Alþýðublaðið - 08.06.1949, Síða 4

ÁLÞfBUBLAÐIÐ
Miðvikudagui 8. júní 1949
ÍJtgefamli: Alþýðuflokkurina.
Eitstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðsiusími: 4900.
Aðsetur; Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan bJL
ísland o| dönsku
grundvallarlögln
ÞAÐ er ekki hægt að minn-
ast svo hundrað ára afmælis
dönsku grundvaliarlaganna
hér á íslandi, að ekki sé vikið
örfáum orðum að minningum
okkar íslendinga í sambandi
við þau.
*
Fimm íslendingar áttu sæti á
grundvallarlagaþinginu sjálfu,
útnefndir af konungi: þeir
Brynjólfur Pétursson, Jón
Guðmundsson, Jón Johnsen,
Jón Sigurðsson og Konráð
Gíslason. Það var þá ætlunin
að grundvallarlögin skyldu
einnig gilda fyrir ísland og
það framvegis eiga fulltrúa í
danska ríkisþinginu, sem raun-
verulega hefði þýtt, að ísland
hefði verið innlimað í Dan-
mörku. En undir eins og Frið-
rik sjöundi hafði afsalað sér
einveldinu 1849 hafði Jón Sig-
urðsson krafizt fullkominn-
ar sjálfstjórnar og sérstaks
st j órnlagaþings fyrir ísland,
og í samræmi við þær kröfur
töldu íslenzku fulltrúarnir á
grundvallalag.^þinginu rétti-
lega sig ekki Jnafa þar öðru hlut
verki að gegna, en því, að vaka
yfir landsréttindum íslands og
halda málum þess utan við
danska löggjöf; en það tókst
þeim.
*
En þó að hvorki þá né síðar
yrði úr því, að júnígrundvall-
arlögin yrðu jafnframt gruna-
vallarlög íslands, gat ekki hjá
því farið, að sú stjórnmálaþró-
un sem með þeim hófst í Dan-
mörku hefði einnig sín áhrif á
sjálfstæðisbaráttu íslendinga.
Það reyndist ekki sama fyrir
okkur íslendinga í þeirri bar-
áttu, hverjir við völd voru í
Danmörku hverju sinni. Þegar
á þjóðfundinum 1851 sagði Jón
Sigurðsson, að hann „óttaðist
meira prófessorana en hina
dönsku bændur“ fyrir málstað
okkar íslendinga; og þau orð
reyndust síðar ekki hafa verið
sögð ófyrirsynju. Prófessor-
ar ,,nationalliberala“ flokksins
frá 1849 sýndu lítinn skilning
á okkar rétti. Og þá var heldur
ekki við því að búast, að hin
danska yfirstéttarstjórn á. ár-
um afturkastsins eftir 1864
reyndist skilningsbetri, þó að
konungur afsalaði sér að vísu
einveldinu einnig á íslandi
1874 með stjórnarskránni það
ár, sem í höfuðatriðum var
sniðin eftir júnígrundvallar-
iögunum. Það var ekki fyrr
en eftir að dönsku bænd-
urnir, vinstri flokkurinn, kom-
ust til valda í Danmörku, að
við fengum fulla heimastjórn,
1903, og ekki fyrr en fyrsti
Skíðaferðir og knattspyrna. — Tvíburarnir gefa
yfirlýsingu. — Furðulegt okur.
ÞAÐ ER EKKI algengt hér,
að skíðaferðir og knattspyrna
nái saman. En svona er það að
þessu sinni. Nú fer ungt fólk á
skíði annan daginn, en horfir á
keppni í knattspyrnu milli
Ianda sinna og erlendra manna
næsta dag. Hvort tveggja er, að
snjór er nú meiri en fjölmörg
undanfarin ár um þetta leyti,
og svo sé ég ekki betur en
kappleikir byrji fyrr nú en áð-
ur faefur verið. Það er svo sem
ekkert við þetta að athuga frá
íþróttalegu sjónarmiði, en
margir myndu þó fremur kjósa
að ekki væri hægt að fara á
skíði á sumrin hér á landi, að
minnsta kosti ekki í byggðum.
ÞETTA VERÐUR mikið
knattspyrnusumar. Englending
arnir ,,bursta“ nú landanna á í-
þróttavellinum annað hvert
kvöld. Svo koma Hollendingar
einhverntíma í sumar og KR
ætlar til Noregs . til þess að
„bursta“ Norðmennina. Að
minnsta kosti vona þeir það, en
það er ekki alltaf sem vonirnar
rætast. Það er yfirleitt mikið líf
í þróttamönnum um þessar
mundir og enn ryðja þeir met-
um. Virðist, sem með hverju
ári fari vaxandi íþróttamáttur
ungra íslendinga og ber okkur
öllum að fagna því.
OG FYRST ÉG er farinn að
tala um íþróttir, þá get ég ekki
stilt mig um að minnast á svo-
lítið atvik, sem ég varð hissa á.
Hérna í blaðinu birtist klausa
um að hinir fræknu og myndar-
legu Clausenstvíburar tækju
ekki þátt í kappmóti, sem
stendur um þessar mundir. Var
gerð fyrirspurn um það hverju
ípetta sætti. Tvíburarnir svara
því svo næsta daga og segja að
báðir hafi meiðst við æfingar,
og það sé ástæðan fyrir því að
þeir ekki gátu tekið þátt í mót-
inu. Þetta var fullgild skýring.
einhverntíma hefur rejtt þá til
rsiði, hafi einhver áhrif á í-
þróttamóti. — Og báðir eru
bræðurnir glæsilegir íþrotta-
menn og til fyrirmyndar mörg-
um öðrum ungum mönnum,
ekki aðeins í íþróttum heldur
og í viljafestu og reglusemi.
Þetta er hins vegar blettur á
heiðri þeirra.
K. H. SKRIFAR: Ég heyrði
snotra sögu áðan og ég varð svo
undrandi að ég ákvað að láta
íiana koma fyrir sjónir almenn-
íngs, . með þinni góðu aðstoð
Sagan er svona: Maður einn
keypti sér vinnubuxur úr
khaki, sem ekki er í frásögur
færandi. Þær reyndust heldur
víðar svo að maðurinn ákvað
að fara með þær í fataviðgerð í
Áusturbænum til að láta
þrengja þær í mittið og setja á
þær tvo vasa. Það var þegar
hann sótti þær úr viðgerðinni
sem hann varð hissa, því að við-
gerðin kostaði kr. 60.00 sextíu
krónur, en buxurnar upphaf-
lega kostuðu kr. 48.00. Ég vil
geta þess, að viðgerðastofnunin
íagði til efnið í vasana, sem var
gróft léreft og hefur meterinn
af því sennilega kostað kr. 4.00
— 5.00 en ca. 14 úr metra hefur
farið í vasana. Að lokum vil ég
geta þess, að verkið var ekki
vel unnið.
JÁ, ÞAÐ ER vitað mál að ok-
ur og vinnusvik eiga sér víða
stað í þjóðllífi okkar um þess-
ar mundir. Þetta er ekki eitt
dæmið. Nafn saumastofunnar
birti ég ekki, þar sem nóta frá
henni fylgdi ekki bréfinu, en
vitanlega á að kæra svona ok-
ur.
EN SVO BÆTA ÞEIR við ör-
lítilli klausu, sem varð til þess
að ég rak upp stór augu — og
mér þykir nokkur blettur á í-
þrótíaheiðri þessara ágætu pilta.
Þeir ségjast sem sé ekki geta
ábyrgst, að þeir hefðu tekið
þátt í kappmóti, sem ákveðinn
maour stjórnaði, enda þótt þeir
| hefðu verið í fullu fjöri. Þetta
| er furðuieg yíirlýsing — og ég
I held næstum því, að einhver ill-
I ur andi hafi hlaupið í piltana,
og stjórnað þessum appendix
þeirra.
ÉG VEÍT EKKERT um hvað
þeim bræðrum og þessum
manni hefur farið á milli. Og
það kemur raunar hreint ekk-
ert málinu við. Góðum íþrótta-
mönnum á að vera þannig farið,
að þeir taki ekfaert tillit til
neins annars en íþróttar sinnar.
Góður íþróttamaður getur
aldrei látið það hafa nein áhrif
á sig, þó að einhver maður sem
a
ófci fá
fcauphækfcun
VERKAMANNAFELAGIÐ
FRAM á Sauðárkróki hefur
gert nýja samninga um kaup
og kjör við atvinnurekendur,
og samkvæmt honum hækkar
grunnkaup í almennri dag-
vinnu úr kr. 2,65 í kr. 2,80 á
klukkustund. Samningurinn er
uppsegjanlegur með eins mán-
aðar fyrirvara hvenær sem er.
Þá varð samkomulag um
það, að kaup hjá verkamanna
félaginu Fram skuii hækka til
samræmingar án uppsagnar
samningsins, ef kaup haekkar
yfir kr. 2,80 á klukkustund hjá
Alþýðusambandi Vestfjarða
eða fjórum verkalýðsfélögum
samkvæmt kröfu Alþýðusam-
bands íslands.
Jafnaðarmaðurinn hafði tekið
sæti í stjórn Ðanmerkur,
Stauning, að fullveldi íslands
og réttur þess til skilnaðar við
Danmörku var viðurkenndur
af dönskum stjórnarvöldum.
Þannig nutum við íslend-
ingar þó einnig að lokum
þeirrar þróunar frelsisins og
lýðræðisins, sem fram hefur
farið í Danmörku síðan júní-
grundvallarlögin voru sett.
Þess megum við vel minnast á
hundrað ára afmæli þeirra.
Edwln Boí!
heldur fyrirlestra í ■ Guð- j
spekifélagshúsinu kl. 9 í j
kvöld, miðvikudag og j
annað kvöld, fimmtudag, j
s’ama tíma. :
Magnús Ágúslssen I
■
■
læknir :
■
■
gegnir störfum héraðs- j
æknisins í Reykjavík fyrst j
um sinn um óákveðinn j
tíma. Skrifstofan opin eins j
og venjulega. j
Reykjavík, 8. júní 1949. j
Magnús Pétursson j
■
B
héraðslæknir. j
Auglýsið í
Alþýðublaðinu!
Úra-viðgerðir.
B
a
Fljót og góð afgreiðsla. ■
B
Guðl. Gíslason, j
B
B
Laugavegi 63. j
Sími 81218. Sími 81218. :
ÞÓRARINN JÓNSSON:
B
B
B
löggiltur skjalþýðandi ■
í ensku. :
B
B
Sírni: 81655. . Kirkjuhvoli. j
Kö(d foorð og
fíelfur veizlumafur
sendur út um allan bæ. j
SÍLD & FISKUR.
Jóns Baldvinsionar forseta j
B
Fást á eftirtöldum stöðum: j
M
3krifstofu Alþýðuflokksins. j
a
a
Skrifstofu Sjómannafélags :
Reykjavíkur. Skrifstofu V. ■
K.F. Framsókn. Alþýðu- j
B
brauðgerðinni Laugav. 61. ;
B
B
[ Verzlun Valdimars Long,:
M
B
Hafnarf. og hjá Sveinbimi j
Dddssyni, Akranesi.
Vinnubuxur
nýkomnar.
rsDuo,
Þórsgötu 14.
Hreinsun
bíla
H.F.
Athugið
Myndir og málverk eru:
kærkomin vinargjöf og:
varanleg heimilisprýði.;
Hjá okkur er úrvalið;
mest. Daglega eitthvað:
nýtt. ;
■
RAMMAGERÐIN, \
Hafnarstræti 17.
Henrik Sv. Björnsson:
hdl. \
Málflutningsskrifstofa. j
Austurstr. 11 Súni 81530. ■
Kaupum luskur
Alþýðupreitl-
smiðjan hi.
Kaupum luskur
Baldursgötu 30.:
Minningarspjöld !
B
Saraaspítalasjóðs Hringsins ■
eru afgreidd í :
Verzl. Augustu Svendsen. ■
Aðalstræti 12 og i ■
Bókabúð Austurbæjar. ■
Smun brauS j
m
■
u
H
og snlffur, j
B
■
n
B
B
B
Til í búðinni allan daginn. :
Komið og veljið eða símið.
SILD & FISKUR.
I'