Alþýðublaðið - 02.08.1952, Blaðsíða 2

snn
-"W
Spiiavítið
(Any Number CAN Play.)
Ný amerísk Metro Gold-
wyn Mayer kvikmynd eft-
ir skáldsögu Edwards Har
ris Heth.
Clark Gable
Alexis Smíth
Audrey Totter
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Sala hefst kl. 4 e. h.
® austur- æ
136 BÆJAR BiÚ £6
Fabian skipstjóri
aLA taverne de new
ORLEANS)
Mjög spennandi og við-
burðarík ný frönsk kvik-
mynd. Aðalhlutverk:
Errol Flynn
Micheline Prelle
Vincent Price
Bönnuð innan 14 ára.
Sýnd kl. 5, 7 pg 9.
Ósigrandi
(Unconquered)
Ný, afarspennandi amerísk
stórmynd í litum byggð á
skáldsögu Neil H. Swan-
son.
Carv Cooper
Paulette Goddard
Boris Karloff
Leikstjóri:
Cecil B. De Mille.
Bönnuð innan 16 ára.
Sýnd kl. 5 og 9.
æ nýja Bio æ
Horfinn heimur.
(LOST CONTINENT)
Sérkennileg og viðburða-
rík ný amerísk mynd um
ævintýri og svaðilfarir. —
Aðalhlutverk:
Cesar Romero
Hillary Brooke
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Á villigölum
Afburða spennandi ame
,rísk sakamálamynd um
•hina brennandi spurningu
nútímans, kj arnorkunjó: i
irnar.
Louis Hayward
Dennis 0‘Keefe
Louise Allbritton
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð börnum,
I Síðasta sinn.
æ TRiPOLiBiú æ
Göfuglyndi
ræninginn
THE HIGHWAYMAN
Ný amerísk litmynd frá
byltingartímunum í Eng-
landi. Myndin er afar
spennandi og hefur hlotið
mjög góða dóma.
Pbiliph Friend
Vanda Hendrix
Charles Coburn
Sýnd kl. 7 og 9.
Börn fá ekki aðgani?
TÝNDA ELDFJALLIÐ
Hin spennandi og skemmti
lega ameríska frumskóga-
mynd með son Tarzans,
Sýnd kl. 5.
Dularfuilur gesfur
(LAST HOI.LIDAY)
Bráðskemmtileg og afar
vel leikin ný gamanmyd,
samin af hinum kunna
brezka leikritahöfundi J.
B. Priestley, en leikrit
hans hafa verið flutt hér
á landi við góða aðsókn.
Alec Guinness
Beatrice Campbell
Sýnd kl: 5, 7 og 9.
Hin bráðskerrímtilega og
víðfræga draugamynd, meö
ABBOTT og COSTELLO
Sýnd kl. 7 og 9.
Sími 9249.
(Frh. af 1. síðu.)
samlega fyrir land og þjóð.
Hann átti ríkan þátt í að gera
forsetum íslands framtíðarbú-
stað af smekkvísi og stórhug,
og þó öllu stillt í hóf við hæfi
fámennrar þjóðar. Heimili for-
setans og hans ágætu frúar var
viðurkennt fyrir gestrisni og
hæversku,, við móttökur inn-
lendra manna og erlendra.
Bessastaðir munu lengi búa að
fyrstu gerð og geyma minningu
þeirra. Herra Sveinn Björnsson
vann dyggilega sitt hlutverk í
sögu íslands um fjörutíu ára
skeið og hann hefur tryggt sér
þar sess. Vér minnumst hans í
dag með þakklæti og virðingu.
Sá sem er fyrstur í starfi á
ríkan þátt í að móta þær venj-
ur, sem skapast u.m beitingu
valdsins. StjórnarsKrá íslands
fær forseta mikið vald, í orði
kveðnu, en takmarkar það við
vilja alþingis og ríkisstjórnar.
Um löggjöf og stjórnarathafn-
ir þarf undirskrift ráðherra,
sem bera hina pólitísku ábyrgð.
Forsetinn skipar ráðherra og
veitir þeim lausn, en er u.m það
bundinn af vilja meirihluta al-
þingis — ef hann er til, svo
sem vera ber. Þegar þjóðin hef
ur kosið til alþingis, þá ætlast
hún til, að þingmenn hafi lag
og vilja á, að skapa starfandi
meirihluta. Það er hættulegt
fyrir álit.og virðingu alþingis,
þegar það mistekst, og ætti
helzt aldrei að koma fyrir. Það
er þjóðarnau.ðsyn að áhrif for
setans tií samstarfs og sát.ía
séu sem ríkust, og þá sérstak
lega, þegar stjórnarmyndun
stendur fyrir dyrum. Um það
starf er þegar nokku.r reynsla
fengin á átta árum frá stofnun
lýðveldisins; en fordæmin ná
lengra, því hér var þingbundið
konungdæmi frá því vér feng
um innlenda stjórn, og er auk
þess til hliðsjónar öll þróu.n
þingbundinnar konungsstjórnar
á Norðurlöndum og víðar um
heim.. En hver sá forséti, sem
vinnur að sundrung og lætur
sig engu skipta vilja alþingis og
kjósenda í landinu, hann hefur
rofið eið sinn og verðskuldar þá
meðferð, sem stjórnarskráin
heimilar.
Trúin á þjóðina, traust á al
menningi. er gru.ndvöllur stjórn
skipulags vors, fólkið sem áður
safnaðist í Almannagjá, en nú
í kosningum um land allt, að
undangengnum frjálu.m umræð
um. Þetta er eina stjórnskipu
lagið, sem leysir þjóðirnar und
an oki ofbeldisins. Kosningar
eru aldrei hættu.legar í - lýð
HAFNAR- æ
FJARÐARBIO S
HflFNAB FIRÐI
Gleym mér ei
(FORGET ME NOT)
Hin ógleymanlega og hríf-
andi músik- og söngva-
mynd, sem farið hefur sig-
urför um allan heim.
Benjamino Gigli
Joan Gardner
Sýnd kl. 9.
Sími 9184.
frjálsu landi, það væri áfellis
dómur um lýðræðið sjálft. Þær
eiga að líkjast sverðinu Sköfn
j ungi, sem græddi hvert sár, sem
veitt var með því. Baráttan er
óhjákvæmileg og átök nauð
synleg. Það eru leikreglurnar,
sem einkenna lýðræðið, og frið
samleg úrslit. Lýðræðið er jafn
an í hættu, og ein hættan er nú
tíma áróðurstækni, sem er mót
uð í einræðisanda. Frjálsar um
ræðu.r, vakandi áhugi almenn
ings og þjóðarþroski er sterk
' asta vörnin. Þá láta staðreynd-
irnar ekki að sér hæða, —- og
sannleikurinn mun gera yður
frjálsa.
j Lýðræði er ekki.öllum hent.
i Það verður að byggja á langri
sögu, menningu og þroska. Sú
höll, sem reist er á einni nóttu,
hverufr í jafnskjótri svipan.
Vér íslendingar erum einna
frægastir af bókmenntum og
langri þingsögu. Hæfileikinn'
| til sjálfstjórnar hefur þroskazt i
heima í héruðum og á alþingi í
þúsund ár. Vér höfum stjórn
málaheiður að varðveita. Það
væri oss til vanvirðu á alþjóða
mælikvarða, ef þingstjórn og
lýðveldi gæfist hér illa. Brau,t
íslenzkrar sjálfstæðisbaráttu er
bein eins og ferill Jóns Sigurðs
1 sonar, endurreisn alþingis,
(verzlunarfrelsi, fjárráð lands-
ins, málfrelsi, félagafrelsi, al-
jmennur kosningaréttur, heima
stjórn og endurreisn lýðveldis
ins á íslandi. Það er hættulegt,
1 ef vér gleymum baráttunni, sem
1 á undan var gengin, og van
metum þann rétt einstaklinga
og alþjóðar, sem u.nninn er, og
teljum það jafn sjálfsagt og loft
ið, sem vér öndum að okkur.
Sjálfstæði jafnt og lýðræði er
aldrei tryggt nema íslendingar
standi sameinaðir um að varð
veita það. Þúsund ára þingsaga
ætti að Ijá oss lífsreynslu, og
spekt og átta ára lýðveldi þrótt
inn til að meta að verðleikum
og varðveita dýrmætan arf.
Fámenn þjóð og afskekkt
má ekki við því að afrækja
arf feðranna. Saga þjóðarinnar,
bókmenntir, tunga og þjóðerni
er hennar sverð og skjöldur.
Þjóðin kom að ónumdu landi
og þu.rfti engum frinnbyggjum
að ryðja úr vegi. Það er einn
sólskinsbletturinn í sögu ís
lendinga. Vér eru.m fámenn
þjóð og höldum hvorki her né
•flota. Landvinnipgar og undir
okun snúa ekki vorri ættjarðar
ást í villu. Vér viljum hafa frið
samleg skipti við allar þjóðir,
og eigum þeirri gæfu. að fagna
að vera umkringdir af friðsam-
legum lýðræðisþjóðum. Þeirra
eru Norðurlandaþjóðirnar osn
skyldastar að ætt, u.ppruna og
öllum hugsunarhætti. En iega
landsins skapar oss nagrenni
við hinar engilsaxnesku þjóðir
bæði um öryggi og viðskipti.
Vér erum einbúinn í miðju At-
lantshafi, sem horfir beint í
augu annarra Þjóða sem jafn-
ingi, hvorki með auðmýkt né
yfirlæti, heldur sem þjóð á
borð við aðra.
Hér er gerð merkileg tilraun
til að halda uppi ríki móts við
stærri þjóðir. Vér eigum að
a s
sjálfsögðu mest undir því, a3
þær þjóðir, sem ráoa lofti og
legi, virði rétt smáþjóðar.na,
þann rétt, sem þær hafa skapað
sér með sjálfstjórn, þroska og
auðugri menningu. Fámenn
þjóð hefur kosti, sem stórþjóð-
ir eiga erfiðara •mgð að varð-.
veita. I fámenni varðar oss
meir um hvers annars hag en í
fjölmenni. Það kannast allir Is-
lendingar við, sem fundið hafa
til einveru í erlendri stórborg.
Hér varðar oss miklu líðan
hvers annars. Hinni eldri kröfu
um frjálsræði og jafnræði gagn
vart lögum og um völd er að
miklu fullnægt. Og hin yngri
krafa um skvldur þjóðfélagsins
til að tryggja atvinnu og af-
komu þegnanna á bér góðan
jarðveg og er viðurkennd ar
öllum. íslendingar sætta sig
ekki lengur við örbirgð qg ves-
aldóm og allra sízt .við hóflausa
misskiptingu lífskjara. Arferði
er breytilegt og afli misjafn, en
moldin er frjósöm og miðin
auðug. Tæknin er vaxandi og
lífskjör þjóðarinnar hafa stór-
um batnað á síðusfu áratugum.
Þjóðfélagið hefur íiér nýtt verk
efni, sem því var ekki eignað
áður. Það er meðábj'rgt um líís
kjörin og hinar stærri fram-
kvæmdir, sem einstaklingar
ráða ekki vrð. Kröfur eru hér
miklar og réttindi, en hin hlið-
in á þeim er þegnskyldan, sem
er því ríkari. þar sem hér er
engin herskvlda. Launin verða
aldrei til lengdar stærri en upp
skeran.
Samt verður göfgi þjóðlífsins
aldrei mælt í afurðum. ,,Hjart-
að heimtar meira en húsnæði
og brauð.“ Margbreyttir hæfi-
leikar íslendinga og gáfur
nióta sín nú að vísu þefur en
áður, við batnandi hag. Þjóðin
er eins og þegninn, hún heíur
ekki einungis líkama, heldur
og sál.
Ofstækið fejlur hér að mestu
í farveg stiórnmálanna, en bað
má ekki henda, að hringiða
flokkadrátta sogi til sín allt
andlegt líf. Hinna stærstu verð
mæta getum vér notið í sam-
einingu, bau eru einföld, hljóð-
lát 'Og göfgandi. Þjóoernið er
okkar einkr.nn, svipur lands-
ins, samhengi sögunnar og sam
hugur vor allra, sem nú erum
uppi. Öll landsins börn eiga
jafnan rétt til menningararfs-
ins mikla, eftir bví sem beirn
er áskapað að njóta hans og á-
vaxta. Rótlaus lýður verður
ekki langlífur í neinu landi. Ef
vér finnum samhengi liðinna
kynslóða og eining allra þeirra,
sem nú bvggja landið, í sál okk
ar;á hátíðlegum stundum, þá
höfum vér í spenntum greip-
um það krossmark, sem fjand-
samleg öfl a fyrir. Ef ég á
mér ósk á þessari stundu, sem
ég vona, þá eri hún sú, að mér
auðnist að taka starfandi þátt í
lífi þjóðari’/.iar, njóta í yðar
hóp náttúru landsins, sögu, bók
mennta og daglegra starfa á
þann vég, að öryggi og menn-
ing íslands fari vaxandi. Vér
trúum á landið, treystum á
þjóðina og felum oss forsjá
guðs. Hann blessi oss og varð-
veiti á viðsjálum tímum.“
ÞÖKKUM hjartanlega gjafir, skeyti og annan hlý.-
hug á 25 ára hjúskaparafmæli okkar 29. þ. m.
Guð blessi ykkur öll.
GUÐNÝ GUÐVARÐSDÓTTIR,
SIGURÐUR GUÐMUNDSSON,
Reykjavíkurvegi 11. Hafnarfirði.
AB 2