Vísir - 11.01.1917, Blaðsíða 3

ViSIR
osðspakur. Sum kvæði hans eru
ffiuiidarverk. Hann fór tvítugur til
Vesturheims 1873, og hefir dvalið
jsar siðan. Hann er alþýðumaður
og hefir jafnan nnnið hörðum hönd-
na fyrir sér og sínum. Þó hefir
Itann lagt þann skerf til bókmenta
votra, er seint mun fyrnast, því
að hann hefir auðgað þær bæði
að efni og formi. Þjóð vorri,
landi og tungu ann hann heitt,
sem kvæði hans best sýna. —
JLandar hans í Vesturheimi hafa á
ýmsa'n hátt vottað honum þökk
sína, en íslenska þjóðin hér heima
fiefir ekki enn sýnt honum neinn
vott virðingar sinnar né þakklæt-
3s. Kvæðin hans f&lla henni í
skaut, og mætti æt!a, að henni
væri kært að sýna á einhvern
hátt þökk sína i verki-
Vísir getur fyllilega skrifað
undir þessi orð. Og benda má á
það, að Vestur-lslendingar hafa
hoðið ýmsum heima-lslendingum
vestur um haf, og færi vel á því,
að við gerðura þeim sömu skil.
— Og væntanlega verða ekki skift-
sr skoðanir um það, hver Vestur-
ísieudinga eigi að vera fyrstur.
..Stephan G. Stephansson er eiim
af . útvörðum islensks þjóðernis,
sá maðnr meðai Vestur-íslendinga,
sem áreiðanlega leggur drýgstan
skerfinö til þess, að glæða þjóð-
ernistilfraningu landa vorra vestra.
En ank þess er hann og verður
íslenskt þ j ó ðskáld, sem á sæti á
tbekk með bestu óðsnillingum vor-
um.
Það fer vel á því, að kostnað-
ar sá, sem af heimboðinu leiðir,
verði græddur með alþjóðarsam-
skotum, þvi skáldið á að verða
gestur allrar þjóðarinnar. Væri
því vel, að samskotanna yrði leit-
að sem víðast á landinn. Engin
hætta á því að þau verði of mik-
il, því þá er ílla að verið ef
skáldið verður ekki leyat út með
höfðinglegum gjöfum, að fornum
sið, er það hverfur héðan aftur.
Það gæti líka farið vel á því,
að þingið legði einhvern skerf, og
ætti að mega vænta þess af þvi
á sínum tíma. En það má á eng-
an hátt draga úr örlæti manna
til þessara samskota, því að hér
er ekki farið fram á „bitlinga41,
heldur ástar- og virðingarvott,
sem almenningur á að samþykkja
fyrirfram með nndirtektum sín-
um.
Úr landssjóði ætti að leggja
jafnmikla upphæð og þá, sam safn-
að verður. — Og upphæðirnar
mega ekki verða landinu til mink-
unar.
Bendingtilþingsins
Eitt af því sem Aíiþngi voru
— því er nú situr á rökstólum
— ætti að hugsast að gera iand-
búnaðinum og þar með framtíðar-
lífi þjóðarinnar til viðreisnar, er
það, að gera nauðsynlegar ráð-
stafanir til þess, að framleiðs
með einhverjum fossinum hérna
áburðarefní úr loftinn, eftír fyr-
irmyndum annara þjóðs.
Reynslan hefir sýnt, að slíkur
iðnaðnr borgar sig erlendis, og
því skyldi hann þá ekki geta
borgað sig vel hér, þar semvatns-
aflið er nálega ótakmarkað. Og
það því fremur sem öllnm hlýtur
að vera Ijóst, að án sliks fyrir-
tækis, getur ræktun landsins hér
ekki tekið neinum vorulegum
framföram alment.
Menn munu segja, að til slíks
þurfi miljónir, sem hér séu ekki
til. En þá er líka þess að gæta,
að það veldur vissulega margra
miljóna króna tapi að vera án
þess fyrirtækis nofekuð lengnr.
Og svo telst mörgum til, að hér
sé nú orðið til nóg af miljónun-
um. En hvað sem því líður,
þá eru hór vissulega nægir pen-
íngar til *tofnunar sliks nanðsynja-
fyrirtækis. og það þó í stórum
stíl væri, ef aðeins að viljinn værí
til þess.------En Iandsstjórnin
verðnr að koma því í framkvæmd
á einhvern hátt, samkvæmt ráð-
stöfnnum þingsins — og það mjög
bráðlega, — annaðhvort fyrir eig-
in {landsins) reikning, eða þá að
styðja félög manna til þeirra
framkvæmda. Annars verðnr það
aldrei gert.
Einhverjir mnnu máske segja,
að þesskonar iðnaður geti ekki
borgað sig nema í gríðar stórum
stil; en sennilega mun þó miðað
við það eitt — ef nokkuð, — að
þau fyrirtæki hafa til þessa ver-
íð rekin aðeins í stórnm stíl er*
leudis, án þess þó að það sé nokk-
nr sönnun þess, að þau gætu ekki
einnig borgað sig vel jafnvel í
mjög smáum stíl.
Fyrir 20 árnm var þvi haldið
fram hér, að skilvindur ættu ekki
við hér á Iandi, þær ættu aðeins
við stóru „herragarðana“ erlendis.
Þar sem stillinn gæti verið nógn
stór, og nóg væru anðæfin fyrir.
— En hvað sýnir reynslan hér
nú 1 þvi efni? Þesskonarog als-
konar mótbárur eru jafnan nógar
hér gegn hverjn sem er. En ó-
prófað ættn menn að varast að
taka þær gildar, yfirleitt.
Bændur hér vilja hafa frjálsa
verslan með afurðir sínar, fyrir
hæsta fáanlegt verð ntan- sem
innanlands, og helst engan dýr"*
tíðarskatt af þeim greiða, — og
það lai eg þeim ekki, eins og
landbúnaðurinn stendur hér að
vígi nú í lifsbaráttunni. En þeir
ættu að sjá, að það er ekki alt gert
sem gera þarf — né alt sem hægt
er að gera, — landbúnaðinum til
framfara. Og bændafulltrúarnir á
þinginn, ættn að sjá líka, að stofti-
un innlendrar ábnrðarframleiðsln
er eitt af allra brýnnstu lífsnauð-
synjamálum allra landsmanna, —
og þó einkum bændastéttarinnar.
Haukur.
Utan af landi.
Bæjarstjórnarkosningm á
á ísafirði.
Hún fór svo, að kosningu hluttt
tveir hægrimenn (af lista alþýðn-
flokksins eða sjálfstæðismanna),
síra Magnús Jónsson og Sigurðnr
Sigurðsson, og einn vinstrimaðnr
(heimastjórnarmaður), Jón A. Jóne-
son útbússtióri.
Hægrimenn fengu 223 atkv., en
vinstrimenn 163. 60 atkv. ógild.
Mislingar í Vestmannaeyjum.
Vestmannaeyingar hafa haldið
uppi hjá sér mislingavörnnm í alt
sííp og mlliönif
eftir
gharles fj§arvice.
-42 ----- prh
aokkur maður hafði vakið máls
A því við hana, að hún væri göf-
ug og tiguleg og líkt henni við
nýútsprungið blóm, og að hún
kastaði æsknfegurð siuni á glæ
í þessnm afkima veraldar. Vakti
þessi ræða hans henni bæði yndi
og- angur og varð hún að hafa sig
alla við til þess að ráða við geðs-
Isræringar sínar. En þegar hann
Sokfdns þagcaði og var í stand-
andi vandræðura, þá leit hún upp
til hans svo bliðlega og jafaframt
alvarlega, að honurn hitnaði nm
hjartarætur eins og oííar þennan
daginn og varð honnm ósiálfrátt
að hugsa á þessa 3eið:
Mikið væri virraandi til þess,
að þessi augu hvildu alla tíð á
manni tindrandi af elsku og ást-
arljóma!
— Eg tek þetta ekki ílla upp
fyrir yður, sagði hún, og skil vel
hvað þér meiuið. Engin af vin-
stúlkum yðar mnndi gefa sig við
þessu og því líku vegna þess að
þær ern tíginbornar og teljasí til
heldra fólks. Það er leiðinlegt
fyrir mig, en það er ekki eins á-
statt fyrir þeim eius og mér.
Haldið þér kannske að eg geti
setið auðum höndum eða fitlað við
útsanm og látiö alt vaða á súðum
án þess að skifta mér af neinu?
Faðir minn er gamall oglasbnrða
— þér sáuð haun hérna um kvöld-
ið — og eg á engan bróðir og
het' engan til að hjálpa raér, svo
að þér getið séð, hvernig þetta
alt er lagað. Hún leit á hann
brosandi og hálfögraudi. En þetta
gerir ekkert til. Ég lifi mínnlífi
út af fyrir mig, neim' uki enga
og hefi engin n>"k við neinar
hefðarkonnr svo að það þarf eng-
inn að ekammsst síu fyrir mig.
Stafford roðnaði.
— Þetta var nú dávæn sneið
til mía! sagði hanu. Skammast
sín! I öl’i’m hamingju bænum!
Ef þér vir-suð hvað eg dáist að
áræði yðar og vænleik og góð-
mensku.-------
Augu hans tindruðu og hún
leit undanj
— Og eg þarfnast engrar með-
aumkvunar, sagði hún ennfremur.
Eg uni mér ágætlega og mikln
botur en þó að eg »æti við hljóð-
færaslátt eða væri á heimsóknar-
rápi allan daginn. En nú er al-
veg stytt upp!
Hann lagði ósjálfrátt hönd sína
á handlegg henni.
— Viljið þér ekki bíða örlitla
stund? spurði hann lágt og þýð*
lega.
Hún þagnaði við og leit for-
vitnislega á hann.
— Þér vornð rétt áðan að
segja að þér ættuð engan bróður
og hefðuð engan til &ð hjálpa yð-
ur. Viljið þér ekki leyfa mér að
bjálpa yður? Viljið þér ekki láta
mig ganga yður í vinarstað og
vera yður eins og bróðir?
Hún horfði undraudi á hann.
— Hvað er þetta? sagði hún
loksins. Hvernig gætuð þér hjálp*
að mér? Jafnvel þótt-----------
— þér vilduð leyfa mér það,
hélt hann áfram. Nú—jæja —
Ég er auðvitað [enginn framúr-
skarandi gáfu- eða hæfileikamað-
ur, en eg er þó ekki sá skynskift-
ingur, að eg geti ekki litið eftir
nokkrum kindum og rekið kýrnar.
Og eg treysti mér til að temja
fola og venja hunda [og eg he!d
næstum því til að fara með plóg
ef í nauðirnar reknr. Hún leit
hugsandi yfir dalinn, en gaf þ
orðum hans gaum. Eg þyrfti vit*
anlega að læra öll ósköpin, en eg
e? heldur eftiitektarsamur og —
— Esuð þér að gera að gamni
yðar, herra Orme? tók hún framí.
— Geraað gamni míun? Nei,
mér hefir aldrei verið raeiri alvara
á æfi minni, sagði hann áfjáðnr
og reyndi þó að !áta sem minst
bera á því, livað honnmvar mik-
ið niðri fyrir. — Ég er að biðja
yðnr um þetta sem hverrá aðra
góðvild. Eg get ekki sai ara orð
talað. Ég á að hýrast öér vik-
um og ef til vill mánuðum sam-
an og held að eg sálist úr leið-
indum--------
— með húsið troðfnlt af gestr
am, skaut hún inni o brosti við.
— Þeir skemta ^ víst best
sjálfir, sagði hann, hC mjpsta kosti
ætla eg mér ekki að hanga yfir
þeim allan daginn. 0g eg vildi
nokkuð heldur geta v'-ið yður
eitthvað til hjálpar en •-.ð vera á
sifeldnm þönnm fyrir þá.
Hún strauk hárið frá vöngun-
um og hristi höfuðið.
— Þetta er nú blátt áfram
hlægiíegt, sagði hún o: rak upp
skellihlátur. Og þar á ofan er
það vita-ómögulegt.
— Svo! Haldið þéNhað? spurðí
hann. Mér hetir aldrei fundist
neinn hlutnr ómögulegur, sem mig
hefir langað til,
— Svo þér farið þá altaf yðar
ferða? spurði hún.
— Já, hvað sem tautar, svax-
aði hann.