Vísir - 31.12.1915, Page 2

VfSI R
VISIR
Afgreiðsla blaðsins á Hótel
teland er opin frá kl. 8—8 á hverj-
um degi,
Iiingangur frá Vallarstræti.
Skrífstofa á sama stað, inng. frá
Aðalstr. — Ritstjórinn til viðtals frá
U. 1—3.
Sími 400— P. O. Box 367.
JÆuv 0$ íðtttWV,
gufuhreinsað, lyktarlaust.
Tilbúinn|Sængurfatnaður.
Danskir seðlar í Svíþjóð.
Mönnuai kom það undarlega fyr-
ir í fyrstu, er það fréttisf, að Norð-
urlöndin 3, Danmörk, Noregur og
Svíþjóö voru hætt að taka gilda
bankaseðla hvers annars án affalla,
Danir höfðu auðvitað gengið á und-
an með góðu eftirdæmi, er þeir
neituðu að taka við seðlum Lands-
bankans okkar. — En það þótti
þó Dönum íllar aðfarir, er Svíar
gerðu þeirra seðlum sömu skil.
Danir halda því fram, sumir hver-
ir, að Svíar hafi með þessu brotið
gegn samningi þeim, sem gerðnr
var milli landanna árið 1873, um
að mynt þeirra skyldi jafngild í öll-
um löndunum. En Svíar benda á
það, að samningurinn nefni gull^
silfur og koparmynt og nái því ekki
nokkurri átt, að hann nái til banka-
seðla, allra síst þegar þeir eru óinn-
leysanlegir með gullmynt, eins og
nú á sér stað. Að vísu hafi danskir
seðlar verið látnir gilda sem sænsk-
ir þar í landi, en til þess hafi Sví-
um ekki borið nein skylda.
En hvers vegna vilja Svíar þá
ekki halda þessu áfram?
Danskir seðlar hafa gengið manna
á milli í Svíþjóð eins og sænskir*
og engum dottið í hug að amast
við þeim. En Ríkisbankinn sænski
heflr sent alla danska seðla, sem
honum hafa borisf, til Danmerkur.
Og á ^öustu tíu árum hefir fúlga
sú, sem hann hefir sent árlega vax-
ið úr 20 milljónum upp í 36 mill-
jónir, en á sama tíma hefir upphæð
sænskra seðla, sendra frá Danmörku
lækkað úr 17 milljónum niður í
hálfa aðra milljón.
Svíar amast nú við dönskum seðl-
j
um vegna þess, að þeim þykir það
nú sýnt, að miklu meira séafþeim
í umferö í Svíþjóð en af sænskum
seðlum í Danmörkn, en þarafleið-
ir, að sænski ríkisbankinn fær ekki
notið seðlaútgáfuréttar síns fyrir þess-
um dönsku seðlum. — En auk þessa
þykir þeim þessi mismunur á seðla-
flutningnum bera þess vott, að Dan-
ir séu að komast í skuld við sig,
sem fari sívaxandi. Mismunurinn
á út og aðfluttuin vörum milli land-
anna sé þeim í hag, en í stað þess
að borga hann í gulli eða verð-
bréfum, borgi Danir hann með seðl-
um.
Reikningsmismunur tveggja landa
kemur venjulega fram á þann hátt,
að þegar bankarnir gera upp sín á
milli, þá kemur í ljós', að annað
landið á meiri kröfur á hitt í ávís-
unum og víxlum. Þenna mismun
verða bankar að borga í gulli, eða
verðbréfum eða taka lán og borga
af því vexti. En Danir borga Sví-
um með seðlum, sem þeirauðvitað
hafa ekki bórgað neina vexti af.
Danskl þjóðbankinn hefir tekið
dálítið gjald fyrir að gefa út ávís-
anir til Svíþjóðar. Gjaldið er að
eins l%o> en Svíar segja að það
nægi til þess, að danskir kaup-
menn kjósi heldur að senda seðla;
bankinn stuðli þannig að því að
seðlarnir séu misbrúkaðir, en það
hefni sín nú, er sænskir bankar
fella dönsku seðlana í verði. En
Svíar ætlast til, að af þeirri ráð-
stöfun leiði, að Danir sjái sig til
knúða að borga með ávísunum í
stað Seðla.
Mjólkín og verð hennar
Grein sem birtist í Morgunbl. fyrir
nokkru, gefur mér tilefni til að skrifa
þessar línur. Auðvitað hefi ég séð
þetta rugl í fleiri Morgunblööuni,
en ég hefi staðið í þeirri meiningu
að ef engin svaraði því, mundi það
taka enda, en því er ekki að heilsa.
Það vekst ætíð einhver upp til að
hnýta í þessa mjólkurframleiðendur,
og það á lubbalegasla hátf; en fæst-
ir, sem um þetta háa verð mjólk-
urinnar rita og ræða, hafa hugmynd
um, hve mikil nauðsyn er á að
hafa mjólkina í þessu verði, eða
þeir gjöra það þá gegn betri vit-
und. Þessu til sönnunar set eg hér
dæmi.
Það er gjört ráð fyrir í Búnaðar-
riti íslands, ef eg man rétt, að með-
alkýrnyt sé um árið 2200 pottar,
eða 2100 pt., en eg ætla nú að
taka hærri töluna. Þessir 2200 pt.
gjöra nú með þessu verði (22 a.)
kr. 484,00. Til þess að kýrin geti
gjört þetfa mjólkurmagn verður hún
að fá 14 pd af töðu í mál f 240
daga á 4yg eyri = kr. 302,40.
Hagatollur að sumrinu í fjóra mán-
uði nemur kr. 16,00. Eg ætla ekki
að telja annað til á þessum reikn-
ingi, því þetta nægir til að sýna,
að mjólkurverðið er ekki of hátt.
(Mismunur kr. 165,60). Af þessum
kr. 165,60 á mjólkurframleiðandi
að gjalda allar skyldnr og skatta,
fæða sig m. m. og ótalinn kostn-
aður við að koma vörunni á mark-
aðinn, sölulaun á henni, ílát, efni
til að hreinsa þau o. fl. o. fl., sem
ótalið er, en getur komið á sjónar-
sviðið, ef óskað er eítir því, en eg
vona nú að þessir góðu herrar sjái
á þessu, þó ekki sé í stæiri stýl, að
við erum vel að því komnir að fá
þetta fyrir mjólkina okkar, og því
get eg huggað þá með, að haldist
þessi dýrtíð til Iengdar, verður hún
sett upp í 25 a. líterinn. Ef hún
ekki selst fyrir það verð, þá hættum
við að framleiða hana, nema handa
okkur sjálfum. Annars hefi eg ekki
leyfi til að segja nema fyrir mig
sjálfan. Mér er sama á hverju eg
tapa, því ef eg hefði ekki fleira, þó
lítið sé, að slyðjast við, væri mér
ekki unt að frallileiða mjólk með
þessu verði.
Hvað snertir þessa útlensku mjólk,
þá skal eg ekki fjölyrða um það
gæðaverð, sem á henni er; hann
veit belur um það en eg, þessi
Hafnfirðingur, sem um þetta ritaði,
en ekki vill skríða í dagsbirtuna;
en það þykist eg vita, að kaupmað-
urinn tekur af henni sinar prosent-
ur sem annari vöru, er hann selur,
o’g næringargildi hennar væri vert
að athuga í samanburði við okkar
mjólk, en hugsað gæti eg það, að
þegar búið er að blanda 3 pelum
af vatni saman við 1 pela af dósa-
mjólkinni, að hún færl að þynnast
til manneldis, hvort heldur væri
handa börnum eöa fullorðnum.
Maður þessi, hver sem hann
nú er, óskar eftir að Reykvíkingar
hefjist handa, að kaupa ekki mjólk-
ina, og er það mannkærleiki út af
fyrir sig, að láta sér ekki nægja að
að fá góða vöru fyrir gott verð
sjálfur, heldur láta aðra njóta þess
líka. Ekki dytti mér í hug að lasta
þetta, ef það lægi ekki í augum
uppi að þessi hugsun hans er ekki
eingöngu af þeim hvötum, heldur
til að spilta fyrir þeim er framleiða
mjólkina. Hann segir í þessu grein-
arkorni sínu.að við munum ekki þola
til lengdar að selja ekki mjólkina
okkar, eða að minnsta kosti verða
Iengi að ná því tapi upp aftur, en
eg vildi leyfa mér að benda honum
á, að vera okki að bera áhyggjur
fyrir okkur.
Mér virðist það ekki vera sam-
kvæmt hans hugsunarhætti, að reisa
okkur við, úr því við erum fallnir
á annað borð. Heldur virðist mér
hann bera kvíðboga fyrir því, að
börnin þyrftu samt að hafaíslenska
mjólk til fæðu. En hann heldur
nú samt að óhætt sé að kvelja þau
dálítinn tíma og allir veikir geti
notað dósamjólk, eða eitthvað í
stað hennar, svo segir hann að
mjólkurframleiðendur mundu sjá sér
hollast ’að selja hana með þessu
verði eftir nokkra daga. En eg get
nú ‘ sagt honum, að ef við sæum
j okkur hollast að selja hana með
þessu verði fyrir það þó hún yrði
ekki keypt íyrir hærra verð en nú,
þá mundu kaupendur ekki síður
sjá sér hollast að kaupa hana eftir
þessa nokkra daga, sem hann óá-
kveðið til tekur. Það eru nokkrir
mjólkurfranileiðendur, sem selja
mjólkiua á 24 aura lít. og heyri eg
ekki annað en hún gangi út, sem
T I L M I N N I S:
Baðhúsið opið v. d. 8-8, ld.kv. til 11
Borgarst.skrif.it. í brunastöð opín v. d
11-3
Bæjarfóg.skrifst. Hverfisg. op, v. d. 10-2
og 4-7
Bæjargjaldk, Laufásv. kl. 12-3 og 5-7 v.d
Islandsbanki opinn 10-4.
K, F. U. M. Alm. samk. sunnd. 81/, síðd
Landakotsspít. Sjúkravitj.tími kl. 11-1.
Landsbankínn 10-3, Bankastjórn tii við-
tals 10-12
Landsbókasafn 12-3 og 5-8. Utlán 1-3
Landssiminn opinn v. d. daglangt (8-9)
Helga daga 10-12 og 4-7
Náttúrugripasafnið opið U/,-21/, síðd.
PÓ8thúsið opið v. d. 9-7, sunnd. 9-1
Samábyrgðin 12-2 og 4-6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opn. 10-4 v. d.
Vifilsstaðahæíið. Hcimsóknart>ini 12-1
Þjóðmenjasafnið opið sd. þd. fmd. 12-2
Ókeypis lækning háskólans
Kirkjustræti 12:
Alm. lækningar á þriðjud. og föstud,
kl. 12—1.
Eyrna-, nef- og hálslækningar á föstud.
kl. 2—3.
Tannlækningar á þriðjud. kl. 2—3.
Augnlækningar i Lækjargötu 2 á mið-
vikud. kl. 2—3.
vonlegt er, því mjólkin, samanbor-
in við annað fæði, er Iangsamlega
ódýrust, og því sér fóikið sér fyrir
bestu að kaupa hana; sem betur fer
eru ekki allír svo blindir, að þeir
sjái ekki þetta.
Að endingu vildi eg mælast til
þess, að þessi Hafnfirðingur gæfi
upp nafn sitt ef hann ætlar aftur að
skrifa um þetta efni, sem honum
ætti ekki að vera of gott, það gæti
þó orðið til þess að mjóikin yrði
hækkuð enn meira. Þó hingað til
hafi ekki heyrst neinar raddir um
það hér á nesinu, þá mundu Álft-
nesingar fara að rumska þegar farið
væri að ræða þetta mál til hlítar.
Helgi Oíslason.
Brekku.
ATHS.:
Grein þesisi hefir orðið að bíða
í nokkra daga, vegna þrengsla í
blaðinu, en Vísi þykir þó réttara,
að birta hana, vegna þess að að-
allega er talaö um verð það, sem
nú er á mjólk, en ekki 24 aura
verðið. Og auk þess virðist grein-
arhöfundur einkum beina máli sínu
til Hafnfirðinga, en þar hefir ekki
verið sett hámarksverð á mjólkina.
Sigurlánið.
20 miljarðar.
Trúin á fjárhag Frakka er afar-
mikif um alla Norðurálfuna. Ljós
sönnun þess eru undirtektir þær,
sem ríkislán þeirra, sera þeir kalla
sigurlánið, fær meðal margra hlut-
lansra þjóða. Það má svo að orði
kveöa að menn rífist um það 1
Frakklandi, að l^gja fé sitt í lánið.
En þar er það auðvitaö heilög skylda
hvers manns, að leggja það af mörk-
um, sem hann getur. Enda ijfeldör
Banque Francaise nú saman gullinu.
— En það er ekki að eins í Frakk-
landi, að menn leggja f lánið. í
Englandi er gert ráð fyrir að sljórn-
in leyfi að bjóða út 1200 miljónir
franka og taliö víst að það muni
gatiga allt út. En auk þess er lánið
mjög eftirsótt bæði í Hollandi og
Sviss og á Norðurlöndum er all-
mikið fé Iagt í það. — Talið er víst
að lánið muni verða 20 miljarðar
franka og verður það þá stærsta
ríkislán sem nokkurru sinni hefir
verið tekið.