Alþýðublaðið - 05.09.1945, Qupperneq 4

**** ALPYÐUBLAÐIÐ
Miðvikudaguriim 5. sept. 1945
fUfrijðnbUðtð
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn
Kitstjóri: Stefán Pétursson.
Símar:
Ritstjóm: 4902 og 4902
Afgreiðsla: 4900 og 4906
Affsetur
í Alþýðuhúslnu viff Hverf-
isgötu.
Verff í lausasölu: 40 aurar
Alþýðuprentsmiðjan.
enn.
Atvinnumálaráðu-
NEYTIÐ sendi íblöðunum
seint í fynradag 'tilkynningu um
skipun nýrrar nefndar, sem
fimm menn eiga sæti í. Fylgir
nefndarskipuninni greinargerð
ráðuneytisins, þar sem tekið er
fram, að bún sé gerð vegna íþess,
að síldveiði hafi brugðizt á áæ
að mestu leyti og það hljóti að
hafa í för með sér stórfelld
skakkaföll fyrir útgerðina. Er
nefndinni ætlað að gera tillög-
ur um, hvað tiltækilegast sé að
gera tii þess að hjálpa útgerð-
inni yfi.r þessi vandræði, og á
meginverkefni hennar að vera
það, að gera tillögur um trygg-
ingar, er mi$i að því að verja
útgerðina skakkaföllum. Á
nefndin hið fyrsta að gera til-
lögur um aðgerðir til hjálpar
útgerðinni vegna aflahrests á
hinni nýloknu síldarvertíð.
*
Menn munu samdóma um
það, að útvegsmenn hafi orðið
fyrir slórfelldu tj óni af völdum
aflabrestsins á síldarvertiðinni,
sem nú er lokið. Og vissulega
er það góðra. gjalda vert, að
gerðar séu ráðstafam'r til þess
að verja útveginn afleiðingun
um af slíkum áföllúm. En eigi
að síður hlýtur það að vekja
mikla athygli, ef útgerðarmenn,
sem safnað hafa geysilegum
gróða á stríðsárunum geta
ekki talizt bjargálna, þótt
aflabrestur verði eina vertíð.
Og mörgum mun finnast, að
verkefni það, sem hinni. nýskip-
uðu nefnd er falið um að fjalla,
' sé svo mikið og vandasamt, að ,
því verði varla gerð giftuleg |
skil á skömmum tírna, en það
viæðist óneitanlega vaka fyrir
atvinnumálaráðherra eins og
greinargerð ráðuneytisins ber
órækt vitni um.
*
Um Skipun nefndarinnar má
vissulega deila, þótt sökin á vali
nefndarmannanna sé ekki öLl hjá
atvinnumálaráðherra. Sér í 'iagi
mun það vekja athygli, hvaða
fulltrúa Alþýðusambandið vel-
ur í nefnd þessa. Af hálfu þess
hefur orðið fyrir valinu komm
únisti austan af Austfjörðum,
Bjarni Þórðarson, kenndur
vi.ð Norðfjörð, en vara-
maður hans er kommúnistaer-
indreki sambandsins, Guðmund
ur Vigfússon. Val þessara
manna ber núverandi forustu
Alþýðusambandsins gott vitni
og hefði. stjórn Alþýðusambands
ins alveg eins getað skipað Guð
mund aðalmann og Bjarna vara
mann, því að báðir munu þeir
jafn óhaefir til þess að ta'kast
þann vanda á hendur, sem hér
um ræðir. Og einhvern tíma
hefði það þótt fyrirsögn, að þeir
Bjarni Þórðarson og Guðmund
ur Vigfússon yrðu.til þess vald-,
ir að ta’ka sæti, í nefnd, sem gera
á stórfelldar og þýðingarmiklar
tillögur varðandi íslenzkan sjáv
arútveg.
Framhald á 6. síðu
Kristján Friðrftsson:
r sjómen
Svar við ósanaiRdavaðii Þjéðviljans um þetta hneykslismái.
17 G var staddur á Akureyri
þann 31. fyrra mánaðar,
þegar ég rakst á greinarstúf i
Þjóðviljanum, sem' að mestu er
rógur um mig persónuiega. Á-
stæðan tH rógs þessa er sú, að
ég í blaðaviðtali Ijóstraði upp
um vanskil og vanefndir fiski-
málanefndar við Færeyinga.
Þjóðviljinn segir frásagnir min
ar um þetta efni slúður eitt og
„Gróusögur“.
Daginn áður en ég las grein
þessa, höfðu fles't þau færeysku
s'kiþ, sem hér höfðu verið á sild-
veiðum, siglt heim á leið, vegna
þess, að síldveiðum var hætt.
Mér var mjög vel kunnugt um,
að i flestum þessara skipa hefði
ég gelað fengið frásögn mína
staðfesta með vottorðum skip-
verja, þannig að ég þurfti. ekki
að liggja undir því ámæli að
hatfa farið með ,,Gróusögur“,
þvi varla mun hittast svo fær-
eysk skipshöfn, að þar á meðal
sé ekki einhver, sem sjálfur
hefur reynslu fyrir vanskilum
fiskimálanefndar — eða er þeim
a. m. k. mjög vel kunnugur af
afspurn.
Af hendingu frétti ég þó, að
meðal hi.nna mörgu íslenzku
skipa, sem þennan dag lágu í
höfn á Akureyri, væru tvö fær-
eysk skip — alveg í þann veg-
inn að leggja frá landi. Ég
gekk nú um borð í skip þessi,
reifaði mál þetta fyrir skip-
verjum, og óskaði eftir, að þeir
staðfestu frásögn mina. Var
það mál mjög auðsótt.
Annað skipið hafði. 'Iengi siglt
á vegum fiskimálanefpdar beint
(ekki' verið í framleigu). Hitt
s'kipið hafði verið á síldveiðum
í sumar, en áður hafði það ver-
ið í framleigu frá fiskimála-
nefnd hjá Kaupfélagi Horna-
fjarðar, og hafði þá verið í fisk-
flutningum. Fór skipstjórinn
viðurkenningarorðum uta ís-
'lendinga þá, er hann hafði- þar
s'kipt við og sagði, >að þar hefðu
fengizt skjót og góð reikmngs-
skil — og taldi hann það sýna,
>að engar raunverulegar hindr-
anir stæðu því í gegn, að hægt
væri' að gera í tima upp við
skip og skipsbafnir í slíkum
fiskflutningum.
Fara hér á eftir vottorð þau,
er skipverjar þessir gáfu. Fyrst
er vottorð frá skipstjóranum á
ski.pi því, er lengi hafði siglt á
vegum fiskitnálanefndar:
„Eg, undirritaður, skipstjóri
á Ms. Regina frá Færeyjum,
gef hér með yfirlýsingu um,
að greiðsla til mín fyrir vinnu
á skipi þessu,'Sem siglt hefur
síðan í marz s.l. á vegum fiski-
málanefndai, hefur dregizt
mánuðum saman. Sama ér að
segja um kaupgreiðslur til
annarra manna, sem siglt hafa
á þesSu skipi í þágu fiski-
málanefndar.
Akureyri. 31. ágúst 1945.
Martin Midjord,
förer a£ M,s. ;.Regina“.
Rétt afrit staðfestir: Skrif-
stofu Eyjafjarðarsýslu og Ak-
ureyrar, 3. 9. ’45. Sig. M.
Helgason fltr. Sýslumaður
Þ ANN 30. FYRRI MÁNAÐAR rauk Þjóðviljinn upp með
persónulegar skammir og hinn stráksiegasta munn-
söfnuð um Kristján Friðriksson framkvæmdarstjóra fyrir
það, að hann, nýkominn frá Færeyjum skýrði í viðtali við
hlaðið Tímann frá óánægju manna út af vanefndum og van-
skilum fiskimálanefndar og þá um leið atvinnumálaráðu-
neytisins við færeyska úigerðarmenn og sjómenn. Útdráttur
úr þessu viðtali birtist svo í Alþýðuhlaðinu.
Nú hefur Kristján fengið frásögn sína staðfesta með
vitnisburðum frá Færeyjum sjálfmn Fef svar Kristjáns við
Þjóðviljagreininni hér á eftir:
Eyjafjarðarsýslu, bæjarfógeti
Akureyrarkaupstaðar.“
Þá er hér vottorð háseta
eins:
„I marz og apríl s.l. sigldi
ég sem háseti á færeysku
skipi, sem tiskimálanefnd hafði
leigt.
Þegar ég fór frá Færeyjum
fyrst í júní í vor, hafði mér
ekki tekizt að fá neina greiðslu,
fyrir þesáa vinnu — og hef ég
ekki fengið hana enn — en
verið getur, að hún sé komin
nú, meðan ég hef verið fjar-
verandi.
Áður en ég fór að heiman,
spurðist ég fyrir um vinnulaun
þessi í skrifstofu sjómannafé-
lagsins heima í Thorshavn, því
þá hugðist ég að fá stjóm þess
til að ganga í málið fyrir mig.
Skrifstofustiórinn þarna gerði
allt, sem hann sá sér fært í
málinu, en fékk engu áorkað.
Hapn sagði mér, að þar
hefðu komið undanfamar vik-
ur og mánuði — hundmð
manna í sömu erindum; sjó-
menn, sem höfðu siglt á veg-
um fiskimálanefndar, og ýmist
fengið litla eða enga greiðslu.
Sömu sögu fékk ég staðfesta
hjá fjöldamörgum sjómönnum
í einkasamtölum.
■ • .y;..' y ' ■ v: ■ ■.. ■ , '( .■
Akureyr-, 31. ógúst 1945.
Erling Christiansen frá Thors-
havn, nú háseti á M.s. Rorglyn.
Rétt afrit staðfestir: Skrif-
stofu Eyjafjarðarsýslu og Ak-
ureyrar, 3 9. ’45. Sig. M.
Helgason fltr. Sýslumaður
Eyjafjarðarsýslu, bæjarfógeti
Akureyrarkaupstaðar.“
Að síðustu birtist hé,r svo
vottorð skipstjórans á M.s.
Borglyn frá Trangisvogi í Fær-
■eyjum:
„Eftir tilmæluni Kristjáns
Friðrikssonar vil ég hér méð
staðfesta frásagnir hans, sem
hirtust í Tímanum hinn 24. ág-
úst s.l. um vanskil af hálfu
fiskimálanefndar við færeyska
sjómenn og útgerðarmenn.
Þegar ég fór frá Færeyjum í
sumar, talaði ég við marga sjó-
menn, sem kvörtuðu undan
þessum vanskilum og höfðu
þá átt kaup sitt lengi inni.
Snemma í júní var eigandi
skips þess, er ég stjóma, á
fundi í útgerðarmannafélagi
Færeyja. Þegar hann kom það-
an, sagði hann mér, að enginn
af þeim útgerðarmönnum, sem
þar voru staddir og höfðu átt
skip í leigu hjá fiskimálanefnd
sjálfri, hefðu fengið skil.
Þar voru mættir aðeins tveir
menn, sem höfðu fengið leigu
greidda skilvíslega, en þar var
um að ræða skip; sem höfðu
verið framleigð frá fiskimála-
nefnd til annarra aðila, sem
höfðu staðið í skilum; en; um
skil frá fiskimálanefnd var
ekki að ræða. Að mínu áliti eru
þessi vanskil íslenzku ríkis-
stjómarinnar við svo marga að-
ila mjög til þess fallin, að
spilla áliti á íslendingum meðal
þjóðar minnar.
Akureyrí, 31. ágúst 1945.
Joen P. Magnussen.
Rétt afrit staðfestir: Skrif-
stofu Eyjafiarðarsýslu og Ak-
ureyrar, 3, 9. ’45. Sig. M.
Helgason fltr. Sýslumaður
Eyjafjarðarsýslu, bæjarfógeti
Akureyrarkaupstaðar.“ ■
Eftir að menn hafa kynnt sér
þessi gögn, læt ég lesendur um
að dæma um það, hvort sú nafrn
gift Þjóðviljans, er hann gefur
frásögnum mínum um þessi
mál, ,,Gróusögur,“ séu meira
mér til niðrunar eða blaðinu
sjálfu.
Reyndar er sízt að undra, þó
blaði atvinnumálaráðherrans sé
mál þetta viðkvæmt, því fjöl-
margt í framkvæmd þessara
mála er miklu meira hneyksilii
heldur en enn er fram komið.
Og von er að reynt sé að ráð-
ast með skítkasti að þeim
manni, sem hefur hug til að
fletta ofan af þeirri skömm,
sern hinir íslenzku stjórnendur
Framhaid á 6. síðú
"1J ÍSIR gerir yfiriýsingu fiski-
• málanefndar ' varðandi
framkvæmd færeys'ku samning-
anna að umtalsefni í aðalritT
stjórnargrein sinni í gær. Þar
segir:
„Loksins hefur nefndin ekki séð
sér annað fært en að gefa ein-
hverja skýrslu um viðskipti sín við
Færeyinga. En sú yfirlýsing, sem
birt er í blöðunum í dag, er næsta
ómerkileg og 'bregður litlu Ijósi
yfir iþað, sem um er rætt, og gerir
því lítið til að hrinda þeim óhag-
stæða og þráláta orðrómi, sem
gengur um þessi viðskipti manna á
milli. Nefndin segir að vísu, að all-
ar áfalnar skipaleigur til þessa
dags, séu að fullu greiddar. Enn
segir hún, að skipverjar á færeysku
skipunum hafi æfinlega fengið' alla
þá peninga, sem þeir hafa beðið
um, en jafnframt tekur hún fram,
að 'ógerlegt sé að vita, hversu mikla
peninga þeir eigi að fá fyrr en all-
ir reikningar skipanna eru komnir
fram — og það geti tekið langan
tíma.
Ekki nefnir nefndin, hversu
mikill rekstuíhalli sé á flutningn-
unum, þótt henni sé það nú vafa-
laust ljóst. Hinsvegar þvær hún
■hendur sínar af samningunum og
segist enga ábyrgð bera á þeim,
heldur aðeins framkvæmt þá vegna
þings og stjórnar, sem iberi alla á-
byrgð á samningagerðinni. — (Þetta
er ómyndarleg greinargerð, sem
sýnir talsverðan taugaóstyrk.“
Já, það er víst það minnsba,
■sem hægt er að segja um þvílíkt
yfirklór.
❖
Tíminn gerir í ritstjórnargrein
í gær (utanríkismálapólitík ok!k-
ar að umtalsefni x samibandi við
hin nýju viðhorf í heiminu ef tir
styrjöldina. Þar segir:
,,í eriendum blöðum hefir tals-
vert verið rætt undanfarið um
stöðu íslands meðal annarra ríkja
á komandi árum. Hins vegar héfir
þettá verið lítiþ rætt hér heima,
þótt undarlegt megi virðast, þ\ó að
fá mál geta þó reynzt þýðingar-
meiri og örlagaríkari. Það virðast
jafnvel talin hyggindi að láta mál
þetta liggja í þagnargildi.
Á þeim tíma þegar íslendingar
fylgdu hlutleysisstefnunni, ásamt
mörgum öðrum smáþjóðum, gátu
það verið hyggindi að ræða lítið
um þ-etta mál. En hlutleysisstefn-
an hrundi til eilífðar í nýlokinná
styrjöld og ekkert ríki mun hvei’fa
til hennar aftur. Framtíð hins nýja
Þjóðabandalags' er enn svo óviss,
að smáþjóðirnar geta ekki gert það
að átrúnaðargoði sínu i stað hlut-
leysisstefnunnar. Þess vegna verða
þær að marka sér ákveðna utan-
ríkismálastefnu, sem hlýtur að tak-
markast af aðstöðunni á hverjum
stað.“
í áframhaldi af þessu segiir
Tíminn ennfremur:
„Þannig er nú bersýnilega ástatt
í alþjóðamálum að heiminum er
skipt í hagsmunasvæði stórveld-
anna og sú skipun mun vafalaust
haldast alllengi enn þótt þjóða-
bandalagið nýja eflist. Sum stór-
veldin nota sér þessa aðstöðu til
að beita þær smáþjóðir, sem eru
á hagsmunasvæði þeinra, fullkomn
um yfirgangi. íslendingar eru svo
lánsamir að þeir eru á hagsmuna-
svæði Bretlands, eða sameiginlegu
hagsmunasviði (þess og Bandarfkj-
anna, og Iþurfa því ekki að óttast
neinn þvíiíkan yfirgang. En hins
Framhald á 6. síðu