Alþýðublaðið - 23.12.1949, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 23. des. 1949.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Augiýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Átökin um launa-
uppböl opinberra
starhmanna
ALÞINGI samþykkti fyrir
jólaleyfið, að launauppbótin til
opinberra starfsmanna skuli
greidd áfram. Mál þetta sætti
harðri mótspyrnu í þinginu, og
urðu umræðurnar um það
snarpar og heitar. Afgreiðsla
málsins er mikill ósigur fyrir
meirihluta fjárveitinganefndar
og afturhaldsöflin á alþingi. En
að öðru leyti er ýmislegt at-
hyglisvert í sambandi við gang
þessa máls fyrir opinbera
Etarfsmenn og landsmenn alla.
Meirihluti fjárveitinganefnd-
ar með Gísla Jónsson í broddi
fylkingar barðist gegn því, að
umrædd þingsályktunartillaga
næði fram að ganga og taldi af-
greiðslu hennar hina verstu ó-
hæfu. Bændafulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins og Gísli Jóns-
son samfylktu Framsóknar-
flokknum um að reyna að
hindra afgreiðsu þessa sjálf-
sagða réttlætismáls, og komm-
únistar reyndu að spilla fyrir
málinu, einkum Einar Olgeirs-
son, þó að þeir dröttuðust til að
fylgja því að lokum. Alþýðu-
flokkurinn einn stóð af heil-
indum með málinu og átti
frumkvæðið að því, að það náðí
fram að ganga.
Framsóknarflokkurinn sýndi
við umræður og afgreiðslu
þessa máls, að hann hefur engu
gleymt og ekkert lært frá því
í vor. Rannveig Þorsteinsdóttir
fékk að vísu að skerast úr leik,
en allir aðrir þingmenn Fram-
róknarflokksins veittu Skúla
Guðmundssyni að málum, en
hann hefur fyrr og síðar bar-
ízt harðast allra þingmanna
gegn opinberum starfsmönnum
í sambandi við launakjör
þeirra. Framsóknarflokkurinn
beitir sér fyrir því, að bændur
Jandsins fái kjarabætur eftir á,
og er þá sundum ekki tiltakan-
lega nákvæmur, þegar hann
/ítur á forsendurnar. En hann
berst gegn því að opinberir
starfsmenn fái eftir á uppbót
á laun sín, þó að rannsókn hafi
sannað, að þeir hafi dregizt aft-
ur úr öðrum stéttum þjóðfé-
lagsins. Einkunnarlitur Fram-
sóknarflokksins á alþingi er i
rerið mikilli mótsögn við rauðu
r.kellurnar í Tímanum fyrir
kosningar. Þá þóttist Fram-
sóknarflokkurinn vera róttæk-
ur og sanngjarn í garð allra
stétta. En eftir kosningarnar
kemur hann til dyranna í sín-
um réttu klæðum sem aftur-
haldsamur og óbilgjarn sér-
hagsmunaflokkur.
Um bændadeild Sjálfstæðis-
flokksins er sömu sögu að segja
?á þingmenn Framsóknar-
flpkksins. Samfylkingin í
pejm Gísli Jónsson gerðist odd-
viti fyrir í sambandi við af-
greiðslu launauppbótarinnar
til opinberra starfsmanna, er
rannarlega ekki öfundsverð af
hlutskipti sínu, þegar að því
kemur, að þjóðin kveði upp
sinn dóm'. vBændur landsins
munu smám saman vakna til
vitundar um það, að óhyggileg
cé forusta þeirra manna, sem
ætla að heyja kjarabaráttu
bænda í fjandskap við aðrar
stéttir, sem eiga ekki síður
kröfurétt á bættum hag en
þeir. Þess vegna hafa bænda-
fulltrúarnir á alþingi lagt út á
braut, sem er mjög svo ólíklegt
að leiði til sæmdar fyrir sjálfa
þá og því síður til farsældar
fyrir umbjóðendur þeirra.
Kommúnistar viðhöfðu í
sambandi við þetta mál fá-
heyrðan skollaleik. Þeir reyndu
allt, sem í þeirra valdi stóð, til
: þess að kljúfa fylkingu þeirra
þingmanna, er fylgjandi voru
launauppbótinni til opinberra
starfsmanna. Þessi vinnubrögð
þeirra náðu hámarki sínu, þeg-
ar Einar Olgeirsson lýsti yfir
því, að hann liti á afgreiðslu
þingsályktunartillögunnar um
áframhaldandi launauppbót op-
inberum starfsmönnum til
handa sem viljayfirlýsingu al-
þingis um að hækka bæri öll
laun í landinu. Fráleitari yfir-
lýsingu og óheppilegri var
naumast hægt að gefa. En sam-
ræminu var ekki fyrir að .fara
hjá kommúnistum nú fremur
en endranær. Þeir vildu þings-
ályktunartillöguna feiga, en
i.
fjárveitingarnefnd og á alþingi,
þegar sýndartillögur þeirra
höfðu verið felldar og klofn-
ingsiðju þeirra vísað á bug, rak
óttinn þá til þess að greiða at-
kvæði með launauppbótinni,
sem þeir þó í hjarta sínu höfðu
vonazt til að yrði felld!
Auðvitað dylst engum, hvað
fyrir komúnistum vakti. Þeir
vildu, að þingsályktunartillag-
an yrði felld til þess að geta
eftir á æst opinbera starfsmenn
upp vegna þess, að alþingi hefði
iieitað þeim um réttmætar
kjarabætur. Þeir voru að hugsa
um sig, en ekki um opinbera
ntarfsmenn. Draumur þeirra
var sá, að nota þetta mál til að
r.uka fylgi flokks síns vegna rétt
mætrar óánægju þeirra, er hlut
áttu að máli. Þeir vildu þannig
allt sér til handa, en þeim lá í
j iéttu rúmi þó að opinberir
1 starfsmenn fengju ekkert. En
ekki nóg með það. Eftir á ræðst
Þjóðviljinn á Alþýðuflokkinn
fyrir afstöðu hans í þessu máli.
Það sýnir betur en nokkuð
annað vinnubrögð og baráttu-
aðferðir kommúnista. En op-
inberir starfsmenn munu á-
reiðanlega líta öðrum augum á
þetta mál. Þeir munu meta að
verðleikum baráttu Alþýðu-
flokksins fyrir þessu brýna
hagsmunamáli þeirra ,en skipa
kommúnistum í dilk með fjand
mönnum málsins í Framsókn-
arflokknum og Sjálfstæðis-
flokknum. Þar eiga þeir raun-
verulega heima, þó að þeir
þyrðu ekki að leika skollaleik-
inn til úrslita og skiptu um
hlutverk á síðustu stundu.
Matarstellið í KRON. —
Ljósakrónurnar dýru. —
AF TILEFNI bréfa, sem ég
birti í fyrradag um einstök at-
riffi í verzlunarlífinu, vil ég
segja þetta í dag. Þaff virffist
fara mjög í vöxt að nú séu
heimilin aff ryffja af sér ýmiss
konar munum, sem þau keyptu
ÍL peningaflóffi stríffsáranna.
Þetta dót er nú í einstökum
verzlunum í bænum, og þaff
r.IIvíffa, og vekur nú mikla at-
hygli og á stundum missltiln-
Ing. Sögurnar um þessa muni
vekja og tortryggni og þær
hlaffa utan á sig í meffförum
fólks eins og gengur.
ÞAÐ ER RÉTT, að hjá B. H.
B. eru vatnsglös til sölu, sem
kosta 75 krónur stykkið. Verzl-
unarmaður í þessari búð, sem
útti tal við mig, var allgramur
yfir bréfinu, án þess þó að nokk
uð væri ranghermt í því. Hins
vegar upplýsti hann, að þessi
vatnsglös væru frá Ameríku ‘
— og að verzlunin hefði gert
bað fyrir konu, að hafa þau íil
sölu. Verzlunin hefur ekki
keypt þessi dýru vatnsglös inn
og heldur ekki hefur verið veitt
S
s
s
s
. s
Heimilisvéltir og áróður
MÖRGUM KANN að virðast,
að hinum mikla tíma, sem al-
þingi hefur eytt í umræður
um innflutning heimilisvéla,
hefði verið betur varið í um-
ræður um hið alvarlega á-
stand efnahagsmálanna, og
er nokkuð til í þeirri skoðun.
Ályktunartillögur um stór-
felldan innflutning heimilis-
véla fyrir bæina og jeppa
fyrir bændurna hafa verið
samþykktar á hverju þinginu
á fætur öðru, en hitt vita
allir hugsandi menn, að þess-
ar tillögur eru lítið annað en
skrum og áróður, kapphlaup
um hylli fjöldans.
ALÞINGI ætti í fyrsta lagi að
fara varlega í þá hluti að á-
kveða innflutning á einu eða
öðru. Slíkt hefur vérið tal-
ið framkvæmdaratriði hér á
landi en ekki löggjafaratriði,
og^ hafa ríkisstjórnir og sér-
stakar nefndir ráðið innflutn-
ingnum. Er augljóst, að vart
mundi alþingi koma öðrum
störfum að, ef það ætti sjálft
að ræða og ákveða innflutn-
ing á hinum ýmsu vöruteg-
undum.
ANNAÐ ER ÞAÐ, að fjárhags-
ráð gerir áætlun um inn-
flutning hvers árs, og er hún
gerð í samræmi við áætlaðar
g j aldey ristekj ur. Alþingi
hugsar hins vegar ekki um
það, hvað til sé af- gjaldeyri,
þegar það samþykkir út í blá-
inn innflutning á 700 jeppum
og heimilisvélum eins og eft-
irspurnin í landínu krefst.
Slíkt nær auðvitað engri átt,
enda er áróðurskapphlaupið
með slíkurn samþykktum aug
ljóst og fyrir neðan virðingu
alþingis.
BÆNDAFULLTRÚAR íhalds-
ins og framsóknar yfirbuðu
hverjir aðra í tölu jeppa, sem
þeir samþykktu að flytja
skyldi inn fyrir kosningar.
Svo kom „kvennaorustan
mikla“ í kosningunum í
Reykjavík, og heimilisvélar
urðu á svipstundu mál dags-
ins. Frú Kristín fylgdi mál-
inu eftir og flýtti sér að vera
á undan Rannveigu á alþingi
með tillögu um innflutning
heimilisvéla eftir þörfum.
Það er athyglisvert, að
skömmu eftir að íhaldið tók
eitt við stjórn landsins var
frú Kristín látin taka tillögu
sína aftur. Þá fyrst var það
viðurkénnt, að stjórnarvöldin
hafa flutt þessi nauðsynlegu
tæki inn efíir því, sem unnt
reyndist, og það væri þýð-
ingarlaust að samþykkja
stóraukinn innflutning, þeg-
ar engar líkur eru á, að gjald-
eyrir verði til fyrir honum.
UMRÆÐURN^lR um þetta
mál leiddu þó óneitanlega
margar athyglisverðar upp-
lýsingar í Ijós. Fyrst ber að
telja það, að innkaupastofn-
un ríkisins treystir sér til að
flytja inn heimilistæki með
aðeins 3% álagningu, meðan
heildsalar leggja á 25—30%,
og er sjálfsagt að lofa stofn-
uninni að sýna þetta í verki.
Þá hefur það verið upplýst,
að hægt er að spara stórkost-
lega gjaldeyri með aukinni
framleiðslu þessara tækja í
landinu, án þess að þau verði
dýrari en hin erlendu. Loks
var það upplýst, að lands-
menn tóku í notkun á árinu
1948 heimilistæki fyrir rúm-
lega 5 milljónir króna, og er
það aukning, sem vel verður
við unað, því að ekki er hægt
að bæta úr hinni miklu þörf
á einu eða tveim árum. Það
stefnir, þrátt fyrir allt ört í
rétta átt í þessum efnum.
AÐ LOKUM er rétt að minn-
ast á það, að tveir þingmenn,
Hannibal Valdimarsson og
Páll Zóphóníasson, notuðu
þessar miklu umræður á al-
þingi sem tilefni til þess að
minna á það, að enn eru þús-
undir manna í þessu landi,
sem ekki hafa rafmagn, og
glíma við þann vanda að
komast yfir gamaldags elda-
vélar meðan frú Kristín — og
margir fleiri — krefjast stór-
aukins innflutnings á ísskáp-
um og þvottavélum. Þessari
rödd mætti veita meiri at-
hygli og vissulega má ekki
skorta eldavélar og olíu-
lampa, þar sem slík tæki eru
fólkinu nauðsynleg, meðan
nýjar rafmagnsvélar eru
keyptar fyrir milljónir.
engur fyrir
Vatnsgiösin hiá B. H. B.
Misfellur og sögusagnir.,
gjaldeyrisleyfi fyrir þeim. Þar
með er það mál upplýst.
VERRI VAR SAGAN um mat
nrstellið í Kron. Hér er að vísu
um mikið og voldugt matarstell
að ræða. Það kostar 4800 krón-
, ur. Það er mjög vandað, í því
nru 83 stykki. Hvert stykki
kostar að meðaltali um 50 krén
| ur. Þetta telst ekki dýrt. Kron
j hefur ekki flutt inn þetta matar
gtell, það hefur að minnsta
kosti ekki nú verið veitt inn-
flutningsleyfi fyrir því. Verzlun
in hefur aðeins orðið við beiðhi
oinstaklings um að hafa stell-
ið til sölu.
SAGAN UM STELLIÐ vekur
athygli á því, hvernig sögur
vaxa í meðförum fólks. Ég átti
bágt með að trúa því, að til
væri stell sem kostaði 24 þús-
und krónur. Þess vegna hringdi
6g til bréfritarans og spurði ná-
kvæmlega eftir því, hvort verð-
ið væri rétt og hann staðfesti
[Dað ákveðið. En þetta hefur nú
reynzt rangt, sem betur fer,
liggur mér við að segja.
VERÐLAGSSTJÓRI hefur
upplýst mig um eftirfarandi.
Ljósakrónurnar, sem hér eru
.Crá ftalíu og kosta 4—7 þúsund
krónur eru aðeins sárafáar. Á-
kveðið fyrirtæki hafði fengið
leyfi fyrir innflutning á nokkr-
um „prufurn" frá Ítalíu á raf-
tækjum, og voru ljósakrónurn-
p.r meðal þeirra, þar af ein, sem
kostaði 7 þúsund krónur. Nú er
íyrirtækið að reyna að oelja
þessar krónur. Þetta hefur orð-
í.ð til þess að almenningur hela
ur að slík raftæki hafi. verið
flutt inn í stórum stíl.
ANNARS VIL ÉG af þessu til
efni segja þetta. Verzlunarmát-
inn hér nú er þannig, að almerra
ingur talar um fátt meira. Mik
ill 'hluti af sögunum er tilhæfu
laus eða tilhæfulítil. Hins veg-
ar tel ég mér skylt eins og mér
er unnt að benda á dæmi um
misfellurnar í von um að það
gæti bætt úr og kennt okkur öll
um, enda hefur það oft tekizt.
*En erfitt er að forða því að fyrir
komi að rangt sé frá sagt.
HINS VEGAR er hér aldrei
pkýrt frá öðru en því, sem fólk
er að tala um, og gengur manna
n milli. Fyrirtækin liggja þá
undir sögunum og biöðin fá það
orð að þau séu samdauna svína
ríinu ef þau neita að taka bréf
og greinar um það. Með því að
drepa á sögurnar fást þær oft
leiðréttar — og um leið kveðn-
rr niður.
Fer til jafoaðar"
maorsablaðsios
Daily Heraldu.
99*
DAVID LOW, hinn heims-
frægi, brezki skopmyndateikn-
ari, sem þekktur er hér á landi
af mörgum myndum, sem AI-
þýðublaðið hefur birt eftir
hann, er nú hættur að teikna
fyrir brezka íhaldsblaðið „Ev-
ening Standard“; en þar hefur
hann birt teikningar sínar í 23
ár. Framvegis munu þær birt-
ast í aðalblaði jafnaðarmanna
á Englandi, „Daily Herald“.
Low hefur, þrátt fyrir rót-
tækar skoðanir, sem vel héfur
mátt merkja af myndum hans,
haft frjálsar hendur til aS birta
þær í „Evening Standard“
ningað til, enda þótt þær hafi
jafnan stangazt við stefnu
blaðsins. En nú hefur einhver
snurða hlaupið á þráðirm, og
Low kosið að skipta um blað
fyrir teikningar sínar.