Alþýðublaðið - 30.12.1943, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 3® des. 1943
ALÞYPUBLAÐIP
Borgin eilífa.
Mynd þessi af Rómaborg — borgixmi eilífu viS Tiberfljót — var tekin eftir loftárás bandamanna
á hana um miðjan júlí-mánuð. Sjást rgykskýin yfir borginni. Rómaborg er ein fegursta og sögu-
frægasta borg heimsins og hefir miklar og merkar minjar frá liðnum tímum að geyma, enda hafa
bandamenn hlíft henni mjög við loftárásum.
Leiðin til Rómaborgar.
GREIN ÞESSI er erindi,
sem brezka blaðakonan
Helen Kirkpatrick hélt í
brezka útvarpið eigi alls fyr-
ir löngu, en hún heimsótti
vígstöðvarnar á Italíu og
kynntist viðhorfunum þar af
eigin raun. Greinin er
hér þýdd úr útvarpstímarit-
inu „The Listener“.
ÞAÐ er næsta mikill munur
á því að vera meðal hinna
stríðandi hersveita úti á hinum
blóðgu vígvöllum eða sitja
heima hjá sér í makindum og
lesa stríðsfréttirnar. Jafnvel
þótt maður hafi aðeins komizt
á næsta leiti við vígstöðvarnar,
skapar það manni aukinn skiln-
ing á erfiðleikum þeirra, er
heyja hina miklu orrahríð. Það,
sem ég undraðist mest eftir
heimkomu mína frá Italíu, var
óþolinmæði brezku þjóðarinnar
yfir hinni hægu sókn herja
handamanna þar. Ef til vill mun
fólk fá skýrari mynd af erfið-
leikum þeim, er mætt hafa hin-
um hugprúðu og vösku drengj-
um við Sangro og Volturno, ef
ég lýsi einni ferð minni til víg-
stöðvanna. — Einhverju sinni,
er sveit amerískra fótgönguliðs-
xnanna bjóst til þess að brjótast
yfir Volturno við Venafro,
spurði einn hermannanna, hvaða
á þetta væri. Þegar honum var
tjáð, að það væri Volturno, varð
lionum að orði: — Hvað heyri
ég, heita þá allar helvítis árnar
á Ítalíu Volturno? Sveit þessi
hafði þá þegar farið þrisvar
sinnum yfir Voltumo.
Við lögðum upp í för þessa
frá Napoli, þar sem lífið virðist
að mestu falla í sinn fyrri far-
veg. Við slógumst í fylgd með
óteljandi vélknúnum farartækj
um, sem einnig voru á leið til
vígstöðvanna. — Við ókum í
amerískum skriðdreka, sem her-
maður úr áttunda hernum
stjórnaði. Regnviðri hafði verið
á að undanförnu og vegurinn
því mjög ógreiðfær af völdum
þess. Brotin tré höfðu fallið á
veginn. Þar gat og að líta grjót-
hrúgur, rofna járnbrautarteina
og hópa ítalskra bænda á leið
til heimkynna sinna, er þeir
höfðu flúið, meðan á hernaðar-
aðgerðum stóð. Við áðum einu
sinni og keyptum okkur körfu
af glóaldinum og eplum. Við
höfðum og viðdvöl í Caiazzo til
þess að ganga úr skugga um, að
fólk það, er Þjóðverjar höfðu
ráðið þar bana, hefði þegar
verið jarðsett. Þegar við svo
héldum þaðan brott, beygði
vegurinn niður í Volturnodal-
inn. Við ókurn fram hjá ótelj-
andi smáþorpum, sem flest
höfðu orðið fyrir miklum
skemmdum. En fólkið hafði
þegar vitjað heimkynna sinna
að nýju. Sumir unnu að því að
grafa eignarmuni sína úr rúst-
um húsa sinna. Aðrir slógu
tjöldum á rústum þeirra. En
eigi að síður vintust allir vera
glaðir í bragði. Þegar nær dró
vígstöðvunum, urðu bugðurnar
á veginum fleiri, ;svo og vatns-
föllin, er við urðum yfir að
fara. Sérhver brú hafði verið
sprengd í doft upp, en bráða-
birgðabrýr höfðu verið reistar í
þeirra stað, svo að unni væri að
halda uppi nauðsynlegum sam-
göngum. Oft urðum við að aka
yfir árnar á vöðum, enda þótt
örðugt væri. Vegurinn versnaði
jafrnan. í bækistöð herfylkis
nokkurs skiptum við á iskrið-
drekanum og torfærubifreið.
Við héldum því næst áfram.
ferðinni, en ;þó af kostgæfni
hinni mestu, því að margt var
að varast, og ýmsar hættur
ægðu okkur sem gefur að skilja.
Við fórum yfir fjölmörg vatnis-
föll. Við fórum yfir Volturno
öðru sinni og nú 'á Churehill-
brúnni, sem er ótrúlega mikið
mannvirki, þegar gætt er að
því, í hvilíkri skyndingu hún
•var reist. Hæðir gat að líta til
beggja handa. Torfærubifreið-
arnar, flutningavagnarnir og
iskriðdrekarnir héldu förinni ó-
trauðlega áfram í óslitinni röð.
Sú hætta ægði 'okkur einikum, að
Þjóðverjarnir gerðu loftárás á
okkur eða haafu vélbyssuhríð á
veginn ofan úr einhverri hæð-
inni. Við höfum jafnan vakandi
auga á veginum, ef einhvers
staðar skyldi vera um launisátur
að ræða. Ef við heyrðum í flug-
vél, gerðum við okkur og þegar
Sleðasvæðin í bænum — bifreiðarnar og lögreglan.
Ódýr bók.. Bókaútgáfa bér og í stóru löndunum. Hættu-
svæði milli bæjarins og Skerjafjarðar. Sjómannabréf
frá Vestmannaeyjum.
líklega til þess að leita skjóls.
Dag þennan hafði amerískt her
fylki tekið þorpið Prata gegnt
Venafro. Bæir þessir þlasa hvor
við öðrum í f jállablíðunum sinn
hvoru megin árinnar. Volturno
rennur iþar isem isé millum
tveggja fjalla, og handan þeirra
taika við fleiri fjöll og hærri.
iHinir hraustu drengir hugðust
brjótast yfir ána næstu nótt
iþrátt fyrir skothríð og öflugar
varnir Þjóðverja. Við nutum
ljúffengs málsverðar í Prata í
boði aldurhnigins manns, sem
tekið hafði þátt í aðför að borg-
arstjóra fasistanna kvöldið áð-
ur. Við virtum fyrir okfcur fall-
ibyssurnar, isem hrekja áttu
Þjóðverja úr stöðvum þeirra í
f jallshlíðinni hinum megin. Þeg
>ar hermenn bandamanna brut-
ust yfir ána í aftureidingu dag-
ánn eftir, dundi isprengjuregnið
úr Míðinni fyrir ofan þá á þeim.
Þeir urðu að skríða upp hláðina
á h-öndum og fótum og burðast
þó með vopn sín og annan far-
angur.
Ég gisti um nóttina í her-
sjúkrahúsi örskammt frá víg-
stöðvunum. í f jalIshMðinni
gegnt isjiúkrahúsi þessu hélt
stórsbotalið bandamanna uppi
ilátlausu-m hernaðaraðgerðum.
En við gáfum slíku lítinn gaum.
Við vorum í önnum inni í litla
tjaldimu, þar sem handlæknar
gerðu aðgerðir á hermönnum,
er voru svo mjög sárir, að ó-
gerlegt var taíið að flytja þá
brott. Kvöld þetta voru gerðar
tuttugu stóraðgerðir af æðru-
leysi og hæfni eins og um væri
að ræða nýtízku sjúkrahús
fjarri ógnum og ægileik styrj-
aldarinnar. Það var komið langt
j fram yfir miðnætti, þegar ég
• gekk til náða í -litlu tjáldi. Skot
drunurnar létu bátt í eyrum.
Skarður máni varpaði fölvum
bjar-ma á himin og hauður.
Morguninn eftir fann ég ekki
til fótanna vegma kulda. Þrjár
ábreiður mega sán lítils gegn
islíkum kulda. Umhverfið var
állt mistri hulið. Það er illt að
þvo sér vendilega, þegar þvotta
skálin er hermannahjálmur. Og
vatnið var kalt — ískalt. Morg-
unverðurinn var kjöt, grænmet
issúpa og kaffi. Mér brögðuðust
Framh. á 7. sá*u.
LÖGREGLAN hefur auglýst
ákveðin. svæði,. þar. sem
börn megi leika sér á sleðurn
megi bifreiðar ekki aka. En mér
innanbæjar. Skilst manni að þar
er sagt að þessu hafi ekki verið
framfýigt, því að bifreiðastjórar
aki um þessi friðlýstu svæði eins
og engin skipun hafi verið gefin
út um þau. Vænti ég þess að lög-
reglan hafi gætur á þessu.
ÞA8 sýnir okkur hvað það er
auðveldara að gefa út bækur
fyrir stórþjóð en smáþjóð, hvað
þær eru ódýrari erlendis en hér
heima . Eg sá í gær í bókabúð
Encyclopaedia Britanica í 12
bindum, í vönduðu bandi með kort
um af flestum löndum og ótæm-
andi fróðleik, og öll bindin kosta
350 krónur! Drottinn minn dýri,
hvað þetta verk hefði þurft að
kosta ef það hefði verið gefið út
á íslenzku — og verið unnið að
öllu hér!
„T. SKRIFAR MÉR á þessa leið:
„Eg bý í Skerjafirði, en stunda
atvinnu mína eins og flestir þeir
er þar búa, niðri í bænum, fer
ég á milli á reiðhjóli, og fer þessa
leið að jafnaði tvisvar sinnum fram
og aftur á hverjum degi. Það sem
gefur mér tilefni til þess að skrifa
þessar línur er, hversu hætíuleg
þessi leið er orðin öllum vegfarend
um, þ. e. a. s. leiðin milli íþrótta-
vallarins og Grímstaðarholts sér-
staklega.“
„OFT KEMUR það fyrir, að
þarna aki herbifreiðar með svo ó-
stjórnlegum hraða, að gæta þarf
fyllstu varúðar svo ekki hljótist
slys af, að aur og slettur ganga
út frá þeim í allar áttir þegar
vegir eru blautir er máski ekki í
frásögu færandi.“
„FÓLK, SEM FARIÐ ER að
venjast þessari leið og þessum
meiningarlausa hraða að manni
finnst gætir ávalt fyllstu varúðar,
og má án efa iþaltka því hversu
sjaldan slys ltoma fyrir. En þegar
skyggja tekur og bifreiðarnar aka
með sama hraða, með sterkum
ljósum, eða -þá eins og líka kemur
fyrir með alls enguin Ijósum er
verra fyrir vegfarendur að komast
hjá að verðá fyrir þessúm farar-
tækjum.“
„NÚ NÝLEGA varð slys á áður
umgetnum vegi, mun ég ekki
leggja dóm á orðsakir þess, en
vildi beina þeirri spurningu til
lögreglu Reykjavíkur,— og veit ég j
að ég geri það í nafni þeirra |
mörgu sem um veginn fara —
hvort hún gæti ekki haft samvinnu
við hlutaðeigendur í þessu máli,
svo draga megi að nokkru úr því
öryggisleysi, sem vegfarendur eiga
við að búa, á vegum hér í útjöðr-
um bæjarins?“
„SJÓMAÐUR í VESTMANNA-
EYJUM skrifar: „Eins og þú veist
eiga allir að fá orðlofsfé nema
nokkrar undantekningar, sem
nefndar eru í 1. gr. laganna. Það
eru t. d. iðnnemar og hlutasjó-
menn, og hlutasjómaður tekur
þátt í útgerðarkostnaði. Þó skal
hlutasjómaður fá orðlofsfé ef hann.
óskar þess, en þó þannig að
helmingurinn sé tekinn af hans
launum. Nú bregður svo við, að
við sjómenn í Vestmannaeyjum
tökum engan þátt í útgerðarkostn-
aði sjálfir, samt skipa þeir okkur
á bekk með hlutamönnum, sem
taka þátt í útgerðarkostnaði og
neita að greiða okkur réttmætt
orðlofsfé, sem er 4%. Eða hvað
finnst -þér? “
„ÞAÐ VÆRI MILIL l'ÆGÐ
okkar sjómanna í Vestmannaeyj-
um, að þú tsekir þetta til meðferð-
ar, þar sem lögin eru búin að,
vera í gildi í hálft ár, og þó hafa
útgerðarmenn hér ekki borgað
grænan eyri, til sjómanna enn þá
í orðlofsfé.“
„ANNAÐ ER ÞAÐ LÍKA, sem
nauðsynlegt er að minnast á, og
það eru þessar stöðugu grýlur,
sem þyrlað er upp um þessi lög.
Menn segja að þetta fari alldrei til'
hlutaðeigandi manns, fari allt í
ríkissjóð. Og ef einhver nái þessu
þá kosti það voða stapp og læti.
Oft hef ég svo komist að því að
þessir menn hafa ekki lesið lögin,
en „einhver sagt þeim það“, samt
hafa þeir hæst í kappræðum
um lögin og allir eru vitlausir
nema þeir, og í hæsta lagi tveir
eða þrír aðrir á jörðinni.“
SJÓMENN í Vestmannaeyjum
sem þannig er ástatt um og bréf-
ritarinn lýsir eiga óskorðaðan
rétt á orðlofsfé — og ætti Jötunn.
að sjálfsögðu að sjá svo um að
sjómenn séu ekki beittir rangind-
um. Grýlurnar, sem bréfritarinn
talar um eru vægast sagt bros-
legar. Hér getur ekkert ,,stopp“
komið til greina — og orlofs-
fé getur ekki runnið til annara en
þeirra sem eiga rétt á því, nema
þá til atvinnurekendanna, ef verka
fólkið er svo aumt og lítilsiglt að
það innheimtir það ekki.
Hannes á horninn.
AÐ LEIGUMALASKRIFSTOFA
BREZKA SETULIBSINS
(HIRINGS & CLAIMS OFFICE)
á Laugavegi 16, hefir verið flutt þaðan og verð-
ur hér eftir frá og með þeiim 30. desember 1943, í
TOWER HILL CAMP, ROYAL AIR FORCE
við Háteigsveg (á Rauðarárholti, nálægt Vatnsgeyminum).
Símar: 5965, bæjarsíminn og Base 35, setuliðssímninn.
Utanáskrift skriifstofunnar verður framvegis sem hér segir:
HIRINGS & CLAIMS OFFICE, NO. 5011, AIRFIELD
CONSTRUCTION SQUADRON, HEADQUARTERS,
ROYAL AIR FORCE, ICELAND (C).