Alþýðublaðið - 03.11.1946, Page 4

4
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Sunnudagur, 3. nóv. 1946.
♦ !
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn
Bitstjóri: Stefán Pjetursson.
Simar:
Kitstjórn: 4901 og 4902.
Afgreiðsla og auglýsingar:
«900 og 4906.
Aðsetur
i Alþýðuhúsinu við Hverf-
isgötu.
Verð í lausasölu: 50 aurar.
Sett í Alþýðuprentsmiðjunni
Prentað í Félagsprentsm.
HIN NÝJA SÓKN í láns-
útboði stofnlánadeildar sjáv-
arútvegsins virðist ætla að
heppnast vel, þar eð á fyrsta
degi seldust i Reykjavík og
Hafnarfirði vaxtabréf fyrir
400 þúsundir, á öðrum degi
fyrir 540 þúsundir og á þriðja
degi fyrir 800 þúsundir.
Þegar að því er gætt, að
hin nýja sókn í lánsútboðinu
hófst á þeim hluta mánaðar,
þegar fólk hefur sízt fé hand-
bært, er ástæða til þess að
ætla, að almenningur muni
bregðast fljótt og vel við og
trygfí.Ía framgang þess stór-
þeim, sem þegar hafa selzt,
um ræðir. Af vaxtabréfum
eþim, sem þegar hafa selzt,
hefur fyrst og fremst verið
um smákaup að ræða, en það
er vísbending þess, að fé það,
sem fólk ver í þessu augna-
miði, sé tekið af eyðslufé, en
ekki fjármunum, sem ella
rynni til annarra þrafra og að
kallandi framkvæmda á sviði
atvinnulífsins.
Eins og áður hefur verið
skýrt frá, þarf stofnlánadeild-
in að hafa yfir að ráða í ár
og á næsta ári allt að 40
milljónum :til svonefndra B-
lána, en áð.ur en hin nýja
isókn lánsútboðsins hófst,
höfðu aðeins safnazt 1,2 millji.
af fjárhæð þessari. Sést af
því, hversu mikið átak hér er
um að ræða. En sala vaxta-
bréfanna síðustu daga hefur
.gengið það greiðlega, að mik-
il ástæða er til þess að ætla,
að markið náist, og leggist al-
menningur á eitt um það,
mun sá sigur auðunninn á
skömmum tíma.
Undirtektir þær, sem láns-
útboð stofnlánadeildar sjáv-
arútvegsins hefur fengið, er
iný sönnun þess, hversu ný-
sköpunarstefnan á miklu
fylgi að fagna með þjóðinni
og' hversu miklar voðir al-
menningur bindur við hana.
Fólkið gerir sér þess glögga
jgréin, að það er ekki nóg að
ný skip og önnur atvinnu-
tæki korni til landsins. Það
verður jafnframt að tryggja
það, að unnt sé að ráðast í
þær framkvæmdir innan
lands, sem aukning og endur-
nýjun skipastólsins og ann-
arra stórvirkra atvinnutækja
krefst. Almenningur er þessa
daga að sanna það í verki, að
hann er vaxinn vanda þeim,
sem nýsköpumin leggur hon-
,um á herðar, og staðráðinn í
að rækja skvldurnar við
hana. En með því er þjóðin
að rækja skylduna við fram-
fíðina, leggja grundvöll að
þlómlegu atL.afnalífi á íslandi
Merkisafmælis góðs nágranna minnzí með nokkr-
um orðum.
GÓÐUR KUNNINGI minn og
nágranni Alþýðublaðsins, átti
fertugsafmæli í gær, Gamla
Bíó, sem allir þekkja og allir
hafa notið, sem komnir eru úr
vöggu, ef svo má að orði kom-
ast. Ekkert skemmtihús hef ég
eins oft heimsótt og Gamla Bíó,
þar sem það er nú, og mjög oft
sat ég á bekkjunum lijá því í
gamla daga, þegar það var í
Bröttugötunni eða í Fjalakett-
iiium, en það hús kemur mjög
við sögu leiklistar í Reykjavík,
því að þar hóf Leikfélag
Reykjavíkur starfsemi sina fyr-
ir tæpum 50 árum. Gamla Bíó
byrjaði þó ekki sýningar þar,
heldur í Hóíel ísland, en frum-
býlingsárin var það í Fjalakett-
inum og þar óx það og dafnaði
og komst svo í, álnir, að-Bíó-P,et
ersen gat byggt hið veglega
sýningarhús við Ingólfsstræti,
þar sem áður var litli timbur-
hjallurinn, fyrsta Alþýðuhús
Reykjavíkur og afgreiðsla AI-
þýðublaðsins.
BÍÓ-PETERSEN stýrði Gamla
Bíó af frábærum dugnaði,
vandvirkni og kostgæfni, og því
er ekki hægt að neita, að difsku
og áræði þurfti til að byggja
hið veglega kvikmyndahús
1927. Sparaði Bíó-Petersen ekki
ur ekkert til þess, enda er það
,enn eitt veglegasta skemmtihús
bæjarins og með allra vegleg-
ustu kvikmyndahúsum á Norð-
urlöndum. Árið, sem styrjöldin
hófst seldi Petersen Gamla Bíó
nýju hlutafélagi ,en forstjórar
þess eru nú Hafliði Helgason
og Garðar Þorsteinsson. Sjálfur
flutti Petersen til Kaupmanna-
hafnar og á nú eitt fegursta
kvikmyndahús þeirrar borgar.
Atlantic Bio, sem stendur við
Christianshavns Torv 2.
ÉG HEIMSÓTTI þau hjónin í
fyrra sumar og skoðaði kvik-
mynda-húsiö. Mér fannst Peter-
s-en sakna Ga-mla Bíós og lamga
aftur hingað, enda er það alltaf
svo, þegar menn hafa lifað öll
beztu ár sín á einum stað, en
flytja svo burt, að þeir þurfa
allangan tíma til þess ao sam-
la-gast hinu nýja umhverfi. Samt
-sem áður gladdi iþað Peters-en,
þegar ég sagði honum, að hinir
nýj-u eigendur héldu í heiðri
sið.um og venjum Gamla Bíós
um áreiðanleáh-eit og reglu-
semi, að fyrihkomulagið, sem
iiann hefði innleitt, hefði liald-
izt að lang mestu leyti, enda má
m-eð sanni segja, að óhætt var
íyrir hina nýju eigendur að
byggja á reynslu Petersens.
ALLIR REYKVÍKINGAR
hafa ótt í Gamla Bíó ógleyman-
legar ánægjustundir. Sumir
menn hafa margt á móti bíó-
ferðum, ég er ekki einn af
þeim, því að oftast lærir maður
á kvikmyndum og þær iyfta
manni upp úr hversdagsleikan-
-um og grámanum. Hins vegar
er það rétt, að af bllu má of
mikið gera og kvikmyndir eru
misjafnar eins og allt annað.
OG ÞÁ ER RÉTT að benda á
það, að það er ekki alltaf sök
kvikmyndahúsanna, þó að þau
hafi tekið lélegar myndir til
sýningar. Við erum svo litlir,
að oft neyðumst við til að talca
lélegar myndir með til þess að
fá nokkrar góðar. Auk þess er
svo sú hliðin, sem snýr að al-
menningi. Oft kemur það fyrir,
að almenningur er fíknast-ur í
lélegustu myndirnar, en. sækir
illa þær, sem .eru mestu lista-
verkin. Veit ég mjög mörg dæmi
um þetta. Og hefur þetta oft og
tíðum komið mér algerlega á
óvart. Ég er viss um það, að ef
almenningur sýnir betri kvik-
myndaþroska, þá munu kvik-
myndirnar, sem við fáum, batna
að mun.
ÉG HEF um margra ára
S’keið haft allmikil viðskipti
við Gamla Bíó, bæði meðan það
var undir stjórn Bíó-Petersens
og einnig síðan hinir nýju eig-
endur tóku við því, og ég hef
aldrei þurft að kvarta undan
neinu. Manni hefur alltaf liðið
vel í þessu kvikmyndahúsi, það
e'r rúmgott o-g sætin betri en
annars staðar og öll afgreiðsla
með mestu prýði. Hef ég og
fundið það, þegar kemið hefur
fyrir að ég hafi birt bréf rneð
■umkyörtunum um eitthvað frá
bréfriturum mínum, að forstöðu
menn kvikmyndahússins hafa
verið boðnir og búnir að bæta
úr og aldrei talið sig upphafna
yfir gagnrýni. En það má einnig
segja um hin kvikmynda-húsin.
ÞÓ AÐ afmælisdagurinn sé
nú liðinn, vil ég óska Gamla
Bíó til hamingju með 40 ára
starf. Ég veit að það muni ekki
-breyta siðum og háttum, þó að
nú tounni samkeppni að vaxa.
Gamla Bíó hefur alla tíð verið
góður nágranni.
Hannes á horninu.
í dag, 3. nóvember 1946 kl. 2 e. h. í Alþýðubrauð-
gerðinni við Vitastíg.
Dagskrá:
1. Lagabreytingar.
2. Venjuleg aðalfundarstörf.
Mætið stundvíslega. Stjórnin.
halda
í Tjarnarcafé í kvöld, sunnudag 3. nóv.
kl. 10 síðd.
öllum --heiraill aðgangur meðan húsrúm
leyfir.
A,ðgönrumiðar seldir í húsiiiu frá kl. 5—7
og við irmganginn.
ílappdrætti Vöggusjóðs
í dag og á morgun yerða
happdrættis miðar Vöggusjóðs
e-eldir á @3tu:n bæjarins1, og
dregið verður í happdrættinu 9.
nóvember næstkomandi. — Eru
foreldrar beðnir að lofa börn-
um sínum ao selja miðana.
og tryggja öryggi og afkomu
þegnanna. og þá þjóðarheild-
arinnar um leið.
Sjávarútvegurinn er og
verður aðalatvinnuvegur ís-
iendinga, og framfarirnar og
framkvæmdirnar á sviði hans
verða að vera stórfelildar, ef
hag íslands á að vera vel
borgið í framtíði-nni. Nú hef-
ur verið hafizt hantía um þær
framkvæmdir af stórhug og
framtakssemi. Erfiðleikarnir,
sem að steoja, rnunu ekki
hindra þá nauðsynlegu og
þjóðnýtu þróun. Alrnenning-
ur i landinu tryggir framtið
sjávarútvegsins, framtíð ís-
lenzks atvinnulífs og alls,
sem því er tengt, með því
að kaupa vaxtabréf stofnlána
deildarinnar og sameinast um
að ná því marki, sem sett
hefur verio með lánsútboði
heii nar.
Vísir bregður fyrir sig gam
anseminni í forustugrein
sinni í gær, sem nefnist „Bót
í böli,“ Þar segir:
!
j „Nokkur huggun betur það
, verið okkur, að vísitalan í Kína
ímin neina um .300 000 stigum,
■en feér eru stigin þó etoki nema
rösklega 300. Við eigum þá enn
nokkuð eftir til að. setja heims-
met, og ekki -eru e-ggin hér eins
dýr og þar, éi heldur, srnjör.bit-
inn. Eggiu kosta þó hér mun
meira h'vert óg eitt en appetóín-
ur eða’epjí, Jaegar þau fást, ,en
flesta mánuði ársíns eru þetta
forboðnir ávextir. Smjörið, sem
C'g mun hafa hækkað í réttu
fæst á svarta markaðinum, mun
vera heldur ódýrara en í Kína,
hlutfalli við 'húsaleiguna, þ-egar
öll kurl koma til grafar.
Þegar alls þessa er gætt, þurf
um við ekki að kvarta, eða
flýja land af ótta við ástandið.
Hver veit, nema að við getum
toeppt við Kína á Asíumarkað-
inum? Ekki mundi kommún-
istum finnast það frá'gangssök.
Þeir vilja, hvort eð er innlima
okkur í rússneska hagkerfið,
eins og einn ræðumaður orðaði
það viö fyrstu umræðu fjár-
laganna. Nokkrir menn á flug-
vellinum í Keflavík eru að dómi
kommúnistanna Þrándur í Götu
þessarar innlimunar, svo að það
er ekki að undra, þótt kommún-
istarnir berðust fyrir sjálfstæð-
inu, — „innan hins rússneska
hagkerfis." Það er að sjálf-
'SC'gðu aðeins smekksatriði,
hvort rússneska hagkerfið hent
ar okkur eða ekki, og hví skyldu
eitt hundrað þúsund hrseður
■ekki fagna innlimuninni, þegar
ö-ll Eystrasaltsríkin gera það?
'Hversvegría hefur ríkisstjórn-
in ekki sent verzlúiiarerindreka
til Kína? Þar getum við k-eppt,
j-afnvel á inn-anlandsmarkaðin-
um. Hver. veit- nema að ráðherr
ér kommúnista hafi beitt þar
neitunarvaldi sín-u, eins og þeir
vild-u beita á þingi. sameinuðu
þjóðanna, en neiituðu svo að
isénda þangað fulltr-úa fyrir
flokk sinn, er til kastanna
koni. Bót er þó í böli, að þá bú-
urn við að kommúnistunum öll-
um hér heima fyrir. Úr þcim
hópi má enginn maður missa
sig í baráttunni gegn verðþensl-
unni.“
Og víst var það happ að fá
Harald Björnsson afíur heim
úr Leningradför sinni, því að
vissulega gétur hann frætt
okkur um hið russneska hag-
kerfi, sem kommúnistár vilja
innlima okkur í, engu síður
en um götur og byggingar
Leni.nsborgar, þótt ekkert
fengi hann landgönguleyfið
þtr!