Alþýðublaðið - 06.05.1950, Qupperneq 6

6
alþyðublaðið
Láugardagur 6. maí 1950.
a iSl
ÍSLANDSTROMMAN
Harmleikur í hálfum þætti,
saminn að gefnu tilefni. ...
una og brettir grön. Hraðar sér
niður aftur.
Böðullinn:
Sagði hann ekkert, sá skratti?
Einn í hringnum:
Ekki hund . . . hömumst meir.
Jcn á Bægisá:
Rekur kollinn upp úr axminst
lítur á hópinn. Kynsælli hugði
ég mig verða heldur en Hómer
á Leirá, en svona er það . . .
Hverfur.
Böðuilinn:
Hvað sagði hann?
Einn í hringnum:
Hann var eitthvað að þvæla
um einhvern Hómer. Og höm-
ÞriSja Ieiksvið:
Sama leiksvið og fyrsta og ann-
að leiksvið.
Sviðið er autt nokkra stund.
Síðan kemur inn hátíðleg
fylking manna og gengur fyr
ir hornaþeytari; hann blæs á
hrútshorn stíiiseruð stef eftir
Verdi & Co., en við hlið
hans gengur strengleikari
með tvítrengjað hross-
herðablað og leiku-r á það
rímnastemmu í negrasálma-
stíl með rifboga. Á eftir þeim
koma trúðar; ganga sumir á
höndurn með pentskúfa milli
tánna, en aðrir háma í sig
þykka rómana á öllum tungu
málum heims og spýta síðan
út úr sér öndvegisbókmennt-
um allra tíma. Aftast gengur
böðullinn á skollabuxum með
peningakút undir hendinni,
en teymir með hinni nokkra
sjálfspilandi krítikkusa með
gjallarhorni, sem hrópa í sí-
fellu hósíanna í öllum tón-
tegundum. — Jón Hregg-
viðsson situr á klettastalli og
glottir níðangurslega.
Jón:
Ajæjajæja . . . Fylking sú hin
fríða . . . jæja jæja. Skapaði ég
hana, eða skapaði ég hana ekki?
Það er ekki nema um tvennt að
gera, — annaðhvort skapar,
maður aðra, eða maður er sjálf-
ur skapaður af öðrum . .
Fylkingin:
Gengur með andakt og lotn-
ingu umhverfis hrossataðs-
hrúguna með tilheyrandi og
hneigir sig djúpt fyrir þjóð-
legheitunum. Þegar hún hef-
ur gengið þannig þrettán
hringi réttsælis og síðan
þrettán hringi rangsælis,
nemur hún staðar og myndar
seiðhring umhverfis hrossa-
taðshrúg'una. Hefst síðan
seiðurinn með langdregnu
samspili hrútshorns og herða
blaðs og viðeigandi tuldri og
pati annarra í hringnum og
er stemningin einkar hátíð-
leg.
Jón:
vur fjandinn sjálfur stendur
nú til?
Böðullinn:
Það á að vekja upp einhvern
sálugan snilling, er sé þess um-
kominn að berja íslandstromm-
una, þá er þú hengdir upp í
klukknaportið.
Jón:
Já, Og svínaríisverk var það,
og varla gerandi þótt Nóbels-
verðlaun stæðu til boða,< hvað
var lygi, enda hefur aldrei nem
manngrein verið msð þeim
bönnuðu svíum . ..
Þeir hamast við seiðinn eins
og þeim sé borgað vel fyrir það.
Egill Skalla:
Rekur kolinn upp úr axminst
ernum, virðir fyrir sér fylking-
umst enn ...
Jónas:
Lítur upp með hægð. Lítur í
kringum sig. Raunalega.
Illu bsilli
fer að orustu ...
(Hverfur.)
BöðuIIinn:
Eitthvað sagði hann . . .
Einn í hringnum:
Já, — liann var með bölvaðan
styrjaldaráróður. . .. Tökum nú
betur á ...
Grímur:
Kókir uppúr ábreiðunni. —
Grettir sig.
Gildari virðist, unglingar
til ofanveltu-------
(Hverfur.)
Jón:
Já, leizt þér ekki á samkund-
una, Grímsi gamli? Það er varla
von. Þetta eru stíliseraðir und-
anvillingar undan undanvill-
ingum, og verstur fjandinn þyk
ir mér að ver|i ekki klár á því,
hvort ég skapaði þá eða skap-
aði þá ekki. . . . Jæja, Grímsi, —
þú áttir þína Kaupenhafn og ég
mín'a Moskvu, — og þú endaðir
á Bessastöðum og ég á minni
Rein---------
Matthías:
Lítur uppúr exminstirnum,
lítur á seiðmenn fyrst og síðan
á hrossataðshrúguna, legginn
og flöskuna. Rekur upp rokna-
hlátur. Ekkert vantar hérna
nema aumingja sjeníið hann
Æru-Tobba--------- — þessu hefði
minn klassíski Gröndal haft
gaman af.----------
(Hverfur hlæjandi.)
Seiðhringurinn:
Æru-Tobba! Húrra! Sæmd
vorrar samtíðar er reddað — —
BöSullinn:
Upp með Æru-Tobba! TÍann
hefur aldrei verið gefinn út, er
það? Ég skelli honum út í
skrautbandi. — Upp með hann,
drengir!
Kippir í bandið. Hátalarar
krítikkussanna glymja hósí-
anna.
Seiðhringurinn:
Upp með Æru-Tobba! Upp með
Æru-Tobba!. Æru-Tobbi rekur
kollinn upp úr axminstirnum.
Æru-Tobbi:
Umbrum-brumb-brumb!
S eiðhringurinn:
Hnéigir sig í lotningu. Fan-
fare frá hrútshorni og herða-
blaði.
Umbrum-brumb------------
Æru-Tobbi:
Kemur upp ur að mjöðmurn.
A'mbram-bramb-bramb--------
Seiðhringurinn:
Með enn meiri lotningu.
Ambramb-bramb — --------
Æru-Tobbi:
Stekkur upp úr ábreiðunni.
Agara-kjagara---------
Seiðhringurinn:
Grípur Æru-Tobba í hams-
G i na K au s
Hann var enn of ókunnugur
til þess að ég gæti farið nánar
inn á þessi einkamál. En
seinna fékk ég að vita, hvern-
ig þetta allt var með foreldra
hans, en sjálfur hefur hann
ekki sagt mér nema sáralítið
af því. Og af því að ég er
svoddan klaufi, að ég get
kannske gleymt að skrifa þetta
niður, þá er bezt að gera það
strax, þó að það sé ef til vill
hálfgerður útúrdúr. En ég veit
að þið fyrirgefið mér það.
Faðir hans hafði verið tauga
læknir í Miinchen. Mér hefur
verið sagt, að hann hafi litið
út eins og hann væri geggjað-
ur. Hann var langur og grann-
ur, hárið ætíð ógreitt og síóð
út í allar áttir og augun voru
á sífelldu í'lökti. Ár eftir ái’
gekk hann í sama slit.na frakk-
anum, sem ómögulegt var að
segja, hvernig hafði verið á
litinn. Það var því iíkast, að
hann þvæði sér aldrei. og hann
var svo óheflaður í framkcmu
sinni gagnvart öðru fólki, að
enn eru sagðar skemmtisögur
um það í Miinchen. Samt sem
áður, þó að ótrúlegt sé, var
hann tízkulæknir. Auðugasta
fólk borgarinnar sat í biðstofu
hans og fyrír utan, á göturmi,
bið alltu af fínir bílar. Víða
að úr heiminum var hans vitj-
að, og eitt cinn var hann til
dæmis sóttur til milljónera,
sem átti heima í Chicago. Og
þessi einkennilegi og að lík-
indum stórgáfaði maður var
kvæntur lítilli og mjög fág-
aðri konu.
Sagt var að hún hefði verið
eins og dúkka, fíngerð og y nd-
isleg hafði hún verið og aldrei
haiði hún kiætt sig úr eða í
án hjálpar. Eitt sinn hafði Al-
exander sagt: „Ég hef í raun
og veru aldrei skilið það, að
hún hafi af eigin rammle’k
fætt okkur systkinin af sér.
Og enginn þóttist geta skýrt
það, hvernig á því gat staðið,
að þessar gjörólíku persónur
skyldu hafa bundizt tryggða-
böndum. En þar sem hún kom
úr ríkri fjölskyldu og það var
lausri hrifningu og ber hann á
gullstóli, fyrst 5 hringi rang-
sælis kringum hrossataðshrúg-
una og síðan að íslandstromm-
unni.
Æru-Tohbi:
Agara-kjagara-agara-kjagara
Fylkingin:
Undir í takt við sinn forsöngv
ara, hrútshorn og herðablað í
æði hrifningariiinar.
Agara-kjagara-agara-kjagara
Æru-Tobbi:
Reiðir upp hrosslegginn, sem
einn úr fylkingunni hefur
rétt honum, rekur bylmings-
hogg jazztrommunni, svo
undir tekur í hamraveggjun-
um; öskur frá hrútshorninu
og ískur frá herðablaðinu, en
hátalararnir glymja hósí-
anna. Um leið koma vætt-
irnir og dísirnar inn á svið-
ið, dansandi jitterbug, og
alls staðar kveður við agara-
kjagara, sem er orð dagsins.
Jón (rís upp af klettinum-):
Ja hvur asskotinn. Var það
-til þess arna, sem ég sleit mín-
um pokabuxum í Hollyvúdd —
Tjaldið.
óhagganleg staðreynd, að
Wagner hafði hreint ekkert
vit á fjármálum, þá verður
maður að gera ráð fyrir því,
að fölskvalaus ást hafi verið
undirrótin hjá þeim í upphafi.
Seinna varð þó þessi ást að
bitru hatri. Alexander sagði
til dæmis einu sinni: „Ég hef
aldrei heyrt foreldra mína
tala saman“.
Þau höfðu bæði farið síriar
eigin götur, og hvorugt þeirra
hafði haft nokkra löngun, að
því er virtist, til þess að skipta
sér af börnpnum. Meðan þau
voru lítil og það var boð inni,
var einstaka sinnum komið
með þau inn í stofu. Þá urðu
þau áð heilsa og hneigja sig,
segja nokkur orð á frönsku,
eða lesa kvæði, en svo voru
þau tafarlaust látin hverfa.
Þegar Alexander var sex ára
bar það eitt sinn við, að hann
datt og meiddi sig svo að það
sprakk illa fyrir á höfði hans.
Viti sínu fjær af hræðslu og
sársauka hljóp hann grátandi
upp í fangið á móður sinni.
Hún gaf honum kinnhest fyr-
ir það, að blóð kom á kvöld-
kjólinn hennar. „Frá. þeirri
stundu átti ég enga móður“,
hafði Alexander sagt við Ir-
ene.
Ég hef oft hugsað um þetta
sf því, að mér finnst að þar
sé að leita skýringarmnar á
því, sem skeði í Bozen. Þegar
Alexander yfirvann veikindi
sín með hjúkrun Irene, þá hlýt
ur honum að hafa fundizt eins
og hann hefði fæðzt á ný, og
nú hefði hann eignazt raun-
verulega móður. Ég sá iíka og
fann, að hann naut þess bein-
línis þegar hún kom fram við
hann eins og hann væri barn.
Hann lét hana setja rjóma í
kaffið sitt, og þegar hún sagði:
„Þú mátt ekki reykja of mik-
ið, því að þú hefur ekki gott
af því“, þá brosti hann, alveg
eins og hún hefði sagt einhver
blíðmæli við hann, og lagði frá
sér stóru, ensku pípuna um
stund.
Ef ég á að segja eins og er,
þá fór mér bara að þykja vænt
um hann á þessum fimm dög-
um, sem liðu þangað til herra
Kleh kom heim. Hann var tölu
vert öðruvísi en aðrir urigir
menn af góðu bergi brotnir,
sem telpurnar dönsuðu við í
heimboðum og á danslcik'urr..
'Hann var ekki eldi’i en þeir,
tuttugu og fimm ára, eu hann
var allt öðruvísi. Ef til vill
var það af því, að hann hafði
dvalið á Indlandi í eitt ár iyrir
stríðið. Hann talaði minna og
reyndi aldrei að troða sér
fram. En þegar hann sagði:
„Mér finnst þetta kvæði fal-
legt. Það er reglulega vel gert
kvæði“, þá hafði maður það á
tilfinningunni, án þess að vita
hvers vegna, að þar með væri
dómur upp kveðinn um það
kvæði.
Það eina, sem ég var ekki
ánægð með í fari hans, var að
liann skyldi ekki vera lengur
í hvert sinn hjá okkur þegar
hann kom í heimsókn. Ég skal
viðurkenna, að upphaflega
vildi ég helzt ekki taka á móti
honum á heimilinu, en fyrst
hann nú hafði fengið leyfi til
a* vera heima hjá Irene, þá
gerði það mig dálítið ergilega,
að hann skyldi ekki nota sér
betur af leyfinu og vera hjá
okkur allan daginn. Skiidi
hann það ekki, að alltaf þegar
hann var ekki hjá hemu, gerði
hún bókstaflega ekkert annað
en að bíða eftir honum?
„Borgin er svo fögur“, sagði
liann. sér til afsökunar. „Ég
hef farið gangandi götu úr
götu í næstum því tvo klukku-
tíma“.
„Haldið þér ekki að Irene
mundi þykja gaman að því að
fá að vera með yður á þessum
gönguferðum? Af hverju tok-
uð þér okkur ekki með yður?“
spurði ég.
„í sannleika sagt, datt mér
það bara ekki í hug“, svaraði
hann og brosti hreinskilinn og
Ljartur á svipinn. „Vitanlega
hefði ég átt að gera það“.
Að kvöldi þessa sama dags
kom hann með yndislega fal-
iegt kínverskt kvenvesti handa
Irene. Það var úr hvítu silki
og saumað í það rósir cg ljós-
lillublá blómstur. Hún fyllt-
ist stjórnlausum fögnuði.
„Hvernig gaztu ímyndað þér
að ég hef alltaf látið mig
dreyma um svona kvenvesti?“
„Systir mín áleit að það
mundi gleðja þig“, sagði hann.
„Hún hjálpaði mér til að velja
það.
Mér fannst þetta ákaflega
fallega gert af frú Winterfeldt.
En næsta dag, þegar hún kom
í óvænta heimsókn til okkar,
,,a:f því að hún var ekki í rónni
fyrr en hún fengi að kynnast
mágkonu sinni“, lærðist mér
að meta vingjarnieik hennar
og' ástúð. Til að byrja með
varð ég næstum því hrædd. við
það, hve ófríð hún var. Hún
var lítil og digur, með ákaf-
lega mikil brjóst. Það, sem
setti mesta.n svip á andlit
hennar var hátt og mjög hvelft
enni.
En hvað hefur það að segja
þó að kona eins og Lisbeth
Winterfeld sé ófríð? Það var
ekki liðinn nema einn klukku-
tími, þegar ég sá aðeins djúpt
og rólegt augnatillit hennar,
ástúð hennar og góðsemi. . Og
í hvert sinn, sem hún kom
héðan í frá, og hún kom a'llt-
af, ef hún hélt að hún gæti
hjálpað okkur eitthvað. þá var
það ekki lítil og óásjáleg kona,
sem kom, heldur kona, sem
geislaði af góðvild og létti af
n:ér byrðum og áhyggjum. Já,
manni varð alltaf léttara um
hjartaræturnar þegar hún kom
í heimsókn.
Jafnvel þó að bæði ég og
Irene værum heldur hlédræg-
ar í eðli okkar urðum við
trúnaðarvinir Lisbeth mjög
fljótlega. Það var varla búið
að taka af borðinu, þegar við
fundum hvor aðra sem vinir.
Alexander teiknaSi húsið, sem
þau ætluðu að eiga heima í
eftir að þau væru gift. Það
átti að vera í Isar, við veg-
inn til Nymphenburg. Hann
hafði þegar útvegað sér lóð
þar.
Fyrst teiknaði hann íorstof-
una. Hún var stórt herbergi og
átti þar einnig að vera borð-
stofa fjölskyldunnar. „Það á
að verða gott herbergi“, sagði
hann, „en ekki neinn sýndar-
eða tildursalur. Það verður að
vera bezta herbergið í hús-