Alþýðublaðið - 27.05.1948, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 27, maí 1948.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fra morgni til kyölds
FIMMTUDAGUR 27. maí.
Þennan dag árið 1636 fæddist
Þormóður Torfason sag"naritari.
Sama dag árið 1746 voru hús-
vitjanir fyrirskipaðar (Harboe).
Og sama dag árið 1941 var
þýzka orustuskipinu Bismarck
sökkt á hafinu vestan við Eng-
land sunnarlega. — Alþýðublað
ið skýrði frá því fyrir réttum
22 árum, að eldgos væru mikil
í Japan. Hafi fjöldi manna far
izt af völdurn þeirra. Eldíjallið
Biyci hafi gosið í fyrradag, en
um aldaraðir hafi það ekki láíið
á sér bæra. — Þá var írá því
sagt í Alþýðublaðinu ári síðar,
að Þjóðverjar hefðu verið mat-
hákar miklir fyrir stríð. Á stríðs
árunum Irefði þó mjög dregið
úr matgræðgi þeirra, en nú
væru þeir óðum að sækja sig,
því að árið 1925 hefði hver Þjóð
verji að meðaltali látið ofan í
sig 47.29 kg af kjöti og árið
1926 48.41 kg. Hins vegar torg-
aði hver Þjóðverji að meðaltali
52 kg. á ári fyrir stríð.
Sólarupprás var kl. 3,37, sól-
arlag verður kl. 23,14. Árdegis
háflæður er kl. 9.15, síðdegishá
flæður er kl. 21.35. Lágfjara er
hér um bil 6 stundum og 12 mín
útum eftir háflæði. Hádegi í
Reykjavík er kl. 13.25.
Næturlæknir er í læknavarð-
stofunni, sími 5030.
Næturvarzla: Reykjavíkur
Apótek, sími 1760.
Næturakstur: Hreyfill, sími
6633.
Söfn og sýningai*
Listsýning „Höstudstillingen"
í Listamannaskálanum. Opin kl.
10—22.
Málverkasýning Eggerts Guð
mundssonar í Hátíni 11. Opin
frá kl. 13—22.
Flugferðir
Póst- og farþegaflug milli ís
lands og annarra landa samkv.
áætl.:
LOFTLEIÐIR: „Hekla“ fer kl.
6 árd. til Kaupmannahafnar.
Kemur til baka í kvöld.
A.O.A.: í Keflavík (kl. 21,—22)
frá Stokfehólmi og Osló — til
Gander og New York.
A.O.A.:í Keflavík (kl. 24—1)
frá Stokkhólmi, Kaupmanna-
höfn og Prestvík — til Gand
er og New York.
Milljónamæring nokkurn hafði
lengi dreymt um sérstæðá
blómakörfu. Nýlega gerði hann
þessa hugmynd sína að veru-
leika, en ekki er þess getið,
hvernig frú hans geðjaðist að
hugmyndinni.
Brúðkaup
Nýlega voru gefin saman í
hjónaband af séra Bjarna Jóns-
syni ungfrú Sigurbjörg Þor-
grímsdóttir Varmahlíð, Reykja
nesbraut og Daniel Danielsson
frá Tannastöðum í Hrútafirði.
Heimili þeirra verður að Tanna
stöðum.
Á laugardag voru gefin saman
í hjónaband af séra Árna Sig-
urðssyni ungfrú Margrét Sölva
dóttir frá Miðvík í Aðalvík og
Friðrik Lunddal Baldvinsson,
Víðimel 41.
Hjónaefni
Á íaugardaginn var opinber-
uðu trúlofun sína ungfrú Elín
Þorsteinsdóttir Dvergasteini við
Langholtsveg og Kjartan Hóim
Sigmundsson, Eskihlíð 14.
Rvík.
Á sunnudag opinberuðu trúlof
Skipafréttir KROSSGÁTA NR. 35.
un sína ungfrú Anna María
Kristjánsdóttir Eyri, Glerár-
þorpi og Torfi Guðbjörnsson,
Hólmavík.
Veðrið i gær
Hiti var í Reykjavík kl. 1.5
7 stig. Heitast var í Skaga-
firði, 9 stig, en kaldast, 3 stig,
á Raufarhöfn, Dalatanga og
Egilsstöðum. Hægviðri var og
skýjað nokkuð um allt land.
Skúrir á Kirkjubæjarklaustri.
Skemmtanir
KVIKM YNDIR:
Gamla Bíó (sími 1475): „Þess
bera menm sár“. Bendt Rothe,
Grethe Holmer, Björn Watt
Boolsen. Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Nýja Bíó (sími 1544): „Sléttu
ræningjarnir11. Robert Young,
Virginia Gilmore. Sýnd kl. 5, 7
og 9.
Austurbæjarbíó (sími 1384):
„í fjötrum". Ingrid Bergman,
Gregory Peck. Sýnd kl. 9. —
„Kúrekinn og hesturinn hans“.
Sýnd kl. 5 og 7.
Tjarnarbíó (sími 6485): —
„Bræðurnir“ (ensk). Patricia
Roc, Will Fyffe, Maxwell Reed.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Tripoli-Bíó (sími 1182): •
„Íþróttahátíð í Moskva“. Sýnd
kl. 5, 7 og 9.
Bæjarbíó, Hafnarfirði (sími
9184): „Framliðinn leitar lik-
ama“ (ensk). Sýnd kl. 7 og 9.
Hafnarfjarðarbíó (sími 9249):
„Oft kemur skin eftir skúr“.
Robert Walker, Van Heflin,
Lucille Bremer. Sýnd kl. 6,30
og 9.
LEIKHÚSIN:
Græna lyftan. — Fjalakött-
ruinn í Iðnó kl. 8 síðd.
SKEMMTIST AÐIR:
Tivoli: Opið kl. 20—23,30.
HLJÓMLIST:
Lúðrasveitin Svanur leikur á
sýslumannstúninu í Hafnarfirði
í kvöld kl. 9, ef veður leyfir.
Stjórnandi er karl Ó. Runólfs-
son.
SAMKOMUHÚSIN:
Hótel Borg: Danshljómsveit
frá kl. 9-—11.30 síðd.
Ingólfscafé: Opið frá kl. 9 ár
degis. Hljómsveit frá kl. 9 s.d.
Sjálfstæðishúsið: Dansleikur
Lúðrasveitar Reykjavíkur kl. 9
síðd.
Tjarnarcafé: Sumarfagnaður
hjá Borgfirðingafélaginu kl. 8,
30 síðd.
Tilkynning

frá freðfisksmafssfjóra um nám-
skeið í fiskverkun.
Laxfoss fer frá Reykjavík kl.
8, frá Borgarnesi kl. 12.30, frá
Akranesi kl. 14.30 (samkv. á-
ætl.).
Folain og Vatnajökull eru í
Reykjavík. Lingestroom fermir
í Hull 28. þ. m. Marleen er á
Siglufirði.
Brúarfoss er í Leith. Goðafoss
er í Gautaborg. Fjallfoss fór frá
Reykjavík 25. þ. m. vestur og
norður. Lagarfoss er í Reykja-
vík. Reykjafoss átti að fara frá
Antwerpen 25. þ. m. til Reykja
víkur með vlðkomu í Hull. Sel
foss er á Akureyri. Tröllafoss
•fór frá Reykjavík 16. þ. m. til
New York. Horsa fór frá Reykja
vík 22. þ. m. til Cardiff. Lyngaa
fór frá Siglufirði 19. þ. m. til
Hamborgar.
Lárétt, skýring: 1. Brokkgeng
ur, 7. ilát, 8. spengilegur, 10, ó-
samstæðir, 11. pest, 12. slitið, (
13. fangamark, 14. stút, 15.
mann, 16. hrópa.
Lóðrétt, skýring: 2. Ræktað
land, 3. skemmdur, 4, tveir
eins, 5. hvalur, 6. nöldra, 9.
fals, 10. spott, 12. beizli, 14.
ræða, 15. hvað?
LAUSN Á NR. 34.
Lárétt, ráðning: 1. Hamsar,
7. lóm, 8, lauk, 10, ei, 11, aur,
12. ort, 13. K.K. 14. ertu, 15.
sin, 16. dánar.
Lóðrétt, ráðning: 2. alur, 3.
mók, 4. S.M. 5 reitur, 6. slaka,
9. auk, 10. ert, 12. orna, 14, ein,
15. sá.
Útvarpið
Haustið 1948 mun verða haldið hér í Reykja-
vík námskeið í því er varðar alla vinnslu og
hraðírystingu á fiski til útflutnings og sennilega
fleiri verkunaraðferðum.
Vegna alls undirbúnings, er nauðsynlegt, að
þeir, sem hugsuðu sér að taka bátt í námskeið-
inu, leituðu sér nánari upplýsinga, seni gefnar
verða í skrifstofu minni, og tilkynntu sem fyrst
þátttöku sína.
Freðf isksmatsst jóri.
Bergsteinn Á. Bergsteinsson.
Ihor
19.30 Tónleikar: Óperulög (plöt
ur).
20.20 Útvarpshljómsveitin( Þór
arinn Guðmundsson stj.).
20.45 Frá útlöndum (Axel
Thorsteinsson).
21.05 Tónleikar (plötur).
21.10 Dagskrá Kvenréttindafé-
lags íslands. — Erindi:
Fredrika' Bremer, skáldið
og brautryðjandinn (Þór
unn Magnúsdóttir rithöf-
undur).
21.35 Tónleikar (plötur).
21.40 Búnaðarþættir: Fram-
kvæmd jarðræktarlagj-
anna (Hannes Pálsson frá
Undirfeíh).
SEXTUGUR er í dag Thor
J. Brand, umsjónarmaður
Þingvalla. Hann er fæddur á
EskifirSi, 27. ma, 1888. sonur
Jens P. Jensens verzlunar-
manns og beykis (seni var
danskur, en kom 19 ára til
íslands, en dvaldi síðan alla
ævi hér á landi), og konu
hans Jóhönnu Maríu Péturs-
dóttur Brand- er var af himii
nafnkunnu ísfeldsætt, sem er
fjölmenn bæði hér og vestan
hafs. Fiimm börn þeirra Jen-
sens-hjóna eru enn á lífi, og
er Thor yngstur.
Thor stundaði verzlunar-
störf í æsku á Eskifirði- en
var á búnaðarskólanum á Eið
um árin 1905 og 1906. Hefur
hann síðan jafnan haft hinn
mesta áhuga fyrir skógrækt
og landbúnaði, þó starf hans
hafi aðallega orðið annað,
Því eftir búnaðarnámið lagði
hann aðallega fyrir sig smíð
ar. Hélt hann því starfi áfram
í Vesturheimi, en þangað
fluttist hann 26 ára gamall.
Leiddi sú atvinna hann mjög
víða um hið geysistóra Kan-
adaland, því þó hann væri
búsettur í Winnipegborg í 20
ár, stundaði hann einatt at-
vinnu langt þaðan einkum eft
ir að hann fór að vinna fyr-
ir landsstjómina, sem var í
5 eða 6 ár. En af þeim árum
mun honum vera einna minn
issitæðust þau þrjú sumur er
hann vann að byggingu Chur
chill-hafnar í mynni Chur-
chills-fljóts við Hudsonflóa.
Voru þar þá algerðar óbyggð
ir, en. þangað var lögð jávn-
braut, til þess að koma korn
inu af ökrum miðlan^-
Kanada skemmstu leið til
sjóvar, og þannig minnka
flutningskostnaðinn á því til
laindanna sem kaupa það. en
flutningakostnaður er alltaf
minni á sjóleiðum en járn-
brautum. En sjóleiðin inp í
Hudsonflóa er aðeins fær á
sumrin. Þessi nýja hgfn var
á þeim slóðum er mættust
byggðir Indíána að sunnan
og Skrælingia að norðan og
verzluðu báðar þjóðir við
Hudsonflóa-félagið. Segist
Thor þá fyrst er hann sá
verzlunalag hað er þarna
ríkti, hafa skilið hvernig ein
okunairverzlunin gamla hér á
landi myndi hafa verið. Marg
ir siðir voru gagnólíkir hjá
Indíánumi og Skrælingjum,
og var t. d. ólíkt hvernig
stúlkurnar höguðu sér. Voru
Thor J. Brand.
Skrælingjastúlkurnar hinar
kátustu og ,tóku öllu með létt
lyndi, en Indíánastúlkurnai'
voru þyngri fyrir, en fylgdu
hins vegar fast þeim, er þair
gáfu sig á vald; sátu yfir
þeim við vinnuna. fylgdu
þeim að matborðum og á
kvöldin inn í svefnskálana.
en það var óheppilegur stað-
ur fyrir hjónunum, því 60
hafnargerðarmenn sváfu í
hverjum skála. Var ekki heegt
að slíta svona samband,
nema með því að senda aftur
til byggða hvítra manna þá
menn. er í svona vandræðum
lentu.
Thor hafði ætlað að koma
hér þjóðhátíðarárið 1930, ert
gat ekki komið því við. En
kom þegar árið eftir. því
hann þorði ekki að draga það
lengux. því hann vildi hitta
móður sína, sem1 þá var há-
öldruð kona, faðir hansi var
þá löngu látinn. Loks flutti
Thor alfarinn heim árið
1937, og hafði þá dvalið sem
næst jafnlengi vestan hafe,
sem á íslandi. þegar æskuár
hans hér eru meðtalin.
Thor giftist vestra mjög
greindri og myndarlegri konu
af íslenzku kyni, Elísábetu
Helgadóttur (Bjarnasonar).
Var móðir hennar Helga Jó-
har nsdóttir, systir Ólafíu Jó
hannsdóttur, er landskunn
varð fyrir skörungsskap og
valmennsku. Er Helga nú ein
á lífi þeirra systkyna og dvel
ur vestan hafs.
Með þeim Brandshjónum
kom að vestan börn þeirra
stálpuð. Karl og Svafa, og
eru þau bæði gift og búsett
hér.
(Framh. á 7. sí6u.)