Vísir - 23.07.1919, Blaðsíða 2

V ! S f
liifflMH jéPlshni ^
hafa fengið lítilsháttar af
Globus
Aiehc colade
Coofect
Riftingaruar.
„Tíminn“ boðaði það á dög-
unum, að hann mundi bráðlega
birta gögn, sem sönnuðu það ó-
Ivírætt, að það væri ekki minni-
hluti fossanefndarinnar sérstak-
lcga, sem bæri liag fossafélag-
anna og fossaprangaranna fyrir
brjósti, og yrði þannig hnekt öll
um þeim rógi, sem borinn liefði
verið úti um þá Sv. Ól. „lengda-
son Titans“ & Co. - - En það
sannast bér sem oftar, að „oft
verður lítið úr því högginu sem
hátt er reitt.“
í síðasla tbJ. „Tímans“ koma
þessi gögn á borðið. Og það er
þá hvoi’ki meira’né minna en
það, að sjálfur „Sveinn Ólafs
son sagði frá því við fyrsln uiii-
ræðu fossamálsins, að meirihluti
fossancfndarinnar befði i vetur
að gefnu tilefni lýst því yfir við
lanÖsstjórnina, að tilgangurinn
væri ekki að rifta cldri samn-
iiigum um fossasölu, heldur að
Játa standa við það sem komið
væri.“
Hvort sem það er nú Sv. Ól.
sjálfur eða bara „Tíminn,“ sem
þer ábyrgð á þessari staðhæf-
ingu, eins og hún er orðpð
þarna, þá er hún a 1 v e g r ö n g.
Fyrst og fremst liefir fossa-
nefndin öll lýst yfir því áliti
smu, að rifta beri öllum samn-
ingum um sölu á vatni i afrétt-
um, svo augljóst er, að ekki á'
að lála standa við það sem kom-
ið er um þá sölu. Fm sölu orku-
vatna í heimalöndum er (jðru
máli að cegna. þáð er viðurlccnt,
að landeigendur liafi að lögum
rétt lil vatnsafnota í heinialönd-
úm. þann afnotarétt liafa þeir
getað selt, og því cki<i ástæða
til að rifta þeim samningum.
Eignarréttur landeigcnda á
Aatni er aftur á móti ekki viður-
kendur, en þó að þeir hafi fram
selt þann rétl öðrum, þá er ó-
þarfl að rifta þeim samningum,
vegna þess að kaupendúm myndi
samkyæmt samningunum ekki
„dæmdur annar réttur til vatns-
ins, en sá, sem í lögum er við-
urkendur að landéigendur (selj-
endur,) hafi átt tiJ vatnsins. —
. Kaupendm* gætu engin not Iiafl
, af framsalinu þar fram yfir, þó
| að rifting færi ckki fram. Og
ríkið gæti eftir sem áður lekið
til sinna nota vatn eftir þörfum
ó k e y p i s. að svo mikiu leyti
sem það kæmi ekki i bága við
notkunarþörf til venjulegra
heiniilisþarfa, búsþarfa o. s. frv.
Munurinn á afstöðu meiri- og
m i n n ih 1 u ta f ossa n ef nda ri n n ar
er því allverulegur. Minnihlut-
inn vilí vernda eignarrétt fossa-
félaganna, þannig, að þau séu
trygð gegn því, að ríkið geti tek-
ið vatn af þcim endurgjaldslaust
tii sinna þarfa. Meilrihlutinn
viourkcnnir ekki, að félögin eigi
neina slíka kröfu til slíks endur-
gjalds.
pað verður þvi ekki um það
vilst, að það er minnihlutinn,
sem er málsvari fossafélaganna
og fossaprangaranna.
Frá Alþieg
Refurinn,
Sveinn og hvalurinn.
I-’ah vai aiikiö talaö um refaeldi
og refadráp í .neðri deild í gær. —
V.jklu sumir þingmenn friölaust
banna 'slt refaeldi og iáta tófurn-
ai „leika laúsutn hala“ í landinú
eins og áSur. En ef þær yrðu
oí uppivöðslus.amar, mætti eitra
fyrir' þær og eySa greiii jieirra.
Refum heffii fjölgaö ákaflega í
landinu, síö’nn ref’aeldi hefði veriö
hafið, og kænii þaö til af ])ví, aö
reíírnir timguöust afskaplega í
1 refaklökunnm og slvppu svo úr
haldinu hópum samryi.
Þessu til sönnunar gaf Sveinn
Ókifsson þær sögulegu upplýsing-
ar, aS 'eftír Dyngjufjallagosiö
1875 hefði réfum fækkaö mjög og
sama sem horfiö á Áusturlandi.
; ’En upp úr aldamótum heíöi ref-
j um • mjög íariö aö fjölga aftur, j
og átti þaö aö stafá af refaeldinu
með tækáæri^ve’g i. Upplýsingar hjá.
BirU^sis,
Reykjayík.
á Vésturlándi: Eht, síra Siguröör
Stefánsson skýröi jiessar „sögu-
legu upplýsingar" Sveini- á aöra
lc-íö. Hann kvaö þaö ekkf ólíklegt,
aö öskufalliö ú'r Dyng’jú íjötlum
heföi oröiö refnuni' á Austurlandi
skeinuhætt. En hitt, aö refum
liefði fariö aö fjölga afrar svo á-
‘ sP°ri -segir, i ffv^ og vÍEðist sú
| undaatekning þó. óþönf, því að
| sanikv.. fyrirsöga. frumv.. getur
’ skatfurinn ekki náð til spor-
;vagnax.
| pað er fjárhagsnei'úd n. d„
| þetta frv., og aefnd-'
kaft upp úr ald’amórum, gæti jin færir þær ástæðúr fyxir því
ekki stafaö af refáeldiiwi á Vest- j «ð bi&eiðar „spilli mjög veg-
; fjöröum, því aö á því heföi ekki j um“ og sé því samigjamt að
aH-íörigu j rikissjóður fái að nokkru bætt-
j an skaða sinn af vegasliti því, er
veriö byrjaö fýr err
seinna. A'ftur á' móti liefðu h va 1-
v e i ö a r n a r flutst frá Vest-
fjöröum" til Austfjaröa upp úr
aldamótunum, og refimir þá lík-
léga um leiö, en atktmnugt væri,
aö þeif leituöu mjög í fjörumar
umhveffis I i v a 1've iða s t öö va r n a r,
og heföi svo veriö á Vestfjöröufn,
meöan hval veiöarnar vortt þar
mestar. en síöan sæist þar varla
nokkur refúr.
Máliö varö ekki útrætt og t.
'umræöu frestaö.
Viðureignin í Flóanum.
! Þær valda.“
I Jil skams tíiim hafa Ikstarn-
n- vL-ið einu samgöngutækin
| hér á landi. „Slil“ á yeg;am var
j þa liiið. En síðar tóku menn að
! nota staérri og smæm hest-
j vakna’ og vitanlega varð þá
j vegaslitið meira. ]?ó kom engum
j »1 yfn-spekiugum laadkins til
j hugai að „skatta“ þessa vagna.
,! EngiiMj. vafi c-r þó á þvi, að þungt
hlaðúir vagnar spiHá vegum
engu minna: en. bffreiðar.
Scm stendur eru bifreiðarnaiv
be-du samgongutækin, scm hér
cr völ a á lundi,. þar aem þeim
vt rður við komið, ba-ði lil fólks-
og vöruflutmiiga. pað verður
ekki um það.dpilUað. bifreiðam-
ai eru verulegt spor i framfara-
alt. Hér ,»r þvj' feeinlinis lagðiir •
skattur á íramfarirnar, og ineð;
þ'vi broti.ð í bág við „gamla sið-.
ipn, að styrkjy framfarirnár,.
pað má. vel vcra. að bifreiðarnaiv
seu orðnar óþarflcga margar hér-
1 Reykjavik og nágrenniini. En
11,11 er visí’ viða úti um laud:
þrá inenn bifreiðarnar; liugsa Uí!
I'Íkki mátti á inilK sjá, hv.örum
betur veitti, kennaraprófsmannin-
um eða úrsíniönum, meöan þéir átt-
ust viö á mentabrautinni. Hitt var
alt af fyrirsjáanlegt, aö hinn fyr-
nefndi yröi aö iáta í minni pok-
ann, er hann færi aö „fúska í hand-
verkinú'. Játar hann sig þar yfir-
unninn og' vill sem minst um þá
viöureign tala, nema viö börn.
En þegar hann fór aö kljást við
sér mentaðri menn,. stefndi hann-.
þeim aústur i Flóa og steypti þeini-
]>ar öllúm í eína keldu, aö fornuui þess að i'eyim að konia á bif-
siö. Gól.hann yfir þeim „pædago- reiðaférðum til að bæta sam-
gik“ og sálarfræöi og haö þá aldrei . göngurnar og Jétta undir með
þrífast. Sér J>ar í iljar ]æim sira mönnúm um vöruflptningæ Er
Magnúsi og Asgeiri, sem hontim , ekki íósennilegt, að slikar til-
laiuiir yi’ðu styrktar iir sveitar-
, .. ieða sýslusjóðum, til þ(ÍSS; ag
„Þjoöfelagsms vegna var þetta j koni{, j,eim . frainkvæni(k ()g
joumdi jafnvel víða taiið rétt að
bggja fram árlegan styrk, ef
á þyrfti að halda, lil að halda
, þeim ujppi. Ef nú þetta fárán-
lega ) 1 iimyarp yrði að lögum,
þá nuindi það vafalaust verðá til
þess, að hindra slífca franifara-
viðleitni i einstökum héruðum
eða þá að bifreiðaskaUurinn yrði
gieiddur i ríkissföð úr sýslu- eða
sveitarsjóðúm!
. I?a cr ekki ófróðlegt að at-
buga í hvaða hlutfulli skattur
geklc verst aö kveöa niöur
,barnssálunum“ var borgiö,
en
nauösynlegt. Futtorðnir nienii' dfeila
ekki um það,.
Kemiari;
A þingi er komið fvam frum-
varp um nýjan skatt, bifreiða
skatt, og hami ekki överulegan.
K11 það scm cinkeunilegast er
yið þetta frumvarp, er þó ekki
það, hve hár skatturiim cr, held- þessi stendur við kostnað’Jwnn,
•sem ríkissjéiður befir af vega-
ur hitt, að með frumvarpi þessu
er gengið iim á alveg nýja braut
i'skattalöggjöfinni, sem sé þá,að
leggja skati á samgöngulæki.
Skatturinn á að vera 250—
000 kr. á ári af mannflutn.-bif-
reiðum og 200 kr. áf vöruflutn.-
sliti. í fjárlagafrumvarpi stjórn-
arinnar fyrir árið 1920 er áætl-
að að viðhaldskostnaour flutn-
ingabrauta allra á landinu verði
það ár kr. 25000,00, þjóðvega kr.
2000(0,00 og tillög lil akfærra
bifreiðum. Undanþegnir þessu j sýsluvega kr. 25000,00, eða all-
gjaldi eri.i viignar, sem renna á | nr viðltaldskostnaður vcga i aU1"®