Alþýðublaðið - 19.03.1955, Blaðsíða 7

ILaugardagur 19. marz 1955
ALÞTÐUBLAÐIÐ
7
Kaupgjaldsmálin
Framhald af 4. siðu-
s/étta. Þá verður a'ð sjálf-
sögðu að miða við afkomu
þjóðarbús/ns í hcild,
en þar skiptir fleira máli en
viðskipliakjörin í utanríkis-
verzluninni, svo sem útflutn-
ingsmagnið, framleiðslan í at-
vinnugreinum, sem siarfa fyr-
•ir innanlandsmarkaðinn, af-
kösl vinnunnar og framleiðslu
taekjanna í öllum starfsgrein-
um, skilyrðin til þess að afla
erlends gjaldeyris með öðrum
hælti en vöruútfluiningi — en
e:nkum á,því sviði liafa eins og
allir. vila áít sér stað gagnger-
ar breytingar, sem vega á móti
rýrnun viðskiptakjaranna út á
við o. s. frv.
Fjárhagsráð og nú síðas
LÖGMAL FRJALSRA
VIÐSKIPTA Á
VINNUMARKAÐNUM.
kvæmdirnar á Keflavík-
unflugvelili hefur ríkigvaldið
frá upphafi vanrækt að
tryggja, að þeim væri haldið
innan þeirra takmarka, að jafn
vægi atvinnulífsins stafaði
ekki hætta af, og ennfremur
í umræðunum, sem fram hafa hefur verið vanrækt að koma
farið, hefi ég saknað þess, að upp fullkomninni vinnumiðl-
bent væri á eit[ atriði, sem hlýt un í sama skyni. Undirstaða
ur þó að te>ljast skipta miklu hinna miklu fjárfeslingarfyrir
máli í þessu sambandi. Núver- ætlana er hin óheilbrigða gróða
andi ríkisstjórn hefur talið sig ’myndun í landinu og vantrú
málsvara frjálsra viaskipta. í manna á öryggi gjaldmiðilsins,
innflutningsverzluninni hefur en kynt hefur verið undir þeim
átt að ríkia sem mest frjálsræði. með rangri fjármálastefnu af
í verðlagsmálum hefur átt að ihálfu ríkis og banka. Undirrót
ríkja nær algjört frjálsræði. | þess ástands, sem verið hefur
Lögmálið um framboð og eftir.
spurn hefur átt að ráða verð- ’
laginu. Mönnum hefur verið
sagt í málgögnum ríkisstiórn-
arinnar, að með því væri hag-
ur almennings bezt tryggður. \
Frjáls verðmyndun á vörumark
aðnum iryggði hagkvæmustu
Frsmkvæmdabankinn hafa á I innkaupin, sanngjarnasta verð
undanförnum érum leitazt við
að áælla þjóðartekiurnar og
breylingar á þeim. Þólt beita
verði þeim niðurstöðum með
varúð. mun mega jelja, að 1953
hafi iþjóðartekjurnar verið á
m'illi 10 og 15% hærri en 1952,
og að svipuð aukning hafi átt
sér s'að á árinu 1954.
Á þcssum /veim árum hafa
því þjófSar/ekjurnar líklega
• vax/ð um 25—30%, en kaup
gjald hefur verið stöðug/ og
kaupmá/tur tímakaups a. m.
k. ekki vaxið.
VINNUDAGURINN
HEFUR LENGST.
Sú breyting hefur hins vegar
orðið á, að vinnudagurinn hef-
u'r lengst, bæði vegna yfir-
vinnu og vaxandi notkunar
ýmiss konar ákvæðisvinnu-
taxta. Vinnustéttirnar hafa
því fengið hlutdeild í hinum
auknu þjóðartekjurn með leng
ingu vinnudagsins. Þær eiga og
.að verulegu leyti rót sína. að
rekja til hans. En að svo miklu
léyti sem þær eiga rót sína að
rékja til auk'.nna áfkasta þjóð-
arbúsins og bætíra skilyrða til
gjaldeyrisöflunar, eiga þær
rétí á að fá hlutdeild sína í
þeim, annaðhvort í auknum
kaupmætfi tímakaupsins eða í
hækkuðu tímakaupi, Sem þó
mætti ekki valda tilsvarandi
verðlagshækkun, pví að þá
væri kjarabótin engm.
IIINIR LÆGST LAUNUÐU
EIGA AÐ FÁ KJARABÆT-
UR.
Um þetta ætti í siál-fu sér
ekki að þurfa að vera ágrein-
ingur meðal þeirra. ;sm hugsa
vilja mál þessi af skynsemi.
Menn getur greint á um hitt,
hver.su mikil auknir.g þjóðar-
leknanna hafi verið, meðan
e.kki eru til um það áreiðan-
legar iölur, og eins hitt, hvort
1-aunaStéttirnar eig'i aði fá
kjarabætur sínar í lækkandi
verðlagi, eða hækkandi kaupi
og enn fremur það, hvort
þær eigi að fá tekjuauk-
ann strax til aukinnar neyzlu
éða geyma hann þangað til síð-
ar með aukinni fjárfestingu.
En það æí/i’ að vera hafið yfir
allain vafa, að launas/ét//rnar
— og þá einkum lu'nir lægst
launuðu, eigi réfí á kjarabót-
um í einu eða öðru formi þeg-
ar afkoman í beild batnar.
Kjarni deilunnar, sem nú stend
ur, hlýlur því að teljast sá.
hvort og hversu mikið afkom-
an hafi batnað og þá um leið
hvort ekki væri ástæða ii1
breytinga á tekiuskíptingunni
hiniun lægst launuðu í vil.
ið, skynsamlegustu hagnýtingu
teknanna.
En hvers vegna hefur engu
málgagni ríkiss/jórnarinnar
nokkurn /íma doítið í hug að
beiía sv/paðr/ röksemdafærslu
að bví er v/nnumarkað/nn
sner/ir? Hvern/g hefur ásfand
ið verið á honum undanfarið?
Allir vita, að í fjölmörgum at-
vinnugreinum hefur verið
unnin yfirvinna, viða hefur
vinnu gegn tímakaupi verið
breytt í ákvæðisvinnu í ein-
hverju formi og þá undantekn
ingarlaust þannig, að kaup-
gjald hefur farið hækkandi við
þá breytingu, oft haía vinnu-
kaupendur meira að segja boð-
ið hærra kaup en ssmkvæmt
gildandi tímakaupstöxtum. Af
hálfu vinnukaupenda hefur því
verið mikil eftirspurn eftir
vinnuafli, meiri en hægt hefur
verið að fullnægja á venjuleg-
um vinnudegi og við venju-
legum taxta. Vinnukaupend-
um hefur samt sem áður fund-
izt borga sig að kaupa vinn-
una. Ef höfð eru í huga h/n
marglofuðu lögmál um fram-
boð og efíirspurn og frjálsa
verðmyndun, sk.yld/ þessi
s/aðreynd þá bera vo/t um,
að a/vinnurekendur /elji gild
andi kaupíax/a of liáa? Nei’,
hún lilýtur þvert á mó/i að
bera vott um, að þeir /elji
sér hagkvæm/ að no/a vinnu-
aflið, þó/t gre/ða þurf/ me/ra
fyrir það en g/ldandi tíma-
kaup í dagvinnu. Samkvæmt
mati vinnukaupendanna sjálfra
er verðgildi vinnunnar því .
meira en svarar t 1 dagvinnu- ! ^
á vinnumarkaðnum og fram-
kallað hoíur láunakröfurnar,
sem ger'ðar hafa verið, má því
bein/ og óbe/nt rekia /11 að-
gerða eða aðgerðaleysis rfk/s
valdsins, — //1 rangrar stefnu
þess í efnahagsmálunum. Og
samt lá/a málsvárar og mál-
gögn ríkiiSiSÍjórnarinnar svo
sem séu be/r furðu lostnir yf-
ir því, að uppi.séu kaupkröf-
ur!
5 ára íhaldssfjórn
(Frh. af 5. síðu.)
sameínazt um að mó/mæla
sijórnans/efnu íhalds/ns og
hyggist knýja fram kjara-
bætur með sam/akamæ///
sínum.
Verkfall það, sem nú er
byrjað, hefur ekki verið haf
ið að ástæðulausu. Enginn
einn pólitískur flokkur hef-
ur æst til verkfalls að þessu
sinni. Launþegar hafa fundið
það sjálfir, hvernig stjórnar-
stefnan hefur stöðugt rýrt
lífskjör þeirra þar til nú er>
svo komið, að þeir telja sig
ekki leng'ur geta lifað við
þessi kjör. Verkamenn úr öll
um stjórnmálaflokkum
• istanda hlið við hlið í þelrri
barátlu, sem hafin er.
Stjórn atvinnurekenda.
Ríkisstjórn íhalds og Fram
sóknar hafði ekki verið lengi
við völd, er launþegar fundu
það, að í valdas'tóiana voru
setztir menn, er voru and-
stæðip verkalýðnum. Fulltrú-
a.r íhalds-pg atvinnurtkenda
voru komnir tiil valda, verka
lýðurinn átli þar engan tals
mann. Gengislækkunin, sam-
■einingartákn stjórnarflokk-
anna, var þegar í upphafi ó-
skeikul vísbending um það,
er koma skyldi.
Nýtt dýrtðarflóð síreymd/
yfir landið. Gengisfell/ng
um 42,6% hækkaði allar
vörur frá s/erlingssvæðinu
um hvorki meíra né m/nna
en 74,3%. Á fyrstu /veimur
is/órnarárum íhalds og
Framsóknar hækkaði gamla
vís/íalan um 200 stig — úr
355 s/igum í 555 st/g. Á
sama tíma fengu launþegar
óverulegar vís/töluupþbætur
samkvæm/ falsaðr/ vísi/ölu.
Hagfræ'ÆUeg rannsókn sýnir
að frá valdatöku s/jórnar-
innar til nóv. 1952 hefur
kaupmáítur verkamanna-
launa minnkað um 23%.
Slíkar voru afle/ð/ngar
gengislækkunar íhaldsins,
enda þó/t höfundar gengis-
lækkunarfrumvarpsins, þe/r
Olafur Björsson og Benja-
mín E/ríksson. heí'ðu fullyrt
að kjaraskc"ðing yrð/ óveru
leg og aðeins fyrst í s/að
meðan jafnvæg/ væri að
komas/ á.
Með verkfalUnu í des. 1952
lókst verkalýðnum að knýja
fram verulegar kjarabælur
og rík'isst.iónin vas neydd til
að gera ráðstafanir, er brýstu
verðlagi niður. En flióí'lega
só'ti aftur í sama horfið og
smát.t og smátt hefur sigið á
ógæfuhlið fyrir launþegum.
Þess vegna reyna þeir enn á
ný að na rétti sínum.
Baggi launþega.
Leiðtogar stjórnarflokk-
anna ræddu mikið um það í
upphafi valdatímabils flokk-
anna, að ástand atvinnuveg-
anna væri slíkt, að allir yrðu
að færa fórnir til þess að
unnt yrði að rétta þá við. Eng
inn getur. neitað þvi að laun-
þegar hafa fengið þungan
bagga að bera í tíð ríkisstjórn
ar íhalds og Framsóknar.
Vtrkamenn hafa fkki aðeins
mátt þola síaukna kjaraskerð
ingu af völdum hækkaðs
vöruverðs, heldur hafa þeir
einnig orðið að bera vaxandi
byrðar hækkaðra tolla og ó-
beinna skatta. Þegar ríkis-
stjórnin framkvæmdi gengis
lækkunina, lofaði hún að af-
nema söluskattinn og lækka
aðra skatta og iolla. Voru
þetta eðlileg loforð, þar eð
þessir skattar voru á sínum
1 tíma lögleiddlr til ?ð komast
taxtans. Frá þjóðhagslegu sjón
armiði má og varpa fram þeirri
snurningU; hvort vinnan sé
skynsamlega hagnýtt sem
framleiðisLuibáttur, þegar yfir-
vinna er jafnalgeng og átt hef
ur sér stað undaníarið.
RÖNG STEFNA RÍKIS-
VAUDSINS.
Undir þessum kringumstæð
um ætti enginn að þurfa að
undrast, þótt sterk tilihneig-
Ing sé til þess að þrýsta kaup-
töxtunum upp á við, allra sízt
þeir, sem alltaf eru með lofs-
yrði um frjáWa verðmyndun
og frjáls viðskipti á vörunum.
Hitt er svo annað mál, hver sé
orsök þess ástands, sem verið
hefur — og er á vinnumark-
aðnum. Framkvæmdirnar á
Keflavíkurflugvelli og hinar
ml|klu fjáiifesti ngarfyriræ*lan-
ir á öðrum sviðum eru án efá
aðalorsökin. Misræmi hefur og
-’kapazt á þann hátt, að ýmsar
"sléttir hafa fengið tekjuauka
'regna yfirvinnu, en aðrar
ekki. í sambandi við fram-
Danska neííóbakið
B. B.
Söluturninn
við Arnarhól.

Ein lögregluþj ónsstaða er laus til umsókn-
ar í Hafnarfirði. Umsóknarfrestur til 1. apríl
næstkomandi.
Umsóknir skulu ritaðar á sérstök eyðublöð,
sem fást á skrifstofu bæjarfógeta og hjá lög-
reglustjóranum í Reykjavík.
Nánari upplýsingar hjá yfirlögregluþjónin-
um í Hafnarfirði.
Hafnarfirði, 17. marz 1955.
7. Bæ jarf ógeti;
hjá gengislækkun. En það
var ekki aðeins, að ríkis-
stjórnin sviki þessi loforð sín
gersamlega, heldur regðaði
hún sér alveg þveröfugt. Al-
menningur fékk áfram að
bera byrðar scluskattsins og
aðrir skattar og tollar hækk-
uðu einnig í fyrstu. Það var
ekki fyrr en á s.l. ári, ao bein
ir skattar lækkuð.u lítils hátt
ar. En enn má állur almenn-
ingur bera byrðar sölui'þatts-
ins, er fellur á hann með sí-
vaxandi þunga.
Hinir ríku hafa grætt.
Byrðar hinna lægst laun-
uðu hafa því ekki verið létt-
bærar. En hver hefur orðið
hilutur hinna. er breiðari háfa
bökin? Hafa þeir ríku ekki
einnig oroið að færa sínar
fórmr? Ekki hefur íarið mik
ið fyrir því. í fyrsta lagi
græddu braskararnir. bókstaf
lega á gengislækkuninni og
bátagjaldeyrisskipula^ð
fíeytti milljónagróða til heild
sala og annarra milliiða.
Segja má að íyrir hverja
krónu, er bátaútvegsmenn
hafa fengið gegnum báta-
gjaldeyrisbraskið, hafi heild-
salar fengið aðra. Onc eftir að
frystihúsaeigendur fengu
hlutdeild í bátagjaldeyrin-
um, hefur gróði þeirra sfór-
aukizt. En hverjar eru þá
fórnir hinna ríku? Engar.
Bókstaflega engar. Að vísu
eru um það ákvæði í gengis-
lækkunarlögunum, að eigna-
menn skuli greiða stóreigna-
skatt, en með slíkum silki-
hönzkum er tekið á greiðslu
skatísins, að ekki verður um
neinar fórnir eignamanna að
ræða næstu árin. En eftir sit-
ur gróði auðstéttarinnar.
Hinir ríku halda áfram að
græða á gengislækkuninni,
báhagjaldéyrinum og öðrum
ráðstöfunum íhalasstjórnar-
innar.
Svar verkalýðsins.
I f/mm ár hafa lands-
menn nú búið v'ð rík/s-
s/jórn einkahagsmunanna,
ríktssíjórn, er í einH og öllu
hefur lá/ið að vjlja íhalds og
aívinnurekenda og andstæð
hefur verið vorknlýðnum.
Stefna s/jórnarinnar hefur
ekki aðe/ns stóilega skert
lífskjör allra launþega, held
ur gersamlega brugð/zf /il
þess að Ieysa þau vandamál,
er henn/ var æ/lað að leysa.
Verkalýður/nn svarar nú
með því að leggja til a/Iögu
við atvinnurekendavaldið.
7000 launþegar hafa lagt
niður vinnu. En a/lagan
he/nisf ekki síður gegn rík-
isstjórn/nn/. Verkalýðnum
finnsf rík/ss/jórn/n bú/n að
vera of lengi við völd, allf
of lengi. I 5 ár liefur ríkis-
sfjórnin stöðugt hrýst kjör-
um verkamanna niður á
við. Lokasvar verkamanna
og allra launþega gefur þvi
aðeins orð/ð á einn veg. Og
þáð isvar gæt/ einn/g orð/ð
nokkurs konar afmælisgjöf
vcvkal vðslireyfngarinn.ar til
rík/ssfjórnar íhaldsins, og
hin æskilegasfa lausn verk-
falls þess, sem nú ar hafið
— AD VERKALÝDURINN
HRF.KTI NÚ\rFR.aNDI RÍK
ISSTJÓRN FRÁ VÖLDUM.
B. G.
AUGLÝSIÐ 1
ALÞÝÐUBLAÐINU.
☆ ☆☆☆☆☆☆☆☆*☆*☆☆£■£>