Alþýðublaðið - 05.09.1945, Síða 3

3
í FYRRADA'G fliutti Clement
R. Attlee, for s æ t i s r á ð h er ra
Rreta, oræðu sem va'kið hetfir
mikla athygli. Ræða þessi var
flutt í tilefni að því, að þá,
3. september, voru liðin 6 ár,
síðan Bretar fóru í stór-
styrjöld við Þjóðverja, og |
segja má, að þann dag hafi ;
byrjað styr jöld sú, esm nú er
nýlokið með uppgjöf Japana,
sem undinrituð var um helg-
inia.
ATTLEE forsætisráðherra flutti
við þetta tækifæri ræðu þar
sem hann rákti gang styrj-
aldarinnar og er ekki ástæða
til þess að fara út í það mál
hér, enda ölium í fersku
minni. Hins vegar sagði
Att'Lee það, að menn mættu
ekki gleyma, ef unnt ætti að
vera að forða þeirri kynslóð,
sem nú liíir, frá þeim ógnun-
um, er hafa ge,ngið yfir
þjóðirnar. Hann sagði eitt-
hvað á iþá leið, að þeir, sem
sigruðu nú, mættu ekki gera
sömu villuna og gerð var
eftir styrjöldi'na 1918, að
gleyma að . gæta friðarins
éftir sigurinn, sem unnizt
hefði.
ÞESSI ORÐ ERU eftirtektar-
verð. Bæði hefir núverandi
forsætisráðherra Bretlands
sjálfur tekið þátt í styrjöld,
1914—18, og þekkir af eigin
raun ógnir og viðbjóð styrj-
alda, og jafnframt geta orð
hans orðið rá'ðandi mönnum í
heiminum vísbending um það
að styrjöld geti aldrei ,,borg-
að sig“. Styrjöldin sem nú er
á enda kljáð var vafa'Iiaust
nauðsynleg til þess að firra
heiminn þeim ógnum og
skelfingum, sem af naziisma
og fasisma og raunar öllum
einræði.sstefnum stafa.
EN HVER GETUR SAGT, að
stórveldastyrjöld geti e'kki
blossað upp á ný, jafnvel
þótt menn séu nú, á þessu
augnabliki, ásáttir um, að
álíkt væri óhæfa? Einn hlut-
ur,. sem tfundinn hefir verið
upp í þessari styrjöld, sem
sé kjarnorkusprengjan, ætti-
samt að geta tryggt það, að
slíkt kæmi ekki fyrir á ný.
Reynsla hefir fengizt fyrir
því, að eyðingarmáttur þess-
arar uppfinningar er óskap-
'legur. Ein sprengjg getur, að
því er fregnir herma, bók-
staflega þuin.'kað út heilar
borgir, eða hverfi í stórborg,
en hinis vegar má nota þessa
■ orku til friðsamlegra starfa,
á svipaðan hátt og gufuaflið,
eða irafmagnið til þessa.
VIÐ SKULUM VONA, að stór-
veldin, sem ráða gangi, mál-
anna í heiminum, beiti ekki
þessu vopni til nýrra styrj-
alda, heldur getum við og
þeir, sem á eftir okkuir koma,
notið góðs af iþví afli, sem
leyst hefir verið úr læð-
ingi. með kjarnorkusprengj-
unni.
ÞÁ GETUM VIÐ EINNIG vænst
þess, að af því einræði, sem
nú hefir verið að velli lagt,
taki ekki við annað einræði,
ALif»r«?UDLJ4C2D
ronr *
& a 'ji
jöS jgpasia s
Singapore (er form-
lega fram í dag ela
á morgun
Sir Bruce Frazer^ yf-
irmaður feezlca flot
aeis í ausfurvegi í
Tekl® í gær
AÐ var tilkynnt í brezka
útvarpinu í gær, að ind-
verskir hermenn, hluti úr
brezka hernnm, liefðu verið
íluttur loftleiðis til Bangkok, að
alborgar Tliailands í dag. Var'
hermönnunam, sem voru undir
stjórn brezkra yfirforingja, tek
ið með miklum fögnuði. í fyrra-
dag sigldu hrezk herskip inn á
Singapore-höfn og var búizt við
þv í gær að uppgjöf Japana
færi formlega fram í dag eða á
morgun.
Indversku hersveitunum, sem
voru þauTæfðar og höfðu barizt
margoft áður við Japana,
stukku út úr flugvélúnum við
alvæpni og voru við öllu búnar,
ef svik. kynmi að vera í tafll.
Innlendir herm.enn héldu heið-
ursvörð og fylktu Tiði, er þær
stigu á flugvöllinn. Hinir ó-
breyítu íbúar tóku hersveitun-
um mjög vel, fögmuðu þeim,
hvar sem þær fóru og sýndu
hvers konar 'fanigaðarl'æti og við
mót
Þá hafa Bretar, samkvæmt
umtaTi við MacArthur, siglt inn
á S'ingaporehöfn. Fyrst herskip
anna, sem pangað komu, var
beitiskipið ,,C:heopatra“, en á
undain því fóru margir tundur-
duflaslæðarar og ýmis smærri
skip, sem eiga að gæta þess, að
ekkerit tjón verði á flota banda
manna, sem mun eiga að sigla
inn á þessa höfn.
Þegar herskiþafloti banda-
manna nálgaðist höfnina, kom
japanskur tundurspillir á móti
honum og leiðbelndi skipunum
inn tii borgarinnar, gegn um
tundurduflabelti borgarinhar,
sem Japanar höfðu lagt á stríðs
tímanum. í ijundúr.afréttum var
svo ráð fyrir gert, að banda-
rnenn tækju við Singapore í dag
eða á morgun. Þá hefir brezkt
lið verið sett á land á Java.
Sir Bruee Frazer, yfirmaður
brezka- flotans í austurvegi,
kom til Tokio í gær. Er heim-
sókn hans sÖgð í brezka útvarp-
inu ekki opinber, og mun hann
þar eihungis hatfa stutta við-
dvöl
eins og Ernest Bevin, utan-
ríkismálaráðherra Breta,
sagði i ræðu ekki. ails fyrir
löngu. Mannkynið hefir ekki1
ráð á fleiri styrjöldum, sem
þeirrr, sem nú er til lykta
leidd. Um það munu all|Lr
friðar- og lýðræðiselskandi
menn sammála.
Bangkok
Frá austurlöndum
Mynd þessi gefur nokkra hugmynd um landaskipan á Malakka-
skaga og þar í grend. Á myndinni sést Mala'kkaskagi í miðju.
Efst á myndinni er Thailand (Siam) og boirgin Bangkok, en þangað
eru nú komnar indverskar hersveiitir á vegum bandamanna, vegna
uppgjafar Japana. Til hægri jer sco Franska Indó-Kína, en neðst,
á broddi Malakkaskaga, er Singapore, hin hikla höfn au'sturvegi,
- - sem Bretar nú munu hafa tekið af Japönum aftur.
awarpar jap-
anska þingið
IVSargir erlendir
fréttaritarar ¥©ru
viSstadclir þing-
setsiingaathöfnina
T APANSKA þingið var setf
^ í gær og var athöfni'nm, ©r
því var samfara, veitt mei,ri at-
hygli en venjulega, eins og að
lí'kum lætur.
Um það bil 50 erlendir frétta-
ritarar voru viðstaddir þessia at-
höfn, sem -fór fram mjög hátíð-
íéga á japanska vísu. Keisarinn
Hirohito, flutti ræðu, sitjandi í
gullnu hásæti'. Sagði keisarinn
m-eðal annars, að Japanar yrðu
að gæta sæmdar japönsku þjóð-
arinnar í hvívetna og bera þær
raunir, sem að höndum • hefðu
borið. Hins vegar minntist keis-
arinn ekki á, að Japanar hefðu
beðið ósigur í styrjöldinni.
Fréítaritairar, sem fengu að
vera viðstaddir þessa athöfn,
þuirftu að Mýta ýmsum reglum.
Meira. að segja vildi lögreglan
janpanska hafa iþann sið að leita
,á mönnum, fréttariturum og
öðrum, en fréttaritararnir höfðu
tal af MacArthur, sem nú er
staddur í Tokio og sagði hahn
þegar í stað hinum japönsku yfir
völdum að hætta slfku og var
það gert, fengu fréttamenn að
ganga síðan inn í sali þann, er
keisarinn flutti. ræðu sínu.
mm
«■
HP ILKYNT\ÍT var í brezka. út-
-®* varpitm í gær, að sendi-
nefnd væri komin frá Rúmeníu
til Moskva til viðræðna við
rússnesku . stjórnina. Meðal
sendimannanns eru forsætis- og
utanríkisráðh errann. Munu
menn þessir eiga að ræða um
ýmsa hluti, stjórnmáTalegs- og
atvinnulegs eðlis. Ekki er að
öðru leyti vitað um hvað fyrir
nefnd þessari vakir.
CHIANG KAI-SHEK hefir
lýst yfir því að hann sé
tfýllgjandi því, að samsteypa
flokkanna eigi sér stað í Kína,
ef unnt sé. En til þess hafa
verið ýmis vandkvæði ó þessu
og er enn ekki vitað, hvernig
Mao Tsh Tung, leiðtogi kín-
verska kommúnista tekur í þessi
mál, en hann hefk* samt átt tal
v.ið Chian'g Kai shik nú nýverið.
Chiang Kai shek hefir flutt
ræðu í útvarp frá Chungking,
iynr dfrnar a
Skip^Ö að hafa á brotf heriið sitt frá Tangier
í Afríku
STÓRVELDIN 4, eða hinir f jóru stóru, hafa sent orðsendingu
tii stjórnar Francos á Spáni, að hann skuli hafa her sinn
á brott frá Tangier-svæðinu við Miðjarðarhaf, andspænis Gibralt-
ar. Er svæði þetta alþjóðlegt uniráðasvæði, en spánskar hersveitir
hertóku það sumarið 1940.
Tangier, sem er hérað and-
spæinis Gibraltar, hefir til
skamms tímo verið eins konar
öryggiissvæði stórv'eldanna, en
Franco-stjó :nin lét hertfaka það
árið 1940. Hafa síðan verið
ýmsar ráðagerðk* um meðferð
þessa lands í framtíðdnni, en
ekkert verið gert í máTinu þar
tiT nú, að Franco-stjórndnni
h'efir v.eráð skipað, eða mæl-zt til
þess á diplómatiska vísu að fara
með herafla sinn þaðan.
höfuðborg Kína, þar sem hann
meðaT annars sagði, að aTIir
Kínverjar yrðu að leggjast á eitt
til þess að tryggja hinu kín-
verska lýðveldi fuTTveldi eftir
hina liöngu og . ströngu baráttu
við Japarta, sem nú væri til
lykta leidd.
Er Spánverjum bent á að fara
að samkvæmt samningi þeim,
er gerður var árið 1923, en þá
var nokkrum þjóðum falið að
fara með yfirstjórn þessa héraðs
meðal þeirra Bretland, Frakk-
Tajnd, Spánn, Portúgal og Sví-
þjóð.
Segir svo í orðsendingu stór-
veldanna, að þau muni sjá
Tangier-búu;n fyrir matvælum
fyrst um sinn, þangað tiil mat-
vælaframleiðsla þeirra; sé kom-
in í la'g.
í fréttum frá BretTandi var
einnig sagt, að talsverðar víð-
sjár 'væru á Splánl núna og
hefðu margir menn verið hand-
teknir þar í iandi fyrir starf-
semi sem miðuð væri .gegn
stjórninni Munu einkum hafa
orðið bröga að þessu í Sara-
gossa, að því er sagt í fréttum
í gærkveldi.