Vísir - 02.10.1916, Blaðsíða 2

YISIR
*
1
1
v
T
I
¥
¥
IKKKMMMMMKW*
Jc.
Afgreiðsla blaðsins á,Hótel
ísland er opin frá, kl, 8—8 á
hverjum degi.
Inngangur frá YaHarsfræf'-
Skrifstofa á sama stað, inng.
frá Aðalstr. — Ritstjórinn til
viðtals frá kl. 3—4.
Sími 400. P.O. Box 367.
Prentsmiðjan á Lauga-
veg 4. Simi 133.
1 IKK tKKKKKK^
Tvær tillögur.
Lesendur Vísis munu minnast
þess, að hann heflr sýnt fram á
það með skýrnm rökum, hve rang-
látlega gjöldunum til landssjóðs
er jafnað niður á landsmenn.
Með því að leggja aðflutningstoll
á flestar aðfluttar nauðsynjar og
þannig afla landssjóði tekna, er
það lagt til grundvallar fyrir
skattaálögunum, hve miklar þarf-
i r manna eru, en ekki t e k j-
n r n a r. Afleiðingin verður því
éinatt 8Ú, að fátæklingurinn, sem
hefir þungt heimili borgar marg-
falt meira til Iandssjóðsþarfa en
efnamaðurinn, sem hefir fyrir fá-
um að sjá.
Þeir sem eru fylgjandi tollun-
um, halda því fram, að í skatta-
álögum beri ekkert tillit að taka
til annars en þess, á hvern hátt
innheimta skattanna sé auðveld-
ust og tryggust. — Ekkert tillit
til þess, hvernig skattarnir komi
niður. — Sú stefna er réttnefnd
blóðsugustefnan, því hún neyðir
fátæklingana til þess að klípa af
matnnm harnauna, spara við þau
íatnað, Ijós og hita, vegna þess
að skattinum til landssjóðs er beint
bætt við verð lífsnauðsynjanna.
Þetta er alment viðurkent; vart
sá maður til, að hann viðurkenni
ekki að þetta ástand sé óþolandi.
En, beinu skattarnir eru svo óvin-
sælir, segja menn. Menn finna
mikla meira til þeirra. — Þann
draug verður sjálfsagt örðugt að
kveða niður, þó sýna mogi það
með tölum, að tollskattarnir ern
þjóðinni dýrari en beinir skattar.
Á kjósendafundi Sjálfstæðis-
manna, sem haldinn var hér í
bænum í fyrradag vakti Magnús
Blöndahl máls á tveim tillögum,
sem ekki eru nýjar að vísu, en
lítill gaumur hefir verið gefinn
hingað til. TiIIögur þessar myndu
ráða bót á þessu hróplega rang-
læti, sem átt hefir sér stað hér á
landi í skattamálunum, án þess
þó að fara fram á, að hinir óvin-
sælu beinu skattar verði Iagðir á
f
menn.
Önnur tillagan stefnir að því,
að leggja allmikinn Bkatt á út-
lendinga þá, sem ansa upp miljón-
nm við strendur laudsins, þ. e.
hækba útflutningstollinn ásíldinni
að mun, að minsta kosti þeim
hluta veiðinnar, sem útlendÍDgar
flytja héðan.
Sendisvein
vantar
Félagsprentsmiðjuna.
Það er engÍDn efi á því, að
útlendingar græða oftjár á þess-
nm atvinnurekstri, án þess þó að
greiða til landssjóðs tiltölulegan
skatt við innlenda atvinnurekend-
ur. Þeim er sumum gert að greiða
hlægilega lágt aukaútsvar í sveit-
um þeim, sem veiðarnar eru rekn-
ar frá, en margir sleppa algerlega
við það. Og til landssjóðs greiða
þeir ekki annað en 50 aura af
hverri síldartunnu, sem út er
flutt — og þess ber vel að gæta,
að af miklum hluta veiðinnar
greiða þeir engan toll, því altaf
er innflutt síld frá íslandi til
Noregs tahvert meiri en það sem
íslenskar tollskýrslur sýna.
Það dylst engnm, að öll sann-
girni mælir með því, að þessir
menn, sem nota sér auðsupp-
sprettu Iandsins, beri sinn hluta
af skattabyrðinni.
Hin tillagan var um að lands-
sjóður tæki að sér einkasölu á
steinolín.
Jafnvel þeir, sem ern mótfallnir
allri einkasölu, hljóta að viður-
kenna, að einkasala Iandssjóðs á
steinolíu getnr ekki verið nema
til bóta. — Sem stendur h e f i r
útlent stórgróðafélag einkasölu á
henni, og beitir kúgun við menn
til þess að skifta við sig. Allur
ágóði af steinoh'usölunni rennur
til útlanda, þvi sölnlaun þau, sem
kaupmenn fá, eru svo hlægilega
lítil (ein króna fyrir tunimua?)
að stór fnrða er að nokkur
máður skuli líta við þvi. Og óhætt
er að fullyrða, að landssjóður
gæti selt olíuna mun ódýrari og
þó haft álitlegan gróSa.
Þessar tvær tillögnr þurfa að
komast i framkvæmd á næsta
þingi, Kjósendur i öllum kjör-
dæmnm landsins ættu að skora á j
þingmenn sína, hverjir sem þeir
verða, að fylgja þeim fram og
fylgja því svo einbeittlega eftir,
að þeir verði ekki búnir að
gleyma þeim er á þing kemnr.
A landsjóðs
kostnað.
Það sætir litlum tíðindum nú
orðið og þykir ekki gaumur að
gefandi, þótt út komi ómcrbar
bækur, sem landssjóður leggur
eiuhvern styrk til. Nú er ein
slík bók ný-útkomÍD. Það er al-
manak Þjóðvinafélagsins fyrir ár-
ið 1917. Eins og mönnum er
kunnugt kemur það út á hverju
ári og nýtur styrks úr landssjóði.
Bók þessi er svo Dauðaómerkileg,
að mér finst eg ekki geta gengið
þegjandi fram hjá henni, og er
það því leiðara, sem almanakið
hefir frá fyrstu tíð verið vel séð
af landsmönnum. En hvergi í
heiminnm mundi þeim fáfræðinga-
vísdómi, sem það nú er fylt með,
vera tekið með þögn og þolinmæði,
nema hér á landi.
í öðrum löndum er fjöldi af
slíkum árbókum gefinn út, en þessi
íslenska árbók er alls ekkert svip-
uð þeim. Hún minnir helst á
dönsk almanök frá miðri öldinni
j sem leið, en er þó ölln ólæsi-
legri.
Aímanakið er orðið meira en
hálfa öld á eftir tímanum. Það
er aunaðhvort að mennirnir sem
að því standa fylgjast ekki vel
með, eða að þeim er óljóst, hvað
þeir eru að gera. Þeir fylla það
hugsunarlaust af ýmsum slitrótt-
um fróðleik, bamasögum og þýddu
glópagamni og láta það svo arka
að anðnu. Þeir góðu menn ganga
drjúgt fram í dul og ætla, að slíkt
verði öðrum mönnum tiluppbygg-
ingar.
Til gaman* ætla eg að draga
sumt af fáviskunni fram í dags-
Ijósið, svo að alllr geti séð hvern-
ig efnið er, sem fyllir þriðjnng
bókarinnar.
Fyrst skal nefna kveðskapinn,
sem lítur út í almanakinu eins
og hvít bót á dökku fati. Það
er mest gamlar vísur sem fólk
hefir heyrt frá barnæsku og hefir
lítið gaman af að sjá á prenti,
enda eru þær ekki allar svo vel
kveðnar, að þeim sé á loft hald-
andi.
Svo komá prédibanir eða dæmi-
sögur, sem eru svo andstyggileg-
ar, að maður svitnar af að lesa
þær. Aftan við snmar sögurnar
er svo skeytt margtugðum kenn-
ingum, sem hvert barn hefir heyrt
hundrað sinnum.
Svo koma kaflar sem nefnast
„Samtíningnr“, „Smælki“ og
„Skrítlur".
Fyrst er „Samtíningur“. Þar
er til dæmis talað um „Syefninn“:
„Enginn er svo vitur né lærður,
að hann geti svarað þeirri spnrn-
ingu: „Hvað er svefninn? En
allir vita af reynslunni, að hann
endurnærir alla menn og allar
skepnur, sem hans njóta. En þær
og þeir njóta svefnsins á ýmsan
hátt. Mennirnir liggja flestir á
hliðinni og beygja fæturna um
hnéð"!. o. s. frv. Hafa mennnokk-
urn tima heyrt hlægilegri víedóm
en þetta?
Svo er „Smælki“, og byrjar það
á þessu: „Hvað er nýfætt barn?
(Svar): „Nýútsprungið blóm á
lífsins tré. Foreldranna gleði.
Föðursins meðbiðill til ástar móð-
Til minnis.
Baðhúsið opið kl. 8—8, ld.kv. til 11.
Borgarstjðraskrifstofan kl. 10—12 og
1—3.
Bæjarfðgetaskrifstofan kl. 10— 12ogl—5
Bæjargjaldkeraskrifstofan kl. 10—12 og
1—5.
íelandsbanki k!. 10—4.
K. F. U. M. Alm. samk. sunnud. 8V2
síðd.
Landakotsspít. Heimsóknartími kl. 11—1.
Landsbankinn kl. 10—3.
Landsbðkasafn 12—3 og 5—8. Útlán
1— £
Landssjóður, afgr. 10—2 og 5—6.
Landssiminn, v.d. 8—10. Helga daga
10—12 og 4—7..
Náttúrugripasafn V/2—2l/2.
Pósthúsið 9—7, sunnud. 9—1.
amábyrgðiu 12—2 og 4—6.
Stjórnarróðsskrifstofurnar opnar 10—4.
Vífilsstaðahælið : heimsðknir 12—1.
Þjóðmenjasafnið, sd., þd., fimtd. 12—2..
urinnar(H) Yera, sem framleiðir
það besta sem móðirin á til —
blíðu, ást og uppoffrun(!)“ o. s.
frv.
Heimskan ríður hér ekki við
einteyming. Það þarf meira en
meðal þrek til þeBs að snúa þessu
á íslensku og birta almenningi,
eins og þetta er gersneitt öllo.
viti og almennri smekkvísi.
Að síðustu kemur sá kaflinn,
sem nefndnr er „Skrítlur" og er
hann verstur. Hitt léttmetið er
hátíðabrauð hjá þeirri reginvit-
leysu, sem safnað er saman í
þessnm kafla. Mest af því er
stórfurða að nokkur maður skuli
hafa getað lagt hönd til að koma
því á prent. Danir ern drengir
góðir og vinfastir, en þeim hefir
aldrei verið það til Iista lagt að
vera findnir, að minsta kosti ekki
á prenti. Hér skal sett ein af
skrítlnm þessum, svo menn geti
gert sér hngmynd nm þær.
„Símskeyti: Af því að ekki
er leyft að flytja svín með hrað-
lestinni get ég ekki komið fyr en
á morgun“.
Geta menn hlegið? — Þa5 er
óþarfi að telja npp fleiri af skrítl-
um þessnm, því þær eru hver
annari lélegri.
Fleira er og vítavert í alman-
akiuu, sem ég nenni ekki að
taka npp. Þar á meðal er til
dæmis það, að koma nú með langa
grein um Panamaskurðinn, þrem-
ur árum eftir að hann var full-
gerður og fjórum árum eftir að
öll blöð hafa rakið ýtarlega sögu
haDS. Sýnir þettá sem annað
hversu Iítil rækt er lögð við að
almanakið sé vol úr garði gert
og Iæsilegt.
Þjóðvinafélaginu er almanakið
til stórskammar og hverjum hugs-
andi manni til skapraunar. Er
ekki tími til kominn að rýma
burtn dæmisögnnnm, skrýtlunum
og annari heimskn sem almanak-
ið er fylt með ár hvert? Eða