Vísir - 19.08.1917, Blaðsíða 2

V ? c i s
Til
BorgarBtj6íRíkrlf*tofítK kl. 10—18 og
1-6
B»jarfðgets*krlfit6Í»a kL 10—12og 1— 6
Bæjargjtódkarwikriíit*.*! kl, 10—18 og
1—S.
íiland*tuki ki. 10—4.
K. F. U. W. Ai», caak sannnd. 8'/*
sieð
L. F. K. R. Bökaútlán mánndaga kl. 6—8.
LaadakotsspU. HeimiikaortiMÍ kl. 11—1
LandebfekkÍQB kl. 10—8.
Landabðkasafa 18—8 »g 5—8. Útl&E
1—8,
Landííjéínr, sfgx. 10—2 og 4—5.
Landsib&iaa, v.d. 8—10. Helg« d*g
10—12 og 4—7
Náttúingripaeafa li/»—S1/*.
Pöatkfiai* 8—7, »*nnud. 8—1.
Samábj’Zfeðfs. 1—5.
SijórnaKáisritrifitofuraBr opnar 10—4,
VilUutaiakMlii : heiasðknix 12—1.
DjóÍMcnjoaaíaiá, opið daglega 18—2
Dr. P. J. Olafson
tannlækni
er fyrst am sian að bitta í
Kyennaskóianum yið Fríkirkjnveg
kl. 10—11 og 2—3
á virkum dögnm.
Fossarnir
og járnbrautarmálið.
Það er skiljanlegt, að aðalagn-
ið, sem reynt er að beita til að
afla fossafrnmvarpinu danska fylg-
is á þingi, verði járnbrantin anst-
ur. Þ ö r f i n fyrir járnbrant er
svo tilfinnanleg og það væri vit-
anlega mikill búhDykkur að þvi
að fá járnbrant, einknm ef það
væri áhættnlaust fyrir landið hrað
byggingn og reksturskostnað henn-
ar snertir.
Áðnr heflr verið á það bent, að
engin sknldbinding liggi fyrir um
lagningn járnbrantar frá hálfu
fossafélagsins ísland. Áð eins er
tekiö bvo til orða í umr. frnmv.,
að e f féiagið leggi járnbraut, þá
fiknli það gert í samráði við
stjórnina. — En, ef úr þessnm
framkvæmdem verðnr, sem ráð-
gerðar ern í sambandi við fossana,
þá flnst mönnum að járnbrantin
hljóti að koma. Það Iiggur ein-
hvernveginn í loftinn.
Félagið „ísland" þarf enga járn-
brant, nema þá að eins ófnll-
komna brant anstnr að Sogi tii
að flytja á byggingarefni. Bf til
vill getur félagið flatt það á bif-
reiðum. í öllu falli yrði #n brant
03s aigerlega ófnllnægjandi.
Áburðarverksmiðjnrnar yrðn
reistar hér i Reykjavik eða við
aðra höfn. Að þvi verðar hinn
mestí spannður fyrir félagið, í
samanbarði við það »ð flytja &ð-
flnttn hráefnin að sér frá sjó og
bvo aftnr ábHrðinn til skips, þó
nð eila þnrfi það að Ieiða raf-
magnið í ioiðslnm ofan eðaneðan
jarðár frá Soginn hingað.
Menn halda nú ef til vill að
fél. þnrfi að leggja járnbrast anst-
nr í Býslnr og jafnvel líka npp í
Borgaríjörð og norður í land til
þess að geta selt ábnrðinn hér inn-
anland?. — Eftirspurnin eftirábnrði
úti um heiminn er svo mikii, að
það er meira en vafasamt að
innanlandsviðskiftiu borgi sig fyr-
ir félagið. Þau baup, sem hér
gæti verið nm að ræða, yrðu svo
smá, að ef félagið væri ekkiibeint
sknldbnndið með samningi til þesi
að seija landsmönnnm áburð, þá
mnndi það sennilega als ekki gera
það. Og það er ekki Ilklegt að
þáð færi að leggja járnbrantir nm
landið þvert og endilangt til þess
að ýta nndir menn að kanpa. Hing-
að til hafa þeir menn, sem vit
þykjast hafa á þeasum málum, litið
svo á, að slíkar verksmiðjnr myndn
als ekki vilja lita við svo smánm
viðakiftum og að ábarðnrinn mnndi
verða ófáanlegnr hér.
Það er sem sé hinn hraparleg-
aati misskiiningnr, sem siegið hefir
verið Iram hér i blaði einn, að
samkepain væri svo mikil í ábnrð-
arsölnnni i heiminnm, að félagið
mnndi vilja vinna alt til þess sð
geta losnað við sem mestan ábnrð
hér. — Eftirspurnin er mikln
meiri en útboðið, og einmitt þess
vegna er siik framieiðsla svo gróða-
vænleg.
Þó að þessar verksmiðjur yrða
reistar hér, yrðn þvi akilyrðin fyr-
ir járnbrant anstnr i sýslnr sem
næat nákvæmlega þan aömn og
áðnr. Ef landssjóðnr ætti »ð leggja
járnbrantina og reka, yrði áhættan
nákvæmiega sú sama ogáðnr. Og
félagið myndi að öilnm Iikindam
ekki gera það, nema með því að
tryggja sér sæmilegan arð af braut-
inni í ábyrgð Iandssjóðs.
Alt öðrn máli væri að gegna,
ef landið tæki fossana og hagnýt-
inga afli þsirra i sinar hendnr
Þá mnndi járnbrantin að sjáifaögðn
verða lögð og rekin 'þannig, að
landsmenn hefða sem mest gagn
af. Hún yrði ef til vill ómagi á
aðalfyrirtækinu, um það er ekkert
nnt að fuliy/ða, en það er þó ó-
víst því rekstursaflið yrði þá að
minstn kosti einum 10. hlnta ódýr-
ara en ef fél. ætti að selja það
og taká sinn ágóða af því.
Hin hliðin.
„Vísir" gat um þ*5 nýlega, að
bændnr í Borgarfirði þættust verða
fyrir æði miklum átroðningi af
ferðamönnnm héðan úr Beykjavik.
Má vel vera að þáð sé satt, að
Reykvíkingar geri fellmikið aö
því að ferðaat upp nm Borgar-
íjörð og Mýrar að snmrinu
til. En óhætt er að stinga því
?í» « ilkáldaite bla.il!!
að þessnm vandlætara, að Reyk-
víkingar munn verða fyrir marg-
falt meiri átroðningi af Borgfirð-
ingnm og Mýramönnnm, og það
ekki eingöngu að snmrinn
til, heldnr alt árið nm kring,
með hverri einnstu ferð Iogólfs
frá Borgarnesi, er svo sitja hér
eina og tvær ferðir yfir. Og banda
mætti honnm ennfremur á, að
elikar þarfleysuíerðir og heim-
sóknir nngiinga og annara lans-
ingja koma sér ekki sem alira
bast nm þessar mnndir, þegar
Reykvikingum er veginn og mæld-
ar út hver biti og eopi að heita
má, og sveitamenn og aðrir fram-
leiðendar gera alt rem í þeirra
valdi stendnr til þess að gera
borgarbúum hér alla vörn, sem
þeir eiga ráð á, sem dýrasta, en
rýja þá nm leið að vörnm þeim,
«em til landsins flytjast, með
óbrigðnlii aðstoð landsstjórnarinn-
ar. — Mundi annars ekki vera
kominn timi til þess bér að gera
þeim ferðamönnum, sem hingað
koma, að skyldn, að útvega sér
„mataikort" eins og nú ór gert
eriandis. Það gæti verið bót i
því fyrir þá bæjarmenn, sem neyð-
ast til að hýsa og íæða þessa
íerðalanga.
Reykvíkingur.
A t h s.
Þess verðar að geta, að það var
undirritaður Reykvíkingar, ný-
kominn úr ferð nm Borgarfjörð,
sem frá eigin brjósti iét það nm
mæit, að ferðalangar frá Reykja-
vik værn Borgfirðingum landplága.
— Annars ekal það viðurkent, að
nppáatnnga háttvirts „Reykvík-
ing8u nm „matarkort" handa
ferðamönnnm, „eins og nú er gert
erlendi8“, væri sjálfsögð — ef eins
stæði á hér og erlendis. En veit
þá þessi dæmalánsi anlabárðnr o_*
þöngnlhans ekki að það hefir aldrei
verið tiigangnrinn hér að „kort
leggja“ (tnýrri merkingn) sveita-
mennina ? Og í öðrn lagi getur
maðnr hæglega gefið gestam sín-
um hafragrant og hveitibrauð þó
að hrísgrjón og rúgbrauð fáiat að
elns gegn kortnm og maðu/ vilji
sitja einn að skamtianm. — Að
endinga skal eg taka það fram að
allir Borgarflngar, Bem eg gisti
og fekk góðar viðtökur hjá, era
velkomnir í mitt hús, mað konnr
og ferakka ef þeir vilja. Og mat-
arkort mnn eg að minsta kosti
ekki heimtá meðan flestaiiar mat-
artegundir fást korta-lanst.
Ferðalangur
nýkominn úr Borgarf.

| Afgrtiisla bÍBÍsÍDi&Hðtol f
j| Isionð ei opii fri fci. 8—8 4 %
« . . , . ±
#. hviijan degi. m
f InBg&Bgor fxt VtJiantíræíi. f
* Skrifstofa & ubi «t&£, iueg. §
& M ÁÍBlsti. — Bitstjóxmis tii |
Íviitali frá kl. 8—í. *
Sími 400. P.O. Bos867. |
« V
& Prantgniijan C, Lssug* »
1 v«g 4. Sími ISS. 5
J* Anglýgingnni veitt nöttafes J
| f LandratJlraunl iftii ki. 8 |
S i kvðidin, 1
Fátækralðgin.
TiIIögn þeirri til þingsál. nm
endurskoðnn fátækralaganns, sem
Jör. Br. bar fram í Nd. alþ., var
á sínnm tlma víeað til alsherjar-
nefndar til athngnnar. Álitnefnd-
arinuar er nú komið fram og er
á þessa leið:
Tillsga þessi telnr fátækralögin
i ýmsnm mikilvægum aíriðum ó-
fallkomin og harðneskjaleg i garð
fátæklinga og yfir höfað ósamboð-
in þjóðinnl, og viil því háttv. flatn*
ingsmiður fela stjórninni að end-
urskoða lög þessi fyrir næsta reglu-
legt alþingi.
í umræðnm þeim, sem nrðn nm
tillögn þessa, kom það i Ijós, að
það, sem einknm þótti áfátt við
lög þessi, væri þetta:
A ð sveitfestistíminn væri of
langnr,
ah enginn mnnur væri gerður
á þurfamönnum, eítir því hvað
heflr valdið þnrfamenaku þeirra,
að fátækraflutningur væri [ó-
mannúðlegtr, og
a ð reglurnar nm vlðskifti sveit-
arstjórna væru óhagkvæmar.
Nefndin hefir athugað þessi at-
riöi, og er álit hennár á þessa
leið:
Þegar lög þessi voru sett, var
allmikið deilt um sveitfestistímann
en það varð ofan á, að hann skydi
vcra 10 ár. Síðan bafa komið
fram tillögur um það á alþingl að
breyta þessu, færa tímann niðnr í
5 ár, en þær tiíiögur hafa eigi
náð fram að ganga. Af þessu
séat, að engin vissa er fyrir, að
breytingu í þessa átt verði vel
tekið, og víst er það, ef ekki á
að breyta öðra í fátækralögunum
en sveitfestisákvæöinu, þarf ekki
eð endurskoða öll lögin í heild.
Það er rétt, að þnrfamenn eru
eigi beialíuia samkvæmt fátækra-
lögunam flokkaðir eftir því, *£