Alþýðublaðið - 28.11.1950, Blaðsíða 8

Börn og ungiingar.
Komið og seljið
AlþýðubfatJið.
Allip viljakaupa
AlþýðublaSið.
Þriðjudagur 28. nóv. 1950
Gerizt áskrifendur/
að AiþýðubSaðinu.
Alþýðublaðið inn á
bvert heimili. Hring--
ið í síma 4900 og 4906J
Utgerðin vesían lands og norðan
Finnor J ónsson oí| Erlendur Þorsteins-
son vilia, a'ð varið sé 1,5 milFón í því skyni
TVEIR ÞINGMENN ALÞÝÐUFLOKKSINS í neðri deild
fiytja }:á breylingartillögu við frumvarplð um aðstöð .við
bændur á óþur: kasvæðunum norðán lands og austán, að ríkis-
stjórninni verði jaínframt heimi’&ð, að undangénginni skjótri
rannsókn, að verja al t að 1,5 milSjón króna íil atvinnuaukn-
ingar og til aðstoðar við véibáiaútgerðina á Vesturlandi og
Norðurlandi og til að afstýrá neyðarás.tandi í þessum lands-
hlutum vegna iangvárandi afianrests og atvinhuleysis.
Flutningsmenn tillögunnar ; "leysi væri geigvænlegt í ölluno
eru Finnur Jónsson og Erlend- j þessum stöðum og tekjur
ur Þorsteinsson. og er hún efn- j manna ti’finnanlega lágar. Eigi
að síður sýnir ríkisstjórnin máli
bessu vítavert tómlæti og hefst
ekkert að.
30 000 plötur þurrkaðar í því samtfmis.
islega samhljóða tillögu þeirri,
er Haraldur Guðmundsson og
Mannibal Valdimarsson fluttu í
efri dei’d, þegar frumvarp þetta
var til umræðu þar, en hún var
tekin aítur vegna loforðs frá
ríkisstjórninni um athugun á
umræddum vanda, en það lof-
orð hefur verið gersamlega
svikið.
Finnur Jónsson flutti yið
umræðurnar í gær alvöru-
þrungna ræðu og fór þungum
orðum um tómlæti það, er rík-
isstjórnin hefur sýnt varðándi
atvinnuástandið í landinu.
Benti hann á, að ríkisstjórnin
reyndi að tefja fram komnar
tillögur Alþýðuflokksins, er
stefndu til úrbóta, en hefðist
ekkert að. Þegar Alþýðuflokk-
urinn bar fram á þingi tihögur
BÍnár um aðstoð við vélbátaút-
veginn fyrir vestan og norðan
og athugun á atvinnuástandinu
í kaupstöðum og kauptúnum
landsins, tók ríkisstjórnin þeim
þannig, að fullyrða, að þær
væru aðeins bornar fram í s.ug-
[ýsingaskyni. En svo er alvara
þessa máls mikil, að bæjar-
stjórnir ísafjarðar og Siglu-
fjarðar hafa eindregið skorað á
alþingi að umrædd athugun á
atvinnuástandi bæjanna fari
fram, og er þó meiri hluti bæj-
arstjórnanna á báðum þessum
stöðum skipaður andstæðing-
um Alþýðuflokksins. Bæjar-
stjórn ísafjarðar hefur sömu-
íeiðis skorað á alþingi að sam-
þykkja tihögu Haralds og
Hannibals, og fjöldi sveitarfé-
hga, svo og stjórn Alþýðusam-
'oands íslands, hafa gert sams
konar ályktanir.
Þá benti Finnur Jónsson á
það, að atvinnuleysisskráning
á ísafirði, Siglufirði og Bíldu-
dal hefði leitt í liós, að atvinnu
Búiðað saita í 120
þúsund tunnur
Steingrímur S.teinþórsson for
sætisrácherra talaði að lokinni
ræðu Finns Jónssonar, en hafði
fátt fram að tæra stjórninni og
sjálfum sér til varnar. Óskaði
hann eftir því, að Hermann
Jónasson yrði viðstaddur um-
ræðurnar um frumvarp þetta
og vildi, að þeim yrði frestað
þar til rætt hefði verið um til-
lögu Alþýðufloksins um skípun
nefndar til að athuga atvinnu-
ástandið í kaupstöðum og kaup
túnum landsins, en hún fer
sennilega fram á morgun.
Vöruskiplir óhag-
síæð um 145,5
milljón krónur
V ÖRU SKIPT A JÖFNUÐ-
’ URINN var í októberlok orðinn
óhagstæður um 145,5 milljónir
króna, en var á sama tíma í
fyrra óhagstæður um 98,1 milll. ar síðar.
UM HELGINA var búið að
Balta samtals í 120 013 tunnur
af Faxaflóasíld og höfðu 7644
tunnur bæzt við í vikunni sem
ieið.
Um helgina var sama og eng
in síldveiði, enda fáir bátar á
ejó vagna hvassviðris.
Björn Blöntlal Jónsson.
BJÖRN BLÖNDAL JÓNS-
SON, fyrrverandi löggæzlu-
maður, lézt í fyrrinótt í sjúkra-
liúsinu Hvíta bandið eftir langa
vanheilsu. Ilann varð 69 ára
gamall.
Björn Elöndal var einn af
brautryðjendum og elztu bar-
áttumonnum alþýðuhi’eyfing-
arinnar hér á landi. Hann var
meðal annars í hópi þeirra, sem
stofnuðu Sjómannafélag
Reykjavíkur 1915, og átti ár-
um saman sæti í stjórn þess.
líf.nn stóð frá því fyrsta fram-
srlega bæði í Alþýðusamband-
inu og AlþýðuLokknum og var
yfirleitt ávallt boðinn og búinn
til starfs fyrir alþýðusamtökin,
þar til heilsan bilaði fyrir
nokkrum árum.
Formaður Alþýðuflokksins
minntist Björns Blöndals á
flokksþinginu síðdegis í gær,
er fráfall hans spurðist, og tóku
þingfuiltrúarnir undir þau
minningarorð með því að rísa
úr sætum sínum.
Hér í blaðinu mun þessa
mæta manns verða minnzt nán-
lörð áfök um ðryggismál á
f neSri deild
Frumvarpið stefnir að því að hindra at-
vinnuslys og atvinnusiúkdóma.
NEÐRI DEID afgreiddi í gær frumvarpið um öryggi á
vinnustoðvum eftir langa og harða atkvæðagreiðslu við aðra
umræðu. Háfði Skúli Guðmundsson staðið fyrir skæruliernaði
gcgn þessu athyglisverða máli, og stóðu Framsóknarmenn ein-
buga mcð honum. Gegn tiFögum Skúla, sem stefndu að því að
stórskemma frumvarpíð, stóðu jatnaðarmenn og kommúnistar,
en íhaldið klofnaði á ýmsa vegu í málinu og náðu því sumar
af tillögum Skúla samþykki, en aðrarar ekki.
Frumvarp þetta, sem er flutt
af Emili Jónssyni, fjallar um
strangari og gagnlegri kröfur
verða gerðar til eftirlits með
allri starfsemi í landinu til bess
að hindra slys og atvinnusjúk
dóma á vinnustöðvum. Kemur
frumvarpið í stað 30 ára gam-
alla og algerlega úreltra laga
um þetta efni. enda hefur at-
vinnulíf landsmanna breytzt
geysilega og stóraukin slysa-
hætta er af stórvirkari og sterk
ari vélum, skipum og farar-
tækjum. Hefur þróun orðið sú
í nágrannalöndum okkar. að
mikil áherzla er á mál þessi
lögð og lögum um það brevtt
jafnóðum og ástæða er til
Þá eru til dæmis ákvæði i
lögunum um lágmarks hvíld
manna við vinnu, 8 tírnar.
nema þar sem sérstaklega reyn
ir á mann, þá 12 tíma. Á þetta
VIKURFÉLAGIÐ H.F. hefur aukið húsnæði sitt og bætt
við vélakost sinn, og mun framleiðslan á vikurplötum og hol-
nteini til bygginga því aukast íil muna á næstunni. Hefur
fyrirtækið komið upp stóru þurrkhúsi, þar sem vikurplöt-
urnar eru þurrkaðar, og flýtir það mjög fyrir þurrkuninni og
jerir haiia öruggaíi en hingað til, meðan orðið hefur að þurrka
!ær úti. i
Forstjóri Vikurfélagsins, Jón
Loftsson, ræddi við b'.aðamenn
í gær um starfsemina og gat
bess að tólf ár væru nú liðin
frá því að framleiðslan hófst,
en félagið var stofnað 1937.
Fyrsta árið fór að mestu í und-
irbúning, m. a. við vikurnám-
urnar á Snaefellsnesi.
Vikurinn, sem einangrunar-
plöturnar og holsteinarnir eru
framleiddir úr, er mest allur
tekinn úr vikurnámum neðan
við Snæfellsjökul, uppi undan
Stapa. Frá vikurnáminu til
sjávar eru rúmir 6 km, og er
vikrinum fleytt til skips, fyrst
eítir lækjarfarvegum, en síðan
í rennum, og síðasta spölinn út
í skipið eftir leiðslum. Þegar
út í skipið kemur rennur vatn-
ið út í sjó, en vikurinn síjast
frá og rennur niður í lestarnar.
Áður en vikrinum er fleytt um
borð er hann malaður þannig,
að mestur hluti hans er í bauna
stærð.
Plötu- og steinaverksmiðian
er vig Hringbraut, vestur undir
sjó, en þar vinna nú að stað-
aldri um 15 manns við fram-
leiðsluna. í þeirri vél, sem nú
er notuð, er hægt að framleiða
um 1000 einangrunarpltur á
dag, en þær eru af mismunandi
þykktum, 5,7 og 8 sm þykkar,
tíl einangrunar og 10 sm þykkar
og eru þær notáðar til milli-
veggjagerðar. Enn fremur er
og framleit mikið af holstein-
um í útveggi, og hafa verið
byggð úr þeim um 500 hús hér
á landi. M. a. hefur verið byggt
mikið af fiskverkunarhúsum á
þessu ári, og reynist fram-
leiðslan mjög vel og eftirspurn-
in fer stöðugt vaxandi.
Nú hefur fyrirtækið fengið
eðra vél til þess að steypa í, og
er hún helmingi afkastamein
an gamla vélin, þannig, að von-
ir standa til að framleiðslan
geti aukizt til muna,
við um eftirlit með viðkvæm
um vélum, bílstjóra og mörg
önnur störf, þar sem öryggi
er stofnað í hættu með vinnu
í löngum lotum.
Tillögur Skúla Guðmundsson
ar voru meðal annars í þá ati
að fella niður öryggisráð, og
var sú tillaga samþykkt. Þá
vildi hapn fella niður ákvæðin
um lágmarks’nvíld, en sú tillaga
hans var felld og ákvæðin
standa enn í frumvarpinu. Loks
vildi hann ekki að ákvæðin
næðu til verzlana og skrifstofa,
og var það aðeins samþykkt um
eina grein, en hinar eiga áfram
við þessar stofnaný:.
Málið fer nú tii þriðju um-
ræðu. »; •;
Loks hefur verið komið 'pp
stóru þurrkunarhúsi; enþar eru
steinarnir og plöturnar þurrk-
aða við rnikinn hita, og er loftí
dælt um þuirkklefana. I þessia
þurrkhúsi er hægt að þurrka
um 30 OOOmlötur í einu.
Áður hefur venjan verið sú,
að þurrka plóturnar úti; en það
hefur verið mun seinlegra, þar
eg vatnið gengur seint úr þeim.
Strax eftir að plöturnar era
steyptar eru þær settar inn i
þurrkklefa á sömu hæð og
steypuvélarnar eru, og þar eru
þær þurrkaðar fyrst við snarp-
an hit£, en síðan eru þær flutt-
ar með stórri vörulyftu upp í
aðalþurrkhúsið, en þurkklef-
arnir eru á tveim hæðum, og
þar er plötunum raðað í klefa
og heitt loft látiQ leika um þær,
Á þennan hátt fæst mun
betri og fljót&ri þurrkun á plöt-
urnar, og verður jafnan hægt
að skila þeim fullþurrum, en
áður hefur það borið við, að
orðið hefur að láta plöturnar
af hendi án þess að hægt hafi
verig að fullþurrka þær.
björg varð
Á SUNNUDAGINN strandaðl
vélbáturinn ..Þormóður
rammi“ frá Siglufirði við Sauða
nesvita, og var áhöfninni bjarg
að við illan leik. Það var björg
unarsveit frá Siglufirði sem fór
á strandstaðinn og tókst aö ná
skipshöfninni, 4 manns, í land.
Báturinn fékk á sig brotsjó
út af Sauðanesi, en við það fór
línan í skrúfuna svo að vélin
stöðvaðist og báturinn rak ac!
landi. Þegar báturinn sendi frá
sér neyðarskeyti var vélabátur
inn Sigurður frá Siglufirði send
ur til þess að reyna að koma
bátnum til bjargar. En sýnt
þótti strax, að ekki yrði unnt
að koma biörgun við af s.jó. Var
þá mönnuð út björgunarsveit
frá Siglufirði og voru í henni
15. menn. Blindhríð var varð
sveitin að brjótast yfir ógroið-
færan fjallveg að strandstaðn-
um, og tók ferði um 5 klst.
Þegar á strandstaðinn kom
var báturinn kominn mjög
nærri landi, og’ tókst fljótlega
að koma taug út í hann, og
voru skipbrotsmennirnir riðars
dregnir í land. Voru þeir all
■bjakaðir, en hresstust þð
brátt. Mennirnir héldu kyrru
fyrir á Sauðanesi í fyrrinótt,