylgir hringunum frá ífésgagnavmBostofan
SIGURÞÓR Baldorsgotu 30.
ffiezf að auglýsa fi Alþýðufilallinu
arreipi. Þar fór Colcord af baki
aftur. Loks bomust þeir alla
leið, og þar tóku menn á móti
þeim, isem bæði grétu og titr-
uðu.
Fjörutíu árum síðar skrifaði
Oolcord: „Mig hryllir enn við
umhugsuninn’, Ég- sé fyrir mér
alla áhorfendurna og finn Blond
in hreyfast undir mér, j>að var
barizt um líf og dauða. Þegar
ég hugsa um þefta slær köldum
svita út um <mdg.“
Blondin ,fór skömmu síðar til
Evrópu og jók enn frægð sína:
Mikill mannfjöldi horfði-á hann
í Krystalshöllinn í London, þar
sem hann gekk eftir istreng 70
fetum frá góif.nu. Senniíega
hafa ýmsir óhlutva.ndir brasik-
ara.r hirt peninga hans. 188.6
hélt Blondin sýningu í Belfast.
var þá 72 ára gamall og gekk
nú enn á streng. Hann dó árið
eftir í rúrninu. •
Menn fóru óðara að líkja
eftir Blondin. Strax 1860 gekk
Signor Bailini á strena' fir foss-
ana, og Harril Leslie 1865, 1876
gekk kvenmaður, María. Spiilt-
erni yfir á tveggja þumlunga
gildum kaðli.
Mestá fífldirfsku sýndi þó
Englendingurinn Mathew Webb,
sundmaður mikilil, sem synt
hafði yfir Ermasund og til-
kynnti það 1883 ,að hann ætlaði
að synda yfir Whirlpool streng-
ina, en þeir eru nokikru fyrir
neðan Nigara, þar eru trylltar
hringiður og snúast hlutir, sem
lenda í þekn of't tímunum sam-
an á sama stað, eða þeir sog-
ast í kaf.
Webb hikaði ekki. Hann
steypti sér í iðuna og barðist
við að koma sér yfir, en straum
urinn tók haon heljartökum, og
hann hvarf. Fjórum dögum síð-
ar fannst Jík 'hans Tcmltest sjö
míilum neðar.
Bill KendaR, lögregluþjónn
í Boston reyndi ag synda þarna
yfir 1886, en var í korkvesti.
Það var Charfiste D. Grabam,
sem Tyrstur lét sér til hugar
koma að fara niður fossana í
tunnu. Þetta gerði hann fimm
sinnum nokkru eftir 1888. í
5. ferðiinni ilenti tunnan í hring-
iðu í Whirfpool og sneristklukku
stundum saman. Þegar mönnum
loksins tóks/t >að ná tunnunni,
var Graham nær dauða en lífi
af loftleysi. Hann reyndi ekki
aftur.
Maud Willard, leikkona, tók
hundinn sinn með sér í tunn-
una. Þau snerust í 5 klukku-
stundir í Whirfpool og þegar
tvl náðis't stökk hundurinn
sprelllifandi út úr 'tunnunni,
en teikkonan var dauð.
Þrír hafa sloppið lifandi frá
því að fara í tunnu niður sjálf-
an stóra fossinn. Sú fyrsta var
frú Annie E. Taylor, kennslu-
kona. Hún ibyrjaði nokkru fyrir
ofan fossinn og þeyttist með
ógurfegum hraða niður hann.
Hún meiddist mjög mikið, en
tórði' þó. Hún hafði búist við
að græða stórfé á því að sýna
sig og tunnuna á eftir, en lírtið
varð úr iþví, og hún dó blásinauð.
Bobby Leach fór niður foss-
inn í stáltunnu 1911, kjálka-
brotnaði og braut báðar hné-
skeljarnar. Hann lá 23 vikur í
sjúkrahúsi og hann dó í Ástralíu
vegna byltu, — varð fótaskort-
ur á bananahýði.
George Stalhakis fór í tré-
tunnu, snerist 15 kllst. í iðunni
og var dauður þegar til náðist.
Sá síðasti, sem slapp iifandi
úr Niagara, viar Jean Laussier,
1928. Hann fór í gúmmíibelg
með súrefnisbirgðu. Hann náði
landi 50 mínútum eftir að hann
lagði af stað og var lítið meidd-
ur.
Nú er sennilega lokið sögu
hinna fífidjörfu í Niagara. Öil
shk uppátæki hafa verið
bönnuð m<eð lögum.
Landbúnaðardeild háskólans í Arizana í Baindaríkjunum kaus
Louise Walter drottningu sína í bómullartísiku. Sést hún á mynd-
inni ásamit fleirl stúdentum, að safna bómuQil á ökrum skólans.
Svolítil gagnrýni á íslenzka fyndni. — Um lyfjaverð og
fleira. — Slæm póstafgreiðsla. — Og nokkur orð um
rottuhernaðinn.
MENN eru nijög óánægðir með
„íslenzka fyndni“. Síðustu
daga liefi ég fengið nokkur bréf
|Um þetta rit og bréfritararnir eru
fullir af gagnrýni og fordæmingu
á þessu riti. Einn þeirra gerir sér
svo lítið fyrir og sendir mér ritið
til þess að ég geti sjálfur kynnt
mér það og verð ég að segja að
mér þykir lítið til þess koma.
ÉG VEIT að það er rétt, sem
safnandinn segir í formálsorðum,
að það er einkenni á „fyndni“ ís-
Jendinga, að hún kemur fram í
kaldyrðum og meinfýsi — og all-
oft í klámi. Þetta er bágur vottur 1
um menningu okkar og fágun. Rit- j
ið bér þessa og vott að mestu <
leyti. Þó eru nokkrar góðar sögur /
í ritinu. Hitt'tel ég óþarft að safna j
saman óþverra og gefa út. Ég held
að það sé nög af slíku í förum
milli manna, þó að ekki sé farið
að bókfesta það.
LEITT EK OG að mér finnst frá-
gangur ritsins að öðru leyti ekki
vandaður. Þar eru vísur birtar af-
bakaðar og vitlaust feðraðar. Með-
al þeirra eru tvær eignaðar hinum
kesknisfulla og ágæta hagyrðing
eystra, Magnúsi Teitssyni.
AÐ MINNSTA KOSTI önnur J
þeirra er ekki eftir hann. Auk þess
er hún vitlaus í ritinu. Rétt er hún
svona:
„Búknum hango öllum á j
ótal fitulopar. ‘
Þrælnum smita utan á
annarra svitadropar."
EN ÞAÐ ER ERFITT að taka
upp svona húsganga — þeir afbak-
ast í meðferðinni og ýmsir eru
taldir höfundarnir. Ég gæti líka
trúað því að sá maður, sem gerði
þessa snjöllu mannlýsingu, hefði
ekki verið að halda því á lofti að
hún væri eftir hann.
„GAMLI“ skrifar: „Mig langar
til að biðja þig, Hannes minn, aS
skjóta því til nýju stjórnarinnar,
hvort meðul í lyfjabúðum hafi ver-
ið undanþegin banni um hækkun
frá áramótum til febrúarloka. Ég
hefi orðið var við, að meðul hafa
hækkað allríflega í lyfjabúðunum,
að minnsta kosti sumum, síðan um
áramót.“
„ANNARS ER ÞAÐ mjög und-
arlegt, að sama meðalið getur kost-
að mjög mismunandi ’á sama tíma
í þessum 4 lyfjabúðum, sem hér
eru, og jafnvel mismunandi í sömu
lyfjabúðinni frá degi til dags. Hve-
nær fær Sjúkrasamlagið leyfi til
að reka lyfjabúð? Þó ég hafi ekki
mikið álit á rekstri samlagsins eins
og því hefi^ verið stjórnað undan-
farið, þá teldi ég að það ætti a«
fá leyfi til lyfjasölu.“
„ANNAYtS ÆTTI ríkið að reka
lyfjabúðir og selja lyf við saim-
virði, en ekki hafa þessa vöru til
að okra á henni og þar tneð þeim,
Frh. é 6. síöu.