Alþýðublaðið - 23.03.1957, Blaðsíða 5

5
Laugardáfrnr 23* marz 1957
feiþýgubgagil
ÞAÐ HEFIJR lengi verið á
vitorði íslendinga, að þekking
fainna Norðurlandaþjóðanna á
íslandi, þjóðhögum, sögu og
■ menningu1 er öllu minni en
ihalda skyldi af innilegum
skálaræðum.
í nýútkominni kennslubók
í sögu fyrir barnaskóla eftir
Sven Ulric Palme og Birger
Lindell fræða höfundarnir
sænskan almenning eftirfar-
andi um ísland: ,,Þessi eyja
hafði áður aðeins verið byggð
eskimóum. En nokkur hlý sum-
ur í röð, á 10. öld,. bræddu ís-
inn og fældu burt selina, sem
éskimóarnir veiddu, og drógú
til sín landnemana (þ. e.. Evr-
ópumenn).“ Bók þessi er kom-
:in út og með fullu samþykki
fræðslumálastjórnar.
(Nú verðum við íslendingar
að rísa upp til handa og fóta
®g taka til nýrrar yfirvegunar
allar kenningar okkar um for-
tíðina. Sennilega jafnvel að
gefa út Landnámu og íslend-
ingabók enn að nýju með leið-
réttingum og endurbótumí).
Reyndar skal þess getið í
réttarins nafni, að ýmsir nafn-
fyrra lesin í danska útvarpinu : kallar Dimbilvöku m
og naut að sögn mikilla vin- i konar' ógnarsýn inn j
sælda.
Gunnar Gunnarsson er held-
ekki allsendis óþekktur
a. ems
manns-
— men
— en
Svíþjóð. Fjallkirkjan, sem kom
út fyrir örfáum árum, hlaut
hina ágætustu dóma einkum
Skip heiðríkjunnar. Brimhenda
vakti einnig talsvert mikla at-
hygli og er að sögn auðlesnari
á útlenzku en íslenzku.
Önnur íslenzk skáld en Lax-
ness og Gunnar ber ekki oft á
góma í bókmenntaheiminum.
Sumir kannast þó við Davíð
Stefánsson, kannski fyrir það,
að hann var á sextugsafmæli
sínu kynntur ýtarlega í menn-
ingar- og listatímaritinu Ord
och Bild. Eitthvað mun auk
kunnir sænskir sagnfræðingar' þess alltaf lesið af verkum
liafa samið harðorð mótmæla- | Kristmanns Guðmundssonar,
skrif vegna skruddunnar og enda fáanleg á ýmsum málum.
þar gert 180 athugasemdir við i En í skrifum um bókmenntir
íexta hennar, „brot og sýnis-1 skýtur nafn hans ekki upp koll-
horn“ af því sem út á hana má inum. Jóhann Sigurjónsson og
setja, eins og fræðimennirnrr j Kamban að mestu gleymdir
orða það. Má því segja, að eski-
móarnir á Islandi syndgi í góðu
®g fjölmennu selskapi. Undir
einni mynd stendur t. d.: Ekki
var fólksfæð fyrir að fara í
hinni óbyggðu og fátæku Sví-
þjóð á 18.—19 öld, það var
fremur að. mat skorti. Svona
þröngt var í baðstofunni. — Svo
ólukkulega vill til að myndin
er af auðþekktu málverki, sem
heitir „Jólaboð á smálenzkum
bóndabæ“ og sér þar inn í rúm-
góða baðstofu með fjölda gesta.
oOo
Þá er nú Kiljan betri land-
kynning, þrátt fyrir lj>s sínar
<og annan óþrifnað, sem sum-
um vex svo í augum. Hér þyk-
ír enginn menntaður eða veru-
lega samtalshæfur, hafi hann
ekki lesið eitthvað eftir Nó-
'foelsskáldið. Blöðin hér hafa
fylgzt vandlega með útkomu
Brekkukotsannáls, og talið til Steinn Steinarr, Jón úr Vör,
(eitt af leikritum Jóhanns var
þó flutt í finnska útvarpið í
haust), Kvaran, Þórberg, Haga
lín og yngri prósahöfunda þekk
ir enginn. Og íslenzk ljóðlist —
er hún til? Ja, — nema náttúr-
lega þetta gamla. Vreiðr vas
Vingþórr es hann vaknaði ok
síns hamars of saknaði. í æðri
skólum er pælt í gegnum nokk-
ur fornkvæði, og ku ekki skilja
eftir sig minningu um óblandna
fagurfræðilega. nautn.
oOo
En nú er skyndilega að rofa
til. Það bvrjar á því að Birting-
ur Svíþjóðar, Upptakt, sem
gerir sér mjög far um að kynna
unga ljóðlist frá ýmsum lönd-
um heims, flytur í fyrsta hefti
þessa árgangs ljóð eftir 6 ís-
lenzk skáld, kynnt og þýdd á
sænsku af Ariane Wahlgren.
Skáldin er.u Jóhann Jónsson,
meiri háttar tíðinda. Geta má
þess, að sagan Ungfrúin góða
<og húsið, sem komið hefur út
í sænskri þýðingu, verður fram
foaldssaga í sænska útvarpinu
í vor. Nainna Wifstrand. leik-
kona, les. Sama saga var í
Jón Óskar, Stefán Iiörður
Grímsson, Hannes Sigfússon.
Auk þess skrifar ritstjórinn
Göran Palm sérstaklega um
Dimbilvöku Hannesar og reyn-
ir að kryfja til mergjar for-
sendur ljóðaflokksins. Hann
Keflavík — Reykjavík
Orðsending frá Sérleyfisstöð Steindórs
Afgreiðsla í Keflavík er hjá Sérleyfisstöð Kefla-
víkur:
I síðustu ferð klukkan 11,45 s.d. hiá Aðalstöðinni,
Hafnargötu 13 og 86.
Farþegar, sem ætla með síðustu ferð, eru beðnir að
snúa sér þangað.
Sérleyfisstöð Steindórs
lífið. ,,i anda och seen
sjállan i diktion
skráckvision av mánniskolivet,
i vilken underjorden och natten
söker driya undan himlen och
ljuset.“ Og hann líkir ljóðinu
við Röster under jorden, eftir
eitt fremsta skáld Svía. Gunnar
Ekelöf. Síðan lýsir Palm a_ð-
ferð skáldsins, rekur stef og
skýrir táknmyndir. Klykkir
loks út með að segja, að með
stoð af nafninu megi enginn
túlka ljóðið sem passions-
drama, þar sem I. og II. kafli
séu undirbúningur þess að
deyja, III. kafli dauðinn; og
hinn IV. tilraun til upprisu. „En
öðruvísi má. einnig túlka það
(þ. e. ljóðið) og með jafnréttu,
og' hinn djúpa skilning öðlast
náttúriega aðeins íslendingur,
sem er vel heima í íslendinga-
sögunum.“
Lokasetningin kemur revnd-
ar kynduglega fyrir sjónir ís-
lendingi, sem þykist þó sæmi-
lega heirna í sögunum — minn-
ir á tónlistar- og myndlistar-
rýnendur, sem sí og æ leita að
Heklueld, hraunum og hverum
í íslenzkri list. Þó að sænskir
bókmenntamenn fái nasasjón af
íslenzkri nútímaljóðlist, eru
þeir þar með ekki lostnir skiln-
ingi eða bara vitneskju um
þróun íslenzkrar ljóðlistar. —
Hvað um það, analysa (ljóð-
greining?) Palms á það skilið
að þýðast í heild á íslenzku,
hún er gerð á breiðum bók-
menntalegum grundvelli, og þó
að ein eða önnur túlkun ís-
lenzkra bókmenntarýnenda
verði að teljast tiltækari, er
langt frá að hún hafi verið
sett fram með dýpri rökum,
sóttum í ljóðið sjálft.
Ariane Wahlgren hefur áður
þýtt íslenzk ljóð á sænsku.
í fyrra birtust ljóð og kvæði
eftir Laxness í þýðingu hennar
í BLM. Þar á meðal var Ungl-
ingurinn í skóginum. Og inn-
an skamms kemur út í sænskri
þýðingu Þorpið, eftir Jón úr
Vör, hún hefur gert þýðinguna
í samvinnu við skáldið. Sem
kunnugt er, var Þorpið einmitt
ort í Svíþjóð árið 1946. Hinn
sænski titill verður: Islándsk
kust.
oOo
Það er því sannarlega ástæða
til að fylgjast með því, sem
sænskir bókmenntagagnrýn-
endur skrifa á næstunni. Og
ekki verður annað sagt, en þessi
fáu Ijóð í Uppkast hafi hlotið
hlýjar móttökur og vakið nokk-
ra athygli. Flestum ritdóm-
urunum ber saman um, að þetta
hefti af Uppkast sé með lélegra
móti, en íslenzkú ljóðin hafi
borið af efni þess. G. O. E. í
Göteborgs Handels - och Sjö-
fartstidning telur það t. d.
gleðiefni að kynnast — þó að-
FramhalJ á 3. síðu.
Valbjörn.
Hallgrxmur.
AFREKASKRÁIN í frjáls-
um íþrottúm fyrir 1956 hefur
nýlega verið birt, 50 beztu í
heimi. Á skrá þessa komast þrír
íslendingar, þeir Vilhjálmur
Einarsson, Hallgrímur Jóns-
son og Valbjörn Þorláksson.
AFREK ÍSLENDING-
ANNA.
Fremstur af íslending'unum
er Vjlhjálmur, en afrek hans,
16,25 m. í þrístökki er
bezta í heimi s. 1. ár.
Japaninn Kogake, 16,48, ann-
ar Rússinn Tscherbakow 16,46,
þriðji er Da Silva með 16,35
Afrek Vilhjálms er svo næst-
besta í Evrópu og það bezta á
Norðurlöndum.
Hallgrímur er 32. bezti
kringlukastari heimsins s. 1. ái',
hann á 18 bezta árangurinn ;
Evrópu og aðejns 1 Norður
landabúi kastaði lengra, en það
var Finninn Lindroos. sem kast
aði 52,87 m. Árangur Hallgríms
var 52.24 m.
Valbjörn er með 47. bezta ár
angurinn í stang'm'tökki í heim
inum 4,30 m.,en af þeim 46,sem
eru betri, eru 21 Bandaríkja-
maður. Valbiörn er því 26. í
röðinni í Evrópu. Á Norður-
Vilhjálmur. /
löndum er Valbjörn með 4.
bezta afrekið, betri eru Land-
ström, Finnlandi, 4,51, Lund-
berg, Svíþjóð, 4,46 og Piiron-
en, Finnlandi, 4,32. Að vísu
stökk Valbjörn 4.32 í aukatil
raun í einni keppni sum-
arsins, en sá árangur er ekki
tekinn með á skrá þessari.
Meistaramót íslands'
í atrennulausum
stökkum á morgun I
MEISTARAMÓT ÍSLANDS j
í atrennulausum stölckum fer j
fram í íþróttahúsi Háskólans kl.
2 e. h. á morgun. Keppendur
eru rúmlega 30 frá fimm félög-
um og hafa aldrei verið svo
margir á Jjessu móti.
MET . . .
Á afmælismóti ÍR voru sett 3
met og ekki er alveg útilokað,
að einhver verði sett nú. Með-
al keppenda í atrennulausu
stökkunum eru Vilhjálmur
Einarsson, ÍR, Guðmundur \
Valdimarsson, HSS, Stígur!
Herlufsen, KR, Daníel Hall-.
dórsson, ÍR og margir fleiri af
beztu íþróttamönnum okkar.
AUKAGREINAR.
Keppt verður 1 þrem auka- j
greinum, stangarstökki, há- j
stökki og kúluvarpi.
Allir beztu stangarstökkvar-
ar landsins eru með, t. d. Val- j
björn, Heiðar, Brynjar Jensson :
og Valgarður Sigurðsson, .4
ÍR-mótinu stökk Valbjörn 4,10,
hvað skeður nú? Hástökkið var
mj.ög jafnt þá, er eríitt að spá
nokkru um það, en sjón er sögu
ríkari. Guðmundur Hermanns-
son og Ármann Lárusson eru
meðal keppenda í kúluvarpi,
auk margra annarra. Félögin,
sem senda keppendur í mótið
eru: lR (12), KR (11), Ármann
(7) og HSS og UM'FR 1 hvort.
Um helgina
HANDKNATTLEIKS-
MÓTIÐ heldur áfram í kvöld
og á morgun, en í kvöld verða
fimm lclkir í 2. og 3. fl. karla
ög kvennafl.
Á morgun verða háðir tveir
leikir, sem geta orðið skemmti
legir, þ. e. Fram Valur í meist
araflokki karla og Þróttur ÍR.
Fram-liðið er mjög gott núna,
en Valur hefur á að skipa upp
rennandi og leikvönum mönn-
um, er ómögulegt að spá neinu
um úrslit leiksins. Leikur ÍR
og Þróttar getur einnig orðið
jafn, en sigurmöguleikar ÍR-
inga eru þó heldur meiri.
Keppnin hefst kl. 8.