Alþýðublaðið - 11.07.1943, Síða 2

4
Ekkert lært?
Þegar ólafur thors
var forsætisráðherra,
ætlaði hann að slá sér upp á
sjálfstæðismálinu með því að
ganga frá formlegum sambands
slitum við Danmörku á árinu,
sem leið. En það kom allt fyrir
ekki. Við urðum að hætta við
öll okkar áform um tafarlaus
sambandsslit. Bandaríkin og
Bretland sögðu nei. Þau 'höfðu
lýst yfir því, að þau vildu á-
byrgjast sjálfstæði og fullveldi
íslands í stríðslok, en þau vildu
ekki, að við gengjum formlega
frá sambandsslitum við Dan-
mörku fyrr en í stríðslok.
Af þessari reynslu virðist
Morgunblaðið ekki hafa lært
mikið. Það ímyndar sér að við
getum hvenær sem er slitið
sambandinu við Dani og stofn-
að lýðveldi hér á landi og ligg-
ur Alþýðublaðinu á hálsi fyrir
það, að það skuli ekki taka
undir hvaða tillögur, sem
Sjálfstæðisflokknum eða for-
ustumönnum hans dettur í hug
að gera um lausn sjálfstæðis-
málsins. /
Alþýðublaðið skal vera svo
ærlegt að viðurkenna það, að
það hefir lært af reynslunni.
Það stendur engum að baki í
óskinni um fullkomið sjálf-
stæði okkur til handa. En það
er kunnugt orðið, að skiln-
aður við Danmörku í dag, án
þess að tala við okkar gömlu
sambandsþjóð, er illa séður,
ekki aðeins af hinum engilsax-
nesku stórveldum, sem hafa
her hér og telja hættu á því,
að skilnaðurinn myndi verða
misskilinn á Norðurlöndum,
heldur og af frændþjóðum okk-
ar í Svíþjóð og Noregi, sem
telja það ekki sæmandi og ekki
samrýmanlegt norrænum sam-
búðarvenjum, að við skiljum
formlega við Danmörku án
þess að tala við sambandsþjóð
og bræðraþjóð okkar.
Morgunblaðið getur vitnað í
vonir og tálvonir, sem við höf-
um gert okkur um tafarlausan
skilnað við Danmörku eins og
það vill. En það getur ekki
blekkt neinn alvarlega hugs-
andi mann með þeirri falsrök-
semd, að alþingi hafi 1941 að-
eins þess vegna frestað form-
legum sambandsslitum, að við
höfum þá verið herteknir af
Bretum, en síðan losað okkur
undan einhverju þrælataki
þeirra með því að biðja Banda-
ríkin.um hervernd.
Morgunblaðið veit ofurvel,
að það er enginn raunveruleg-
ur munur á hérvist brezka og
ameríska setuliðsins. Og ef við
gátum ekki formlega slitið
sambandinu við Danmörku
1941 vegna hernámsins, þá get-
um við það ekki heldur nú.
Morgunblaðið ætti því að
hafa hægt um sig. Formaður
Sj álf stæðisf lokksins er einu
sinni búinn að verða sér til
minnkunnar á sjálfstæðísmál-
inu. Alþýðublaðið hefir dregið
sínar ályktanir af því. Það hef-
ir lært af reynslu. Það hefir
Morgunblaðið hins vegar, áð
því er virðist, ekki gert. Því
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnar: 4901 og
4902.
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
ALPVDUBLASW
Sunnudagur 11. júlí 1943:
Kort af Miðjarðarhafi
Á miðri myndinni, nokkuð til vinstri, sést Sikiley. Fyrir sunnan hana smáeyjarnar Pantel-
laria og Lampedusa, sem bandamenn töku á dögunum.
Tin nafikoinir menn skrifa
kaadbék fjrir ferðafélk.
r _——
Bókin kemur út innan skamms og heit*
ir hun ‘4Útilíf”
Hersveitir frð Norð-
ur-Afriku gengn á
i land ð vestnrodda
eyjarinnar.
ANDAMENN settu her
á land á vesturodda
Sikileyjar í fyrrinótt. Hin
margboðaða innrás í Evrópu
er þar með hafin.
Eisenhower, yfirmaður
bandamannahersins í Norð-
ur-Afríku, kallaði blaðamenn
á sinn fund í fyrrinótt og
skýrði þeim frá því, að her-
sveitir frá Bandaríkjunum,
Kanada og Bretlandi hefðu
gengið á land á Sikiley kl. 3
um nóttina eftir Norður-
Afríku-tíma, eftir magnaðar
loftárásir á alla hernaðarlega
þýðingarmikla staði á eynni
undanfarna daga. Herskip
bandamanna vörðu land-
gönguliðið með látlausri skot-
hríð á strandvirki eyjarinn-
ar nieðan það var að ná fót-
festu.
/Fregnir frá London í gær
sögðu, að það væru úrvalsher-
sveitir frá Norður-Afríku, sem
tækju þátt í innrásinni á Sikil-
ey, en búizt væri við mjög blóð-
ugum bardögum, því að varnir
eyjarinnar væru taldar öflugar.
Það er sjötti ítalski herinn og
um 100 000 Þjóðverjar, sem
verja hana. Hafa Þjóðverjarnir
sérstaklega öflugan flugher til
varnar. En auk þess geta ítalir
og Þjóðverjar teflt fram flug-
vélum frá Kalabríu, suðurodd-
anum á meginlandi Ítalíu, en
þaðan er ekki steinsnar yfir
Messinasundið til Sikileyjar.
Sikiley er um 25 000 fer-
hyrningskílómetrar að flatar-
máli eða sem svarar fjórðungi
íslands. Stærsta borgin er Pal-
ermo, vestarlega á porður-
strönd hennar. Hún hafði á
friðartímum um 420 00Q íbúa.
Á norðausturoddanum, við
sundið yfir til meginlands
Ítalíu, stendur hafnarborgin
Messina. Á auslurströndinni er
börgin Catanía og hin forn-
fræga Syrakusa.
er að vísu haldið fram, að
Bandaríkin séu því samþykk,
að við stofnum ■ lýðveldið eftir
árslok 1943. En í orðsendingu
til okkar frá þeim í fyrra er þó
greinileg vísbending um það,
að þau telji heppilegast að við
gerum þessi mál upp við Dani
,, á friðartímum“. Og í
ummælum Alþýðublaðsins, sem
Morgunblaðið vitnar í í þessu
sambandi, stendur aðeins, að
Bretland og Bandaríkin viður-
kenni sjálfstæði íslands „ a ð
stríðinu loknu“.
Síðan er að vísu sagt, að
Bandaríkin hafi lýst því yfir, að
þau myndu ekki setja sig á móti
því, að við lýstum yfir endan-
legum skilnaði við Danmörku
eftir árslok 1943, þegar sam-
bandslagasáttmálinn er á enda,
en frá Bretlandi liggur engin
slík yfirlýsing fyrir. Og að lýsa
yfir algerum sambandsslitum
við Danmörku, einnig konungs-
sambandsins, án þess að þau séu
viðurkennd af þessu nálægasta
stórveldi, yrði að teJjast mjög
óvarlegt. M^gunblaðið getur í-
myndað sér, að slík ýfirlýsing
INNAN skamms kemur
út bók, sem líklegt er að
margir taki fegins hendi,
enda verið tilfinnanleg vönt-
un slíkrar bókar hér. Bók
þessi nefnist Útilíf, handbók
í ferðamennsku.
Bók þessi er rituð af tíu mönn
um og f jallar hún um hina ýmsu
þætti útilífs og ferðalaga. Höf-
undar bókarinnar eru eftir-
greindir menn:
Gunnlaugur Claessen dr.
med., Björn L. Jónsson veður-
fræðingur, Jón Oddgeir Jónsson
erindreki, Geir Gígja, kennri,
Steinþór Sigurðsson mag. sci-
nægi út af fyrir sig. En Norð-
menn litu öðruvísi á 1905. Þeir
sendu Frithjof Nansen til
London til þess að fullvissa sig
um samþykki Bretlands til
skilnaðarins við Svíþjóð.
Alþýðublaðið efast ekki um,
að samþykki Bretlands fáist á
sínum tíma. En það vill
ekki, að við verðum í annað
sinn að renna í sjálfstæðismál-
inu, Og allra sízt vill það, að
við spillum áliti okkar á Norð-
urlöndum, sem við tilheyrum
og verðum að halda okkur að,
svo fremi að við viljum vera
sjálfstæð þjóð á meðal sjálf-
stæðra þjóða í framtíðinni.
Ef Morgunblaðið er á öðru
máli um þetta og vill berja
höfðinu við steininn í von um
að geta slegið flokki sínum
pólitíska mynt úr sjálfstæðis-
málinu, — þá það um það. En
svo mikið ætti það að sjá, að
við höfum þegar haft nægilega
hneisu af aðgerðum Ólafs
Thoirs í sjálfstæðismálinu, þó
að okkur yrði sparað nýtt al-
þjóðlegt hneyksli af brölti
hans.
ent, Jónas Kristjánsson læknir,
Þór Sandholt arkitekt, Guð-
mundur Einarsson frá Miðdal,
Gunnar Bjarnason ráðunautur
og Þorkell Þorkelsson veður-
stofusljóri. — Vegamálaskrif-
stofan hefir lagt til skrá yfir
fjarlægðir til ýmissa staða.
Efni bókarinnar er skipt í 16N
kafla, og eru nöfn þeirra sem
hér segir: Sólskin á f jöllum, Gáð
til veðurs, Gönguferðir, Jurta-
söfnun, Útilegur að sumarlagi,
Notkun áttavita, Gleymið ekki
nestinu, Lestur landabréfa, Að
klífa fjöll, Lærið að teikna
landabréf, Jökulgöngur og vetr
arferðir. Ferðalög á hestum,
Eyktamörk, Fjarlægðir til ým-
issa staða, hjálp í viðlögum og
Verndun augnanna gegn snjó-
birtu og sólskini.
Eins og heiti kaflanna bera
^ með sér, er hér að finna yfir-
gripsmikinn fróðleik um úti-
líf og ferðalög. Þarf ekki að efa
að bók þessi verði kærkomin.
Ferðalög og útivist hefir mjög
farið í vöxt á síðari árum. Er
því vissulega ekki vanþörf al-
mennra leiðbeininga um þau
efni.
Jón Oddgeir Jónsson hefir séð
um útgáfu bókarinnar en útgef
andi er Bókaútgáfa Guðjóns Ó.
Guðjónssonar.
Hjónaefni.
í gær opinberuðu trúlofun sína
ungfrú Ragnheiður Viggósdóttir,
bankaritara, Vesturgötu 17, og Sig
urbjörn Sigtryggsson, gjaldkeri í
Landsbankanum, Garðastræti 36.
í dag
verða gefin saman í hjónaband
af síra Jóni Thorarensen ungfrú
Vilborg Guðjónsdóttir frá Dýra-
firði og Guðm. Þorláksson loft-
skeytamaður, Hafnarfirði. Heimili
þeirra verður á Hverfisgötu 21 C,
Hafnarfirði.
iBærinn í dag.|
Næturlæknir er í nótt í Lækna-
varðstofu Reykjavíkur, sími 5030»
Næturvörður er í Ingólfsapó-
teki.
ÚTVARPIÐ:
11,00 Messa í Dómkirkjunni (síra
Bjarni Jónsson).
12,10—13,00 Hádegisútvarp.
15.30— 16,30 Miðdegistónleikar
(plötur): Danssýningarlög.
19,25 Hljómpllötur: Tónverk eftir
Bax og Eric Coates.
20,00 Fréttir.
20.20 Einleikur á harmonium
(Eggert Gilfer): a) Gamalt
danslag eftir Bach. b) Brúði
arniars eftir Reissiger.
20.35 Erindi: Á landamærúm lífs
og dauða (Guðmundur Frið
jónsson skáld á Sandi —
Jakob Kristinsson fræðslu-
málastj. flytur).
21,00 Hljómplötur: 1 Lög eftir
Schubert.
21,15 Upplestur: Smásaga eftir
Arnulf Överland (Sigurður
Magnússon kennari).
21.35 Danslög. (21,50 Fréttir.)
23,00 Dagskárlok.
MÁNUDAGUR:
Næturlæknir er í Læknavarð-
stofu Reykjavíkur, sími 5030.
Næturvörður er í Ingólfsapó-
teki.
ÚTVARPIÐ:
12,10—13,00 Hádegisútvarp.
15.30— 16,00 Miðdegisútvarp.
19,25 Hljómplötur: Tataralög.
| 20,00 Fréttir.
20,30 „Þýtt og endursagt“ (Sig-
urður Einarsson dósent).
20.50 Hljómplötur: Lög leikin á
harpsicord.
21,00 Um daginn og veginn
(Gylfi Þ. Gíslason).
21.20 Útvarpshljómsveitin: Laga-
flokkur eftir Bellmann.
Einsöngur (Ólafur Magn-
ússon frá Mosfelli); Sumar-
lög: a) Vorið er komið
(Lindblad). b) Sólskríkj-
an (Jón Laxdal). c) Hvað
syngur litli fuglinn (Söder-
berg). d) Ó, blessuð vertu,
sumarsól (Ingi T. Lárus-
son). e) Um sumardag
(Abt). f) Miranda (Sveinbj.
Sveinbjörnsson).
21.50 Fréttir.