Alþýðublaðið

Dagsetning
  • fyrri mánuðurfebrúar 1957næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    272829303112
    3456789
    10111213141516
    17181920212223
    242526272812
    3456789

Alþýðublaðið - 10.02.1957, Blaðsíða 7

Alþýðublaðið - 10.02.1957, Blaðsíða 7
Sunmitlagur 10. fcbrúar 1057 7 Alþýgufolagjg HAFN«8flROI <jr <*p * ítölsk stórmynd í eðlilcgum litum í líkingu við „Ben Húr“. nú ekki alveg óþekkt b.ér (líka um tíma, og er þetta ekki sagt Niðurstaðan af þessum full- í erlendum málum), nema hvað | nýyrðanéfr.d til neins hnjóðs? bækurnar évu vitanlega miklu Og á hver íslenzkukennari að færri. Þetta er í sjálfu sér all- j kunna skil á hverri skrúfu í góð tilhögun. En vitanlega er flugvélarhreyfli og hlutverki talan 30 allt of há. Nemendur hennar eða skilja alla óskiljan- hefðu engan tíma til að lesa lega isma, sem ýmsir útlending- svo margar bækur, ef það ætti ar (sem oft eru „með lausa ekki að taka tímann um of frá ' skrúfu'1,) kunna að finna sem öðru námi. En þetta getur að nöfn á einhverjum hugarórum, mínu viti aldrei orðið annað en sem lítil meining er í (t.d. exi-' Bókmenntir teljast gagnlegar, góð aukageta við annað aðal-1 stensjalisma, stafsetning Her- nám. manns í Alþbl.) og gefa svo Þetta er hin eina jákvæða skrúfunum og hugarórunum tillaga Hermanns um bók- nöfn á íslenzku? Nei, ég held, menntalestur, og hún vegur að það sé ekki hlutverk þeirra, heldur lítið gegn öllu því, er sem kennara, þar verða aðrir að koma til. Síðan iýkur Hermann grein' skaðleg og sinni með almennum hugleið- , kvæmanlég. ingum uin það, að skólarnif eigi hann hyggst rífa niður. KENNSL-A ORÐAFORÐA. í upphafi þessa kafla endur tekur Hermann, að höfuðtil- gangur móðurmálskennslunnar kÍaiPa nemendum sínum til úrbóta yrðingum Hermanns er þá rök- rétt þessi: Móðurmálskennsla í skólum, eins og hún er nú, er mestmegn- is skaðíeg, en sumpart gagns- laus. Flestar greinar hennar eru skaðlegar (beygingafræði, hljóð fræði (málsaga), setningafræði, stafsetning, orðaskýringar). Bókmenntir teljast gagnlegar, en þær getur enginn kennt, a m.k. ekki núverandi íslenzku- kennarar. Rökrétt ályktun af þessu hlýt ur þá að vera þessi: Leggja ber niður alla móðurmálskennslu í skólum, því að hún er sumpart sumpart ófx-am- öt Og hvað á svo að gera „tii ,Fáum er gefið að geta leið- beint öðrum um listir“ (t.d. bókmenntir) segir Hermann Aðalhlutverk: Gianna Maria Canale (ný ítölsk stjarna, sem opnaði ítölsku kvikmyndahátíð- jná í Moskvu fyrir nokkru). Renato Baldvini (lék í „Lokaðir gluggar11) Danskur texti: -— Bönnuð bömum. Myndin hefur ekki verið sýnd áður hér á landi. Sýnd klukkan 7 og 9. Vííiseyjan, Spennandi ný amerísk s-jóræningjamvnd í litum Sýnd kl. 5. Vinur Indíánanna Ný amerísk mynd með ROY ROGERS og TRIGGER. Sýnd klukkan 5. eigi að vera „að kenna mönn- I3655 a® ^^S3ast með menn- um að hugsa“, en segir, „að ís- mSarstraumum samtímans o.g lenzkukennarar hafi tekið aðra Seta ghmt við yandamál hans, afstöðu". Síðan hyggst hann a móðurmáli sínu, og það er Pálsson háskólakennari í Edin- gera grein fvrir tillögum sín- mikiivægara en að geta „greint (borg. um til úrbóta“ Jú hverjar samkvæmt málfræðinni. Einhver kann þó að vera til, eru þær svo? Láta nemendur! °3a- Þetta er sjálfsagt ósköp { ef ekki hér á landi, þá kann&ki lesa miklu meira. einkum í faiieSa sagt. En hræddur er ég í útlöndum. Væri ekki rétt að | menntaskóla, t.d. dagblöðin til um‘ að Þeir nsmendur, sem ekki reyna að auglýsa eftir honum í • þess að „kynnast miklum orða- geta lært að "Sreina‘'. verði heimsblöðunum og láta hann forða“. Nú á allt í einu að fara Ikelclur linir við giima við svo þruma um bókmenntir í 1 að læra ný orð! En áður hefur vandamaiin a íslenzku, úr því útvarpinu? Bara, að hann skorti ÍHermann talið lítilsvirði eða'að hinir málíræðuærðu „spek-|þá ekki framfærni tii þess! 1 verra en bað að skýra fyrir , in8ar þessarar aldar“ gefast oft ] Þetta er orðiS langt mál, en ! nemendum merkingar orða í | upp v,ið það' En kannski Það seminna Sat ekki nægt til þess að því lestrarefni, sem þeir lesa í >af t>vi’ að Þeir kafa lœrt „að rekja skoðanir Hermanns og - - greina“? rökréttar ályktanir af þeim og Við lestur greinar Hermanns . sýna fram á, hve þær eru flest- er helzt að sjá, að skoðanir hans ar fjarx-i öllum saxxni, gífuryrí- séu þessar á móðurmálskennsl-1 ar og ósaxmgjarnar í garð unni: ! margra mætra manna, sem MóSurmálskennsla (Frh. af 4. síðu.) sinna á bókmenntum. Enda mun þar ekki eiga eitt við alla, og margir nemendur hafa ef- laust litla hæfileika eða löng- un til þess að öðlast þann skiln- ing. Hermann segir: „Nemendur vcrða að kynnast bókmenntum cftir þckkingu sinni ó öðrum listum og mannlegu lífi.“ Ef einhver meining er í þessum háfleygu orðum, sem ég satt að segja skil ekki til fullnustu (ef einhver meining er þá í þeim). þá.held ég hún geti ekki átt við venjulega skólanemendur á aldrinum 14—20 ára. Þekking þeirra á öðrum listgreinum er sáralítil, og þekking þeirra á mannlegu lífi vitanlega mjög takmörkuð. Fullorðnum mönnum hættir oft við að gleyma því, að ungi- ingar eru unglingar og hafa ekki öðlazt þann skilning á líf- inu og fyrirbærum þess, sem margra ára lærdómur og réynsla veitir. Og þetta á líka við urn skilning á bókmenntum og unun af þeim* Hermanh finnur fátt eða ekk ert nýtilegt við kennslu í bók- menntum í íslenzkum skólum og segir beinlínis: „Bókmennta lesturinn í íslenzkum skólum er oft neikvæður.“ En hvað hefur hann þá sjálf- ur jákvætt fram að bera? Það er nú heldur smátt. Hann bendir á það, að taka megi upp tilhögun, sem tíðkast í brezk- um skólum, að nemendur í hverjum bekk kaupi sína bók- ina hver og skiptist svo á um bækurnar, þar ' til allir nem- endur, t.d. 30, hafi lesið allar (30) bækurnar hver. Þetta niun bókmenntum. Svo dettur botn- inn úr tillögunum, höfundur slær út í allt aðra sálma, fer út í hugleiðingar urn það, að ís- lehzkur orðaforði sé mjög á i’eiki og' merkingar orða séu reikular og skortur sé á sam- ræmdum orðabókum. Ójá, rétt er það, en ég held, að því verði ekki kippt í lag fyrir haustið! Ja. svo hefur Hermann ekki meira fram að færa um aukn- ingu orðaforðans en að forðast skýringar torskilinna orða og svo að lesa dagblöðin, sem flest- ir nemendur gera reyndar. KENNSLA OG MÁL- HREINSUN. Síðan vikur Hermann að mál- hreinsun og tökuorðum í ís- lenzku. Virðist hann helzt hafa þá skoðun, að þeim beri að fjölga allfrjálslega og talar, að því er virðist, með talsverðri lítilsvirðingu um málhreinsun- armenh, sem hann segir, að vilji heldur, „að þjóoin þekki ekki fyrirbrigðin, en noti erlendu orðin.“ Þarna fá þeir sift! „íslenzkukennarar . . . hljóta að kenna nemendum sínum, hverjum heitum þeir eigi að nefna ný fyrirbrigði á íslenzku“ segir Hermann. Er það nú ekki til of mikils ætlazt. að hver ís- lenzkukennari geti gert það á stundinni. sem heil nýyrða- nefnd getur ekki afrekað á löng 1. Ekki má kenna beyginga- ^ fræði, því að „áhrif hennar eru neikvæð“. 2. Ekki má kenna málsögu, því að það er „kjánalegt“. 3. Ekki má kerma setninga- fræ'öi, því að hún „gei'ir nám ið leiðinlegra og tilgangs- lausara en eila“. 4. Ekki má kenna stafsetningu, því að þeim tíma er „á glæ- kastað“. 5. Ekki má skýra torskilin orð í ljóðum, því að það er „hættulegt“ og nemendur „koma aldrei til með að nota þessi orð“. 6. Það á að vísu að kenna bók- menntir, en það er helzt! ekki mögulegt, því að „fáurn er það gefið að geta leið- beint öðrum“ í þeirri grein. og' íslenzkukennarar hafa oft og tíöum „enga hugmynd um fagið“. 7. Það á að axika oi'ðaforðann, en ekki má þó skýfa sjald- gæf orð, því að þá er verið að gera nemandann „ólæsan á allt sem máli skiptir“. 8. Nemendur eiga bara að lcsa dagblöðin og svo sem 30 bækiu- á ári. stunda starf sitt með kostgæfni. Það má eflaust ýmislegt finna að móðurmálskennslu hér eins og öðnx, en það á ekki að gera það á bann hátt, sem Her- mann Pálsson prófessor gerír það, svo a'ð ég segi ekki meira. Og' það er satt að segja sorg- legt, að slík grein skuli athuga- semdalaust fá rúm í bók- menntatímariti og stjói'nmála- blaði — og vera hrósað í út- varpinu. Ehxax* Magnússon menntaskólakennari x S s s s s s s ' s s s Sparið auglýsingar og S hlaup. Leitið til okkar, ef S þér hafið húsnæði tilS leigu eða ef yður vantar^ húsnæði. Vitastíg 8 A. Sími 6205. RYMÍNGARSALAN HELDU R . Daglega homa í verzlunina ýmsar nýjar vörur. - MIKILL AFSLÁTT lJR ÁFRAM ÞESSA VIKU. Komið og gerið góð kaup á meðan úr nógu er að velja. — í fyrramálið koma 2 00 stk. faliegar herra-mandhettskyrturá gjafVerði. liiaiin

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað: 33. Tölublað (10.02.1957)
https://timarit.is/issue/68321

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

33. Tölublað (10.02.1957)

Aðgerðir: