Alþýðublaðið - 25.10.1956, Blaðsíða 4

I
4
AlþýgubiaHlg
Fimmtudagur 25. okt. 1956
Útgefandi: Alþýöuflokirarinn.
Eitst]óri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastiöri: Sígvaldi Hjálmarsson.
Blaðamerm: Björgvin GuðmundMon og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Saináelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Afgieiðslusími: 4900.
Alþýðuprentsmiðj an, Hnerfisgðtn 8—10.
N
S
$
s
s
c
<
s
s
s
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
í
s
s
s
s
s
s
s
s
s
Heyr á endemi!
ÓLAFUR THORS hefur
komizt svo að orði í ræðu á
Yarðarfundi, að Sjálfstæðis-
menn muni mikið til vinna
og hart að sér leggja ef lík-
legt þyki, að auðið verði að
stöðva verðbólguna. Um
þetta má segja: Heyr á end-
emi! Enginn flokkur er ó-
líklegri til þessa en íhaldið.
Afstaða þess til ráðstafana
ríkisstjórnarinnar í efnahags
málunum talar vissulega
sínu máli. Hún sker úr um
það einu sinni enn, að íhald-
ið er flokkur verðbólgunnar
og dýrtíðarinnar.
Leikaraskapur Ólafs
Thors á Varðarfundinum
blekkir engan. Orðin skipta
hér engu máli. Verkin vitna
gegn manninum. Ólafur
Thors hefur verið forsætis
ráðherra undanfarin ár og
reynzt huglaus og duglaus
gagnvart dýrtíðinni. Hún
hefur stjómað honum, en
hann ekki ráðið við hana
og ekki einu sinni íil þess
reynt. En um leið og nú-
verandi ríkisstjóm byrjar
á því, sem Ólafur Thors
hefur vanrækt, þá ætlar í-
haldið að ærast. Orsökin er
auðvitað sú, að dýrtíðar-
braskararnir, sem jafn-
framt eru máttarstólpar
Sjálfstæðisflokksins, vilja
öfugþróunina af því að hún
fryggir þeim fljóttekinn
gróða. Og svo kemur Ólaf-
ur Thors á Varðarfund til
að þvo hendur sínar líkt og
Pílatus forðum!
Núverandi ríkisstjórn verð
ur áreiðanlega að sjá um
það, að Sjálfstæðismenn
leggi hart að sér til að auðið
verði að stöðva verðbólguna.
Þeir munu aldrei inna þá
skyldu af höndum af sjálfs-
dáðum. Hins vegar gefur að
skilja, að þeim skuli gert að
rækja hana. Sérgæðingarnir,
sem grætt hafa á dýrtíðinni
og verðbólgunni, eiga að
skila þeim illa fengnu pen-
ingum, svo að hægt sé að
bæta fyrir mistök og yfir-
sjónir íhaldsins. En þá verð-
ur fróðlegt að sjá og heyra
Ólaf Thors á leiksviði Varð-
arfundar.
Attt gott og blessað
ÞJÓÐVILJINN læzt una
stórvel þeim atburðum, sem
nú eru að gerast austan járn
tjalds. Hins vegar forðast
hann að ræða fyrri afstöðu
sína til alls þessa. Honum
gleymist að rifja upp, hvað
hann hafði að segja um
Rajk fyrir sjö árum. Hann
víkur ekki aukateknu orði að
því fyrirbæri, að Gomulka,
sem setið hefur í fangelsi
fyrir pólitískar villukenn-
ingar, skuli allt í einu teljast
forustuhæfur í Póllandi.
— Kommúnistablaðið hefur
ekki fyrir því að gefa skýr-
ingar og rökræða breytt við
horf. Því þykir bara allt gott
og blessað austan járntjalds-
ins!
Nú herma fregnir, að
nýju vaidhafarnir í Pól-
Iandi telji óeirðirnar í
Poznan af allt öðrum rót-
um runnar en Þjóðviljinn
gaf upphaflega í skyn. Þær
eiga að hafa stafað af ó-
stjórn og ofstjórn. Þjóð-
viljinn fullyrti hins vegar,
að Bandaríkjamenn hefðu
hér verið að verki bak við
tjöldin. Hvaðan fékk kom-
múnistablaðið þá línu?
Sennilega alla leið austan
úr Rússlandi.
Atburðirnir austan járn-
tjalds eru harla eftirminni-
legir. Kommúnisminn er að
dæma sjálfan sig. Og aldrei
hefur sézt betur en nú, hvert
er eðli hans og tilgangur.
Samt fyrirfinnast á Vestur-
löndum menn, sem dýrka
þessa svívirðingu og telja
hana fyrirmynd. Fyrri af-
staða liggur þeim í léttu
rúmi. Hlutverk þeirra er það
eitt að snúast eftir því, sem
austanvindurinn blæs.
Gerísl áskrlfendur biaðslns.
AlþýðublaSiS
MÉR SKILST nú, að hæst-
virtur 2. þingmaður Eyfirð-
inga, Magnús Jónsson, sem hér
lauk máli sínu, beri í raun
réttri allmiklu meira traust til
hæstvirtrar ríkisstjórnar held-
ur en hann viU vera láta, því
mér skilst, að hann hafi vænzt
þess, að hún gæti lagt fram
núna fyrir þetta Alþingi frum-
varp til fjárlaga, sem hann
glögglega sýndi á hvern hátt
ætti að bæta fyrir sjö ára af-
glöp og óstjórn af hálfu hans
flokksmanna í ríkisstjórninni.
Sjálfum er honum þó fullvel
um það kunnugt, að fjárlaga-
frumvarp þetta eins og öll önn
ur frumvörp hlýtur að byggj-
ast á þeirri löggjöf, sem hefur
áhrif á fjárlög. Annars veg-
ar um tekjuöflunina. Þar verð-
ur að sjálfsögðu að miða við
þá löggjöf, sem í gildi er, þeg-
ar fjárlagafrumvarpið er sam-
ið, og hins vegar þær skuld-
bindingár, sem að lögum hafa
verið lagðar á ríkissjóðinn og
hann ekki getur komið sér und
an án stórfelldra breytinga á
löggjöfinni.
Mér skilst því, að hæstvirtur
ræðumaður hafi ætlað stjórn-
inni of mikið, treyst henni of
vel, ef hann hefur búizt við,
að hún gæti á þessu tveggja
mánaða tímabili verið búin að
breyta löggjöfinni í það horf,
að hægt væri að semja fjárlög,
miðuð við hinar nýju aðstæð-
ur, sem væntanlega verður að
mæta á komandi tíma.
Háar upphæðír.
Samkvæmt því frumvarpi,
sem nú liggur fyrir til fjárlaga
fyrir árið ’57 og hér er til um-
ræðu, þá var gert ráð fyrir, að
tekjur og gjöld ríkisins verði
um 713 millj. kr. á árinu. Mest
af þessu eða um 650 millj., mest
af gjöldunum, er gert ráð fyrir
að verði hrein rekstursgjöld
hjá ríkissjóði.
Af tekjum ríkissjóðs er á-
ætlað, að um % hluti, rétt um
120 milljónir króna, sé lagður
á borgarana eftir efnum og
ástæðum, það er að segja tek-
inn með tekju- og eigna-
skatti. Tekjur af sölu tóbaks-
og áfengis eru áætíaðar
nokkru hærri eða um 130 mill
jónir króna, en langmestur
hluti teknanna, milli 400 og
500 milljónir króna, eru toll-
ar og gjöld, sem lagðir eru á
neyzluvörur almennings og
vega þar þyngst söluskattur-
ínn, sem er áætlaður 135
millj. kr., og verðtolli^rinn,
sem er áætlaður 203 millj. kr.
713 millj. kr. er geysihá upp-
hæð, um það er ég sammála
hv. þm., sem síðast talaði, og
það jafnvel þótt tekið sé til-
Iit til þess, hversu krónan
hefur smækkað undanfarin
ár.
Þó fer því fjarri, að öll
kurl séu komin til grafar,
þegar lokið er lestri fjár-
lagafrv. Hvorki bátagjald-
eyrisálagið, né heldur gjöld-
in til framleiðslusjóðs, eru
þar talin með. Gjöldin til
framleiðslusjóðs voru á þessu
ári áætluð um 140 millj-
ónir króna samkvæmt lög-
um frá seinasta alþingi,
og ætla má, að bátagjaldeyr-
isálagið nálgist sömu upp-
hæð.
Hvorútveggja þessi gjöld
eru í eðli sínu neyzluskattar
eins og önnur innflutnings-
gjöld, þótt fyrrv. hæstv. ríkis-
stjórn hafi talið heppilegra að
halda þeim utan fjárlaga með
það fyrir augum að freista að
leyna almenning þessum álög-
um.
Ræða
Feluleíkrmin sé
hætf.
Það er von mín, að hæstv.
núverandi ríkisstjórn hætti
slíkum feluleik, og að fjárlög-
in verði að þessu sinni gerð svo
úr garði, að þau segi- satt og
rétt frá um það, hversu miklar
álögur eru lagðar á landsfólk-
ið og hversu því fé, sem þannig
er af því tekið, er varið.
Sé þeim upphæðum, sem
bátagjaldeyrisálagið og fram-
lagið ti) framleiðslusjóðs nem-
ur, bætt við upphæð fjárlaga,
þá kemur í ljós, að álögur á
landsmenn er áætlaðar nokkuð
yfir eitt þúsund milljónir
króna, nokkuð yfir einn millj-
arð á árinu 1957. Er þá að
sjálfsögðu miðað við, eins og
ég áðan sagði, gildandi tolla-
og skattalöggjöf og önnur þau
lagafyrirmæli, sem áhrif hafa
á fjárlögin.
Það mun láta nærri, að fólk
á starfsaldri á þessu landi, sé
um eitt hundrað þúsund
manns. Þessi upphæð svarar
því til þess, að tollar og
skattar til ríkissjóðs og í þær
stofnanir, sem 1 ég | áðan
nefndi, nemi rétt í kringum
tíu þúsund krónum á hvern
einasta karl og konu á öllu
landinu á aldrinum milli 16
og 67 ára eða á starfsaldri
eins og venjulega er talið.
i»rif§ji hver pen-
ingyr.
Engar skýrslur liggja fyrir
um það, hversu þjóðartekjurn-
ar verða miklar eða eru áætl-
aðar miklar á þessu ári. Ýmsir
sem þessum málum eru kunn-
ugir, áætla, að á síðastliðnu
ári muni þær hafa verið ná-
lægt þrjú þúsund milljónum
króna. Sé gert ráð fyrir svip-
aðri upphæð nú, þá lætur
nærri, að þriðji hver pening-
ur af tekjum þjóðarinnar í
heild, sé tekinn af ríkinu og til
þeirra stofnana, sem ég áðan
nefndi. Er þá ótalið skattar og
gjöld til sveita og héraðs- og
sýslustjórna, svo og sú feikna
álagning, sem fellur í hlut
milliliðanna á upphæðir toll-
anna og annarra innflutnings-
gjalda.
I þessu sambandi þykir mér
rétt að endurtaka það, sem ég
fyrr sagði, vegna ummæla
hæstv. 2. þingmanns Eyfirð-
inga, að allar þær áætlanir um
. tekjur og gjöld, sem þetta fjár
lagafrumvarp er byggt á, er
miðað við gildandi löggjöf,
gildandi tekjulöggjöf og gild-
andi löggjöf um hverjar greiðsl
ur beri að inna af hendi úr ríkis
sjóði og þeim sjóðum, sem ég
hef drepið hér á áður. Þessi
löggjöf var sett og mótuð í
framkvæmd, áður en hæstvirt
núverandi ríkisstjórn tók við,
af fyrrverandi ríkisstjórn og
þeim, sem hana studdu.
Þetta er því sá arfur, sem
fyrrverandi ríkisstjórn lætur
eftir sig í hendur hæstvirtrar
núverandi ríkisstjórnar á sviði
fjármála ríkisins. Þörfin er
metin samkvæmt þeim skuld-
bindingum, sem hvíla á ríkis-
sjóði nú, nokkuð yfir eitt þús-
und milljónir króna, sem tek-
ið er af fólkinu með sköttum
og álögum.
Gryeidvöllyrinn.
Vissulega eru fjármál ríkis-
ins og fjárhagur ríkissjóðs
þýðingarmikið t fyrir þjóðina
alla, engum dettur í hug að
neita því, en því má þó aldrei
gleyma, að afkoma ríkissjóðs
er aðeins einn þátturinn í
þjóðarbúskapnum í héild, af-
koma atvinnuveganna til lands
og sjávar er sá grundvöllur,
sem búskapur þjóðarinnar og
lífskjör hennar byggist á. Til
lengdar verður ekki hægt að
tryggja fjárhag ríkissjóðs nema
þessi grundvöllur sé traustur.
En svo er ekki nú. Það er vit-
að og viðurkennt af öllum, sem
ekki neita bláberum stað-
reyndum, bláköldum stað-
reyndum.
Hæstvirtum fjármálaráð-
herra er þetta ljóst, eins og at-
hugasemdir þær, sem hann
lætur fylgja frumvarpinu, bera
með sér. Þar segir svo, með
leyfi hæstvirts forseta:
„Fjárlagafrumvarpið er
miðað við núverandi ástand í
efnahags- og framleiðslumál-
um landsins. Á hinn bóginn er
það vitað mál, að þannig er nú
um þau efni ástatt, að til fram-
búðar getur ekki staðizt án
nýrra ráðstafana. Stendur nú
yfir athugun á þessum málum
öllum, og að henni lokinni
verða teknar ákvarðanir um,
hvað aðhafzt skuli. Verður
fjárlagafrumvarpið að sjálf-
sögðu að taka þeim breyting-
um í meðförum á Alþingi, sem
nauðsynlegar kunna að reyn-
ast í samræmi yið úrlausnir ^
þær, sem ofan á verða í efna-1^
hagsmálunum. Sama gildir og
um frumvörp þau, sem fram
eru lögð um framlengingu
lagaákvæða um tekjur ríkis-
sjóðs.“
Nýrra úrræðia
þörff.
Með þessu undirstrikar
hæstvirtur ráðherra skýrt, að
hann haldi sig að sjálfsögðu við.
samningu frumvarpsins við
gildandi lagaákvæði, en játar
hins vegar, að svo sé ástatt í
efnahagsmálunum, að hér
þurfi nýrra úrræða til og beri
þá að sjálfsögðu að breyta
tekjulöggjöfinni og fjárlaga-
frumvarpinu í samræmi við
þær niðurstöður, sem ofan á
verða.
í orðum hans er vissulega
hófsamlega og vægilega að
orði komizt. Ástandið í at-
vinnumálum og efnahagsmál-
um og þá fyrst og fremst á
sviði sjávarútvegsmálanna, er
þannig, að alger stöðvun
blasir við, ef ekki er að gert
hið bráðasta í þessum efnum.
Hversu ástatt er.
Um síðustu áramót stöðvaS-
ist nær allur fiskiflotinn um
mánaðartíma í byrjun vertíð-
ar, meðan þáverandi ríkis-
stjórn leitaði úrræða til að
koma honum á flot. UrraeðiS
var sem kunnugt er, stofnun
framleiðslusjóðs og nýjar á-