Vísir - 22.07.1919, Blaðsíða 2

V 1 s I H
PffemMxÓiisBíit
hafa fengið
sem sélst með mjög sanngjörnu verði.
Aths. Ef pantapir gerast innan 2 daga, verður Cementið keyrt
til kaupenda endurgjaldslauvt.
Neðri deild Alþingis liefir nú
lagt blessun sina yfir lirossa-
prang stjórnarinnar. Ekki urðu
það þó nema 15 þingdeildar-
m,enn, sem lund höfðú til þess.
Enga frekari greinargerð
tóksl að fá frá stjórninni fyrir
því, h v e r s v e g na hún hefði
ráðist í það, að taka einkasölu
á hrossum í sínar hendur. Á-
stæðurnar sem uppi hal'a verið
látnar eru að eins þessar : Mála-
lei'tun dönsku stjórnarinnar, það
álit margra landsmanna að
einkasala mundi hækka
verðið og líkur til að stjórnin
kæmist að belri samningum um
fiutningsgjald,
Eins og margsinnis hefir ver-
ið bent á, þá gat málaleitun
dönsku stjórnarinnar ekki bygst
á öðru en því, að hún (danska
stjórnin) gerði sér von inn að fá
hrossin með lægra verði'á'
þennan hátt, enda er sú mála-
leitun vafalaust komin fram
fyrir tilhlutun danskra hús-
manna, sem hestana eiga að fá.
Hafi sú málaleilun ráðið mestu
hjá isl. stjórninni, þá liefir hún
hlátt áfram gengið erindi kaup-
endanna „á kostnað“ íslenskra
hrossaeigenda,og það hlýtur hún
að hafa gert visvitandi ef hún
er ekki gersneydd allri skyn-
semi. Um „álit margra lands-
manna,“ er það ,að segja, að það
álit er skapað af fámennri kliku
(Tnnaklíkunni) f sem af ein-
skæru Iratri lil frjálsrar versl-
unar notar hvert tækifæri til að
knekkja henni. Flutningsgjöldin
koma málinu bókstaflega ekk-
ert við, því að ef salan hefði ver-
ið frjáls, þá hefðu kaupendur
átt að annasl um flutninginn og
þeim var sannarlega ekki síður
trúandi en íslensku stjórninni
til að fa ódýran flutning hjá
„Sam e í n a ða félagin u. “
Annars eru upplýsingar þær,
um söluna á hrossunum, sem
bírtar eru í nefndaráliti land-
búnaðarnefndar, og hafðar eftir
formanni úíflutningsnefndar,
einkar u ]i p I ý s a n d i um
hvaða áhrif kauþendur hross-
anna liafa búist við að það
mun.di hafa á verðið, ef salan
yrði látin frjáls.
Fyrsta tilboðið, sem gert var,
var frá húsmánnafélögunum.
þáð var bundið við 2000 hesta að
eins, á aldrinum 4—-8 velra, 48
þuml. á hæð og þar yfir og átti
verðið að vera 475 kr. fyrir
hvern, við afhendingu i Dan-
mörku. Auðvitað gert ráð
fyrir því, að sá „úrgangur“ sem-
þá yrði eftir hér, yrði látin fal-
ur fyrir lítið verð. pegar þessu
tilboði var ekki tekið, þá var lát-
ið koma fram annað tilboð (frá
Brödr. Zöllner og P. Wester-
gaard A Sön) um káup á 3000
hestum, stærð 46—50 þuml. og
verð 280- 100 kr„ og það. tekið
fram, að fyrir fleiri hesta væri
ekki markaður í Danmörku!!
petta átti nú svo sem að sýna,
að ekki stoðaði neitt að vera að
þráast við og reyna að fá hærra
verð eða koma út fleiri hestum
! (nema þá fyrir enn lægra verð)
Og til að árétta það, er tilboð
látið koma fram frá gamla
Z ö I 1 n e r í Newcastle i 1000-
2000 hesta, 3 8 vetra fyrir 280
lil 390 kr. /
Nú skeður það furðulega.
Stjórnin, sem hafði tekið einka-
sölu á hrossum í sínar hendur
, i þcim aðaltilgangi (að sjálf-
sögðu!) að koma þeim í hígrra
I verð og losna við m i 11 i I i ð i,
5 hún fer nú alvaiiega að hugsa
um að láta lausa söluna, „með
; það þó fyrir augum, að verðið
i kynni að verða 200 -400 kr. í
| hæsta Iagi,“ en þó vafalaust í
; einhverri von um að það mundi
geta orðið íii að hækka verðið.
þegar á reyndi, þá’ sá stjórnin
þannig, að f r j á 1 s s a 1 a
mundi líklegust til þess að koma
, hrossunum í verð! Og henni
missást ekki í því, því að þegar
þetta er komið tjl orða, að láta
söluna frjálsa, þ á kemur enn
nýtt tilboð og í því er lægsta
verð 400 kr. en hæsta verð 600.
Og hrossamarkaðurinn í Dan-
mörkn hefir jafnvel stækkað að
mun svo að. kaupandinn vill fá
4000 hesla fyrir þetta verð.
„Frjálsa sa!an“ sem kaupendnn-
nni var ógnað ineð, verkaði þá
svona. pað þurfti ekki annað en
að ncfna hana, til að fá/vcrðið
liækkað að meðaltali um alt að
2 0 0 kr. á hvcrju hrossi. En hér
á landi er því haldið fram við
hrossaeigendur, að einmitt
þeirra vegna hafi stjórnin lieft
frjálsa 'vershui á hróssum!
Á þingi fóru þeir Bjarni Jóns-
son, Einar Arnórsson og Gisli
Bifreið til sölu
með^tækifærisverði. Upplýsingar hjá
Reykjavík.
Svcinsson íiörðum . orðum um
aðgerðir stjórnarinnar í þessu
máli, en kváðust þó ekki vilja
leggja til, að hrossasölusamn-
ingum hennar yrði rií'lað, vegna
þess að það mundi draga þann
dilk á eftir sér, að landssjóður
yrði að greiða of fjár í skaða-
bætur, því að ekki myndu x-áð-
h.erraruir vera borgunarmenn
fyrir þeim. Atvinnumálaráð-
herrann var látinn verða fyrir
svörum af stjórnarinnar hálfu,
og var það léleg vörn.
Selveiðar.
Norskir selveiðimenn liafa
verið að koma hingað við og
við í vor, til að leita viðgerðar
eftir meiri og minni áföll, sem
þeir hafa fengið í ísnum.
Vísir átti tal við skipstjóra á
einu þessu skipi og sagði hann,
að um 160 skip mundu stunda
selveiðar frá Noregi. Sumt eru
gúfuskip, suint mótorskip, mis-
stór, öll rambyggileg og oftast
járnvarin um stefnin. A slcipi
hverju eru 10 lil 10 maims, og
þykir meðalveiði, cf fást 6 til 8
hundruð á minni skipin, cn
stærstu skipin hafa veitt 4 til 6
þúsund seli, jafnvel 7 þúsund.
„Vertíð“ þeirra stendur um 4
mánuði og er lokið um miðjan
ágúst eða heldur fyr.
Selirnir eru skotnir með kúlu-
byssum, er þeir liggja uppi á
ísnum. Sum skipin hafa og
hvalabyssur lil að skjóta smá
liveli.
Eins og nærri má geta eyðisl
selui’inp mcð ári hverju. En af
þvi að af miklu er að taka, þá
veiðisl vel enn. Munurinn er að
eins sá, að þar sem vel veidd-
ist fyrir 10 árum, sést nú varla
selur, svo að nú verður að sækja
lengra inn í ísinn, og verður
yeiðin þá torsóttari og hættu-
legri, enda Iiafa. margir menn
látið lífið á þessum selveiði-
ferðum.
• pað fer nokkuð eftir vciðinni,
hvernig með fenginn er farið.
1 pegar lítið veiðist er sclkjötið
Iiirl, annars er því að mestu
fleygt. Aðalýerðmætið er í
spikinu og skinnunum, sem
hvorttveggja er nú i afarverði.
Kennarapráís-
Ekki hentar liáskólakennaran-
um að bera sig sanian við úr-
smiðinn; úrsmiðurinn er færari
lil þess að gera við úrið. Full-
orðnir menn deila ekki um það.
Ýmsir vona, að komið geti
fram í umræðunum á þingi,
hvað orðið kennarapróf tálcnar.
Og gæti það orðið til þess að
hjálpa skilningi þeirra, er hlýddu
og læsu. Raunar er várt ger-
and ráð íyrir því, að menn rugli
orðinu „kennarapróf“ saman við
„bílstjórapróf“ eða önnur orð,
sem merkja eitthvað gagnstætt.
Ja-á. — Svo er nú þetta með
i þá Sigurð, Böðvar og* Jón! peir
fá vísl áreiðanlega að kenna
börnum eins og áður, þótt um-
rætl ákvæði nefnds frumvarps
yrði lagaákvæði. Og sama myndi
verða uppi á teningnum, þótt
þeir segðu af sér og sæktu altur.
Eigi vitiborin skólanefnd og
| samviskusöm að ráða barna-
; kennara, og bjóðist nú stúdent
í og kennaraskólamaður, þá ræð-
! ur hún hiklaust kennaraskola-
I manninn, hvað sem lög mæla.
; En ákvæðið þarf vegna þeirra,
, sem ekki vilja skilja eða geta
; ekki skilið, að kennaraprófið er
! „æðra“ en stúdentsprófið, þegar
svona stendur á. Sérfróði mað-
urinn á að sigra bæði vegna sín
og þjóðfélagsins. Og það villir
ekki athugula, réttvísa skóla-
nfefnd, þott stúdentinn hafi þef-
að al’ fleiri skruddunum en
kennaraskólamaðurinn.
Stúdentinn og kandídátinn
eiga að taka kennarapróf, ef
' þeir ætla að gera barnakenslu
; að lífsstarfi sinu. Undan því ber
oss ekki að mæla vora menn
; freniur en Danir sina.
i Yér megum ekki gera ráð
fyrir tómri yfirheyrslu í barna-
! skólunum og'rugla henni saman
1 við kenslu.
! •
'i Úrsmiðurinn og guðfræðing-
urinn, stúdenlinn og hókbindar-
I inn geta hlýtt yfir Hclga-kver,
j ti! dæniis að taka. En kennara-
! skólamaðurinn hefir fengið leið-
; beiningu í því að kenna börnum
! og laka réttum tökum á ýmsu,
! sem fyrir kcmur i upjieldisstarf-
j inu. Hann hefir lesið um sálar-
; lií barnsins, kynst sögu skól-
i anna, lært uppcldisfræði og tek-
j ið þátl i verklcgri kenslu. Haijn
■ hefir búið sig undir kennara-
starf, ug þess vegna á „að tryggja
kennaraskólamönnum rétt gagu-
! vart þeim, sem niinni mentun
hafa.“ Og sjálfsagt ætti að Iieini-
ila‘ stúdentum og kandídötum
að ganga undir kenharapróf, cf
þeir óska, sé það ekki heimilt
sem stendur.
Setjum svo að nefnt ákvæ'ði
yrði að lögum og að Magnús
og Ásgeir sækiu eftir það uny
harnakenslu í Flódnum eða 1