Alþýðublaðið - 13.08.1949, Blaðsíða 4

ALÞYÐUBLAÐIÐ
þaUgardagur 13. ágúst 1949.
« ;
Útge fandi: Alþýðnflokkuriim.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Reneðikt Grönðal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Riístjómarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan hX
ÞJÓÐIN hefur nú fengið
svar við þeirri spurningu, hvað
vaki fyrir Framsóknarflokkn-
um. Úrræði hans er allsherjar
niðurfærsla eða gengisiækkun,
sem hefði í för í meo sér stór-
fellda kjararýrnun fyrir
launastéttirnar. Framsóknar-
flokkurinn knýr fram kosn-
ingar í haust í þeirri von, að
honum takist í vetur að koma
gengislækkuninni í fram-
kvæmd, en auðvitað ætlar hánn
sér að hækka landbúnaðaraf-
urðirnac fyrir kosningarnar.
Það er með öðrum orðum sagan
frá 194°,,-sem endurtekur sig i
lítið eitt breyttri útgáfu, ef
Framsóknarflokkurinn fær
fram vilja sinn.
Önnur skilyrði Framsóknar-
flokksins fyrir áframhaidandi
stjórnarsamvinnu skipta ekki
máli, Flest þeirra eru áður
kunn, þar eð þau eru i sam-
ræmi við frumvörp, sem Fram-
sóknarmenn fluttu á síðasta al-
þingi. Frumvörp þessi náðu þar
ekki fram að ganga, en Fram-
sóknarflokkurinn hefur ekki
minnzt á bað einu orði f.yrr en
nú, að sambykkt þeirrá væri
skilyrði af hans hálfu fyrir á-
framhaldandi stjórnarsam-
vinnu. Þau eru því aðeins
aukaatriði. Aðalatriðið er til-
lagan um gengislækkunina,
hið gamla og nýja heilafóstur
Hermanns Jónassönar.
Tíminn heldur bví fram, að
Framsóknarflokkurinn berjist
einarðri baráttu gegn Sjálf-
stæðisflokknum og knýi fram
kosningar í haust til þess að
hnekkja valdi hans. Hermann
Jónasson hefur skrifað langa
grein í flokksblað sitt til þess
að árétta þennan málflutning
þess. En þetta er auvirðilegur
skopleikur. Framsóknarflokk-
urinn lifir í þeirri von, að
hann geti eftir kosningar náð
samkomulagi við Sjálfstæðis-
flokkinn um að framkvæma
gengislækkun og ganga þannig
á hiut verkamanna og laun-
þega. Hermann Jónasson segir
skýrt og skorinort í Tímagrein
s:nni, að Framsóknarflokkur-
inn hafi verið og sé fús til
þess að sitja áfram í stjórn —
ef orðið verði við kröfum
hans. Hægra brosið leynir sér
svo sem ekki á ásjónu mad-
dömu Framsóknar.
Svo heldur Tíminn því fram,
að gagnrýni Alþýðublaðsins á
Framsóknarflokkinn sé lof urn
Sjálfstæðisflokkinn! En ástæð-
an fyrir því, að Alþýðublaðið
rekur ólánssögu Framsóknar-
flokksins er einfaldlega sú, að
hann hefur tekizt á hendur
forustu afturhaldsaflanna í
landinu og gengur feti framar
í baráttunni gegn alþýðu
manna til sjávar og sveita en
íhaldið vill eða borir. Þau dap-
urlegu örlög Framsóknar-
flokksins eru sök hans sjálfs,
en verða ekki á neinn hátt
færð á reikning Alþýðublaðs-
ins.
❖
Framsóknarflokkurinn vill
meira en lítið til þess vinna,
að gengislækkunardraumur
Hermanns Jónassonar verði að
veruleika. Hann hefur boðið
Sjálfstæðisflokknum upp á, að
sérstöku stjórnlagaþingi verði
falið að setja íslenzka lýðveld-
inu nýja stjórnarskrá, en til
þess á að kjósa í einmennings-
kjördæmum til dæmis hundrað
að tölu og öllum jafn mann-
mörgum og sá frambjóðandi að
ná kosningu í hverju kjör-
dæmi um sig, er flest atkvæði
fær, en engin jöfnun að eiga
sér stað milli flokka. Framsókn
arflokkurinn hugsar sér því
sannarlega að verða stórtækur
í fyrirgreiðslunni við Sjálf-
stæðisflokkinn. Ef Framsókn-
arflokkurinn fengi því fram-
gengt, að efnt yrði til sér-
staks stjórnlagaþings og til
þess kosið með þessum hætti,
myndi Sjálfstæðisflokkurinn
verða þar í yfirgnæfandi
meirihluta. Hann er stærsti
stjórnmálaflokkur landsins og
myndi því fyrirfram eiga sigur
vísan, nema á örfáum stöðum.
Hann fengi þar með aðstöðu
til þess að ráða bví einn, hvern-
ig hin nýja stjórnarskrá yrði,
og gæti ákveðið upp á sitt ein-
dæmi kjördæmaskipun lands-
ins og kosningarétt þegnanna.
Virðist augljóst, að Fram-
sóknarflokkurinn hefur hér
hvorki meira né minna en
boðið íhaldinu upp á 70—80
„steiktar gæsir.“ En til endur-
gjalds ætlast Framsóknar-
flokkurinn auðvitað til þess, að
íhaldið hjálpi honum við að
koma niðurfærslunni eða
gengislækkuninni í kring..
Það er því sízt að furða, þó
að Tíminn sé hreykinn af bar-
áttu Framsóknarflokksins
gegn íhaldinu og segi miklar
sögur af bví, hvað Framsókn-
armenn ætli að leggja hart að
►
sér við að skerða völd þess og
áhrif!
íjí
En vissulega er bað í meira
lagi hlálegt, að Tíminn skuli
þegja þunnu hljóði yfir tillögu
Framsóknarflokksins um
sjórnlagaþingið, en bess í stað
eyða rúnii sínu undir annan
eins þvætting og þann, að Al-
þýðuflokkurinn hafi í stjórnar-
samvinnunni undantekningar-
laust fylgt Sjálfstæðisflokkn-
um að málum. Slíkar eru skýr-
ingar mannanna, sem hafa
boðið íhaldinu upp á 70—80
„steiktar gæsir“ og bíða með
þrá sem ástmey örmum
þöndum eftir þeim vin, sem
hjálpi þeim til að fella fjötur
gengislækkunarinnar á þjóð-
ina!
Alþýðuflokkurinn hefur í
stjórnarsamvinnuflni ekki far-
ið að fordæmi Framsóknar-
flokksins um japl og jaml og
fuður. En hann hefur forðað
þjóðinni frá því, að tillaga Fram
sóknarflokksins um stjórnlaga-
þingið næði fram að ganga, og
honum er það sömuleiðis að
þakka, að gengislækkunar-
draumurinn er enn aðeins
heilafóstur manna á borð við
Hermann Jónasson. Og hann
mun æ og ævinlega Ieggja
alla áherzlu á að bægja hættu
allsherjar niðurfærslu og
gengislækkunar frá dyrum al-
þýðustéttanna og launþeganna.
Því munu þessir aðilar og
önnur frjálslynd öfl í þjóðfé-
laginu slá skjaldborg um Al-
þýðuflokkinn við kosningarnar,
sem fara í hönd.
BARNAKENNARAR í föst-
um stöðum á öllu Iandinu voru
Af tilefni sögunnar um greiðurnar — Hverjir
hafa svikið? Hvað var keypt í staðinn? — Og
hverjir gerðu það?
SAGAN, sem AlþýðublaSið
sagði nýiega um innflutninginn
á greiðum, er mjög athyglis-
verð. Allir hafa orðið varir við
það að þessa nauðsynjavöru
hefur vantað í búðirnar, svo að
fólk hefur verið í stökustu
vandræðum. Nú kemur í Ijós,
að gjaldeyrisyfirvöldin hafa
veitt 38 þúsundir króna til
kaupa á greiðum, en aðeins
hafa verið fluttar inn greiður
fyrir 3600. Hvað hafa innflytj-
endurnir keypt fyrir 32 þús-
undir króna? Og hverjir hafa
flutt inn greiður fyrir 3600?
Eru það heildsalar eða er það
Sambandið?
ANNARS ER ÞAÐ vitað mál,
að ekki er flutt inn það, sem
leyft hefur verið, en að jafn-
framt sjást í búðunum vörur,
sem ekki hefur verið leyfður
innflutningur á. Hér eiga gjald—
eyrisyfirvöldin enga sök. Og
fyrir þetta er ákaflega erfitt að
taka meðan verzlunarhættirnir
eru eins og þeir eru. Það hlýtur
að vera öllum ljóst, að þjóð,
sem á við gjaldeyriserfiðleika
að stríða, og verður í raun og
veru að hnitmiða hveíja upp-
538 talsins á síðast liðnu skóla
ári, 1948—1949, og þar af 123
konur.
Kennarar við fasta skóla
voru 404, þar af 145 í Reykja-
vík, kennarar við heimavist-
arskóla 34, og farskólakennar-
hæð við brýnustu nauðsynjar
sínar, verður jafnfrarnt að hafa
eftirlit með því að féð sé aðeins
notað til kaupa á þeim nauð-
synjum, sem það er ætlað til,
EN ÞAÐ ER alvég útilokað,
að það sé hægt meðan verzlun-
arreksturinn er eins og hann er.
Allsherjar innkaupastofnun,
eða Landsverzlun, ef menn
vilja heldur nefna hana þann-
ig, er eina lausnin. Við skulum
segja að hægt sé að treysta
Sambandi íslenzkra samvinnu-
félaga við innkaup á nauðsynj-
um til landsins, og við skulum
líka álykta sem svo, að hægt sé^-
að treysta meginhlutanum af
stórkaupmönnum landsins við
innkaupin, en hitt er jafnvíst
að það úir og grúir af mönnum,
sem reyna á allan mögulegan
hátt að gera gjaldeyrisleyfi sín
eins verðmæt og þeir mögulega
geta.
OG í VIÐEEITNINNI til þess
eru þeir vísir til að kaupa
skrautgamba fyrir þann gjald-
eyri, sem þeir eiga að kaupa
greiður fyrir, postulínshunda
fyrir bollapör og glerkýr fyrir
diska. Við vitum um svona
dæmi og við sjáum þau í búð-
argluggunum. Um það þurfum
við ékki sögusagnir annarra.
Hér liggur hundurinn grafinn í
þessu efni. Okkur vantar aðila,
sem kaupir inn fyrir gjaldeyris-
leyfin og dreifir svo nauðsynja-
vörunum til kaupmanna og
kaupfélaga.
Spekingarnirítimburhúsinu við Austurstrœti s
MORGUNBLAÐIÐ hefur fyr-1
irfram ákveðið, að íhalds-
menn skuli sigra í næstu
þingkosningum á Bretlandi,
Það ákvað raunar hið saina
fyrir kosningarnar þar í
landi árið 1945, en einhvern
veginn tókst jafnaðarmör.n-
um að sigra samt. Þess
vegna mun ástæðulaust
með öllu að taka það
illa upp fyrir Morgunbiað-
inu, bó að það tilkynni fyr-
irfram csigur þeirra við
kosningainar að ári. B ezka
þjóðin tekur sennilega ekki
meira tilMt til Morgunblaðs -
ins þá en 1945.
EN SATT AÐ SEGJA er þessi
ákvörðun varðandi úrslit
næstu þingkosninga á Bret-
landi orðin alvarleg árátta
á skriffinnum Morgunblaðs-
ins. Þeir hafa til dæmis þýtt
og birt í blaði sínu grein
um kosningabaráttuna á
Bretlandi eftir Fraser Eigh-
ton fréttaritara Reuters.
Þetta virðist vera sæmilega
sanngjarn maður, því að
hann tilgreinir mjög svo
samvizkusamlega flest aðal-
atriði í þessu sambandi.
Hann bendir meðal annars
á þá staðreynd, að brezka
jafnaðarmannastjórnin hafi
enn ekki misst í aukakosn-
ingum til þingsins neitt
sæti, sem jafnaðarmenn
unnu eða héldu í kosning-
unum 1945. En það er eitt-
hvað annað en Morgun-
blaðsmennirnir láti á sig
ganga málið. Þeir gera sér
lítið fyrir og segja í fyrir-
sögn greinarinnar, að auka-
kosningar sýni fylgistap
brezku jafnaðarmanna-
stjórnarinnar! Þannig svara
þeir stutt og laggott áliti
Frasers Eightons.
ÞAÐ ER ALDREI, að Attlee,
Bevin og Morrison eigi
andstæðinga í vissu timb-
urhúsi við Austurstræti, má
segja í þessu sambandi. Nú
veit allur hinn siðmenntaði
heimur, að það er óþekkt
fyrirbæri áður í brezkri
stjórnmálasögu, að ríkis-
stjórn þar í landi hafi
reynzt jafnsigursæl í auka-
kosningum og jafnaðar-
mannastjórn Attlees. Hún
hefur enn sem komið er
engu þingsæti tapað í meira
en fimmtíu aukakosning-
um. Þetta hefur auðvitað
ekki farið framhjá skrif-
finnum Morgunblaðsins, því
að þeir skilja ensku jafn
vel eða betur en sjálft
móðurmálið. En það skipt-
ir þá engu, þó að þeir viti
þetta upp á sína tíu fingur.
Þeir hafa nú einu sinni á-
kveðið, að jafnaðarmenn
skuli tapa í næstu þing-
kosningum á Bretlandi, en
íhaldsmenn sigra, og þeirri
ákvörðun verður ekki
breytt. Þó að maður á borð
við Fraser Eighton spái
jafnaðarmönnum sigri í
Reutersgrein, þá sjá þeir
Valtýr, ívar og Sigurður
ofurauðvelt ráð við því.
Þeir birta að sönnu grein-
arskrattann, en þeir gera
sér bara lítið fyrir og spá
jafnaðarmannastjórninni ó-
sigri í fyrirsögninni, hvað
sem kauði segir!
SPEKIN GARNIR í timbur-
húsinu við Austurstræti
eru þannig í meira lagi ó-
svífnir í list blekkinganna.
En ósköp er hætt við því,
að Attlee, Bevin, Morrison,
Cripps og Bevan létu sér
það í léttu rúmi liggja, þó
að þeir fréttu, að M'orgun-
blaðið úti á íslandi héfði
dæmt þá til pólitískrar
feigðar. Hitt ér í meira lagi
sennilegt, að brezkir kjös-
endur rækju upp stór augu,
ef þeir læsu skýringar
Morgunblaðsins á stjórn-
málaviðhorfunum þar í
landi. En sem betur fer er
það ekki á fleiri lagt en
okkur íslendinga að lesa
Morgunblaðið.
ÉG VEIT að öskrað verður
upp um einokun og fjötra. Þeir,
sem það gera, telja frelsið fólg-
ið í því að einhverjir einstak-
lingar hafi vald til að gera það
sem þeim sýnist án tillits til
þess hvort það er hagur þjóð-
arheildarinnar eða ekki. Frelsið
er ekki fólgið í því, sem Sjálf-
stæðis'flokkurinn kallar rang-
lega „frjálsa verzlun“, heldur
í því að verzlun landsmanna sé
hagað þannig, að hugsað sé
fyrst og fremst um afkomu
þjóðarinnar og hag hinna
mörgu heimila.
Hannes á horninu.
----------------------
Rannsóknarsföð
sjávarilvegsins
byggð viðSkúlagöfu
HAFINN er undirbúningur
að byggingu rannsóknarstöð var
sjávarútvegsins, og verður það
mikil og stór bygging, þar sem
allar vísindalegar rannsóknir
í sambandi við sjávarútveginn
fara fram, svo og önnur verk-
Ieg störf í sambandi við rann-
sóknirnar.
Hefur byggingunni verið
valinn staður á lóðinni við Skúla
götu, milli Fiskifélagshússins
og Nýborgar, og er fyrir nokkr
um dögum byrjað að vinna í
lóðinni með jarðýtu, en ráð-
gert er að sjálfar bygginga-
framkvæmdirnar hefjist í
haust.