Alþýðublaðið - 10.01.1945, Qupperneq 4

ALÞTÐUBLAÐIO
Miðvlkudagur 10. jtmúar ÍM5
>í|«hiMa<HÍ>
íftgtó—.di:
. ->*'3'sv<4 .
*Öt8tJ&i: Stefáa l»étar>M»m ‘
Ritstjórn og algreiðsla í A1 í
.ýðuhúsinu vi8 Hvejríisgötu *
gfmar ritstjórnar: 4r01 og 490Í !
Simar algrciðsla: 4900 og 4906
Verð í lausasðlu 40 aura.
AlþýBunrentsmiðían h.l
ibvrgðarlaos stjörn
arandstaða.
MARGIR hafa að vonum
harmað það, að Framsókn
arflokkurinn skyldi ekki vilja
vera með í myndun ríkisstjóm
ar í haust; munu flestir og vera
þeirrar skoðunar, að tímamir
iséu sivo alvarlegLr, að ekki hetfði
af veitt, að aJLIir flokkar þings
ins stæðu um stund að stjórn
lendsins. Hins vagar nmn enginn
neita því, að það sé fullkomlega
eðlilegt og meira að segja æski-
legt, að rikisstjóm hafi nokkurt.
aðhald af heilbrigðri stjórnar-
andstöðu, og voru í upphafi
sumir að vona það, að Fram-
iBÓknartEDokikurínn reyndizt þá að
minnsta kosti þess megnugur,
„að hefja stjómarandstöðu í
þann virðingar- og trúnaðarsess,
sem hún á að réttu lagi að skipa
i lýðræðisríki,“ eins og eitt
^pjálslynt og vxðsýnt norðlenzkt
tfmariit koansit nýlega að orði.
•
En þeir, Sem slíka von ólu í
brjósti, hafa — því miður —
þegar orðið fyrir miklum von-
brigðum Þá menn, sem nú ráða
mestu í Framsóknarflokknum,
vantar bersýnilega þá hófsemi
og ábyrgðartilfinningu, sem heil
brigð stjórnarandstaða verður
að byggjast á Hjá þeim virðist
engin ábyrgðartilfinning, eng-
in umhyggja fyrir sameiginleg
um þjóðarhag, komast að fyrir
blindu ofurkappi og flokksof-
stæki. Allt er miðað við það, að
svívirða þá menn og. þá flokka,
sem nú standa að stjóm lands-
ins, og einskis svifist í þeim
tilgangi. Um hitt er ekkert hugs
að, þóibt þæir öírvar, sem skotð
er, hitti þjóðina í heild.
#
Átakanlegt dæmi um slíkt á-
byrgðarleysi Framsóknarflokks
ins í stjórnarandstöðunni er
það, með hvílíku siðleysi ein-
stakir forystumenn og blað
hans hafa undanfarna daga dreg
ið viðkvæm utanríkismál inn í
illvígar deilur um fisksölu-
málin.
í þeim málum hefir okkur
mikinn vanda að höndum bor-
ið. Bretár, sem síðustu árin hafa
keypt allan okkar fisk, haf a neit
að að framlengja fisksölusamn-
inginn, sem við höfum haft við
þá undanfarin ár; og nú er
allt í óviissiu um verðlag O'g út
flutning á afurðum höfuðat-
vinnuvegar okkar, en vertíð að
fara í hönd. Sjá allir, að mikið
er undir því komið fyrir þjóð-
ina, að góðir samningar náizt
við Breta á ný um þessi mál';
en hins vegar hafa þeir hingað
til ekki talið sig enn við því
búna 'að hefja viðræður við
sendinefnd frá okkur, um þá,
og var frá því skýrt, að gefnu
tilefni, á alþingi fyrir nokkrum
dögum.
Allt þetta er forystumönn-
um Framsóknarflokksins jafn-
vel kunnugt og forystumönn-
um sitjómarflokkanna; því að
Framsóknarflokkurinn á full-
Álit Qárhagsnefoðar efrt deildar um
Lv AUN AÍLAGAFRUMVARPIÐ er nú aftur komið á dag-
skrá á alþingi, en samkvæmt málefnasamningi stjóm
arnnar á bað að verða að lögum á þessu þingi.
Fjárhagsnefnd efri deildar, þar sem frumvarpið var flutt,
sM'laði ýtarlegu áílájti ium það fyxir jólin otg flytur við það ýmsar
breytingartillögur, sem allar eru til bóta, enda fluttar í samráði
við samtök opinberra starfsmanna.
Nefndarálit fjárhagsnefndar
er svohljóðandi:
„Frumvarpið kom til nefnd-
nefndarinnar 22. sept. s. 1. Leit-
aði hún þegar umsagnar um frv.
hjá hlutaðeigandi stofnumum og
starfsmannafélögum. Lengi
framan af, meðan stjómarmynd
un stóð yfir, varð lítið úr störf
xxm hjá nefndinni, og við stjórn
arskiptin tóku tveir nefndar-
manna, Brynjólfur Bjamason
og Pétur Magnússon, sæti í
hinni nýju ríkisstjórn og urðu
að hverfa frá nefndarstörfum.
Það varð ekki fynr en að loknu.
hléi, er varð á fundum alþingis
eftir stjórnarskiptin, að nefnd-
in gat verulega snúið sér að því
að vinna að framvarpinu. Höfðu
þá borizt yfir 60 erindi frá ýms
um stofnunum og starfshópum,
er höfðu fram að flytja margs
konar óskir og kröfur um breyt
ingar á fmmvarpinu. Tók það
nefndina langan tíma að kynna
sér allar aðfinnslur og tillögur
og afla sér upplýsinga um rétt-
mæti þeirra. Hún komst þó
brátt að raun um, að frv. væri
á ýmisu ábétavamit og að ekki
yrði hjá því komizt að gera á
því nokkrar breytingar og taka
til greina eða ganga til móts við
nokkrar af þeim tillögum, sem
nefndinni bárust og flestar voru
til hækkunar eða samræming-
ar. En þar sem ákvörðun hafði
verið tekin um það af þingflokk
um og ríkisstjóm, að frv. skyldi
ná farm að ganga á þessu þingi,
hefur nefndin orðið að hraða
svo störfum, að hún hefur ekki
getað tekið frv. til eins náinnar
athugxmar og hún annars teldi
nauðsynlegt.
Það var hugsun nefndarinn-
ar, áður en hún tók að vinna að
frumvarpinu, að gera á því
sem minnátar breytingar. Hún
bjóst við að geta afgreitt það
að mestu leyti óbreytt og hafði
allan tímann sterka tilhneig-
ingu til að raska frv. sem allra
minnst. í raxminni er líka svo,
að allur grundvöllur frumvarps
ins er óhreyfður og launastig-
anum sjá'lfum mjög lítið breytt.
Engu að síður hala breyfingar
mefndiarinnair orðið aMtmargar
talsins, en meiginið af
iþaasum foreyitinigium varðar
laun einisitakra starfsmanna,
er færa onátiti sönnur á,
að lækkuðu óeðlilega eftipfrv.
eða ætluð voru laun í ósam-
ræmi við aðra starfsmenn í hlið
stæðum störfum. Þessar breyt-
ingar, þó að margar séu og flest
allar til hækkunar, fela ekki í
sér stóra fjárhæð samanlagt.
Með stærstu breytingartillög-
unum, þar sem nokkrir starfs-
hópar, svo sem póstafgreiðslu-
menn, talsímakonur, tollverðir
og ríkislögregluþjónar, eru
færðir í hærri launaflokk, er
gengið til móts við óskir frá
stjórn BSRB eða — nánar til
greint — þær óskir bandalags-
stjórnarinnar, sem hún fylgdi
fastast eftir. Enn fremur varð
nefndin að .takai tifl. greina rök
studdar tillögur, sem bárust frá
starfsmannafélögum eða stofn-
unum, svo sem tillögur Póst-
mannafélags íslands um hækk-
un á launum bréffoera og póst-
bera og póstaðstoðarmanna.
Kvenréttindafélag íslands taldi,
að ihlutur kvenna væri mjög fyr
ir borð borinn, og gerði þær
kröfur til nefndarinnar, að þrír
launaflokkar frumarpsins (XI.,
XII. og XIII.) yrðu felldir nið-
ur, þar sem við atihuigun hefði
komið í Ijós, að þeir, sem undir
þessa flokka falla, væru næst-
um undantekningarlaust konur
og þeirn ætluð lægstu launin.
Nefnidm taldi sér ekíki fært að
gera neina slíka röskxui á frv.,
en hlaut þó að viðurkenna, að
laun kvenna virðast í ýmsum
stofmmum í ósamræmi við laun
karla og að launastiginn, eins
og harrn er í frv., gæti gefið
stofnunum tilefni til að viðhalda
misjöfnum launakjörum kvenna
og karla, þó að með frv. sé
raúnverulega ekki til þess ætl-
azt. Vildi nefndin koma í veg
fyrir slíkt, bæði með sérstöku
ákvæði, sem sett er inn í frv.
(85. brtt.), og með breytingu á
hámargi XIII. launaflokks, ,en
til hans teljast nærri eingöngu
ritarar III. flokks og flestallt
konur, eiiis og starfsskipun er
nú. Til leiðréttingar á launum
kvenna gerði nefndin einnig
þær breytingar við nokkrar
stofnanir, þar sem eru samkv.
frv, aðeins III. flokks ritarar,
að ætla þeim stofnunum jafn-
framt rítara II. eða I. flokks, svo
að færa mætti konur, sem rang-
lega er skipað í XIII. launa-
flokk, ofar í launastiganum.
Eftir frv. er til þess ætlazt; að
öll laiun skólastjóra og kennara
við barnaskóla séu greidd beint
úr ríkissjóði, en niður falli fram
ilag bæjar- og sveitarsjóða. í
samráði við fræðslumálastjóra
leggux nefndin til, að sá háttur
sem verið hefur, haldist enn um
sinn og bæjar- og sveitarsjóðir
trúa bæði í utanríkismálanefnd
og samninganefnd utanríkisvið
iskipta, en þar hefir allt veirið
rætt, sem fisksölumálin varðar,
og enginn ágreiningur verið
gerður um þau af fulltrúum
stjómarandstöðunnar.
En þrátt fyrir þetta hefja for
ystumenn Framsóknarflokks-
ins og blað haans hatr ammax ár
rásir á stjórnina fyrir það hvern
ig húu haf i haldið á þaslsum máíl
um, saka hanai um aðgerðaleysi
og trassaskap og brígzla henni
«m að vera „að ófrægja Breta,“
eins og Tíminn kemst að orði
í géer; „því að vissulega hefðu
þeir sýnt okkur mikla ákurt-
■eisi, ef þeir hefðu neitað að
taka á móti slíkri nefnd,“ bætir
hann við, „Mun brezkum stjórn
arvöldum vafalaust þykja kyn-
legt, að vera þannig sökuð um
ókurteisi og óvináttu við íslend
inga, aleg að tilefnislausu.“
Lengra er varla hægt að fara
út yfir allt velsæmi, en í slík-
um skrifum Framsóknarblaðs-
ins. Hér er vitandi vits unnið að
því að skapa ófrið um viðkvæm
utanríkiisimál og spilla fyrir
væntanlegri samniiniganefnd nú
verandi etjórnar við Breta
um mál, sem þjóðarhagur er
undir kominn. Svo blint og á-
byrgðarlaust er flokksofstækið.
Slík st j órnarandstaða getur
aldrei orðið þjóðinni til þrifa;
en hún getur bakað henni ó-
bætanlegt tjón.
greiði ákveðinn hluta af grimn-
launum þessara starfsmanna.
Nefndinni er ljóst, að hér er í
raxuiinni aðeins um að ræða til*
færslu á greiðslum, en ekki þjóð
hagsflegan sparmað. Efitir laiuma
skýrslum, sem fyigja fjárlögum
fyrir ‘árið 1943, nam fjárfram-
■flag svextar og bæjarsjóða til
kennslumála rúml. 640 þús. kr,
en auk þessa eru hlunnindi þau,
sem þeir leggja til kennurum og
■skólastjórum, metin á kr. 225
þús. Hér er því alls um að ræða
fjárhæð, sem nærri 900 þús. kr.
Eftir tillögu nefndarinnar, að
bæjarsjóðir greiði Vs og sveitar
sjóðir 14 af laununum, verður
framlag þessara aðila eftir hin-
um nýju launalögum um 620
þús. kr., og lækkar þá framlag
ríkissjóðs sem þessari upphæð
nemur frá þvþ sem áætlað er
í frv.
Eftir ábendingu fræðslumála
stjóra leggur nefndin til, að
gerður sé munur á launum far-
kennara, sem hafa kennararétt-
indi, og hinna, sem fræðslumála
stjómin hefur orðið að taka til
bráðabirgða vegna erfiðleika á
þvi að fá sérmenntaða kennara.
Eins og nú er, hefur númur
helmingur farkennara, eða 70
af 126 alls, ekki kennararétt-
indi. Fræðslumálastjóri lagði
til, að laun þessara farkennara
yrðu ákveðin % af launum ann
arra bamakennara, og ber nefnd
in fram söxmx tillögu.
áuglÝsingar,
«em birtast @Ses i
Alþýðublaðim,
verða að v«n»
komnar til Aogiý*-
mgaskrifstofwnnar
I AlþýðuhúsMsu,
(gengið kl~. frá
Hverfisgötss)
fyrlr kl. 7 a® kvðRdI.
Nokkrar ríkisstofnanír og
sum starfsmannafélögu þeirra
hafa óskað þess að vera utaa
við laxmalögin. Er nefndinni
höfðu borizt þessar óskir, á-
kvað hún að gera skriflega fyr-
irspxxrn til stofnana þeirra, sem
taldar eru í 30.—36. gr. fram-
varpsins, á þá leið, hvort þær
væra samþykkar því eða ekki,
að laun starfsmanna þeirra
væru ákveðin í launalögum.
Þessar srtafiniainir eru Lands
banki íslands, Búnaðarbankinn,
Tryggingarstofnun ríkisins,
Brunabótafélag íslands, Samá-
byrgð íslands, Fiskifélag ís-
Aamdis og Búnaðartféiag íslands
Það stendur að því leyti sérstak
lega á með þessar stofnanir, að
!þær hafa allar sérstaíkan fjárhag
Framh. á 6. siöu.
TÍMABLAÐIÐ birtir í nýút-
komnu heftii ritstjómar-
grein undir fyrirsögninni „Þeg
ar hús nábúans brennur,“ og
sýnir hún eihkar vel hvemig
ráðsmennska koommúnista í Al-
þýðusambandi íslands, sérstak-
lega á Alþýðusambandsþing-
inu í haust, hefir verkað á önn-
ur samtök laxmþega í landinu.
Símablaðið skrifar meðal axm-
ars:
„Hin tiltölulega nýstofnuðu sam
tök starfsmanna ríkis- og bæja
hljóta af eðlilegum ástæðum að
gefa því gaum, semi gerist hjá
þeim félögum eða félagssambönd-
um, sem eldri eru að árum og
reynzlu, og sem helzt er að taka
til fyrirmyndar um faglegt starf
En- af þeim vettvangi spyrjast nú
váleg tíðindi og ógiftusamleg, þar
sem ‘hinn pólitíski draugur, sem
kveða átti niður með öllu á þing-
um Alþýðusambands íslands, hef-
ir nú gengið aftur og gerzt verri
viðureignar en nokkru sinni fyrr.
Og í raun og veru imá segja að ný-
lokið Alþýðusambandsþing hafi
vakið ugg hjá öllum þeim, er /
skilja þýðingu og tilgang þess, og
á því hafi komið fram þau sjúk-
dómseinkenni, sem skaðlegust
megí telja samtökum vinnandi
manna, eða með öðrum orðum
pólitísk barátta í stað faglegs sam
starfs. Lauk því, svo sem kunnugt
er, á þann.veg, að sá, sem sterkari
var um flokkslegt fylgi, neytti
meirihlutavaldsins án allrar hlífð
ar. Þetta er í örfáum orðixm sú
raunasaga, sem til okkar berst af
heimili nágrannans.
Svo vel vill til, að enn sem kom
ið er, hefir samtökum starfsmanna
ríkis- og bæja tekist að starfa á
faglegum grundvelli, og eagin
rödd komið fram um annað eu að
það væri höfuðnauðsyn til að
tryggja einingu í samtökxim
manna, sem á ýmsan hátt greinir
á um stjómmál. Viðhorf sam-
bandsins til annara launþegasam-
taka og samvinna við þau hlýtur
iþví í framtíðinni að mótast af því,
hversu þeim tekst vel að halda
þær leikreglur, sem telja verður
affarasælastar fyrir stóttasamtölc
almennt, en það er, að gæta póli-
tísks hlutleysis. En hér hefir orð-
ið misbrestur á, og ekki rétt um
að þegja. Samtök verkamanna
geta aldrei búist við að öðlast til-
trú annara félagssambanda til nán
ari samvinnu, fyrri en sé pólitíski
draugur hefir verið kveðinn nið-
ur; sem þar hefir gengið ljósum
logum og gengur enn, og síðustu
atburðir munu gera það að verkum
að gætt mun hinnar mestu varúðar
um öll tilboð, sem berast um sam-
starf úr þeirri átt, meðan þaS á-
stand ríkir í félagsmálum þeirra,
sem Alþýðusambandsþingið sýndi.“
Hér foafa ixienn það svart á
hvítxx, hve heppileg ráðs-
mennska kommúnista er í
verkalýðsfélögunxxm og allsherj
arsamtökxxm þeirra, og hve lík
leg til þess að sameina launa-
stéttir landsins uim sameigin-
lega hagsmuni þeirra.
*
í sambandii við deilurnar um
fisksölumálin hafa stjómar-
blöðin bent Framsóknarflokkn
um á það, að hann ætti fulltrúa
bæði í utanríkismálanefnd og
í samninganefnd utanríkisvið-
ákipta, þar sem allt varðandi
fisksölumálin ihefði verið rætt,
M. s£ 6. eSfe.
/