Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 24.10.1937, Blaðsíða 2

B . 'J ...
svo möngurn innlendum a"ö péna,
sem menn kjósa vi!du, til upp-
vaikningar, að skoða pá hirting
D.ottins, sem hér er skeð, sér
til siðbóla, pótti mér pví óvið-
Uikvæmilegt, að sú minnimg
skyldi með minni burtkallan nið-
ur falla og aldaiiis forgleymast,
éins og margt annað guðsverk,
sem fyJ'r hirðu'eysi kemst í æ-
varandi gieymsku. Og pví framr
ar finn ég skyldu mína að víð-
* frægja pau Drottins vísdómsfullu
veik, sem hann eims og einn e!d-
legur múr verndaði mig mitt i
pess e’.dhiing og umsveiman, og
lét mig, i öllu.m peim ókjömm,
sem hér á gengu, ha!da lífi með
óskelfdu hjarta og ópreytan’.eg-
um kröfíum, rneðan sú tiptan yf-
ír stóð, sem ég fæ aldrei nóg-
sannlega gmndað né útsagt. Tek
ég mér pví fyrir hendur að taka
saman í eitt og einfa!d!ega í
ljós leiða pað ég dag eftir dag
•og tíð eftir tíð hefi uppteiknað,
meðan e.'dstraffið y'ir stóð, bar
Guð gaf af!ur viðrétling og góða
enda'ykt á peirri landp!águ. Alt
pað skrifa ég nú, eftir pví sem
ég man af eigin sjón og viíund,
ásamt annara sannoröra m.,nnia
frásögnum, tali og uppterknun
veit fy ir Guði og góðri sam-
vizku réttast vera. Ekkert er hér
ýkt eða ef:a!að, heldur heifmörgu
smávegis hjáh'eypt, og viðbarog
áhrærði ý.ns heimili og ir.enn,
pví pað hefði orðið næsta lang-
samlegt.
Þú sér, góðfúsi og réttpenkj-
andi lesa.i, að. öll niðurraðan
pessa skrifs er ei (eftir) sumra
pessarar aldar skrifs- og stílun-
arreg!u n,eða alfarasniði, pví pað
siglar einasta til pess, sem áður
er mælt. Vona ég pessvegn-a og
tilmæ ist, að pú virðir pað, út-
leggir og leið.ir á bezta veg. —
Hvað sem aðiir hóífyndnir kunna
hér um að dæma, eða fetta fing-
ur út í, kæri ég mig ekkert um.
Sé svo pettn mi!t einfalt e’.d-
skrif fyrst og fremst ti’.einkað
Guci, til lofs og dýrðar, sem lét
sinn réltvísan og náðugan vilja
pannig opinbaran verða vor á
meðal, og fudkomnaði sín fyrir-
heit, er fianast í sálminum 89, v.
32—36, Zoph. 3. v. 12, og víða
annarsstaðar. Þar næst sé pað
börnum mínum og náungum, af-
komendum, góðum og vel per.ikj-
andi vinum, sem mig hafa sér-
deLislega um pað beðið, sömu-
leiois öl'um'æru- og elskuverð-
um löndum mínum, öldnum sem
ófcornum, af hærra sem lægra
stamdi, sem bað ltann til heyrn-
ar eða fy.ir sjónir að koma, bæði
til f.óðkiks og lærdóms, að
pekkja sinni sírs skapara og hans
dásemdarverk.
Eg mælist pó til, sem Þor-
ALÞÝÐUBLAÐÍD
steinn Maignússon, sem skrifaði
hér fyr um jarðeld, að pað mætti
verða svo sem nokkurskociar
skuggsjá og umpenkingarnr.eðal
Um pau síðustu fjö.b ot vera’dar-
innar og dómsdagseld, sem koma
mun yfir murga óv-iðvaraiausa,
eins og fyr er spáð, og hér pví
miður gáiust nokkur merki tii.
Þéni pað öllum oss að forðast
Guðs reiðie d, svo að nær sá
náttúrlegi varmi og e'dur út-
s’.okknar í vciu ho'.di, fyrir pann
gegnumpienigjandi dauðans
ku'da, að vér pá frelsaðir af alls
lags skaðiæðis- og 'osta-eldi,
gagnhreinsaðir 1 freirtinganna
eldiofni, mættum í vorri trú,
gu'.lsins rsy.is’.u dýrmætari fundn
ir verða, og svo á Diotlins opin-
bsrunardegi, pá hann mun með
elds!oga birtast og höfuðskepn-
u:nar af y.firnáttúriogu:n eldi
brenna, og verö'.di-n síendur í
björiu báli, en fordæ ndir kastast
i ebílan e'd, pá leiði Guð oss
inn í pað eldmisturs’.ausa her-
bsrgi ei.ífrar cíýrðar, hvar vér,
með öllum hans útvö’.dum, sem
hér leiddust i gegn um e'd og
va n, og öl.un hans eldlegum
hersveitum, fáum að léfa hann
og dýrka oaflátanlega.
Utidanfarandí hlutir
og viðburðir, áður
en eldurinn yfirféll
AÐUR en pessi landplága yf-
irfé’.l voru mikil landgæðí
og áiigæzka, pn yfirtæki pað síð-
asta árið; pví í undanfaraindi
no'tkur ár íkafði verið pvílík
b'.ómgvan og ávöxtur á öl!u, —
með spökustu veðuráttu til lands
og sjávar. En bvílíkt stjórnleysi,
andvara- og iðrunarleysi, hér í
V.-Skaftafellssýslu var um pann
tíma, sé d ei'.i.s í fessu Kiikjubæj-
ar eða K eyfarpinglagi, "hjá all-
mörgum sem v,org!egra. er til frá-
sagnar, en ég geíi par orðum
eyri að. Hér lifðu menn í sæl-
gæri matar og drykkjar, sumir
orðnir svo ma’vandir, einkanleg-
ast pjónustufé’.k, húsgangs'.ý'ður
og letingjar, að ei vildu nema
pá a’lra bsztu og krydduðu fæðu.
D.ykkjuskapur og tóbakssvall fór
að sama lagi, að á einu ári
gékk hér upp, í gi'.di, heimboð
og pess kyn's, og brennivín úpp
á 4003 fiska, efrir pví sem ég
með öðiun vitan'ega samanreikn
uíum, er svo hátt steig, að prest-
ar fundust peir hér, sem ei pótt-
ust geta f 'anfluri með reglu og
ar.dakt, guðspjó aus'ugjörð, nema
fy ir brenr.ivínsti's yrk, hverjum
urðu og svo sín hús í eyði látin,
og margra annara, sem féllu á
söir.u sveif.
Margir vissu ei hvað ríkir peir
voru af siauðpeningi, og pó peir
vissu var pó hér hjá peim ríkustu
ein sú argasta tíundargjörð, og
afdráttur til kongs og kirkju og
prests, sem ei tjáði a'ð finna að
fyrir neinn, er ei var af pieirna
flokki. Nýjar uppáfyndingar og
útflugtir; margur húsgcngur, nær
ei gekk að pæirra vild; pá vorq)
alt um of vanpakklátir, og pá
þeir höfðu ekki úr hvers manns
hendi pað peir vildu. Af stjórnr-
kysi var sá góði afréttur, er
hér fy’gdi, fyrir óðal lagður og
forsómaður, cngin afmörkuð !aga*
Söfn á hausti brúkuð, né anr.að'
par að hnígandi, svo að maðui'
mátti par fyrir oftsinnis síns
missa. Það var eitt ólukkuefni í
landinu, að a’.lir pjófar voru
frómir kallaðir. Lög gcngu hér
flest, sem höfðu tog, undir pað
siðasta mað svoddan fylgi og
flokkadrætti, óparfa eyðum og
lögleysu, að herra Ólafur Step-i
hánsson, scm hér var amtmaður
yfir landinu, ályktaði og kallaðf
fyrirliða pessa óróa með ehm
opnu skrifi r'étta ofsóknarmenri
þess undirprykkta, hverjum hann
kom til aðs'.oðar og gjörði lög og
rétt. Gekk petta vestur hsr mcst
undir sjálfa eldkomuna, sem þau
ólæti settu fullsnöggt til rétta, þ_
&em náliega eirðu ei nokkra tíð
in ii í kirkjurni meðan gucspjón-
ustugjörð yf!r stóð. Rak pessi
eldur f!iesta út úr henni, að pei^
fsngu ei framar í honni að vera„
nema þeir einir ssm alvizkan fyr-
ir sá að sanna betrun mundui
gjöra á svoddan pvermóðsku.
Af þeirri ársæld sem hsr var,
gengu hér á miklar umreiðir og
umbrot, að forhækka og fastsetja
til ævarandi tíða gjöld á jarðirj
og pá sú stiftan stóð sem hæzti
féll hún niður og varð að engrif
hvar með sá réttvísasti dómarí
sýndi hvað hann vildi vera láta.
Þegar drambsemin er sem hæzt,
er hún falli næst. Þó eru hér
með heiðri og æru fráskildir allir
gagnvandaðir menn, sem hér sem
annarsstaðar voru margir í bland
hinna, scm ekkiert af áðurtöldu
munu þekkja hjá sér, og kunna
því sannleikann í piessu að vitna,
með þegjandi hlutum, er það
sama sýna. Þó var Guðs laing-
lundargeð svo m.kið og beið
eftir mannanna íðram og afíur-
hvarfi, og lagði strafíið Jangt síð-
ar yfir, og mýkra en til stóð og
forþénað var. Hann lét pví áður
ýmsa viðburði ske, er b.mda
kynnu og leiða menn til réttrar
varúðar.
Af heilmörgu vil ég fátt eitt
pýna: í Feðgakvísl í Mera’landi,
hvar eldurinn síðar yfirféll, sá-
ust nokkrum árum áður fjöldi
af vatnsskrimslum,, með ýmis’.eg-!
um myndum. Á jörðu hjá Steinsh
mýri sáust eldhnettir, liggjandl
sem maurildahrúgur. Eitt eldslag
flaug yfir lambhús á oddum í
Meðallandi, sem diap par lömb,
og reif eina stoð að endilöngu, er
svo var í mcrginn sviðin, eins
og hún hefði verið brend af log-
andi járni. Og pá bóndinn var®
hér af hræddur, og fékk að heyra;
hér fyrir spott og hrixlyrði af
einum dramblátum manni, svar-
aði hann: Láttu sjá pú verðir
ekki óhræddari pá skruggueldri
urinn þinn kcriiur yfir pig að
lægja hroka þinn, pví ég ka.nn
að segja pér að pú átt von á
honum. <
En síðarmeir, pá eldurinn konii
yfir þann sama, varð han,n sá
úrræðaminsti.
Annarsstaðar heyrðust hér
bæði hljóðfæri á jörðu og sem
klukknahljóð í lofti, af hellmörg-
um sannorðum mönniun. Ofaní-
rigningar komu hér miklar pað
vor dökkrauðar. Gul- og svart-
bröndótíar pestarflugur sáust hér
einnig svo stórar og digrar, seiii
pumalfingursliður er á karlmanni.
Lömb og kálfar fæddust hér
framar vcnju vanskapaðir. Eitt
Jiamb hér á Hunkubökkum á SíBu
hafði hræfugk.kiær fyrir lág-
klaufir; hcstar lögðust framar
venju á að éta skarn og fjós-
hauga og pótt mcnn vel vissu
og hefðu heyrt, að pessir og pvíjé
líkir viðburðir boðuðu jafnan
eftirkomandi landplágu, pá var
nú pessu ekfegrt agt gefið. Sva
&em guð pannig benti með ýms-
um hlutum í vckunni, svo gjörði
hann og við marga í sivefninuraj,
að pá dreymdi rétt eftir pví, sem
síðar framkom, sem hér yrði of-
iangt að pylja; það mundi ®g
illa heyrast hjá þeim, sem Iasta
og níða aila draumu. Þó læt ég
alleinasta einn draúm í ljósi, —
álykti hver ura hann það, sem
hanin vill — en ég veit pó, að
hann ér sannur. Um veturinm áð-
ur en e’durirn yfirféll varð hér
embættisfall á 9 dögurn í röð,
pó bezta veður væri allar vikuirn-
ar. Ég féll í djúpa þanka af
pes.su og ályktaði með sjálfum
mér hér mætti eitthvert yfirhang-
andi straff ókomið vera, har
svoddan dómur byrjaði á Guðs
húsi, og tók að vatnda mig sem
ég kunni. Eiea og þá síðustu
laugardagsnó+.t í peirri tölu pá er
ég var í sveíni, pótti mér tígu-
legur maður til mín koma par ég
lá og sagði:
„Al.lt er svo áém pú meiinar,
en það er af pví pú kennír ekki
fó’kinu rétt.“ En pá ég angraðist
af því orði, hóttist ég spyrja
hann að, hyað ég ætti pá aif
kenna, en hann svaraði: „Esaiæ-
Frh. á 6. síðu.