Vísir - 27.12.1918, Blaðsíða 2

V Í » í H.
A ( ,? r e i í i I i
14, opm ísá kí. 8—8 ú tívotj-am 4«*i.
SkriMofft á s*Etf. rm'.ö
8írai «H>. P. 0. Box 367,
Bit8tjf)r’aa til T<#tuls írá kl. 3—8.
Aagífisaiffuai reitt æíttfctea 1 L&sSx
tftit kl, 8 i kvStdin.
Angl’isiugivverí ■ 7.1 »nr. hv«v nna
dWk« ít*tri fcnj^l. 7 fture. or t.
cs>á«agiýs&%aw atsé ðfo«eyttn letri.
Sijórnleysi.
Það hefir verið sagt frá því
í blöðunum, í Bambandi við sótt-
varnxrnar gegn inflúensunni, að
béraðsstjórnir út um landið hafi
tekið ráðin af landsstjórninni.
Gísli Sveinsson, sýslumaður Skaft-
fellinga, sagði frá þeim viðskift-
um sínum við stjórnina í ísafold
nýlega. Hann varð fyrstur manna
til að hefjast handa gegn út-
breiðslu veikinnar, og gerði það
svo röggsamlega sem vænta mátti,
á eigin spitur og þvert of-
an í ákvarðanir stjómarinnar.
En honum dylst það ekki sjálf-
um, og enginn, sem les frásögu
hans, er í neinum vafa um það,
að hann hetír algerlega tekið
fram fyrir hendur stjómarinnar.
Hann lieftr tefeið sro rækilega
af henni ráðin, að hann er nú
úokkursbonar einvaldsstjómandi
í Skaftafellssýslu. Slíkt ráðriki
undirembættismanns mundi alveg
vafalaust varða afsetningu hans
i öðrum löndum, þar sémstjórn-
arfarið er í sæmilegu lagi. Eá
hér er þetta talið svo ejálfsagt,
að aðrar hóraðsstjómir fara hik-
laust að dæmi hans. Allir vita
hvað í húfi er, óg sóttvarnirnar
era taldar svo sjálfsagðar, skylda
héraðsstjórnanna til að verja
umdæmi sin svo augljós, að menn
taka einu sinni ekki eftir því,
að slík röggsemi sé neitt sér-
staklega lofsverð. Mönnum finnst,
að Gísli Sveinsson hafl blátt á-
fram gert skyldu sína og ekkert
annað. En þessi skylda var
hvorki meira né minna en að
aetja öll sér æðri stjórnarvöld í
landinu af í svipinn. Nú hafa
aðrir sýslumenn, héraðslæknar
og jafnvel hreppstjórar farið eins
að. -Sjálf landsstjómin veitekb-
órt hverju fram fer.
Áfstaða landBStjórnDrinnar til
i jc, 1 >■■■■..'* ’ • '■ v
: þessa máls er sú, að hún lætur
alt reka á reiðanum. Hún stend-
ur éins og náttfcröli, sem dagað
hefir. uppi, miit a miJlf landlækn-
; iS og héraðsstjórnanna. Stjórnin
SÍfetur ixéraðsstÍQrnjmar sfeer»
* ^vi,’ hveriágisSþa^örígum -tím-
iandið skuli bagað, og i
ieið, án þess að stjórnin sé að
spurð.
Landið er með öðrum orðum
stjórnlaust sem stendur að
nokkru leyti. Hvert hérað hefir
sína’ stjórn fyrir sig, og ráðstaf-
anir, sem gerðar eru í einu hór-
aði, geta rebist óþægilega áráð-
stafanir sem gerðar eru í öðru
héraði. En stjórnarráðið heldur
að alt sé í besta lagi. Það þyk-
ist hafa gert sína skyldu með
því að láta taka af sór og iand-
lækni ráðin og miklast af því
að hafa „leyft“ hóraðsstjórnunum
það. Og víst er það þakkarvert,
samanborið við annaðenn þá verra.
En stjórnin verður að gera sór
það ljóst, að þetta er fullkomið
stjórnleysi, „anarki“ á vissu sviði.
Og hún verður að „taka það til
yfirvegunar“, hvort stikt ástand
muni ekki vera töluvert varhuga-
vert. Það er hugsanlegt, þegar
fordæmið er fengið, að ráðin
verði tekin af stjórninni aftur,
en engin vissa fyrir því, að það
yrði þá eins afíarasælt.
Stjórnin átti þegar í upphafi
að taka ákveðna afstöðu. Land-
læknir hafði ákveðið, að engar
sóttvamir skyldu við hafðar.
Þegar hóraðsstjórnirnar þrátt
fyrir það kröfðust sóttvarna, þá
var það skylda stjómarinnar að
skera úr. Ef ráðin átti að taka
af landlækni, þá átti stjórnin að
gera það. En í þess stað, vís-
aði hún málinu frá sór. Það
bætir ekkert fyrir heuni, þó að
að hún haft samþykt sóttvam-
irnar eftirá, þegar Býnt var að
héraðestjórnirnar myndu fara
sínu fram, hvort sem stjórn eða
Jandlækni líkaði betur eða ver.
Ráöin hafa verið dregin úr henu-
ar höndum ekki síður en land-
læknis. Ef það er rótt, sem eitt
stjómarblaðið heldur fram, að!
það eitt eigi að varða afsetning
landlæknis, þá getur stjórnin
viesulega ekki haldið völdum
I>að er sannast að segja um
þetta mál, að stjórnin hefir enn
berlegar sýnt það en landlæknir,
með afekiftaleysi sínu, að hún
er ekki starfl sínu vaxin, því
starfi að stjórna land-
inu. Hún hefir sýnt það svo
áþreifaiilega að ekkí verður um
deilt. Landlæknir héfir þó for-
dæmi frá öðrum löndum að vísa
til, til varnar slnúm aðgerðum
eða aðgerðaleysi. Stjómin hefir
ekkert slikt fordæmi, nema í
löndum, þar sem engri stjórn
verður við komið bg algert
stjórnleysi ríkir.
Þjóöin verður að „taka jþað
til yfirvegunar<:, hvort slíkt
ástand sé viðundandi og hvé
vænlegt það só til irambáðnr.
'mc
og
„frelsið á hafinn“.
Edward Grey segir, að „freisið
á hafinu“ sé „slagorð", sem fyrst
hafi verið fundið upp í Bandaríkj-
uflum, en enginn viti eiginlega
hvað það þýði. Hann er hrædd-
ur um, að Bandarikjamenn geri
sér ekki ljósa grein fyrir því, hver
stefna Breta sé í þeim efnum.
ÞaS sé ekki drotnunargimi, sem
sem Bretum gangi til, heidur var-
úð. I Bandaríkjunum muni vera
til lög, sem banni annara þjóða
skipum að ílytja vörur milli Fil-
ippseyja og Bandarikjanna. í öðr-
um löndum hafi svipuð lög verið
í gildi. En í Bretlandi hafa slík
lög aldrei verið til. Bretar hafa á
friðartímum metið „fretsið á haf-
inu“ mnira en nokkur öniiur þjóð.
„Á friðartímum hafa Bretar
aldrei notað flota sinn til þess að
greiða íyrir siglinguiu sínum, svo
að þeir hafi ékki um ieið greitt
fyrir siglingum annara þjóða“.
Alt öðru máli segir Grey að sé
að gegna um „frelsið á hafinu“
ófriðartimum, og Bandaríkin
hafa nú á annað ár barist með
bandainönnuin og ekki að eius
látið sér það lynda, að bannaðar
væru allar siglingar til Þýskalands,
heldur og stutt að því af alefli,
að hafnbanninu yrði frarnfylgt
sem rækilegast.
Fyrstu ófriðarárin var hafn-
bannið ófullkomið, vegna þesa
að Bandaríkin höfðu svo margt
við það að athuga. Síðustu árin
liefir það verid íullkomið með
tilstyrk Bandaríkjanna, en ef svo
hefði ekki verið, þá hefði ef til
vill getað farið svo, að Þjóðverj-
ar hefðu unnið sigux*. Það er
því óhngsandi, segir Grey, að
Bandarikin geh haldiö því fr&m,
að hafnbann inegi ekki leggja á
land í ófriðt, þa« geti ekbi bann-
fært þá hernaðaraíerð, tieia þau
hafa sjálf uotað í þessum ófriði,
En það, æm Wilson forseti eigi
við, þegar hann tali urn. „fraíeið
á hafinu“, sé þá vamtanJ.ega það,
að þær þjóðir, sem haJÍfi ölf lög,
sem sett verða af alþjóöabanda-
lagi, skuli verða al^erhga frjáls-
ar ferða sinna um höfin, en
þjóðir, sem þau lög brjóta, skuli
með því hafa fyrirgert því freki.
Kosiiiganur
í
Englandi.
Kosningar til neðri málstof-
unnar bresku fóru fram 14. des.
Úrslitin munu verða kunn nú
um áramótin. Um völdin berj- •
ast aðalflokkarnir gömlu, frjáls-
lyndiflokkurinn og íhaldsflobk-
urinn og auk þeirra samsteypu-
flobkurinn, sem myndaet hefir
utan um Lloyd George og verka-
mannaflokkurinn.
Það var í desember 1916, sem
Lloyd George varð forsætisráð-
herra i Englandi, er Asquith fór
frá. Flokkur Asqaiths, frjáls-
lyndi flokkurinn var þá í meiri-
hluta i þinginu, en svo megn
var andstaðan orðin gegn for-
ingjum flokksins, að Asquith sá
það ráð vænst að leggja niður
völdin. Lloyd George var sá
maður annar í frjálslynda flokkn-
um, sem naut mests trausts.
Hann tók nú við vöídum i trássi
við hinn gamla fiokksforingja
sinn og hans nánustu fyigis-
menn, og var af mörgum talinn
svikari við flokk siun. Fiokkur-
urinn skiftist, og fylgdu margir
Lloyd George, en aðalstuðning
sinn jhafði hann þó í öðrum
flokkum, einkumlhalds- ogverka-
mannaflökknum. Enginn flokk-
fylgdi honum þó óskiftur.
xgur, sem héðun er eendur
úfc um Jand, er kyrsefctur á miðri
FyrirspurH.
Er leyfilegt, að póstþjónar, sem
bera bréf út um bæinn, stingi
þeim á milli horðar og dyra-
staf&, eða hendi þeim á tröppur
húsanna eða í tordyri? Þeósu,
eru tið dæmi hór í bænum.
ur
sa.
Þannig myndaðist fiobkur
sero nú fylgir L. G. við kosn-
ingarnar, án þess að til þess
væri stofnað í upphafi. Verka-
mannaflokkurinn sagði þó alger-
lega skilið við stjórnina fyrir
kosningarnar.
Búist er við því, að sam-
stéypuflokkuriim vinni sigur, þó
að allsundurleitar sé. Enda
nuetti það teljaet underlegt fyr-
i/brigði, ef Lloyd George, sá
maðurinn, sem Bretar og banda-
menn þeirra eiga vafalaust allra
einstakra manna mest að þabka
sigar sinn í ófriðnum, og eini
ráðherrnann, sem haldið hefir ráð-
herraembætti óslitið alt frá ó-
friðarbyrjun, æfcti að biða ósigur
í fyrstu kosningunum eftír ófrið-
inn og það rétt í órið&rlok,
Kjósa átti 707 þingmenn, Af
þeim voru 107 kosnir án at-
kvæðagreiðslu, vegna þess að
aðrir voru ekki i kjöri. Ef til
vill má nokkuö marka um úr-
slifc kosninganna .af þvi, að af
þessum 107 sjálfbjörnu þing-
mönnum átti samsteypuflokkur-
ípn álifclegan meirihluta, eða 31
íleiri en hinir flokkarnir.
XJm2600 þingsætin, sem
eftir
eru, keppa als 1518 þingmanns-
efni, og af þeim eru 471 fylgj-
aadi samsteypuflokknum.