Tíminn - 05.03.1965, Side 5

FÖSTUDAGUR 5. marz 1965
Úfgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Krlstján Benediktsson. Hitstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Ir.driBi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrimur Gíslason Ritstj.skrifstofur > Eddu-
húsinu, slmar 18300—18305. Skrifstofur. Bankastræti ' Af-
greiBslusimi 12323. Auglýsíngasimi 19523 Aðrar skrifstofur,
simi !A300. Askriftargjald kr 90,00 á mán innanlands - t
lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f
Einróma uppsagnir
t byrjun þessarar viku voru birt úrslit í atkvæða-
gr ! jlu, sem hafði farið fram meðal félagsbundinna
starismanna Bandalags starfsmanna ríkis og bæja um
það, hvort segja skyldi upp kjarasamningum. í atkvæða-
greiðslunni höfðu rúm 73% þeirra, sem voru á kjör-
skrá, neytt atkvæðisréttar síns, eða 3639 af 4975. Af
þeim, sem neyttu atkvæðisréttarins, höfðu rúm 95% eða
3468 greitt atkvæði með uppsögn samninga. Aðeins
128 eða 3.5% höfðu greitt atkvæði gegn uppsögninni.
Þá fór fram um seinustu helgi atkvæðagreiðsla hjá
Starfsmannaféiagi Reykjavíkur um það, hvort segja
bæri upp kjarasamningum. Úrslitin urðu þau, að 367
greiddu atkvæði með uppsögn, en 24 á móti.
Síðast en ekki sízt er svo að geta þess, að um síð-
ustu helgi var haldinn mjög fjölmennur fundur í Verka-
mannafélaginu Dagsbrún í Reykjavík, þar sem ein-
róma var samþykkt að segja upp gildandi kjarasamn-
ingum. Á fundinum kom glöggt í ljós, að fylgismenn
núv. stjórnarflokka voru ekki síður fylgjandi uppsögn
en aðrir félagsmenn.
Þessar einróma uppsagnir kjarasamninga tala vissu-
lega ótvíræðu máli. Þær eru ómótmælanlega staðfesting
þess, að svo grálega hefur dýrtíðarstefna ríkisstjórnar-
innar leikið launþegastéttirnar, að hjá þeim er ekki neinn
ágreiningur um það, að óhjákvæmilegt sé orðið að hefja
volduga og samstillta kjarasókn. Allar dylgjur Morgun-
blaðsins, Vísis og Alþýðublaðsins um það, að ábyrgðar-
laus áróður stiórnarandstöðunnar sé meginuppspretta
kjarabaráttunnar, hafa verið kveðnar niður. Það er
dýrtíðarstefna ríkisstjórnarinnar, sem þrengir svo að laun
þegum, að uppsagnirnar eru samþykktar einróma.
Þetta þarf ekki heldur að undra neinn, sem ber sam-
an efnahagsþróunina hér og í nágrannalöndum okkar
seinustu árin Meðan kaupmáttur tímakaupsins hefur
stóraukizt þar, hefur hann stórminnkað hér. Þessari
öfugþróun geta launastéttirnar vitanlega ekki unað. Það
er ekki heldur hægt að finna nein réttlætanleg rök fyr-
ir því, að slík öfugþróun skuli eiga sér stað á tímum hins
mesta góðæris í sögu þjóðarinnar. Skýringin getur ekki
verið, og er ekki önnur en sú, að hér hefur verið fylgt
alrangri stjórnarstefnu í þágu braskara og gróðamanna.
Það er heilbrigð krafa, að stjórnarstefnunni verði
breytt þannig, að hægt sé að koma til móts við eðli-
legar kröfur launþega. Treysti ríkisstjórnin sér ekki
til þess, á hún tafarlaust að segja af sér. Hún er búin
að sitja nógu lengi og stjórna á flestan hátt andstætt
því, sem hún hefur lofað.
Sveinn Björnsson
Mbl. reynir i gær að verja árás Bjarna Benedikts-
sonar á Svein Björnsson. Blaðið sneiðir þó framhjá
þeirri fullyrðingu Bjarna, að Sveinn Björnsson hafi mynd
að utanþingsstjórnina haustið 1942 til þess að koma í veg
fyrir lýðveldisstofnun á árinu 1944 Mbl. hefur sjálft
birt rökfastar greinar, þar sem þessari fullyrðingu Bjarna
er fullkomlega hrundið Vill Mbl. kannski detta í sama
forarpyttinn cg Bjarni og halda því fram, að það hafi
verið ásetningur Sveins Björnssonar með myndun utan-
þingsstjórnarinnar að hindra iýðveldisstofnun á árinu
1944? Fróðlegi væri að fá svar Mbl. við því.
TÍMINN____________________________________*
C. L. SCHULZBERGER:
Reisa Krupp og pólska ríkið
sameiginlegt stðrfyrirtæki ?
Þetta verður einstæð samvinna, ef hún tekst!
Hinn kunni ameríski blaða
maSun C. L. Sulzberger hef-
ur undanfarið dvalizt í Þýzka
landf og sent blaði sínu,
New York Times, greinar
þaðan. M. a. hefur hann ritað
grein um viðræður
Krupps og pólska ríkisins
um stofnun og reksturs sam-
eiginlegs fyrirtækis í Pól-
landi. Þar sem mál þetta vek-
ur nú mikla athygli, þykir
rétt að birta þessa grein
Sulzbergers:
VESTUR-ÞJÓÐVERJAR ein
skorða sig við að rækja ekki
stjórnmálasamband við neitt
það ríki, sem viðurkennir
stjórn Austur-Þýzkalands, að
Ráðstjórnarríkjunum einum
undanteknum. Veldur þetta
mjög miklum takmörkunum í
utanríkisstefnu Vestur-Þýzka-
lands. Engu að síður leggur
stjórnin í Bonn sig fram á marg
an hátt um að auka efnahags
leg sambönd við Austur-Evr-
ópu og treysta þau.
Þetta er í samræmi við þær
kenningar de Gaulles, — sem
mikinn hljómgrunn. hafa hér í
Vestur-Þýzkalandi um þessar
mundir, — að einnig Evrópu
yrði mjög til að stuðla að end
ursameiningu Þýzkalands. Og
þetta er einnig í fullu sam-
ræmi við viðleitni vestur-
þýzkra viðskiptajöfra til þess
að ná á ný undir sig mörkuð
um, sem þeir höfðu hér áður
fyrr.
Verið er að reyna að koma
á sérstæðum skiptum milli
Krupps í Essen. hins fræga
kola- stál- og (fyrrum) her-
gagnahrings, og kommúnista-
stjórnarinnar í Póllandi. Telja
verður þetta einhverja hina
stórfenglegustu tilraun á þessu
sviði. Pólverjar og Krupp gera
sér vonir um að koma fram
sameiginlegu stórátaki ríkis-
fyrirtækis í kommúnistaríki og
risavaxins auðfyrirtækis, sem
talið er eiga að baki sér sér-
lega ógeðfellda fortíð.
í HUGUM flestra manna
minnir nafn Krupps fyrst og
fremst á stórvirk skotvopn og
skriðdreka, en stjórn fyrirtæk-
isins virðist staðráðin í að
koma fram breytingu á því.
Alfred Krupp von Bohlen und
Halbaeh er einn eigandi að
hinni risavöxnu iðnfyrirtækja
samstejTJu. Bandamenn tóku
hann til fanga sem stríðs-
glæpamann á sinni tíð. Eftir
að hann var látinn laus sór
hann þess dýran eið, að fást
aldrei framar við vopnafram
leiðslu.
Og Krupp hefir með öllu
forðast vopnasmíði, þó að sum
hliðarfyrirtækjanna framleiði
ýmis skyld hjálpartæki. Sam-
steypan fæst nú við allt mögu-
legt milli brúarsmíði og stein-
efnaframleiðslu, og jafnvel
blómarækt.
Þegar Alfried Krupp tók aft
Gomulka
ur við forustunni í fyrirtæki
sínu réði hann til sín sem
framkvæmdastjóra stórsnjall-
an mann að nafni Berthold
iftíÞta ðaif: -frá Bommcrn.
Beitz starfaði í Póllandi meðan
það var hernumið af nazistum
í stríðinu, og hann ávann sér
virðingu Pólverja fyrir að
reyna að draga úr þjáningum.
Beitz hefir síðan borið í brjósti
brennandi þrá til að bæta sam
búð Pólverja og Þjóðverja,
jafnframt því, sem hann hefir
reynt að fegra mynd Krupps
í hugum fólks.
FYRIR ári hóf Beitz undir-
búningsviðræður við Pólverja.
Þá fýsti að auka iðnfram-
leiðslu sína og hraða henni og
munaði í að njóta góðs af
tæknikunnáttu starfsliðs
Krupp-verksmiðjanna í smíði
verulega vandaðra véla og
góðra áhalda til vélasmíði. Nú
er búið að ganga frá drögum
að samkomulagi um að reisa
í tilraunaskyni verksmiðju
skammt frá Varsjá, fyrir allt
Beitz
að 10 milljónum dollara. Verk
smiðjan á að starfa í þágu
Pólverja undir þýzlari stjórn.
Verkfræðingamir verða þýzkir
en verkamennirnir pólskir.
Báðir aðilar leggja fram
stofnkostnaðinn, sem reikna á
út í dollurum, ef samkomulag
næst um dollaragengi slotys-
ins. Yfirvöldin í Varsjá eiga
eftir að undirrita hið endan
lega samkomulag, og einstakir
gallharðir kommúnistar eru
gersamlega andstæðir hug-
myndinni sjálfri. En svo er
að sjá, sem Bonn-stjómin sé
tilrauninni hliðholl, og sama
er að segja um stjórnarand-
stæðinga, Sócíal-Demókrata.
Og Beitz heldur því fram, að
bandarískir framámenn hafi
hvatt til framkvæmda.
„EG LÍT á þetta sem braut-
ryðjendastarf," segir Beitz
„fyrsta sameiginlega fram-
leiðsluátak fyrirtækis í einka
eigu og sósíalistaríkis. Það hlýt
ur að hafa afdrifarík eftir-
köst. Aðferðir okkar og hagn
aður verkamannanna hljóta að
verða Pólverjum nýstárlegar
fyrirmyndir. Þegar menn fara
að venjast hugmyndinni er
mjög sennilegt að gerð verði
svipuð sameiginleg átök hér og
hvar annars staðar. Og hver
getur sagt fyrir um, hverjar
afleiðingamar kunna að
verða?“
Takist vel til um þessa til-
raun hlýtur það að stuðla
mjög að því, að menn breyti
hugmyndum sínum um Krapp,
sem til þessa heíir einkum
verið settur í samband við
„Stóru - Bertu“ og önnur hin
hræðilegustu drápstæki. Þýzk
færni og hugmyndaauðgi get-
ur á ný farið að hafa fjárhags
leg áhrif í Austur-Evrópu, þeg
ar búið er einu sini að skjóta
lokum frá hurðum. Að þessu
yrði góður hagur fyrir Þjóð-
verja og það ætti um leið að
örva og efla hina slöku fram
leiðslu hjá kommúnistum.
ÞJÓÐIRNAR, sem lúta
kommúnistum, eru farnar að
kenna á óvæntum erfiðleikum
í framleiðslunni. Aukningu
iðnaðarframleiðslu Sovétríkj-
anna hefir hrakað úr 11% árið
1959 niður í 7% árið sem leið.
Tékkar og Rússar em famir
að grípa til hálfgerðra auð-
valdsaðferða til örvunar í
framleiðslu og nýrra hátta við
sölu.
Svo gæti litið út sem tákn
rænni og erfiðari tálmun væri
úr vegi rutt milli austur og
vesturs ef fyrrverandi mesti
vopnasmiður í Þýzkalandi get
ur sannfært þá þjóð, sem fyrst
varð fyrir barðinu á Hitler,
um að hann sé hættur að
smíða annað en plóga og önn
ur gagnleg tæki. Snjallt er
það hjá Krupp að reyna að
koma í kring þeim viðskiptum,
sem fyrirhuguð eru, Pólveriar
þurfa verulega dirfsku til og
árangurinn gæti orðið ærin
ögrun fyrir hin stríðandi kenn
ingakerfi.