Alþýðublaðið - 08.02.1946, Side 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ _____________ ______F8st«dagnr, 8. tebr&ar 1046.
Þetta er stærri sendistöðin, sem fannst í húsi þýzka ræðismanns-
ins fyrrverandi, dr. Gerlachs
ÞjóflrcBknisfélgglð feýflnr iiinpð í
snmar nokkrem merlep fesíar-
fslendíngnm.
Félagið er um þessar mundiir e® afiss ypplýs-
inga um sfarfandi fisiendingaféiög erSendgs.
Norræna félagiB fær
12 sænsk únralsskáld
rff í úfiánasafn sift.
|3* YRIR STRÍÐIÐ fékk Nor-
ræna félagið flest árin 10
úrvalsskáldrit frá hverju Norð-
urlandanna og lánaði bækur
þessar út til félagsmanna sinna.
Nú hefur félagið fengið fyrstu
bókasendinguna í útlánasafn
sitt og eru.það 12 sænsk úrvals-
skáldrit, valin af dr. Axel
Strindberg.
Seinna er von á álíka mörg-
um bókum bæði frá Danmörku
og Noregi. Sær.sku bækurnar
eru eftir Frans G Bengtsson,
Eyvihd Johnsson, Olle Hedberg,
Jan Fridegárd, Pár Lagerkvist,
Yilhelm Moberg o. fl. Bækurn-
ar eru lánaðar út í Bæjarbóka-
safni Reykjavíkur gegn fram-
vísun á félagskorti Norræna
félagsins.
Dronning Alexandrine
fór í gærkvöld
Um 90 farfoegar fóru
með skipinu.
Dronning alexandr-
INE fór héðan laust eftir
kl. 8 í gærkvöldi áleiðis til Fær-
eyja og Kaupmannahafnar.
Með skipinu fóru um 90 farþeg-
ar héðan.
Auk - farþeganna flytur skipið
mikið af vörum, m. a. 40 smá-
lestir af lýsi, sem fara á til
Mið-Evrópulanda. Ennfremur
nokkuð af síld til Kaupmanna-
hafnar, vefnaðarvöru og fleira.
„Dronning Alexandrine" á að
leggja af stað aftur frá Kaup-
mannahöfn áleiðis til íslands
19. þ. m.
* A NÆSTA SUMRI koma
hingað nokkrir merkir
Vestur-íslendingar í boði Þjóð-
ræknisfélags íslands og í sam-
ráði við ríkisstjórnina. Hefur
verið gengið frá heimboðunum
hvað íslendinga í Kanada snert
ir og er aðeins heðið eftir svari
þeirra til þess að hægt verði að
tilkynna hverjir koma og hve-
nær.
Eins og kunnugt er, hefur
Þjóðræknisfélagið gengizt fyr-
ir heimboðum til merkra manna
vestanhafs á árinu, og var ætl-
unin að halda þeim heimboðum
áfram árlega, en ekki var hægt
að koma slíkum heimboðum
við, styrjaldarárin.
Þjóðræknisfélagið hefur nú
ýmis mál á prjónunum, sem
væntanlega verða til þess, að
halda við betur en nú er, sam-
bandinu milli íslendinga er-
lendis og heima. í þessu sam-
bandi hefur félagið nýlega, 'með
aðstoð utanríkisráðuneytisins,
skrifað ræðismönnum íslands
erlendis, til að fá vitneskju um
öll starfandi íslendingafélög.
Stjórn Þjóðræknisfélagsins
hefur nýlega skipt með sér
verkum. Herra biskupinn yfir
íslandi, Sigurgeir Sigurðsson,
er forseti félagsins, Ófeigur
Ófeigsson læknir, framkvæmda
stjóri þess, ívar Guðmundsson
ritstjóri, ritari og Henrik Sv.
Björnsson, fulltrúi í utanríkis-
ráðuneytinu er gjaldkeri. Ingi
Bjarnason, sem sæti átti í stjóm
félagsiná, hefur beðizt undan
því, að sitja í stjórninni, sökum
anna og einnig vegna þess, að
hann dvelur erlendis nú sem
, stendur. í hans stað hefur séra
Friðrik Hallgrímsson tekið sæti
í stjórninni.
Dr. Matthías Jónasson
flytur 13. fyrirlestur sinn um
appeldi í dag kl. 6 e. h. í I. kennslu
stofu háskólans. Viðfangsefnið er
að þessu sinini: UppeLdisgildið í
leikjxmi bamains og störfum. ÓU-
i áttn er heimill aðgangur.
Hafa verið í löskum á lofthæð hússins ss'ðan ár-
19 1940!
Þar sasanað, að dr. Herfacli hefur haff
leynilegi úfvarp héðan fil Þýzkafiands.
P INNUR JÓNSSON DÓMSMÁLARÁÐHERRA upplýsti
í viðtali við blaðamenn í gær, að fundizt hefðu tvær
sendistöðvar í húsinu að Túngötu 18 hér í bæ, en það var
bústaður þýzka ræðismannsins, dr. Gerlachs, fyrir stríð.
Fundust sendistöðvamar í herbergi á loffhæð hússins, og
voru þær geymdar þar í töskum innan um ýmis konar
farangur. Eru sendistöðvar þessar misstórar, önnur tveggja
watta en hin tuttugu watta, og er talið, að önnur beirra sé
sendistöð sú. sem vart varð árið 1939 og vissa er fyrir að
starfrækt hefur verið í bústað dr. Gerlachs.
Bretar munu hafa gert ýtarlega leit að sendistöð í þústað
þýzka ræðismannsins eftir að þeir hernámu landið, en virðast
einskis hafa orðið vísari. Er það því fyrst nú eftir að sendistöðv-
arnar tvær hafa fundizt, að upplýst er, að ræðismaður Þjóðverja
hér fyrir stríð hefur haft samband við Þýzkaland gegnum leyni-
lega sendistöð og sennilega komið á framfæri við þýzku stjórn-
ina fréttum njósnuðum annars staðar á Norðurlöndum, auk veður-
frétta og annarra upplýsinga frá íslandi.
Dómsmálaráðherra lét þess
getið, að ráðuneytið hefði lagt
áherzlu á að fá upplýsingar um
störf Þjóðverja hér á landi á
árunum fyrir styrjöldina og að
síðast í desember hefði fengizt
leyfi til að rannsaka skjöl þau,
er fundust hjá dr. Gerlach. fyrr-
verandi ræðismanni Þjóðverja
í Reykjavík, en þau voru í
vörzlu amerísku herstjórnar-
innar hér.
Ráðherrann fól því næst Sig-
urgeiri Jónssyni stjórnarráðs-
fulltrúa og Sigurði Sigurðssyni
kennara frá ísafirði að fram-
kvæma atþugun á skjölum þess
um. Hafa þeir farið yfir öll
þessi plögg og safnað ur þeim
því, er þeir hafa talið máli
skipta. Mun skýrsla bráðlega
samin á grundvelli þessa starfs
og væntanlega birt opinber-
lega.
Þá eru fram komnar nýjar
upplýsingar varðandi sendi-
stöð þá, sem talið var að starf-
rækt hefði verið í húsi þýzka
ræðismannsins í Reykjavík og
á hefur verið minnzt í sam-
bandi við umræður um njósnar
starfsemi Þjóðverja hér á landi
fyrir stríð. En forsaga þess máls
er sú, að um miðjan október
1939 varð loftskeytastöðin í
R.eykjavík vör við Morse-
truflanir, er talið var að stöf-
uðu frá nálægri radiostöð. Lét
símamálast j órnin hefja rann-
sóknir á truflunum þessum og
kom í ljós, að sendingar þess-
ar áttu sér aðallega stað að ný-
fluttum veðurfréttum í ríkis-
útvarpinu. Lét loftskeytastöðin
taka niður Morseskeyti þessi
eftir 17. október. Voru gerðar
ýmsar ráðstafanir til að hafa
upp á sendistöð þessari og með-
al annars athugað, hvort hún
fengi orku frá rafveitu bæjar-
ins og reyndist svo vera, því að
stöðin þagnaði, ef rafstraumur-
inn var tekinn af bænum.
Leið þessu næst fram að 6.
desember 1939 en þá hættu send
ingar þessar skyndilega. En 24.
janúar 1940 barst þáverandi
forsætisráðherra bréf frá sendi-
herra íslands í Kaupmanna-
höfn, þar sem getið var upplýs-
inga forstjóra dönsku öryggis-
löggreglunnar um að stjórnin
í Berlín fengi fréttir um ferð-
ir norrænna skipa gegnum
leynistöð í Danmörku og væru
þær sendar þýzka ræðismánn-
inum í Reykjavík en hann
kæmi þeim því næst áleiðis til
stjórnarinnar í Berlín. Lagði
sendiherrann áherzlu á í bréfi
sínu til þáverandi forsætisráð-
herra, að nauðsyn bæri til að
rannsakað væri, hvort leynileg
sendistöð væri starfrækt á ís-
landi.
10. apríl 1940 varð loftskeyta
stöðin í Reykjavík svo aftur
vör við fyrrgreindar Morsetrufl
anir og þótti sýnt, að hér væri
um að ræða sömu sendistöð og
vart hafði orðið árið áður. Voru
þá rannsóknir hafnar á ný af
Frh. á 7. síðu.
Þetta mikla tónverk er flutt
af 50 manna kór og 30 manna
hljómsveit undir stjórn dr. Ur-
bantschitsch. — Áuk kórsins
syngja fjórir einsöngvarar, og
eru þeir að þessu sinni: Guð-
munda Elíasdóttir, Guðrún Þor-
steinsdóttir, Roy Hickman og
Daníel Þorkelsson, — Dr. Páll
ísólfsson fer með orgelhlutverk-
ið, og mun hann leika aukalög
í hléinu; einleikshlutverkið á
fiðlu annast Björn Ólafsson.
Eins og kunnugt er, var
Messías fluttur hér fyrir fimm
árum og þótti það mikill við-
Aldraður maður verð-
ur fyrir bifreið og
siasasf mikið á höW
AÐ SLYS vildi til á þriðj*
daginn, að aldraður mað-
ur, Indriði Goí'°''"insson a®
nafni, varð fyrir V-^ið og slas
aðist allmikið á höfði.
Slys þetta vildi til á Njarðar
götunni innarlega. Var Indriði é
leið suður í Skerjafjörð, en bif-
reiðin kom á eftir honum og
mun bifreiðarstjórinn hafa ætl-
að að aka hægra megin viS
hann, en maðurinn gengið inn á
veginn um Ieið og bifreiðin ætl-
aði framhjá honum.
Fékk Indriði mikinn skur#
á höfði og heilahristing. Var
hann strax fluttur á LandspítaE
an.
Vðrakaup UNRRA frá
r
T T NRRA, hjálpar- og við-
reisnarstofnun hinna saa»-
einuðu þjóða, sem ísland er
meðlimur í eins og kunnugt er5
hefur fest kaup á um 400 smá-
lestum af ull hér á landi.
Þá hefur UNRRA gert fyrir-
spurn um það, hvort stofnuniis.
muni geta fengið keyptar hér á-
landi allt að 300.000 tunnur af
saltsíld á þessu ári, og mun þa6-
nú vera til athugunar.
Verðlæbkun á benzínf
ANN 31. janúar síðastlið-
inn ákvað viðskiptaráð, að
frá og með 1. febrúar skyldi.
verð á benzíni, hvar sem er á-
landinu, lækka um 2 aura líter-
inn.
Að öðru leyti er tilkynning
ráðsins frá 29. september 194$>
um verð á benzíni í gildi.
burður í tónlistarlífi höfuðstað-
arins.
Hinir tveir einsöngvarar, sém
aðstoða nú við flutning verks-
ins, þau Guðmunda Elíasdóttir
og Roy Hickman, hafa bæði
farið með einsöngshlutverk úr
Messíasi erlendis, og munu þau
á þessum hljómleikum fara með
sömu hlutverkin og þau hafa
áður haft í verkinu. Guðrún
Þorsteinsdóttir’ og Ðaníel Þor-
kelsson fóru bæði með einsöngs-
hlutverk d verkinu þegar þa®
var flutt hér síðast.
Messías, óratorinm efíir iisflei
verðor fliít I Fríkirkjunni n. t
ilflvinisi §i fðstoflae.
--------------—«-------
VerkiS er flutt af manna kér manna
iiiiéms¥©lt? a&efc einsöngvara ©g elnS@ikara»
T^T ÆSTKOMANDI miðvikudagskvöld verður Messías, óratórí-
■*• * um eftir Handei flutt hér í Fríkirkjunni á vegum Tónlistar-
félags Reykjavíkur. Verða þeir hljómleikar eingöngu fyrir styrkt-
armeðlimi Tónlistarfélagsins, en á föstudagskvöldið verður verk-
ið flutt aftur og þá fyrir almenning.