Alþýðublaðið - 06.09.1950, Blaðsíða 4

1
ALÞÝÐUBLAÐID
Miövikudagur G. sept. 1950
tjtgefandi: Aiþýðuílokkurina.
Riístjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Senedikt Gröndal.
Þingfrétíir: Helgi Sæmundsson
Kitstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilia Möller.
Auglýsingasími: 4906.
AfgreiSsIusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsjöiðjan h.f.
En nú vill svo til, að verð-
hækkanir þéssar munu vera háð
ar samþykki tveggja af ráð-
herrum Framsóknarflokksins,
Steingríms Steinþórssonar og
Hermánns Jónassonar, eftir að
íhaldið hefur knúið þær fram
í bæjarstjórninni í krafti meiri
hluta síns þar. .Þjóðin fær þvi
að vita, senmlega eftir fáa
daga, hvort .’Framsóknarflokk-
urinn er áð ’sviðsetja einn lodd
araleikinn enn eSa honum er
alvara með afstöðu fulltrúa
síns í bæjarstjórn Reykjavíkur.
ÍHALDSMEIRIHLUTINN í
bæjarstjórn Reykjavíkur hef-
ur lagt til, að gjaldskrá raf-
magnsveitunnar skuli hækkuð
um 48% og gjaldskrá hitaveit-
unnar um 55%, en hækkun
þessi mun eiga að koma til
framkvæmda um næstu mán-
aðamót. Rafmagnshækkunin
ein myndi nema um sjö mill-
jónum króna í auknum út-
gjöldum fyrir bæjarbúa á ári
miðað vig núverandi rafmagns
neyzlu. Reykvíkingar vita því
á hverju þeir eiga von. Raun-
ar mun ríkisstjórnin þurfa að
samþykkja þessa fyrirhuguðu
hækkun, en vafalítið er íhalds
meirihlutinn í bæjarstjórninni
búinn að semja við hana %ýr-
irfram um að þessi nýi.skatt-
ur skuli lagður á allan almenn
ing.
Slíkar eru ráðstafanir ríkis-
stjórnarinnar og stuðnings-
flokka hennar til að stemma
stigu fyrir verðbólgunni og dýr
tíðinni. Hér er enn ein afleiðing
gengislækkunarinnar á ferðinni.
En ekki nóg með það. Almenn
ingur verður að taka á sig stór-
fellda hækkun á gjaldskrá raf-
magnsveitunnar og hitaveitunn
ar til þess að hægt sé að auka
rafmagnið og heita vatnið í
framtíðinni. Hinar fyrirhug-
uðu framkvæmdir eiga með öðr
um orðum að verða til þess að
stórauka dýrtíðina og verðbólg
una löngu áður en bæjarbúar
njóta þeirra. Og þessi ægiþungi
skattauki er lagður á samtímis
því, sem atvinnan minnkar og
afkomuöryggið þverr. Slík er
f jármálastjórn Reykjavíkur-
bæjar, sem er til fyrirmyndar
að dómi borgarstjóra og ann-
arra íhaldsmanna, þegar geng
ið er til bæjarstjórnarkosninga.
Eftir kosningar birtist hún
hins vegar í mynd verðhækk-
ananna.
Ríkisstjórn Stefáns Jóh.
Stefánssonar neitaði Reykja-
víkurbæ á sínum tíma um hlið-
stæðar verðhækkanir og þær,
sem nú á að knýja fram. Ástæð
urnar fyrir neitun hennar voru
tvær: Hún vildi hafa hemil á
verðbólgunni og dýrtíðinni, og_.
auk þess leit hún svo á, að verð
hækkun rafmagnsins og heíta
vatnsins væri fyrst og fremst
árás á lífskjör og afkomu al-
mennings. Núverandi ríkis-
stjórn þóttist ætla að Isékna
meinsemd verðbólgunnar og
dýrtíðarinnar — og ráðið til
þess átti að vera gengislækk-
unin. Nú gefst henni kostur á
að sýna, hvort sjálfir ráðherr-
arnir taka nokkurt mark á yfir
lýstri stefnu ríkisstjórnarinn-
ar.
Fulltrúi Framsoknarflokks-
ins í bæjarstjórn Reykjavíkur
iæzt vera andvígur þessum
verðhækkunum éins og fulltrú
ar hinna minnihlutaflokkanna.
Tilraunir borgarstjórans til
að finna einhver rök fyrir þess
um verðhækkunum eru ger
samlega árangurslausar. Rökin
eru sem sé ekki fyrir hendi.
Hann heldur því til dæmis
fram, að verðið á heita vatninu
í Reykjavík hljóti að fara eftir
því, hvað kolin kosta á hverjum
tíma. En þetta er fráleit blekít-
ing. Og sé afkoma Reykjavíkur
bæjar eitthvað í átt við það, sem
hann hélt fram við síðustu bæj
arstjórnarkosningar, er alls
kostar ástæðulaust að skatt-
leggja notendur rafmagnsins og
heita vatnsins fyrirfram vegna
^ývirkjana og útþenslu. Og
slík skýring er að auki -ærið
tortryggnisleg með tíliti til
þess, að fram hefur komið við
undrbúning málsins sú uppá
gjaldskrám rafmagnsveitunnar
og hitaveitunnar vegna erfiðr-
ar afkomu þessara fyrirtækja.
Og sama má segja um mörg önn
ur fyrirtæki Reykjavíkurbæj-
ar. Það væri hægt að spara
iaun rnarga forstjóra og enn
Qeiri ráðunauta með samræm-
ingu fyrirtækjanna. En það hef
ur ekki yerið gert. Þvert á
rhóti er. haldið' áfram að fjölga
. leildum og' deildadeildiiín. Þá
utþenslu væri ástæða til að
hefta.
En mergurinn málsins er þó
cú staðreynd, að almenningur í
Reykiavík getur ekki tekið á
sig auknar byrðar. Afleiðingar
gengislækkunarinnar efu. þeg-
ar orðiiar of margar og miklar.
Ueynslan hefur sýnt, að hún
var glapræði. Og nú er sannar-
íega kominn tími til að spyrna
við fótum í stað þess að halda
áfram á óhellabrautinni.
mm aiiir a
ERNEST BEVIN, utanríkis-
málaráðherra Breta, tekur sér
far vestur um haf á fimmtuáag
til að sitja fund utan/jkismála-
stunga, að verðið á rafmagninu fáðhe"a Atlantshafsbandalags
og heita vatninu skuli hækkað ins 1 New York °S a!lsher3ar-
verður haldið í Reykjavík um miðjan nóvember-
mánuð næstkomandi. — Nánar auglýst síðar um
fundartíma og íundarstað.
VILIIELM INGIMUNDARSON FORSETI.
JON HJALMARSSON RITARI.
til að hindra frekari útþenslu.
Borgarstjóri segir nú, að
verðhækkanir þessar séu nauð
synlegar vegna erfiðrar *rekst-
ursafkomu hlutaðeigandi bæjar^
fyrirtækja. Áður hefur hann
miklazt yfir góðri fjármála-
stjórn þeirra og bæjarfélagsins
í heild. Og 1 þessu sambandi er
tímabært að minna hann á, að
onn mun ekki kominn til fram'
kvæmda sá sparnaður við rekst
ur rafmagnsveitunnar og hita-
veitunnar, sem borgárstjóri
boðaði á sínum tíma. Rekstri
þessara fyrirtækja er þannig
háttað, að þar er hægt og skylt
ao koma vérulegum sparnaði
við. Forráðav enn rafmagns-
veitunnar og hitaveitunnar
ættu að hefjast handa um úr-
bætur í þessu efni áður en þeir
heimta stórfellda hækkun á
þing bandalags hinna samein-
uðu þjóöa, en það kemur saman
til funda um miðjan mánuð.
Tilkynnt hefur verið í
Moskvu, að Vishinski, utanrík-
ismálaráðherra Rússa, verði for
maður rússnesku fulltrúanefnd
arinnar á allsherjarþinginu, en
áður var vitað, að Schuman, ut
anríkismálaráðherra Frakka,
yrði formaður frönsku fuíltrúa
nefndarinnar.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
Þær nauðlentu á Aravatni, en elcki á
Langavatni, eins og haldið var f fyrstu.
NÝJA veiðiaðferð eru spönsk
skip farin að nota. Hún er þann
ig, að tveir bátar sigla sam-
hliða með net út þanið á milli
sín. Bátarnir losa afla sinn í
móðurskip.
DÖNSKU FLUGVÉLARNAR, sem nauðlentu norður á
Skagaheí'ði í fyrrakvöld eru ekki á Langavatni, eins og flug-
mennirnir töldu sjálfir, heldur á Aravatni, sem er nokkru norð
ar á héiðinni. Fundu leitarmenn flugvélarnar þar undir morgun.
og höfðu þá leitað alla nóttina bæði við Langavaín og fleiri
vötn þarna á heiðinni. Höfðu flugmennirnir nægar visíir og Ieið
vel eftir atvikum.
mönnum tókst sjálfum að gera
við hann og töldu sig ekki þurfa
neinnar aðstoðar, nema ef veð-
ur kynni að versna.
í gær var óhagstætt veður
fyrir norðan og lágskýjað og
voru * flugvélarnar kyrrar á
Aravatni, þegar blaðið hafði síð
ast samband við flugturninn í
Reykjavík, en benzínforða hafa
þær til 1 klukkustunda og 40
mínútna flugs, og geta því flog
ið hvort heldur sem er til
Reykjavíkur eða Akureyrar.
Benzínleki mun hafa komio-að
annarri flugvélinni, en flug-
Hver hindrar
togaradeilunnar?
„SEINT OG UM SÍÐIR hefur
ríkisstjórnin hafizt handa um
afskipti af togaraverkfallinu.
Það tók hana sextíu daga að
skipa þriggja manna nefnd til
að vinna að sáttum í deilunni.
Oft hefur það gengið greiðar i
fyrir sig, að koma saman
nefnd á íslandi". — Þannig
farast Tímanum, öðru aðal-
blaði ríkisstjórnarinnar, orð i
ritstjórnargrein í. gær. Um
frammistöðu ríkisstjórnarinn
ar í togaradeilunni ætti því ó
hætt að mega segja: Bragð er
að, þá barn'/ finnur.
VIKUM SAMAN áður en ríkis
stjórnin tók sig loksins t% og
skipaði nefnd til að leita sátta
í togaradeilunni, var Alþýðu-
blaðið búið að benda á það
hneyksli, að ríkisstjórnin væri
með öllu aðgerðalaus í þessu
máli, þó að blöð hennar og
talsmenn ýmsir væru sífeilt
að væla og skæla yfir því
gjaldeyristjóni, sem þjóðin
yrði fyrir af togaraverkfall- \
inu og hún msétti sízt við eins 1
og nú væri ástatt. En það var
eins og að tala við steininn.
Ríkisstjónin lét sig hafa það,
að halda að sér höndum í þessu
máli, þrátt fyrir vandræðin
og gjaldeyri>kortinn, þar til
togaraverkfallið var búið að
standa í tvo mánuði — sextíu
daga, eins og Tíminn segir!
EN HVERS VEGNA skyldi þá
ríkisstjórn Frámsóknarflokks
ins og Sjálfstæðisflokksins
hafa látið sér svo hægt í því,
að reyna að leiða togaradeil-
una til lykta og koma togur-
unum á veiðar til að sækja
björg í bú og bæta eitthvað úi
gjaldeyrisskortinum? Það
skyldi þó aldrei vera, að hún
hafi gert það til þess að þókn
ast útgerðarauðvaldinu, tog-
araeigendunum, vitandi það,
að þeir kærðu sig hreint ekk-
ert um það, að togaradeilan
leystist fyrst um sinn, þótt
þjóðina vanti brýnustu er-
lendar nauðsynjar sökum
gjaldeyrisskorts.og of lítils'úí
flutnings?
ÞAÐ HEFUR EKKI staðið á
fulltrúum togarasjómanna,
að setjast að samningaboyí-
inu. Þeir hafa alltaf verið til
þess reiðubúnir, ef útgerðar-
menn fengjust til þess að ræða
kröfur þeirra. En bví hefur
ekki verið til að dreifa hing-
að til. Áhugi togaraeigenda
fyrir því, að leysa deiluna og
koma skipunum á veiðar til
þess að afla gjaldej'ris fyrir
þjóðina hefur ekki verið meiri
en það, að þeir hafa ekki einu
siníii, að örfáum undantekn-
um, notað tveggja raánaða
verkfall til að láte, hreinsa
skipin og mála, þannig að þau
gætu fyrir,v>'alítið farið út.
En aí þessu leiðir, að jafnvel
þótt sættir tækjust í togara-
deilunni í dag, sem þó víst á-
. reiðanlega ekki þarf að gera
ráð fyrir með tilliti til af-
stöðu útgerðarmansa, myndu
flest skipin, þrátt fyrir það,
ekki geta farið út fyrr en ein-
hvern tíma seint í september!
— Þessi er nú umhyggja út-
gerðarauðvaidsins fyrir; þjoð-
arhag!
Hafa Loftleðir samband við
fólk á bæjum þarna nyrðra
meðal annars leitarmennina,
?em fundu vélarnar, og hafa beð
ið þá að fara flugvélunuip til
aðstoðar ef veður spillist. Flug-
vélar þessar eru úr leiðangri
Lauge Kochs, en Loftleiðir hafa
afgreiðslu fyrir flugvélar leið-
angursins hér á landi.
Enn fremur hefur flugturn-
inn í Reykjavík staðið í sam-
bandi við flugvélarnar, en þar
eð rafgeymar þeirra eru 'nær
tæmdir, er mjög örðugt um sarn
band. Þó hafði turninn tvisvar
sinnum samband við flugvélarn
ar í gær og gaf þeim upp veður
og flugskilyrði bæði til Akur-
eyrar og Reykjavíkur. Með-
vindur var til Reykjavíkur og
íiefðu flugvélarnar átt að geta
flogið hingað á 62 mínútum, en
til Akureyrar á 55 mínútum og
hefði benzínforði þeirn* því ver
ið rýflegur um hvora leiðina,
sem valið hefði verið. Hins veg
ar var mjög lágskýjað' nyrðra,
þar sem flugvélarnar eru eða
aðeins 200 feta skýjahæð, og
náði dimmviðrið upp í-200 feta
hæð,. Mun flugmönnunum því
ekki hafa þótt árennilegt að
leggja af st.^ð af vatninu í gær.
Alls eru 6 flugmenn um borð í
vélunym, 3 í hvorri flugvél.
í gærmorgun fór björgunar-
flugvél af Keflamkurflugvelli
að leita flugvélanna og flaug
lágt yfir Langavatn, þar sem
dönsku flugvélarnar höfðu gef
ið upp staðarákvörðun, en
fundu að sjálfsögðu enga flug
vél þar. Var flugvélin útbuin
vistum og öðru slíku, ef á
þyrfti að halda.