Vísir - 05.11.1917, Blaðsíða 3

VISIR
loka styrjaldarinnar. Ö1 og
▼ínveitingar vorn aftÐr á móti
brátt leyfðar af nýjn; en reynslan
8ýndi, að það var einnig ofurhægt
»ð gerast ölvaðnr af þessnm drykk-
jnm, og tók» þvi bæjarstjórnirnar
fljálfar til sinna ráða og bönnuðu
■líka drykki. Árið 1916 voru það
»ð eins örfáir bæir, þar sem veitt
var öl og vín. Aðalástæðan til
þess að stjórnarbyltingin 1917
hefir til þessa farið nokkmrn veg-
inn sksplega fram, er sú, að það
Var nálega ómögulegt að ná í
áfengi.
Áfengisbannið myndi algerleg*
endurskapa rúsaneska þjóðfelagið,
ef það yrði framkvæmt. Hverjar
bhfa þá orgið afieiðingarnar af
þesium tilraunum, er nú, (í
ipril 1917) hafa staðið 'í hálft
þriðja ár ?
Víðsvegur um rússneska ríkið
hafa verið framkvæmdir hag-
frsðiilegar framkvæmdir bæði 1
bæjum og sveitum, og fyrirspnrn-
*m beint til landslýðsins. Skýrsl-
unsm ber mjög saman og benda
á góðan árangur. Vitaskuld befir
ekki tekist að þurka iandið að
fulla, og er það síst að farða um
slíkt beljarlandflæmi, þar sem
embættisstéttin, auk þess, er
harla mútukær, en góðan spöl
hafa menn komist áleiðis. Brenni-
viu má heita sð aé ófáanlegt.
Vín er bægt að ná í á viðhafn-
armestH veitingastöðum með því
að gefa drjúgum þjórfé, en það
er dýrt, svo dýrt, að þess fá eigi
neytt að neinu ráði aðrir ea
auðmennirnir.
Frá öðrum baanlöndum, svo
sem Noregi, er það kunnugt, að
margir drykkjuræflftr, er geta
ekki lengur náð í brennivin, hafa
gripið til neyðarúrræða (Surro-
gater). Vitaskuld eru damin hin
aömu i Rússlandi. Margir verka-
menn neyta áfengi>, sem gert
hefir verið óhæft til drykkjar eða
„politur"; aftur aðrir, lem ern
betur efnaðir, hafa gripið til ilm*
vatnn eða ná sér i magadropa í
Iyfjabúðam. En neyðarúrræðin eru
dýr, og enn óhollari mannslíkam-
anum en brennivinið. Meðal þeirra,
er svöruðu fyrirspurnunum, vóru
nokkrir, er bersýuilega höfðu
lagt sig í framkröka um að rerða
fullir, en kvarta yfir þvi, að þeir
i stað þe3S hafi orðið veikir.
Að þessu óhroðaþambi og til-
rausum að fara i kringum bann-
ið hafa þó ekki orðið mikil brögð*
Yfi leitt hefir neysla áfengis þorr-
ið stórnm og afleiðingarnar sýni-
lega mjög heillávænlegar bæði
efnalega og að bví er kemur til
bætts siðgæðis.
1 Btórbæjunum verður vart mik-
illar breytingar til hins betra.
Jafnvel í Petrograd og Moskva
gefur sjaldan að líta ölvaða
menn. Þeim hefir fækkað að mikl-
um mun, er flytja hefir þurft í
sjúkrahús vegna drykkjuæðis, eða
á lögreglustöðvarnar sakir drykkju-
skapar. Meira og bstra starf er
ley.-it aí hendi í verksmiðjunum.
fitórglæpir hafa orðið nokkru fá-
tiðari vægari; brotum, götuóspekt-
um o. þv!.. befir fækkað stórnm.
Mest hefir þó breytingin oröið
I aveitunum. Margir voru þeir
bændurnir, sem máttu tæplega
ógrát&udi segja skilið við blessað
brennlvínið sitt og tóku sér það
eink*m afarnærri að þarfa að
halda tyllidkga heimafyrir brenni-
vínslavsir. Allur fjöldi þeirra
vandist þó skjótt brennivinsleys-
inu, og nrn leið rúku þeir sig svo
þægilega á það, að þeir höfðu
aura aflögum. Þegar þeir höfðu
áttað sig á þQisari staðreynd,
tóku þeir að verja þessum pen-
ingum til þess, er nytaamara var.
Þeir fötuðu sig betur og lifðu
sælla lífi. í stað hinna gömlu,
daglegu rétta: svartahrauðs, kál-
aúpu, tes og agúrkna, tóku þeir
nú að neyta hveitibrauðs og kjöts,
urðu jafnvel bvo frekir á kjötinu,
að kjötskortur varð í kauptúuun-
um.
Áður eyddu bændur frístundum
sínum við drykk, og drykkurinn
sljófguði alla sálarkrafta þeirra.
Nú reyna þeir að verja tímanum
betur. í fisstum sveitaþorpum sást
aldrei áður dagblað; nú ryðja dag-
blöðin aér braut út um landið.—
Bændur hafa numið lestur, márg-
ir hverjir af eigin ramleik, og viða
hvar hafa alþýðubókasöfn verið
sett á stofn, þsr sem einokunar-
eÍDokunarvínsöiukrátn var áður.
Alþýða manna hefir nú opnað aug-
un fyrir því, að nauðsyn ber til
aö bæta landbúnaðinn, og er tek-
in að mynda með sér samvinnu-
félagsskap. Öll þessi breyting
kemur hart niður á okurkörlun-
um, bæði þeir og aðrir auðugir
stórbændur hafa orðið að rýma
fyrir öðrum i sóknarnefndum.
Að Iokum hafði bannið feyki-
lega holl áhrif i siðgæðisáttina. j
Bændur, sem aður lömdu konur
■ínar i drykkjuhamförum, hafa
látið af þeirri svívirðingu; heim-
ilislífið er orðið Btórum betra og
■ælls.
HandiðnaSarmaður nokkur ritar
á þeasa leið:
„Mér finst eg eins og vera ný
vaknaður af þungum margra ára
svefni. Með sársauka í hjarta tók
eg [&ð hsgleiða að eg átti konu
og átta ára gamlan dreng, sem
mörg undanfarin ár höfðu neyðst til
að lifa sem gustukamenn. En hvað
konan min, og þá ekki síður elsku
drengurinn minn, urðu glöð, þeg-
ar eg kom í fyrsta sinn heim meö
15 rúblur í peningum og með skó
og nýja húfu handa drengnum!
Slíka hluti hafði hann ekki ang-
um litið frá þvl er hann fyrst
fékk skyn“.
Bóndi einn segir svo: „Nú er*
börnin farin að líta á mig sem
föður sinn; meðan brennivínið var
i brúki, iitu þau á mig sem ræn-
ingja og landeyðu. En nú bafa
þa* eignast bæði föt og skó og
eru kát, og sjátfur er eg árægð-
ur“.
Ábrif áfengisbannsins hafa þá
orðið þau: að andlegur og lfkam-
legur hagur rússnesku þjóðarinn-
ar hefir orðið stórum betri.
Erlend mynt.
Kh. ’/M Bank. Pósth
SterLpd. 13,00 15,00 14,10
Frc. 50,00 55,00 55,00
Doll. 2,80 3,30 3,20
Vandráður
skri/ar grein í Vísi í gær og er
að kasta hnútum til Dýravernd-
unarfélagsins fyrir að það sé væru-
kært.
Maðurinn kvartar yfir þvi að
Reykvíkingar séu hirðulausir um
búidýr sín, láti þau híma úti í
vetrarkuldanum, og segist sérstak-
lega eiga við fuglana.
Eg giska á að það séu hænsnin,
sem Vandráður á við. Það er
fallegt af honum að bera nmhyggju
fyrir vellíðan þeirra. En það er
etaaamt að hann íari rétta leið;
þá leið sem hann fer, að skrifa
skætiog í blöðin til Dýravernd-
- 239 -
hliða og voru eitthvað tvær eða þrjár áln-
ir milli þeirra. Mátti þó ekki á milli sjá
Um tíma hvorir sigra mundu, en þá fór
fremsti hundur Jennýar smám saman að
þokast fram fyrir, þumlung fyrir þumlung,
og gerði þó Langi Láfi alt sitt til að halda
Velli.
„Tilbúinn!11 kallaði Jenný tilKitta. „Nú
stekk óg af sleðanum — takið þjer við
svipunni!11
Hann rétti fram hendina til að grípa
svipuna og heyrði þá um leiðgaðvörunar-
kall frá Olafi, en það kom um seinan.
Fremsti hundurinn hans var orðinn vitlaus
af bræði af því að dragast aftur úr og réð-
ist skyndilega með gapandi gini á fremsta
hund Jennýar og um leið lenti öllum hin-
Um hundunum í áflogum, en sleðinn botn-
Veltist. Kítti brölti á fætur og reyndi að
reysa Jenny upp, en hún hrinti honumfrá
sjer og kallaði til hans:
„Áfram með yður!“
Langi Láfl hafði einsett sór að bera
sigur úr býtum hvað sem það kostaði, og
eins þó að hann yrði að neyta fótanna að
siðustn og var hann nú kominn fimtíu fet
á undan keppinaut sínum. Kitti ljet að
orðum Jennýar og var kominn á hælana
Olafi þegar þá bar að brekkunni fyrir
^eðan bæinn. En þegar þeir komu á brekku-
- 240 -
brúnina, herti Olafur á sjer alt hvað hann
gat og komst tíu fet fram fyrir.
Skrifstofa skrásetjarans var kippkorn
niður með aðalgötunni, og sjálft var stræt-
ið troðfult af fólki alveg eins og við her-
sýningu. Kitta veittist nú næsta erfittjjað
ná keppinaut sínuœ, og þegar honum loku-
ins tókst það, þá var honum alle ómögu-
legt að komast fram fyrir hann. Hlupu
þeir þá samhliða eftir mjórri geil, sem mann-
fjöldinn hélt opinni fyrir þá, en alstaðar
kváðu við fagnaðarópin. Þeir unnustund-
um einn og einn þumlung á hvor um sig
en mistu hann jafnóðum aftur. Voru þeir
nú alveg komnir að niðurfalli, en hjer var
til heillar miljónar að vinna og þar á ofan
heiðurs og frægðar um landið endilangt.
Kitti hentist áfram sinnulaus og hugsunar-
laus. Aðeins furðaði hann sig á því, hvað
margt fólk væri í Klondike enda hafði hann
aldrei áður sjeð það samankomið á einn
stað.
Hann varð þess var, að það fór að
draga af honum og að Langi Láfi var
heilu skrefi á undan. Kítta fanst hjartað
ætla að springa í brjóstinu á sjer og til
fótanna fann hann ekki minstu vitund.
Hann vissi aðeins að þeir hreyfðust ótfc og
títt, en hann hafði enga hugmynd um,
hvernig hann fór að hreyfa þá eða hvern-
ig honum tókst ennþá einu sinni með ein-
- 241 -
hverjum heljar tilþrifum að komast fram
með hliðinni á hinum tröllaukna keppinaut
sjnum.
Þá blöstu við beint framundan þeim
galopnar dyrnar að skrifstofu skrásetjarans
Þeir gerðu báðir síðustu tilraunina, en hvor-
ugur komst fram fyrir annan og komu því
samhliða að dyrunum, rákust þar á af afli
miklu, ruddust inn um dyrnar og hentust
kylliflatir inn á skrifstofugólfið.
Þeir settust upp og sátu flötum beinum
á gólfinu, en voru báðir svo uppgefnir, að
hvorugur gat staðið upp. Langi Láfi fálm-
aði út í loftið með hendinni, en gat engu
orði upp komið. Svitixm rann og bogaði
af honum og hann stóð á öndinni og saup
hveljur. Siðan rétti hann fram höndina,
Kitti gerði slíkt gerði slíkfc hið sama og
tókust þeir í hendur fast og innilega.
„Þetta var nú skárri spretturinn!“ heyrði
Kitti að skrásetjarinn sagði, en hann heyrði
það mjög óglögt, eins og í draumi, og
málrómurinn bærist langt að — „og eg
hefi ekki annað um þetta að segja, en að
þið hafið báðir unnið. Þið verðiö að skifta
lóðinni með ykkur og gerast fólagar11.
Þeir Kitti og Ólafur böðuðu báðir hönd-
Unum til að láta í Ijósi, að þeir mundu
hlíta þessum úrskurði. Langi Láfi kinkaði
kolli i gríð og rak upp org mikið, en loks-