Vísir - 13.01.1919, Qupperneq 2

«. » % 1 É I
'íí s ’sa .S slJ
Japanskir
2 morgunkjólar [
kr. 9.85
0&i
Egili Jacobsen f
Beiðiig
um mikiivæg! mál
(iera má ráö fyrir, aö næsta Al-
þing hafi mörgum og merkilegum
störfumaö gegna; væntanlegá þarf
,.parlamentera“ um þaö, hverjir
Kigi ah sitja í „ráögjafarnefnd*-, og
hverjir séu veröugastir aö skipa
„,sendiherra“- og seudiherra-undir-
tiliustööur úti i löndum, en — sist
af öllu viröist mér aö þaö í.negi
glevnfast, a« tryggja meS vitnrlegri
löggjöf atvinnúvégi landsbúa,
.tryggja þa svo, íiö einhver von se
ijni, ;iö þeir geti staöist kapphlaup
þaö. sem á næstu áruin má vænta
um þá, af hálíu útlendinga er hing-
ais koma samkvæmt samnings-
hnndnnm réttindum stnum, bæöi
áöurgeröum samningum viö ein-
staka menn og nú nylega viö þing-
i<s og nokkurn hluta þjóöarinnar.
Á síöari ármn hefir sildvei'Öi ver-
jö talin svo álitleg atvinnugein, aS
vmsir landshúar hatavariö ógrynni
íjár til þess, — meö kaupum á
skipum og áhöldum —ag geta rek-
íö þá atvinnu, og viröist því ekki
■yanþörf aö tryggja þennan at-
vinnnveg eftir því Sent föng eru a.
Þaö tnun nú að'visu vera svo, aö
til séu lögi sem ætlúö erú honum
til tryggingar, þar sem eru lögin
,,ttm mát á síld" ; og fleiri lög', er
snerta síldveiöi, munu vera til, en
þaö eru aö eins síldarmatslögin.
sem eg ætla aö fara utn nokkrum
«röttm.
Eg hefi t starfi ntínu sem síldar-
■niat.smaöur, rekiö uiig a þaö, aö
jtatt lög eru gallagripur hinn ntesti;
svo mikill, aö alls ekki cr viö ttn-
andi. Eghefi fengiö þá föstu sann-
tæring. áft ef nokkur maöur stteö
fullri þekkingu á þéssu máli hefir
unnið að undirbúningi þessara
laga, þá hljóti hintt „voudi andt“
þekkingarleysis atiuars vegar og
<tigín hagstmma einhverra „spekv1-
anta“ hins vegar aö ha'fa veriö
sveimí í þingsölunum, þegar þau
-voru rædd og afgreidd frá þingiiut.
Síldarinatiö á, sainkvæmt eöll
símt aö tryggja þaö, aö framleidd
sé, til söltt á erlendum. tnarkaöi aö
eins gófi vara, vara er geti unniö
■sér áiit og sé seljanleg þvi veroi,
aö landsmenn geti haft hagnáö af
aö stunda þessa atvinnu, en ekki
stórtjón, eins og búast ntá viö aö
verði, ef síldin ekki reynist góö
vara, og þar af leiöandi ekki getur
VÍSIR
="—---
haldist i svo liátt veröi, sem Jtörí
er á, og eins og hún, samkvæmt
síuu sanna gildi. ætti að vera í.
En jutö, sem eg vildi vekja athygli
á. er, aö þessi áðtir nefndn lög
tryggja þetta atriöi hvergi nærri.
en gefa aftttr á móti þeim síldar-
seljendum, er meta stundarhag
sinn, meira ett franitíð þessa at-
vinnttvegar — færi á þvt aö nota
síldarmatið fyrir „skálkaskjól",
til þess aö selja óvandaöa vörtt,
og vona eg, að ailir sjái. aö slíkt
getur oröiö mjög skaðlegt fyrir
þessa niikilsveröu atvinugrein.
Þessi uminæli mín skal eg leyfa
tnér að rökstyöja meöal annars
.meö j)ví, aö vitna til jtess, aö „mat-
ið“ á sildinni, skal samkvæmt Iög-
tuu framkvænta á þann hátt, aö
matsmctm, sem ent skipaðir sam-
kvæmt tillögum yfirmatsmanna,
og eiðsvantir, skttlti skoöa síldina
„á hverjtt veiöiskipi" jtegar jtatt
koma aö 1andi, og ákveöa hvort
htui j)á er hæf til söltunar í lag-
heldar tunnúr, sem liklegaáaöþýöa
saina sem: hæf verslunarvara. Vib’
þetta er í sjálfti sér lítiö eða ekkert
aö athuga út af fyrir sig. en í sant-
bandi viö anttaö atriöi, er eg nú vík
aö, cr jtaö mjög litils virði. Mats-
mönmim er sem sé mjög lítið vald
gefið til jtcss, aö váöa meöferö
síldarinnar eftir aö hún er kmitt á
land ; mjög ófitllkomiö eöa ekkert
vald, til aö ráðá’ því, hvaö mikiö
lniri er söltuö, eöa tir hvaöa salt-
tegundum, og endurskóöun eöa
endunnat á síldinni er alls eki fyr-
irskipaö i lögitnum, og jiaö er hægt
aö samia, aö af hálfu síldareig-
enda sitmrá, ltafa öll slík.afskifti
matsmanua veriö mjög illa þokk-
uð, og talin þeint óviökomandi, og
hafa síldareigendur horið fyrtr sig
hókstaf sildarmatslaganna.og virö-
ast. þeir liafa þar talsvert t.il síns
máls.
f ’aö ætti aö vera öllum hug'sandi
mönmtm Ijóst, aö síldannát, fram-
kvæmt á þennan hátt, er hvorki
„fugl né íiskur“ og veitir litla
trygígingtt fyrir þvi, aö síldin sé
góö vara, þegar hún er flutt út,
en getur veriö skálkaskjól fýrír
..óvandvirka síldareigendur, sem
geta krafist matsvottorös, sam-
kvæmt jtvi niati er Iögin fyrir-
skipa.
Síöastliöiö sumar kont þaö í ljós,
aö stldin haföi, hjá mörgum, veviö
söhttí) í tninna lagi, og hjá sunuim
úr salttegundum, sem em allsendts
óhæfar til sildarsöltunar; á eg hér
viö salt það, seni I.andsverslunin
senrli til Sightfjaröar árið 1917
1- e.s, „Bisp“, 00- i sttmar meS
„Franees Hyde*“. Þaö kotu eitutig
i Ijós, aö síld haföi eftir sölíunina
„morknaö" eöa ,,soönaö“, sem aö
likindum heíir orsakast af of
sterkum sólarhita.. «<' n var i smn-
ar síöustu dagana af ;ulí,.og tneö-
fram hefir vafaiaust of liíil sölttm
og ónýtt sall átt þátt 1 pví. Þrátt
] fyrir þetta lenti það. í allmiklu
! þjarki viö suma síldareigendut', og
] mnboösmenn þeirra, aö fá því til
teiöar kotrtiö, aö öll síld væri skoö-
ttö sölutö, eöa áður en hún var af-
hent til útflutningK, og komu
nokkrir síld.areigendtu- sér að
niestn leyti iindan j)ví. Þessa und-
anfærslu sina hygöti þeir, bæöi á
síldarmatslögunuin. og einnig á at-
skiftum útflutningsnefndar af ntáí-
inu, sent vægast sagt, var ekki
röggsamleg ; en út í jtað’skal ekki
frekar íariö aö sinni. — Þess skal
eg geta hér, því þcss er verfc aö
geta, að tveir af himtm stærri síld-
areigertdnm á Siglufiröi, þeir hr.
P. J. Tliorsteinsson og Otto Tttii-
nitts á Akureyri, högnöu sér mjög
viturlega i jiesstt máli og létu tutt-
salta og endurskoöa a 1 1 a sína
síld strax þe.gar víökomandi mats-
menn kröföust jtess. og þeirra
dænti fvlgdtt nokkrir smærri út-
vegsmenn.
Þaö, sem næsta aljtingi jmrf aö
gera, og á aö gera. er. aö hreyta
sildarmatslögiinum á þann hátt, aö
veiþt matsmönnum fullkomiö vr.tld
til aö ráöa atlri meöferð sildar-
innar, frá j>ví hútt er flutt á land'
og j>ar ril hún er fhitt á skip, og
aö sjálfsögðti lög'skipa endurfnat a
síldinni, j)égar hún hefir tegiö
hæfilega langan tíma í salti, setn
alls ekki ætti aö vera styttri trnú
fyrir síld með „átu“ en. 25 dagar
E11 annars tcl eg sjálfsagt, aö fela
ætti y firmatsmönnunum, aö semja
frumvarp ti! tíýrra sildarmatslaga,
j)ví eg hefi nauöalitla trú á þekk-
ingu jtingsins á málirm yfirleitt og
staöhæfi, aö ýtnsir síldareigéndur
og umboösmenn jteirra sétt alls
ekki vel falhiir til að vera aðal-
ráðunautar í þessú máli; þeir
sýndtt það síðastliðiö sttmar.
Þetta mát er svo mikils vert og'
snertir svo marga meölimt þjóöfé-
lagsins, að þai' má engin vanþekk-
ing og því síÖtH' sérdrægni komast
að.
Auk jjess, sem eg hefi taliö hér
aö framan. aö fullnægjandi trygg-
ing fyrir framtíö þessa mikils
veröa atvinnuvegar, fáist aö eins
með endtmuati á sildinni saltaðri,
og því þykist ég hafa leitt næg
rök aö. þá vil eg aö endingu geta
þéss, aö slíkt mat hygg eg aö sé
eitt nteöal ííklegri og s;emilegri
ráöa, til aö hindra þaö. aö útlend,
ingar veröi ofjarlar landsmanna,
jafnvel víö veiöina sjálfa, og aö
nitusta kosti myndi þaö get'a þeint
erfitt að veröa langt á undan ís-
lendingnm með sína sild á útlend-
an markaö, og ef til vill fylla hann
á suniuin stöðtim. svo að viö yrð-
um útundan, og líka myndi jiað
gera þeint ómögulegt aö tlytja út
slæma vöru, eins og þeir hafa oft
gert áöur, og spilla meö því áliti
íslenskrar síldar vfirleitt.
Sigurour Þorsieinsson.
Bjargráða-einokanin.
Alþingi hefir veitt landsstj-órn-
inni heimitd „til ýmsra ráöstafana
út a£ No’iötirálfnófriönanT", tií
þess-aö tryggja versltm landstns.
Þessi hetniikl hefir ti 1 fsessa veríö
notuð til jtess aö tryggja það, að
rtægar vörttr fengjust fluttar til
landsins. En nú er einnig fariö að
nota hana til aö koma f veg fyrir
aöflutninga til land.sins' og lttndra
veröfall á einni náuösynjavöruteg-
undinni, kolúnum.
Landsstjórnitr. hefir tekiö ei'nka-
söltt á kohtnt í sínar hendur og
bannað öllum öörttm aö flytja
hjngaö kol. Samtímis er verð á kol-
titn ákveöiö 90—roo kr. ltærra á.
smál., en nú er vilattlegí aö þau
þurfa aö kosta Hingaö kontin.
Eitt er víst, og jtaö er þaö, aö
jietta er eittlivert jiaö fitrðulegasta.
b j a rgrá 5, sem heyrst hefir ttnt
getiö.
•Þjóöiti ltefir stuniö undír dýr-
tíöinni ártim saman og er nú svo
aö segja aö jiotum komin. En svo,
þegar ófriönum loks er lokiö, viö-
skiftahomhimirn og siglingaöröug-
letkunutn fer aö l'étta af og' ntemi
fara aö sj'á fvrir end'ann á mesttr
dýrtiöijim. jtá er bjai'gráöaráðstöf-
ununtim snúiö gegn lietmi. Heim-
ild, sem stjÓrnfnni' er geftrt tii ráö-
stafana'tii aö bæta úr neyöinni, er
m't notuö til attka hana.
Liklega hefir elcki eintitn einasta
þinginantti, sem atkvæöi greiddi
ineö jjessum heimildarlöguni. kom-
til hugar, aö þatt ntvndu veröa not-
uö svona. Enda er nú ófríönum í
raun og veru lokiíi óg heiniildin
því úr gíldi.
En jiaö jiiá vafalaust gcra ráö
fyrir jt.ví, aö stjórnin leggi. fyrir
' næsta þing fumvap tii laga itm
heimik.l Itanda stjóninni til ýmsrá,
ráöstafnna út af því aö ófriönuntt
er lokiö.
B«*j a r fr é í t ij*.
r
Aímælí í dag.
C, Zimsen, konsúll
A
R. P. Leví, kaupen..
Rannveig Gíslad, presltsekkja.
iiggert' Kr. Jóbanness?.. járnsm-
Þórhallur Árn-ison. bakari.
Sigvaldi Kakfalón,>, Imknir.
Sveinn (iu&tnuntisson, presttu'.
Docent Holget 'Wifihe
byri-ir lyrirkstra sína á háskól-
anunt um Pent ppidan í dag kl. 6.
Q&eypis laelming
háskólans 1 Kirkjustræti iz
byrjat' á mot.gvv ■’:' veröur fram-
vcgis á þföjui'íógum og föUuáög-
um k! 1.2 — r.
IKs. ,.Haukur“,
(úöar .Phoentx),. flutnmgaskip
fisktveiöafélagsins „Hauks“, kotn
hingaö á laugardaginn meö salt-
farm frá Englandi.
■<-
s
íjl