Tíminn - 06.10.1964, Síða 9

BfWWUJM ItlMglW.W SWiMW»i» gf!!WH!»w<r P>-.
Jóhannes á Gunnarsstöðum.
Afkoman var betrí
fyrír fjörutíu árum
— TúniS var ósköp lítið, rétt
handa tveimur kúm. Það er
stærra nú. Maður sér ekki út
yfir það. Og þó var afkoman
betri á fyrstu búskaparárum
mínum, sagði Jóhannes Áma-
son fyrrum bóndi á Gunnars-
stöðum í Þistilfirði, er frétta-
maður hlaðsins hitti hann að
máli.
Jóhannes hefur búið að
Gunnarsstöðum í nærfellt
fimmtíu ár og er nú hjá dótt
ur sinni og tengdasyni þar.
Hann klífur áttunda tuginn vel
ern, og heldur því fram, að
afkoma manna í sveitum hafi
verið betri framanaf þessari
öld en nú á öndverðum síðara
helmingi hennar, þrátt fyrir
tún og mikinn vélakost.
Eldri mönnum verður stund-
um tíðrætt um harða lífsbar-
áttu eigin kynslóðar og láta í
það skína að nú sé öldin önnur
og létt undir fæti efnalega
séð. — Hjá Jóhannesi kveður
nokkuð við annan tón.
— Ég tók við búskap hér á
Gunnarsstöðum að föður mín-
um látnum árið 1912. Ég hafði
stórt bú, um 300 fjár, og það
bar sig ágætlega lengi vel.
Einkum voru góðæri frá 1924
til 1930 og betri afkoma en nú
þekkist. Framleiðsluvörur
bænda stóðu hátt í hlutfelli
við erlendu vöruna, og til dæm-
is byggði ég íbúðarhúsið hér
og borgaði það upp á tveimur
árum. Ég geri ekki ráð fyrir,
að bændur losni við sambæri
legar skuldir á jafn skömmum
tíma um þessar mundir. Bygg-
ingarárið, 1928, komst reikn-
ingurinn minn við kaupfélagið
upp í fjögur þúsund krónur.
Svo tók kreppan við. Hér í
sveit gengu allir bændur í
kreppulánasjóð, nema ég, sem
skuldaði ekki neitt.
— Þá hafa byrjað erfiðir
tímar?
— O, menn héldu sig nú eins
og ekkert hefði i skorizt, lifðu
hér eins og kóngar. Það var
örðugt um greiðslur að vísu,
og lá við, að bankinn tæki
jarðir af sumum, en til þess
kom ekki hér í sveit.
— Gunnarsstaðir voru þá
stórbýli?
— Gunnarsstaðir voru mjög
stór jörð og hefur nú verið
skipt í fjórar jarðir, og allar
lífvænlegar. Hér er tvíbýli
Brúarland heitir nýbýlið við
ána, og Holt er vestan í ásn-
um. Það var byggt úr landi
Gunnarsstaða og Lsxárdals.
— Hvað er Gunnarsstaðabú-
ið stórt, hérna megin?
— Um þrjú hundruð fjár á
vetrarfóðrum og þrjá krýr —
til heimilisnota eða rúmlega
það. Nji ^r .njjólkurstöð í bygg-
ingu á Þórshöfn, og hér er ver-
ið að ala kýrefni.
— Hvað hefur þér fundizt
ánægjulegast við búskapinn,
Jóhannes?
— Ég hafði mesta skemmtun
af að ríða til ánna um sauð-
burðinn og marka lömbin, og
mörg var ánægjustundin í
göngunum. Ég hafði mikla
gleði af sauðfénu. Það er held-
ur ekki til neins að stunda bú-
skap, ef menn finna ekki á-
nægju í honum
— Heldurðu að menn fái
jafn mikla ánægju af kúabú-
skap?
— Ekki mundi ég hafa það,
og ég býst við, að sama gegni
um marga fjármenn, en þetta
getur komið með ástundun.
— BÖ.
Fáein mdmælaorð
írá Íandsbékaveríi
í KVERl ÞVl, sem andstæð
ingar handritamálsins í Danmörku
hafa gefið út, segir svo m. a. (12.
—13. bls): De ca. 12.000 hánd-
skrifter, der befinder sig í Reykja
vik, og som rummer báde de
gamle sagaer, den övrige middel-
alderlitteratur og nyere littera-
tur, henligger í yderst forsömt
stand og er undersögt í meget
ringe omfang. (Hin á að gizka
12.000 handrit, sem varðveitt eru í
Reyk.javík og á eru bæði fornar
sögur, og aðrar bókmenntir frá
miðöldum og síðari tíma bók-
menntir, eru í hinni mestu van-
hirðu og hafa afar lítið verið könn
uð)
Um þessi ummæli er óþarfi að
hafa TíTörg orð: Allir, sem til
þekkja, vita, að þau eru ósönn
og til þes eins ætluð að blekkja
þá menn erlenda, sem ókunnugir
I eru þessum cnálum. eftir reglunni
; gömlu um rógburðinn, að alltaf
ioði eitthvað við
Þeir innlendir menn sem út-
lendir, er séð hafa hinn nýja hand
í ritasal Landsbókasafns og þann
umbúnað, sem handritum safns-
ins (tæplega 12.000 að tölu) er
veittur, hafa allir verið á eitt sátt
i ir, að um þau fari hið bezta. Ver-
'\ ið er að koma á fót sérstakri við-
! gerðarstofu í safnhúsinu, þar sem
gert verður við bækur og handrit
beggja safnanna, sem þar eru.
Um rannsóknir á handritunum
nægir að benda á hinar prentuðu
skrár uirn þau og þann aragrúa
bóka og ritgerða, er út hafa kom-
ið á liðnum áratugum og reistar
voru að öllu eða mestu leyti á
rannsóknum þessara handrita. Er
stöðugt unnið að frekari könnun
þeirra, bæði á vegum Landsbóka-
safns og annarra aðila. Þeir, sem
því vega að þessari starfsemi á
þann hátt, sem nú hefur verið
gert, eru vísastir til að fá geig
af sínum eigin vopnum.
Okkur er ekki annað boðið á
þessari stundu en halda ótrauðir
áfram að hlynna að þeim fræðum.
er við hljótum jafnan að telja
þjóðarnauðsyn að sinna sem bezt
Við getum ekki annað gert á
þessari stundu en haldið ótrauðir
svo, að öllum göðum mönnum i
Danmörku verði að lokum jafn
kært að skila handritunum og
okkur að taka við þeim.
Hver skil í skiptum þjóðanna
hafa ætíð magnað fslendinga til
nýrra dáða og aukið vinarþel
þeirra í garð Dana. og mun svo
einnig verða við heimkomu hand-
ritanna. Fin-nbogi Guðmundsson.
GARÐAR
HAUSTAR VIÐ
EYJAFJÖRÐ
Komið til Akúreyrar 7. sept
ember. Kalt um kvöldið, þrjár
frostnætur í röð, aðfaranætur
8.—10. sept. Kartöflugrös ger-
féllu þá um allt Norðurland.
— Uppskeruhorfur mis-
jafnar en víða sæmilegar.
Trjágarðarnir á Akureyri
skarta með rauðum reyniberja
klösum, en í Reykjavík sést
varla ber á tré eða runna. Næt-
urfrost um blómgunartímann
skemmdi syðra og sums stað-
ar visnuðu og féllu blóm rifs-
runnanna eftir óheppilega úð-
un lúsalyfja. Trjágróður sunn-
anlands heldur ekki búínn að
ná sér fullkomlega eftir páska-
hretið illræmda 1963. — Tveir
forvígismenn nyrðra aka okk-
ur Jóhanni frá Öxney milli út-
sæðisræktarstaða við Eyjafjörð
í annáð sinn þetta sumar. Gull-
auga, rauðar íslenzkar, Bintje,
engin þeirra þoldi þrjár
grimmar frostanætur og raun-
ar féllu rússnesku, frostþolnu
kartöflugrösin líka. Rauðu ís-
lenzku kartöflumar þurfa lang
an vaxtatíma og allra helzt
sendna jörð, en þetta eru Ijúf-
fengustu matarkartöflurnar og
heilbrigðastar allra. Gullauga
þjáir oft tiglaveiki og Bintje
er næm fyrir stöngulsýki, sem
stundum kemur seint fram svo
að erfitt er að varast hana.
Sigurgeir á Eyrarlandi hefur
álitlegt tékkneskt kartöfluaf-
brigði til reynslu. — Við Nolls-
klif vex enn þistill í góðu
gengi, meðfram gömlum vegi.
Eggert Ólafsson getur um þist-
illnn þarna í ferðabók sinni
og höfðu menn heldur illan
bifur á honum. Suður í Grinda-
vík áttu þistlar að hafa vaxið
upp af Tyrkjablóði . . . Ekki
hef ég heyrt neinar vígasagn-
ir frá Nollsklifi og hefur þist-
illinn sjálfsagt slæðst þangað
með varningi fyrir æfalöngu.
Hið smágjörva villilín er al-
gengt á Svalbarðsströnd og
Vex raunar á allri strandlengj-
unni allt út í Látra. Beitar-
jurtaval búfjár barst í tal.
Kýr bitu áður mikið ofan af
snarrótarpunti, en síðan þær
fóru að ganga mikið á túni,
taka þær hann síður, en þykir
língresi gómsætara. Þær eru
að verða sælkerar blessaðar.
Hrís og beitilyng bítur fé enn
mikið á vetrum og vor og
haust ásamt broki, einkum þeg
ar blautt er. Kannski lítur
sauðféð ekki við öðru en töddu
grasi í framtíðinni! Úti á Ár-
skógsströnd var lyngið komið
í haustbúning sinn, enda er
þar mun kaldara en inn við
fjarðarbotn, þótt ekki sé langt
á milli. Fagurrauðar berja-
Í kartöflugarði á Svalbarðs-
strönd.
lyngsrákir bugðuðust milli
dökkgrárra melhryggja langt
upp í hlíðar. Herðið ykkur mál
arar, en þíð náið aldrei lita-
skreytingu náttúrunnar. Hey-
skap var að ljúka eftir gott
heyskaparsumar. Minnst skal
á eitt tímanna tákn. Kýr kváðu
ekki fyrirfinnast á Dalvík leng
ur og vera að hverfa úr sög-
unni á Árskógssandi og Hauga
nesi. Tún eru þó allmikil í
þessum þremur sjávarplássum,
en eru nú flest leigð bændum
til heyskapar. Af er það, sem
áður var, þegar þorpsbúar
ræktuðu tún og garða af dugn-
aði og fengu lánað engi af
bændum til viðbótar eða
keyptu töðu. Nú höfum við
'Framhald a 12 slðu i
Hafnargerð við Flatasker á Árskógsströnd 10. sept. 1964.
(Ljósm.: Ingólfur Davíðsson).
T í M I N N , þriðjudaginn 6. október 1964