Alþýðublaðið - 02.08.1950, Blaðsíða 6

8
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 2. ágúst 1950.
iori?
SKAK OG MAT —
GEFNU TILEFNI.
Dr: Álfur
Orðhengils:
- AÐ
Skákíþróttin er aS því leyti
frábrugðin öðrum íþróttum, að
hún krefst ekki fyrst og fremst
vöðvaþroska heldur vitþroska.
Skákgarparnir þurfa ekki meiri
vöðvaorku við en þeirrar,- sem
til þess þarf að færa kónginn og
drottninguna úr stað, þar eð þau
eru eins og vera ber, þyngst á
sér þeirra liðsmanna, er skák-
garparnir etja fram til orrustu.
Hins vegar þurfa þeir vitorku
til þess að sjá út reit, þar sem
hentugast er, frá hernaðarlegu
sjónarmiði séð, að velja þeim
stað um lengri eða skemmri
tíma.
Venjulega er skákíþróttin í
því fólgin að tveir venjulegir, —
menn, — setjast að við borð
eem mest minnir á flísalagt bað
herbergisgólf. Þar raða þeir síð-
an upp 32 gerfimönnum, sem að
útliti til minna .öllu meira á hag
lega rendar rokkbrúður heldur
en menn. 16 þessara gerfimanna
eru svartir og jafnmai^ir hvítir
en engar ákveðnar reglur,
munu gilda um lit sjálfra skák
garpanna. í þessu gerfimanna
liði eru átta svartir og átta hvít-
ir eins að lögun og formi, og
nefnast peð, sem ekki getur tal
izt neitt virðingarheit, en eru þó
notadrjúgir í bardaga. Mjög er
þeim takmörkuð ferð um bað-
herbergisgólfið, ■■ — geta helzt
aðeins stigið flís af flís og ekki
nema beint af auga, nema
drápshug séu og bráð í boði; er
þeim því fyrirmunaður flótti,
enda til þess ætlast, að þau fórni
lífi sínu fyrir þjöðarheill.
Þá eru tveir kóngar, einn í
hvoru liði, er skreflengd þeirra
söm og peðanna, en þó geta þeir
.gengið bæði aftur á bak og út á
hlið; þeir hafa sem sé þau sér-
réttindi umfram peðin, að þeir
geta flúið, en þó aðeins hægt
og virðulega. Hvor kóngur hef-
ur sér til aðstoðar tvo riddara,
það er diplómata eður stjórn-
málamenn; er gangur þeirra
furðulegur, því að þeir geta
aldrei gengið beina braut í neina
átt, heldur fara þeir krókaleiðir
og eru auðvitað hinir skeinu-
hættustu. Þá eru tveir biskupar,
eður geistlegir í hvoru liði, stend
ur einn á svartri flís en hinn á
hvítri, og stígur sá, er á hvítri
stendur, aldrei nema á hvítt og
gagnkvæmt; með öðrum orðum,
— hvorgur þeirra viðurkennir
Gin a K au s
SYST
annan- fiísarlit en þann; sem
hann stendur á, burstséð frá
tíánáeig'in lit, og mun það toill-
áStí:dogfría,tis'k staðfestau'Þá eru
ótaldir tveir hrókar, eða atvinnu
pólitíkusar í hvoru liði; þeir
gana beint af auga aftur á bak,
áfram og út á hlið, — það er
að segja_eftir beinni línu, eins
og hún er gefin þeim hverju
sinni.
Þá á hvor kóngur sér eina
drottningu. Fara þær allan gang,
nema þann diplomatiska og
geisa mikið. Bindur þær hvorki
litur flísa né nokkuð annað en
takmörk baðherbergisgólfsins,
þær eru mannskæðar og vilja í
öllu sem mestan veg kónga sinna
og eira engu er í harðbakka
sjær, en prúðar ella og hafa
sig jafnan lítt í frammi fyrst í
stað.
Þá er talið lið gerfimannanna,
því, er skákgarparnir etja fram
til víga. Um garpana sjálfa er
það að segja, að þeir setja upp
hátíðlegan og alvöruþrunginn
svip um leið og þeir setjast að
skákinni. Ræðast þeir venjulega
lítið sem ekkert við á meðan
viðureignin stenlur, en hugsa
vandlega hvern leik og stara sí
f.sllt á skákborðið. íþróttin sjálf
er i því fólgin að koma and-
stæðingnum í ógleymanleg vand
ræði með kóng sinn; drepa liðs-
menn hans í því augnamiði og
fórna jafnvel sínum eigin mönn
um. íþrótt þessi verður mörg-
um þeim, er hana iðka, engu
minríi ástríða en brennivíns-
nautnin drykkjumanninum.
Telja sálfræðingar minnimátt-
arkenndina ráða þar mestu um.
Faldalaus og áhrifalaus maður
fær þar svalað að nokkru leyti
þeirri þrá sinni að fara með
mannaforráð og það að vild
sinni, og má benda á það dæmi
því til sönnunar, að margir
sem síðar náðu völdum yfir beil
um herjum og þjóðum, iðkuðu
skák að staðaldri unz því marki
var náð. Kvæntum mönnum
gefst og í skákinni tækifæri til
að stjórna drottningu og skipa
henni fyrir verkum eins og þeim
býður við að horfa.
Þá berída sálfræðingar og á
það, að mörg sé það sjalgæft að
konur iðki skákíþróttina. Gæti
það bent til þess, að þær kjósi
fremur að gera valdadrauma
sína að virkileika á annan hátt.
En orsökin gæti líka Iegið í
þeirri hefð, að skákin er fyrst
og fremst íþrótt þagnarinnar.
Dr. Álfur Orðhengils,
■
'
Ura-viðgerðir,
Fljót og góð afgreiðsla.
Guð!, Gíslason,
Laugavegi 63,
sími 81218.
am. skildist henni hjólfri hversu
hcimskulegur fyrirsláttur þetta
var, og af því að hún átti ekki
annars kost, sagði hún hrátt-
„Alexander er nefnilega allt
ekki svo hrifin naf þér, Lotta
mín.“
Lotta horfði aðeins á hana
og augu hennar voru stór og
spurul.
Og svo ruddi Irene öllu sam-
an í hana, óviss og hikandi,. en
hraðmælt af því, að í raun og
veru viss ihún ekkert hvað hún
ætti að segja. „Þú veizt hvern-
ig karlmenn eru,“ sagði hún.
,Þegar þeirra eigin fjölskylda
á í hlut, þá er ekkert athuga-
vert, en svo, þegar þeir tengj-
ast annarri, og sérstaklega þeg-
ir þeim þykir vænt um hana,
þá eru þeir miklu strangari
heldur en við konurnar . ... “
„Hva ðáttu eiginlega við með
þessu?“ spurði Lotta róleg en
festuleg. „Hvers vegrta ertu að
segja mér þetta? Það getur
ekki verið vegna myndanna.
Þið hljótið að geta fengið hvaða
ljósmyndara sem er til þess að
búa til aðrar myndir, og það
getur ekki kostað nema nokkra
aura ....“
„Nei, ég er ekki að segja þér
þetta vegna þess að þig langar
til að fá myndirnar, alls ekki,
heldur vegna þess, að mér
finnst sjálfri, að þú sért að eyði
'eggja þína eigin lífshamingju
Þa ðer ekki a fsiðferðisástæð-
um eða vegna fjölskyldusjón-
armiða að ég segi þér þetta.
En þú ert enn svo ung, Lotta,
og el þú heldur áfram, að ....
að lenda í svona .... svona
mörgum ævintýrum, þá verð-
ur þú kannski alveg ófær til að
eignast mann og heimili, þegar
þar að kemur, að ganga í
hjónaband eins og til dæmis
mitt og Alexanders er —• en
það er í raun og veru hið eina.
sem getur gert konu nægilega
hamingjusama.“
„Takk,“ sagoi Lotta og leit
út eins og hún myndi þá og
þegar kasta upp. „Takk; hver
og einn hefur sinn smekk. Þú
átt Alexander og þú hefur Fe-
íix, gættu þeirra beggj og alls
þess, sem þú hefur, því að það
?r þín l^imingja. En ég .... ég
vil ekki .... ég þar'fnast ekki
pinnar hamingju," hiópaði hún
alit í einu og stökk á fætur.
„Skilurðu það? Þessi og þvílík
hamingja er ekkert fyrir mig
— hún er ógeðsleg."
„Lotta! Ertu búin að missa
vitið?“ hrópaði Irene. Hún
skildi hvorki upp né niður í
systur sinni. Irene hafði gott
hjarta ,svo að varla varð á
betra kosið, en hún hafði aldrei
hefði eigríazt hina innri ró og
heimilið vegna barns'ins, sem
L'ó'fta’atti^og húrí ýrði að fórríá
— o‘g það værj einmitt þráin
eftir barninu, se mgerði han'a
svona frðilausa og flögrandi.
En ég viðurkenni það hrein-
lega, að mér datt ekki í hug að
Irene skildi þetta ekki sjálf.
Annars náði Lotta sér fljótt
aftur. „Þú mátt ekki vera reið
við mig,“ sagði hún rólega. „Ég
ætlaði ekki að særa þig, og ég
vil ekki tala um lukku þína og
hamingju með lítilsvirðingu
en það fer í taugarnar á mér,
þegar þú ferð að tala um skoð-
anir þínar á þessum málefnum
og karlmönnum, því að í raun
og veru talar þú þá eingöngu
um Alexander, en þú verður
að skilja það, að það eru til
aðrir karlmenn en Alexander.
Já, karlmenn, sem eru réttlát-
ari og vitrari en hann, mjög
margir, sem betur fer. Segðu
Alexander bara að . ...“
Hún endaði ekki setninguna.
„Hvað?“ sagði Irene; „hvað
á ég að segja honum?“
„Ekki neitt. Eða þú getur
annars sagt honum, að hann
skuli halda áfram að gera þig
liamingjusama ,en láta mig al-
veg afskiptalausa. Það veldur
ykkur ekki vandræðum, þó að
ég týnist í hringiðunni; ég mun
ekki draga ykkur með mér niö-
ur í djúpið. Hann varðar ekk-
ert um mín ástarævintýri.
Honum má standa alveg á sama
um þau.“
Og Irene hafði breytzt. Nú
hafði önnur tilfinning tekið
hana heljartökum. Hún kyssti
systur sína grátandi. Ó, Lotta
mín! Þú ert svo allt öðru vísi
en ég. Þú ert svo margfalt
sterkari og vitrari en ég. Þú
munt verða mikil og fræg loik-
kona. Ég er heimskingi, að
þykjast vera að gefa þér góð
ráð. Já, þú hefur algerlega á
réttu að standa. Það situr ekki
á mér; ég er ekki fær til þess.
Og mér er líka alveg sama,
hvað þú gerir, jafnvel þó að ég
skilji það ekki. Það er aðalat-
riðið, að þú sért ánægð með
lífið og hamingjusöm. Líka
hvað viðvíkur þessum ....
þessum manni þarna inni . .. . “
Hún kinkaði kolli í áttina til
hliðarherbergisins. „Farðu bara
með honum, ef þú vilt það, ef
þú elskar hann og hann elskar
þig-“
„Yitanlega elska ég hann,“
sagði Lotta; og ég trúði varla
mínum eigin eyrum. „Hann er
dásamlegur maður og mikill
listamaður til viðbótar. Auk
þess .... bíddu svolítið.“ —
Hún gekk að herbergisdyrun-
haft mikið hugmyndaflug. Ef | um og kallaði: „Klaus; viltu
til vill hefði ég átt, meðan við 1 vera svo góður og koma hing-
vorum a leiðinni, að segja
henni, að hún ætti sízt af öllu
að ásaka Lottu, því að hún
f
að rétt sem snöggvast?“
„Hvað, ég? Já alveg urídir
tins.“
Klaus kom. Hann var að
raka sig og hélt á rakhnífnum
í hendinni og var með- -sápuna
á vöngunum; varir hans voru
iafrívél raúðari en þær vöru
vanar að vera. Hann var í silki-
kyrtli, og hann leit út eins og
ungt spengilegt tré, svo grann-
ur var hann og vel vaxinn.
Hann var alls ekkert feimnis-
legur á svipinn.
„Undir þessum kringum-
stæðum býst ég við að þér mót-
mælið því, að ég kyssi yður á
höndina,“ sagði hann og
hneigði sig fyrir Irene.
Þetta kom Irene algerlega á
óvart. Það kom fát á hana og
hún greip um höfuðið, alveg
eins og hún þyrfti að laga á sér
hárið. Hún stamaði eitthvað
um, að hún hefði heyrt svo
mikði af honum sagt. en því
miður aldrei séð hann á leik-
sviði.
Klaus stóð þarna brosandi og
deplaði augunum framan í
Lottu.
„Mig langaði bara til þéss að
sýna þér einkasystur mína,“
sagði Lotta.
„Með öðrum orðum, ég fæ
leyfi til að halda áfram við að
raka mig.“ Hann hneigði *sig
hæversklega, rakhnífurinn var
fagur í hendi hans og það
glampaði á hann.
„Hann er alveg dásamlegur,“
hvíslaði Irene, þegar hann var
farinn.
„Já, það finnst öllu kven-
fólki,“ svaraði Lotta. „Það er
bara verst, að þú skulir ekki
geta kynnzt honum nánar. Þú
hefðir gott af því að geia sam-
anburð, þó að ekki væri nema
í eitt skipti, á þínum eigin
Alexander og öðrum kárl-
rn anni.“
Irene hristi höfuðið og brosti.
Systurnar kysstust innilega.
„Og þú mátt ekki erfa það við
mig, að ég skyldi tala svona
heimskulega,“ sagði Irene. Hún
lagði allar myndirnar af'Felix
á borðið. „Vitanlega áttu þær;
ég tók þær einmitt með mér
vegna þess, og .... og ef þig
íangar að heimsækja drenginn,
þá skal ég sjá svo um, að Alex-
ander . .. . “
En það var eins og Lotta
vildi ekki hlusta á meira af
þessu tagi. „Nei, nei, mig lang-
ar ekkert til þess.“ Hún fylgdi
systur sinni út á tröppurnar.
Þegar hún kom aftur, sagði
hún:: „Það er hræðilegt að
finna það, hvernig maður fjar-
lægist þá, sem manni þót+í
vænzt um fvrr meir. Hvað eftir
annað fannst mér hálft í hvoru
að það væri ókunnug kona,
sem .... en svo var það Irene,
samt sem áður .... Og ég skil
hana þó svo vel og finn hjarta-
hlýju hennar . . . . “
Klaus, sem nú var búinn að
raka sig og klæða sig, stakk
GOL
IAT