Alþýðublaðið - 16.11.1949, Blaðsíða 5

Mið'vikudagtlt lö: itóv!' 1#49
m ^ÝTOBIAfíFÐ
KONAN OG HEIMILIÐ
m sfarf og
sfarsstúlkna á heim
ÍSLENZKAR HÚSMÆÐUR
þekkja erfiðleikana á því að fá
Btúlkur til hússtarfa. Ungar
Btúlkur velja fremur öll önnur
störf, þótt þau séu erfiðari, ó-
hreinlegri og engu betur borg-
uð, þegar allt er reiknað, og
flestar mæður vilja ógjarnan
Bð dætur þeirra fari í vist.
Þessa andúð á húsverkum
hafa húsmæður sumpart skap-
að sjálfar. Þær hafa ætlað
Btúlkunni sinni óeðlilega lang-
an vinnutíma og þær hafa
ínargar hverjar ekki verið
meiri manneskjur en það, að
þær töldu stúlkuna ekki jafn-
íngja sinn eða dætra sinna. Þó
er ekkert í heiminum eins
hlægilegt og þessi ímyndaði
stéttamismunur.
Svo er annað, sem gerir líka
sitt til þess, að húsverk þykja
ekki fín, og það er það, að til
þeirra verka þarf enga sér-
kunnáttu, þó merkilegt meigi
heita. Allar stúlkur geta farið
í vist, og flestar þeirra, sem
nokkur úrræði eigá, grípa að-
eins í þau störf um stundarsak-
Sr þar til eitthvað annað býðst.
Á meðan svo er háttað getur
hér ekki verið um neina starfs-
stétt að ræða í húsverkum. Það
er því mesta nauðsyn, að ungar
Btúlkur, er sinna hússtörfum,
£ái einhvern undirbúning und-
Ir það starf. Nokkurra mánaða
tiám ætti að duga til að skapa
atvinnuréttindi.
'■'fi
Norska þingið hefur nýverið
Btigið stórt spor í áttina til
þess að skapa sérstaka atvinnu-
Btétt í húsverkum, hliðstætt við
það, sem gert hefur verið í
öðrum starfsgreinum, með því
að samþykkja sérstök lög varð-
pndi störf og kjör starfsstúlkna
ú heimilum. Rakel Seweriin,
þingmaður jafnaðarmanna,
hafði framsögu um þetta mál í
tiorska þinginu.
VINNUTÍMI
Aðalgreinar laganna fjalla
ium vinnutíma starfsstúlkna.
Hámarksvinnutími starfs-
stúlkna er 10 tímar á dag og þar
fnnifalin matarhlé. Dagvinna
heiknast frá tímabilinu kl. 7 að
morgni til 7tú að kvöldi. Er þá
ýmist unnið frá kl. 7 til 5 síð-
degis eða kl. 8—6 síðdegis. Eða
þá alveg frá 7 að morgni til 8V2
að kvöldi með 2Vá klukku-
stunda fríi um miðjan dag.
Starfsstúlkum ber að eiga al-
gert frí annan hvern sunnudag
og helgan dag og frí í síðasta
íagi eftir kl. 2 einhvern virkan
dag vikulega.
Fyrir utan þennan vinnu-
líma er heimilt samkvæmt lög-
tmum að starfsstúlkur vinni
eftirvinnu, þó ekki oftar en 10
kvöld hálfsmánaðarlega. Slíka
eftirvinnu ber að greiða með
frítímum að degi til eða sér-
etöku gjaldi, en í báðum tilfell-
mn að viðbættu 25%.
EFTIRVINNA
. Ef vinnutími starfsstúlkunn-
að vera heima á kvöldin til að
gæta sofandi barna. Að sjálf-
sögðu þarf húsmóðirin að eiga
lausa kvöldstund. Lögin leyfa,
að starfsstúlkur á heimilum
sitji hjá börnum allt að 10
kvöldum í hálfurn mánuði, en
ef hún hefur -haft eftirvinnu t.
d. 2 kvöld í hálfum mánuði,
þá má hún aðeins sitja átta
kvöld yfir börnum. Lögin á-
kveða enga sérstaka greiðslu
fyrir slíka barnagæzlu, en ó-
heimilt er að ætla stúlkunni
- neina vinnu þau kvöld. Báðum
aðilum er gert skylt að halda
skrá á þar til gerðum blöðum
yfir eftirvinnu og barnagæzlu.
Starfsstúikur frá 15—17 ára
akburs mega ekki vinna eftir-
vmnu eða taka að sér gæzlu
á daginn, en baina á kvöldin.
Ýmis fleiri ákvæði eru í
ar er til kl. 5
hún þarf að vinna við gestaboð
til kl. 11 eitthvert kvöld, verð- ,
ur 6 tíma eftirvinna þann dag. Þessum norsku logum. T d.
Næstu viku vinnur hún t. d. verða starfsstulkna
frá kl. 7-11 um kvöld. Það aö svara Vls™m kr°íum' YPP"
eru 4 tímar í eftirvinnu. Eftir so^ er bundm Vlð 14+ da|a
hálfan rnánuð hefúr þessi ^vara, kaup _ greiðist ekki
stúlka því unnið 10 tíma í eft- fldnar en halfsmanaðarlega.
_______ tvt/, n Þeim> sem brytur log a starfs-
írvinnu. Nú á stúlkan annað-
hvort að fá 10 stunda frí að
degi til að viðbættu 25%, það
er samanlagt 12Ú2 stund, eða
eftirvinnuna greidda í pening-
stúlkum,
sektir.
er gert að greiða
Starfsstúlknalögin ná til
allra starfsstúlkna, sem búa
um. Tímakaup hennar er. hjá vinnuveitendum sínum og
reiknað út á þennan hátt:
Mánaðarlaun hennar að við-
bættu fæði og húsnæði metnu
til peninga er lagt saman. í
þessa upphæð er deilt með
vinnutímum mánaðarins, sem
eru 200. Kemur þá út raun-
verulegt tímakaup fyrir dag-
vinnu. í eftirvinnu bætist þar
við 25%.
Greiðsla á eftirvinnu skal
greiðast hálfsmánaðarlega.
BARNAGÆZLA
Á heimilum, þar sem eru
til stúlkna, er vinna á heimili
meira en tvo aaga í viku og sé
um lengri vistráðningu en
mánuð að ræða.
Það er sjálfsagt erfitt í
fyrstu að finna lagalegan
starfsgrundvöll fyrir starfs-
stúlkur, sem er heppilegur
bæði fyrir þær og heimilin.
Norska löggjöfin er vafalaust
góð byrjun. íslenzkum stúlk-
um myndi þykja starfið geta
orðið of bindandi á kvöldin,
einkum þar sem smáþörn eru
og ef húsmóðirin notar laga-
Vkf. Framsókn 35 ára
Þér skal „Framsókn“ þakkir gjalda
þjóðholl fyrir nytjastörf.
Velli tókst þér vel að halda;
verkakonum góð og þörf
varstu löngum, veg þeim greiddir,
varðir þeirra helga rétt,
og til fjár og frama leiddir
fyrirlitna og hrjóða stéít.
Sjá
til hæstu sigurhæða
sótt skal — upn úr lægsta dal.
Andans bæði og efnisgæða
afla jöfnuin höndum skal.
OII vor starfsemi að því miði
að eyða hví, sem miður fer.
Betri kjör og betri siði, —
betra Iíf — það kjósum vér. .
..Daglegt brauð“ er meira en matur.
Málstað bætir smælingjans
aldrei reiði, heift og hatur. —
Hefjum merki kærleikans!
Áhugans skal eldur brenna
eins og stillt og fagurt Ijós.
Bezíu hættir hefðarkvenna
hjá oss blómgist eins og rós.
Lengja skal ei þessa þulu.
Því skal unnið, sem er rétt. —
Verkakonur verða skulu
vökul, máttug, göfug stétt.
Aukist „Framsókn" afí og gengi
eins og hljóður vöxtur blórns.
Alla vora innsíu strengi
örvi hað — til sigurhljóms.
Gretar Fells.
smábörn, þarf alltaf einhver heimildina að fullu. Enda sýn-
ist það óréttlátt, að fyrir eftir-
'ut með börnum á kvöldin komi
alls engin greiðsla. Sanngjarnt
væri að miða eftirvinnu og
kvöldgæzlu við 7 kvöld í hálf-
um mánuði í stað 10, sem lög-
in tilnefna. Reynslan á eftir
að skera úr um það, hvernig
þessi lög mælast fyrir. Þau
standa eins og annað til bóta.
Norska þjóðin er áreiðanlega
á réttri leið í því að gera hús-
verkin að sérstakri starfsgrein
og sameina starfsstúlkurnar í
eina stétt. Rakel Severiin legg-
ur mikla áherzlu á að auka
beri menntun ungra stúlkna í
hússtörfum til þess að hús-
störfin njóti aukins álits og
verðskuldaðrar virðingar.
35 ára afmœlishóf V.K.F. Framsóknar
Að því marki ber okkur ís-
ienzkum konum einnig að
keppa.
Soffía Ingvarsdóttir.
Myndin var tekin í hinu fjölmenna afmælishófi Verkakvennafélagsins Framsóknar í Iðnó þ.
3. þ. m. Fremst á myndinni sitja, fyrir þveru borði, meðlimir úr stjórn félagsins og gestir
úr stjórn Alþýðusambands íslands.
StangaveiðifélagiS
beitir sér fyrir
byggingu nýtízku
klaksföðvar
AÐALFUNDUR Stangaveiði-
félags Reykjavíkur var hakl-
inn að Tjarnarcafé s. 1. sunnn-
dag. Á annað hundrað manns
sátu fundinn.
í byrjun fundarins bað for-
maður, Pálmar Isólfsson, fund
armenn að rísa úr sætum og
minnast þriggja félaga, sem
látist höfðu á árinu. Síðán
kvaddi hann Ingimar Jónsson
til þess að gegna störfum
fundarstjóra.
Síðan flutti formaður
skýrslu stjórnarinnar um störf
félagsins á liðnu starfsári.
Ræddi hann nokkuð um þau
veiðisvæði, sem á höndum fé-
lagsins eru, og enn fremur um
klakmálið og önnur áhugamál
félagsins. Félagið hefur ákveð-
ið að beita sér fyrir byggingu
nýtízku klakstöðvar í samráði
við rafveituna og ríkistjórn-
ina, en af vissum orsökum
hafa framkvæmdir í því máli
dregizt á langinn, en því verð-
ur væntanlega hrint í fram-
kvæmd svo fljótt og auðið er.
í hina nýju stjórn voru
kjörnir: Gunnar Möller, sem
er íormaður, Gunnbjörn
Björnsson varaformaður, Kon
ráð Gíslason ritari, Ólaíur
Þorsteinsson gjaldkeri og Val-
ur Gíslason íjármálaritari, ,
i