Vísir - 22.09.1914, Blaðsíða 2

VISIR
Eins
og að undanförnu fæ eg í haust sykursaltað spaðkjöt
af sauðum úr Þingeyjarsýsiu.
Þeir sem ætla að kaupa þessa vöru hjá inér, eru beðnir
að gefa sig frain sem fyrst.
Pál! H, Gísiason,
Kaupangi.
brestir nágtsnnanna verða að skiij-
ast og takast með vægð og ekki
gerast að ófriðareíni, alveg eins og
maður vill að sínir eigin brcstir séu
rétt metnir, og án óþarfs vægðar-
Ieysis.
Þetta ait er nú hægra sagt en
gert. Allir viðurkenna þá kenningu,
að sú eiginlega eigingirni sé lítil-
mannleg, en marga hina sömu, sem
þetta viðurkenna ákveðnast, brestur
þó skyn eða vilja til þess að greina
eigingirnina, þegar hún er að teygja
út angana hjá þeim sjálfum.
í merku amerísku tímariti sá eg
grein, þar senr vonast er til, að
þetta stríð kenni mönnum að fitja
ekki aftur upp á hinu illræmcta
kappsvæpni sem leiddi af sér þetla
stríð.
Er merkilegt hvað jafnvel margir
gáfaðir nienn eru skamsýnir á þessa
hluti. Kappvæpnið er ekki aðal-
var 16 ára lauk hann stúdentsprófi
frá lærða skólanum í Perpignan og
áður en hann var 17 ára uom hann
á herforingjaskólann í París. Þess
eru ekki dæmi i sögu franskra her-
foringja, að svo uugur nemandi
væri tekinn í skólann. Þegar ó-
friönum 1870 þyrmdi yfir, tók hann
þátt í honum og var þá 18 ára.
Hann var þá undirforingi (sekond-
lieutenant) og nokkrum árum síðar
átii hann þátt í því að seaija áætl-
anirnar yfir vígin við Engbien í
n;ind við París. Þá er vinnunni við
það var lokið, kom herforinginn
Mac Mahon þangað til að athuga
víggirðingarnar, og í viðurvist alls
herráðs síns ávarpaði hann unga
undirforingjann, þann er félagar
hans kölluðu »ninn þögla«, þess-
um orðum: »Jeg óska yður til
hamingju herra höfuðsmaður!* Að
verða höfuðsmaður 22 ára, eins og
joffre varð, hefir aldrei komið fyrir
Stríðspistlar.
in.
Venjulega er það s»;o er ríki
leggja í ófrið að þau færa einhverja
málamyndarástæðu fyrir því, sem
ekki er sú sanua. Austurríkismenn
færðu þá ástæðu á móti Serbum
að Serbar hefðu átt þátt í morði
erkihertogans. Þjóðverjar færðu þá
ástæðu að Rússar drægju saman her
sinn til ógnar sér og Englendingar
að hlutleysi Belgíu hcfði verið mis-
boöið.
Ekkert af þessu var aðalástæðan,
heldur var hún sú að þjóðirnar
fundu það hver í sínu iagi að vegna
herbúnaðar-kapphlaupsins undanfar-
ið sem þær voru ekki farnar að
rísa undir, þá hlaut nú á hverri
stundu að fara að skríða til skarar.
En svo var bara um það að gjöra
að verða fyrri til að ráðast á fjand-
manninn. Einkum var þetta bráð-
nauðsynlegt fyrir Þjóðverja að vera
fljótur til, því að þeir þola ekki
langa styrjöld svo inniluktir sem
þeir eru.
Þess vegna er það alment álit
meðal hlutlausra þjóöa að Þjóð-
verjar eigi ekki einungis upptökin
að herbúnaðar kapphlaupinu heldur
og að þessu siríði. T. d. láta ame-
rísk blöð og tímarit þetta í Ijósi
ótvírætt. Þeir muni hafa espað
Austurríki mót Serbúm, vitandi það
að þá var Rússanum að mæta og
þá væri nægileg ástæða fengin til
þess að faia af stað. Hér skal nú
ekki lagður neinn dómur á það
hvort þetta er rétt, en einkennilegt
er það hvað Austurríkismenn strax
í byrjun sóttu af litlu kappi gegn
Serbum. Lítursvo út að fjandskap-
urinn hafi þegar í byrjun verið stíl-
aður gegn Rússum.
Allir þessir fyrirslættir og fóðran-
ir á hinum eiginlegu orsökum og
ástæðum til stríðsins, er að eins
gjðrt fyrir þá sem ekki eru færir
um að skilja stórpólitíkina, eða kan-
ske ekki heldur mundu viðurkenna
réttmæti hennar eins og henni ei
beitt, ef þeir . kildu hana.
Það er því alveg ómetanlegt fyr-
ir hvern stríðsaðiia að hafa eitthvert
slagorð sem allir skilja strax og hægt
er að láta blöðin japla á stöðugt—
að hafa eitthvað til að kenna fjand-
manninum um og eitthvað áþreif-
anlegt til að fegra sinn eigin mál-
stað.
En fyrir þá sem eiga kost á að
skoða málið rólega frá hlutlausu
sjónarmiði, hlýtur það að standa
alveg á sama hver byrjaði, ef það
stendur óhaggaö að styrjöldin hafi
hvort sem var verið óhjákvæmileg
— eða jafnvel eins og sakir stóðu
naudsynleg.
Allir eiga auðvitað að temja sér
að skilja, að til styrjalda er að eins
ein orsök og hún er eigingirnin.
Hún er það að girnast einlægt völd-
in og hnossin fyrír sig einan eða
sinn þjóðfíokk einsamlan, altáann-
ara kostnað. Styrjaldarorsökin er
með öðrum orðum sú að geta ekki
eöa vilja ekki skilja aö mannlegar
þarfir og tilfinningar séu til annars-
staðar en hjá sér og sínum — geta
ekki og reyna ekki að skilja, að
orsökin, kappvæpnið er ekki ann-
að en slríðið sjálft eða byrjun þess.
Það verður að leita dýpra, það
verður að leita inn í sjálft hug-
skot mannanna.
Maðurinn þögli.
Franski yfirherforinginrs
Joffre.
í eitt af síðustu eintökum París
arblaösins «Le Matin« skrifar fyrv.
franskur þitigmaður, Dr. Dujade,
sfutta en ágæta lýsingu á manni
þeim, er örlög Frakklands eru nú
mest undir komin, manni, sem al'ir
mæna nú á, yfirforingja franska
hersins, Joffre.
joffre er ættaður frá Perpignan í
Suður-Frakklandi, og hann á ennþá
með bræðrum sínum eign eina lit!a
í bænum Révesaltes. Á unga aldri
var hann fáskiftinn, góðlyndur og
viðkvæmur í lund. Áður en hann
í franska hernum, fyr né síðar.
Frá Enghien var hann sendur til
landamæranna að austan, og þar
bygð undir hans umsjón vígin við
Pontarlier. Síðar var honum falið
á hendur að koma skipulagi á
franska nýlenduherinn í Tonkin
byggja þar víggirðingar og her
mannaskála. Hann vann verk þessi
með mikilli alúð og dugnaði, en
æðsta ósk hans var samt sú, að fá
urnráð yfir herflokki (korps), að
berjast, en ekki eingöngu að byggja
vígi. Þegar franski flotaforinginn
Courbet kom til Tonkin með flota
sinn og byrjað var að vinna og
»friða« nýlenduna, þá fékk Joffre
líka þessa ósk sína uppfylta. Hann
stýrði sveitum sínum, (en í þeim
voru bæði innfæddir ntenn og
Frakkar), með ágætri hreysti og
mikilli herfræðilegri þekkingu. Frá
Austur-Indlandi fór hann til Madaga-
skar og bygði þar vígin við Piego
Suarez, en þau eru álititi að vera
allra vígja best af þeirri tegund.
Þegar er hann hafði lokið við þetta
verk komst hann í herförina í Da-
homey. Yfirmaður hans, Bonnier
óbersti, féll, og fióttinn var þegar
brostinn, svo að Iftt varð við ráðið.
En Joffre, sem stýrði afturliðinu,
tókst að safna mönnum saman aft-
ur og vinna fullkominn sigur á
fjandmönnunum. Fyrstur allra héit
hann innreið sína í Timbuktu.
Upp frá þessu hefir Joffre verið
heima í föðurlandi sínu'. Þar varð
hann kennari við herskólann, stóð
fyrir mannvirkjum bersins, varð
sveitarforingi, herfylkisforingi og
hershöfðingi. Eftir uppástungu hers-
RYKOMIÐ
er á meðal annars:
Kartöflur,
Laukur,
Kaffi,
Sykur,
Kakao,
Rúgmjöl,
Hvetti 3 teg.,
Kartöflumjöl,
Baunir,
Sagé,
S v e s k j u r,
Kryddvörur,
Maccaronie,
Ostar,
Leverpostej,
ýnisar niðursöðuvörur,
Margaríne, o. fl.
Yersl.B H.Bjarison.
höfðingja Pau varð Joffre loks æðsti
herforingi.
Hann hefir oft komiö til Rúss-
lands til viðtals við æösta herfor-
ingjaráð þar, og þeir samningar,
sem þar hafa verið gerðir, voru
seinast staðfesth' við hinar miklu
heræfingar í Frakklandi, sem nýaf-
staðnar eru. Joffre er ennþá mjög
orðfár maður, næstum þegjandaleg-
ur, en herforingjar hans og her-
menn hafa hann í miklum hávegum.
Dr. Dujade endar þessa æfilýs-
ingu með smásögu þeirri, er hér
fer á eftir:
Eg var staddur í Dresden árið
1911, einmitt þegar á Agadir-mál-
unum stóö. Ásamt nokkrum öör-
um frönskum stjórnmálamönnum
var mér boðið til opinberrar veislu
er borgmeistarinn í höfuðstað Sax-
lands hélt. Útlitið í stjórnmálun-
um, sem þá var alvarlegt, hafði
gert það að verkum, að vér vorum
allir orðfáir. Yfir borðum var ekki
annað talað en almennar kurteisis-
reglur kröfðust. Þegar kaffið og
vindlarnir voru bornir fram, kom
formaðurinn fyrir »hinni heilsu-
fræðilegu sýningu* til mín. Hann
hélt auösjáanlega, að það rnyndi
verða auðveldara að fá mig heldur
en aðra til aö masa og sagði um-
svifalaust:
»Hvaða álit hafa menn í Frakk-
landi á stjórnmálahorfum nú?»
Eg svaraði engu. Hann endur-
tók spurninguna. Eg svaraði ekki
að heldur. Hann var Frökkum
fjandsamlegur, eins og mestur hlut-
inn af borgarastjettinni þýsku er,
og sagöi nú næstum því háðslega:
»Jæja þá, eg veit reyndar, að þið
Frakkar haldið, að frattskur her-
maður sé á við tvo þýska, en í
Frakklandi er hvorki agi né her-
foringjar til, sem kunnugt er«.
Eg er eins og engisprettan, að
! þegar menn koma við mig, þar
sem veikt er fyrir, þá fer að færast
líf í mig.
»Höfum við engan aga? Ónei.
Kanske hafið þér rétt fyrir yður.