Vísir - 20.06.1918, Blaðsíða 3

ViSiR
•átflutningsnefndina. Ef syo þess-
ir örfáu menn, sem geta keypt,
þegar alt er komið í kring, ekki
skyldu yilja selja fiskinn, og
stjórnin yrði að taka hann eign-
arnámi, og borga hann hæsta
verði (250 kr.) eða að fá mál á
Mlsinn og tapa því, þá mætti
ekki virðast tilgangsiaust, að
menn, sem urðu að selja, voru
jafnfrámt skyldaðir til að b j ó ð a
fiskinn fyrir víst verð, þeir geta
þá ekkert sagt, frá þeiin liggur
þá fast tilboð, en alt bendir til,
að stjórnin hafi ekki verið örugg
í þessu efni, því annars hefði,
eitir að menn hefðu skýrt frá
hve miklar fískbirgðir þeir ættu,
átt að vera nóg að tilkynna þeim
hvenær útflutningsnefnd ætlaði
að láta vigta fiskinn. Þetta hefði
átt að vera nóg, þegar lögboðið
er að selja hvort menn vilja eða
ekki.
Eg geri ráð fyrir, og það hefi
eg heyrt þá sem um þetta hafa
hugsað imynda sér likt, að við
munum þrátt íýrir alt framleiða
í ár minst 16000 tonn. Eftir
því ætti meðalverð á fullverkuð-
xim þorski nr. 1 að vera 190 kr.
skp. Aðrar fiskitegundir tiltölu-
lega lægra.
Hér er verið að ræða um
stærstu framleiðslu landsins og
undir öllum kringumstæðum um
meyðarsölu á afurðum þessa at-
vinnuvegs, en er þá ekki æskilegt,
að tap, sem hlýtst af því að vera
neyddur til að selja þannig,
komi sem jafnast og réttlátast
niður? ,
Með því nú strax að setja
meðalverð á fiskinn, sem svaraði
190 kr. á skp. af þorski nr. 1
og hlutfallslega lægra á aðrar
fiskitegundir og hækkun frá því
sem nú er að sömu hlutföllum á
fisk úr salti (óþurkuðum) þá mundi
hið háa alþingi, áður því verður
slitið, gera hið mesta þarfaverk,
án þess að stofna landinu í neina
áhættu peningaiega. ,
3. gr í reglugjörð stjórnar-
ráðsins 10. þ. m. mælir svo fyr-
ir, að enginn megi eftir 28. febr.
1919 hafa í vörslum sínum neinn
fisk (utan til matar), nema um-
boðsmaður bandamanna eða út-
flutningsnefnd. Landsstjórnin
má þannig hvort eð er alt af
búast við að gerast fiskkaup-
maður, og þótt bandamenn hætti
að kaupa, eða hvenær sem þeir
hætta því, þá hafa þeir undir
slíkum kringumstæðum lofað að
gefa versiunina frjálsa til stjórn-
arinnar með sömu skilyrðum og
við fengum að solja afurðir okk-
ar undanfarin stríðsár, og er þá
engm hætta á að sá fiskur seljist
ekki allur með hærra verðinu;
það væri hægt strax.
Vitanlega yrði að ganga út
frá því, að fiskurinn að öðru
leyti yrði seldur á sama hátt og
um getur í reglugjörð stjórnar-
innar.
Það er sjálfsagt að við stönd-
um að öllu leyti við samninga,
sem stjórnin hefir gert undir nú-
verandi kringumstæðum, en þetta
er eða yrði til þess að miklu
fleiri með góðu geði sneru sér
strax til úflutningsnefndar með
afurðir sínar, og þyrfti að vera
gert áður en þeir, sem lítinn
fisk eiga og eru fátækastir, hafa
selt afla sinn fyrir of lágt verð,
um leið og það mundi hvetja
menn til að halda áfram að afla,
sem annars mundu leggja árar í
bát; en það væri skaðlegt land-
inu nú.
Eg geri ráð fyrir, að hið háa
alþingi muni horfa í það, að
landið hafi ekki næga peninga
til að kaupa fiskinn. En þótt
að eins væri borgaðir s/4 hlutar
eða jafnvel minna af fiskinum,
og stjórnin gæfi út víxla með
seljandanum fyrír afganginum,
væri það strax betra. Slíkir
víxlar ættu að vera seljanlegir í
bönkunum og manna á milli, og
ef striðið heldur áfram verða víst
líkir pappírar hvort eð er að
setjast í gang. Meðan banda-
menn kaupa, fengi stjórnin pen-
inga fyrir fiskinn þaðan og þyrfti
samt ekki að borga seljanda að
fullu, um leið og réttlæti væri
að myndast í þessu efni.
Eg vona að eiuhver þingmanna
vilji hreyfa þessu máli sem fyrst,
því þess þarf.
Hafnarfirði 17. júní 1918.
Virðingarfyllst
Þórarinn Egilson.
Loftskeytastöðin
í Reykjavík.
Með lögum um ritsíma og tal-
símakerfi íslands frá 20. október
1913, var heimilað að byggja
loftskeytastöð í nánd við Reykja-
vík Átti aðal tilgangur stöðvar-
innar að vera sá, að vinna við
skip í hafi og annast varasam-
band til útlanda.
Vegna stríðsins og annara á-
stæða seinkaði framkvæmd máls-
ins þangað til sumarið 1916 að
þeir Einar Arnórsson, þáverandi
ráðherra, og landssímastjórinn
fóru til Danmerkur og 1. júlí
sama ár var gerður samningur
við Marconifélagið um að byggja
5 kilowatta loftskeytastöð á Mel-
unum við Reykjavík. Um haust-
ið veitti breska stjórnin útflutn-
ingsleyfi á tækjunum og í des-
ember 1916 kom mest alt efni til
stöðvarinnar hingað til Reykja-
víkur.
Bæjarstjórn Reykjavíkur lét af
hendi 20.000 fermetra lóð á Mel-
unum gegn 300 kr. árlegu lóð-
argjaldi. Þá um haustið (1916)i
var einnig byrjað að reisa hús
fyrir stöðina. Einari Erlendssyni
byggingameistara var falin yfir-
umsjón við húsbygginguna og
má telja að lokið hafi verið við
smiði hússins um síðustu áramót.
Húsið er einlyft með háum
kjallara. 3?að er 56X33 fet, bygt
úr steinsteypu og hið vandaðasta
í alla staði. í kjallaranum er
þriggja herbergja íbúð fyrir dyra-
vörð stöðvarinnar, auk eldhússj
þvottahúss, miðstöðvarhitavélar
og geymslu fyrir olíu og eldivið.
Uppi eru þrjú herbergi fyrir loft-
skeytatækin: eitt fyrir sendivél-
arnar, annað fyrir rafmagnsgeym-
irinn og hið þriðja fyrir mót-
tökuvélarnar. Auk þess eru þar
tvö herbergi fyrir símritunar-
og loftskeytaskólana og tvö her-
bergi fyrir forstjóra stöðvarinnar.
Húsið, ásamtraflýsingu, hitaleiðsl-
201
gætur á því. Og meöan þér voruö á valdi
óvina yðar, þá áttuð þér þó vini á næstu grös-
um, því aö Mordacq er alstaðar nálægur. Og
hann sér alt, þvi að hann er yíirmaöur leyni-
lögreglunnar og verður ])ví að hafa trygga
umboðsmcnn alstaðar. Keisarinn ber ótak-
markað traust til hans. Og okkar á milli sagt,
Vesey læknir, þá er hann hinn huldi kraftur
að baki hásætisinS."
„Og verndari yðar?“
„Hann verndar mig aí fremsta megni,“
sagði hún lágt og vafði loðkraganum fastar
að hálsinum, því vindurinn var orðinn nap-
ur. „Jeg las frásögn blaðanna um rannsóknina
á þessu voðalega máli og þar á rneðal vitnis-
burð yðar. Eg er yður þakklát fyrir, að þér
nefnduð mig ekki og sögðuð ekki frá heim-
sókn minui."
„Hafði eg ekki lofað yður að halda því
leyndu, prinsessa?“ spurði eg.
„Jú, aö vísu, en var ekki full ástæða fyrir
yður til þess að skýra lögreglunni frá ]»vi,
þegar þér funduð dauðan mann i húsinu yð-
*r?"
„Hver var þaö?“ spurði eg. „Segið mér
þaö.“
„Ekki núna,“ sagði hún lágt. „Það er nóg,
að þér vitið að það var óvinur minn, og að
" llann elti mig héim til yðar i illu skvni.“
/William le Queux: Leynifélagið.
202
„í illu skyni?“ endurtók eg. „Hvað hafði
hann i hyggju?“
„Hann ætlaði að drepa mig — að binda fyrir
munninn á mér,“ sagði hún og brá fyrir hörku
í röddirini.
„Og æsingin varö honum að baná?“
„Já — eða svo er að sjá, af þvi sem þér
báruð fram fyrir dómaranum,“ sagði hún í
dálitið einkennilegum róm.
„Hvað eigið þér við?“ spurði eg mjög undr-
andi. „Dó hann ekki eðlilegum dauðdaga?"
„Hvernig ætti eg Nað vita þaö, læknir?“
„Mér skilst, aö þér takiö ekki framburð
minn trúanlegan,“ sagði eg og starði á hana
i myrkrinu.
„Eg liefi ekþi sagt, að eg rengdi hann!
Hann er dauður — og þaö er mér nóg. En
sjáið þér þarna. Er þetta ekki aftúr-ljóskeriö
á bifreiðinni ?“
Eg horfði fram á veginn og sá einhverja
rauða glætu.
„En meðal annara oröa, þér komust heldur
en ekki i hann krappan, þegar þér genguð
í giklru Chiquards, dr. Vesey,“ hélt hún á-
fram. „Mér þykir það mjög leitt,' en eg var
langt i burtu og gat hvorki varað yður við
né neitt annað gert.“
„Mig furðar mest á því, að þeir skyldu ekki
drepa mig þegjandi og hljóðalaust,“ sagði eg,-
„Þeir hafa haft einhvern beig af því, að
203
eg mundi þá grípa til örþrifaráöa. Þeir munu
þykjast hafa fulla ástæðu til að drcpa yður,
yegna þess að þér vitið of mikið. En þeir hafa
ótta af mér, af þvi aö ....“.
„Af því að ?“
Hún hikaði við, en svaraði svo:
„Af því að þeir þora ekki aö treysta því,
að þar geti ekki komiö, aö eg dirfist að bjóða
almenningsálitinu byrginn og vekja alþjóðar-
hneyksli með þvi að láta Mordacq varpa þeím
í dýflissuna."
Við vorum nú komin þangað sem bifreiöin
var. Það var stór, opinn vagn með sterkri vél.
Vagnstjórinn var grannvaxinn og alrakaður,
eid eg sá ógerla andlit hans, en förunautur
minn kannaðist þegar viö hann.
„Eruð þaö þér,Vautel,“ sagöi hún á frönsku.
„Viö ætlum fyrst til Bologna.. Þér ratið víst
þangaö.“
„Vissulega, yöar hátign," svaraði Frans-
maöurinn og þegar hún settist i vagninn,
breiddi hann úr stórum bjarndýrsfeldum, sem
hún svo vaföi utan um sig í skyndi og hld
glaðlega um leið eins og hún hlakkaði til
ferðalagsins.
Eg stóö kyr hjá vagninum, er liún ávarp-
aði mig á ensku:
„Þér ætlið þó ekki að skilja víð mig hérna?
Hvers vegna hikiö þér? Eruð þér hræddur
um að þér fremjið eitthvert voöalegt afbrot