Vísir - 21.08.1919, Blaðsíða 2

yísist
hafa fy rirliggjandi
Þakpappa
Þakjárn nr. 24—26 allar stærðir
Cement
Cementslit
Veggflísar.
Regnkápnr
og
Regnhlifar
nýkomDar.
Eslll Jncobsen
líka þekking til hvors um sig,.aS
vera skjalavöröur og bókavöröur,
og hvot um sig er æriö viöfangs-
efni fyrir hvern mann, ef i lagi á
aö lata.
Bókasafni og skjalasafni er skip-
aö hvoru um sig eftir alveg ólikuru
reglum á margan hátt.
Skjalavöröur þarf aö þekkja frá
gi unnuni sögu þess lands eöa þeirr-
ar borgar, sem hann er skjalavörö-
ur fyrir, jafnvel oft í þvi smæ.stw
Bókavöröur þarf aö hafa grund
\allaöa ]>ekking á bókfræöi sin-
gildi igóörar töö.u. En hér viö
bætist, aö heyiö er blautt. ]>egar
þaö er vegiö, og viö því tekiö, an
þess aö nokkurt tillit sé tekiö tíl
þess.
Er þess aö vænta, aö bæjar-
stjórnin athugi þetta mál, og fái
einhvern tnann, sent vit hefir a,
til þess aö skoða heyiö og meta,
áður en viö þvi er tekiö. Væntan-
lega er þaö ekki alt komið í hús
enn.
Söfnin.
Stjórnin lagði frumvarp fyrir
þingiö um landsbókasafn og lands-
skjalasafn Islands, þar sérn ákveð-
ið var, aö einn maöur skyldi vera
yfirmaöur beggja saínanna. h'rum
varp þetta var rætt í neðri deild i
gær. Frtmsögumaður mentamála-
nefndar, Einar Arnórsson, talað:
gegn frumv., en forsætisráðherra
hélt uppi svörum. Kvað sér þó i
léttu rúmi liggja forlög frumvarps-
ins. Var það síðan felt með öllurn
þorra atkvæða. Mentamálanefnd
haföi haft máliö til meöferöar,
samiö itarlegt álit og ráöiö deild-
inni frá aö samþykkja frv. Var i
nefndarálitánu kafii úr brjéfi t'il
•nefndarinnar, frá dr. Jóni Þorkels-
syni, skjalaverði. Þó aö mál þetta
sé nú úr sögunni, skulu hér birt
sum ummæli cir. Jóns, í nefndu
bréfi, mönnum til fróðleiks og
skemtunar. Hann segir svo:
„En ástæður móti frumvarpi
þessu -sýnast mér margar vera og
miklar.
í fyrsta lagi þarf alt aöra og ó-
eigin lands og svo almenna bók
fræöaþekkingu.
Góöan skjalavörö getur skort
mikið til þess kö vera hæfur bóka-
vöröur, og einkum getur maöur
veriö óhæfur skjalavöröur, þó hann
hafi góða, almenna bókfræöaþekk-
ingu og geti veriö nýtur bóka-
vöröur.
Skjalasafh vort er nú orðið stórt
cjg umfangsmikið, og vex unnvörp-
um og verður æ margbreyttara
nieö. nýjum stofnunum, nýjum at-
vinnuvegum og opinberum fvrir-
tækjum, svo að enginn sér fyrir,
hvar þaö nemur staöar. Þaö er aö'
mörgu leyti orðiö. og er aö veröa.
svo sem eins margbrotiö og skjal;u
söfn annara landa um flest borg-
araleg efni, þótt löndin séu fólks-
fleiri. Og viö þaö |)arf alveg sams-
konar þekking sem v.ið önnur slík
skjalasöfn.
I land.sbókasafninu eru nú orðin
um roo.ooo bindi. Þaö er því orðið
eins margbrotiö og bókasöfn upp á
500.CXX) bindi, og þar þarf á allri
sömu þekkingu að halda, sem viö
stærri'og jafnvel stærstu bókasöfn.
Þó að mér hafi á árabilinu iSg()
■—tc;io, eftir hérumbil 11 ára starf
tekfst aö mestu aö safna saman í
eina heild öllum eldri skjalasöfnum
vorum og koma öllu skjalasafninu
í þaö lag, að það sé nothæft í öll-
um grcinum I öllum höfuðatriðum,
eru þar enn mannsaldra verk óuntr
in, fjölmörmt að raöa i því smáa.
sem ekki vinst, nema með lönguni
tíma, ótal margt aö skrásetja, ein-
stakra skjala og skjalaflokka, sem
nokkuð er að vísu byrjað á, end.i
aldrei þrot á þvi, sem vinna þarf
viö slík söfn á óteljandi hátt, ef
vel skal vera.
Slíkt hiö sama æt1a ég að og sé
-um landsbókasafniö. Eg hugsa að
þar sé enn -æriö að starfa fyrir
fleiri en einn eöa tvo í langa tima.
á marga lund til skipulags saíninu,
skrásetningar og annars fleira.
Störí viö bæði söfnin tnargfald-
rst. Og á þjóöskjalasafninu hvílir
sú skylda, aö vaka altaf yfir því,aö
skilaö sé ár eftir ár, mannsaldur
cftir mannsaldur, úr öllu lanclinu
jafnóöum og fyrir fellur, skjölum
og embættabókum, frá ])vi smæst.i
til ]>ess stærsta, samkvæmt laga-
íyrirmælum.
Húsrumsleysi fer þegar að
]>rengja aö skjalsafninu. og lands-
bókasafnið er nú |)egar svo þrotiö
að húsrúmi, aö þaö hefir oröiö aö
léigja húsrúm úti í bæ fyrir allmik-
iö af bókum sínum. Það er því fyr-
■rsjáanlegt, að annaðhvort safnið
hlvtur með timanum aö ílvtjast úr
sa fnahúsinu.
Ekkert aí þvi, sem taliö hefir
nú verið, sýnist mér mæla meö því,
að ]>essi tvö söfn sé sett undir yfir_
stjórn eins manns.
Reynsla um afskifti landsbóka-
safnsins af opinberum skjölum
vorum, sú sem fengin er hingaö til.
sýnist mér ekki heldur mæla með
þessu frumvarpi. Skjalasafniö var
stofnað á pappírnum með auglýs-
ingu landshöfðingja 3. april 1882,
og var ætlast til, að þangað söfn-
uðust embættaskjöl landsins, og aö
safn þetta skyldi vera undir um-
sjón ritara landshöföingjans. Þetta
cftirlit varð og hlaut að verða lítiö.
enda ekkert afl í því að hafa hin
dreifðu skjalasöfn saman. Og svo
stóð fram til 1899, eg var skip-
aður fyrir safniö. A þessu tiinabili
höfðu einstöku menn verið látnir
• skrásetja litla hluta einstakra
deilda safnsins, og um hrið haföi
þá elsti hluti biskupsskjalasafnsins
verið látinn í geymslu hjá lands-
1 bókasafninu, og var þá vel dyttað.
á alveg bókbandslegan hátt, aö
nokkrum hluta þess af nötnum
þrifanianni, sem þá var aðstoðar
maður við bókasafniö. En að ööru
Ieyti voru afskifti bókasafnsins af I
opinberum skjölum vorum óheppi- |
leg, skilningslítil og skevtingarhtn. {
A |)essti tímabili tók bókasafniö j
])ann sið upp, að fara aö auglýsa j
eftir opinberum skjöluin. En
hvernig fór meö það, sem því barst
af ]>ví tægi á þessum árum og áð-
urÞað var látiö lenda þar í bóka-
safninu, sem hendjngin bar þáð að
iandi, sett inn í safniö á víð og
dreif á tætingi, svo að ])að var ó-
finnanlegt, nema með stökustu fvr-
irhöfn : fyrri partur sömu skjala-
bókarinnar stundum á einum stað
1 og siðai hlutinn fjarri á öðrum,
riðandi og merkileg eignaskjöl
kirkna stundum bundin inn meö
ónýtu rusli, sem engum datt í hug
að skoða. Mér varð því stundutn
leit úr slíkum skjölum, og var oft-
sinnis búinn að margkrefja klerka
um þvjlík skjöl, setn eg vissi, að
höfðtt fylgt kirkjunum, og engir
skil getaö fengið, áður eg svo fyndi
þau í þessurn sambandshaugum
bókasafnsins. Part vantaði í bréfa-
bók Guðbrands biskups í skjala-
Martns Einarsson
Laugaveg 44
selur eftirtaldar vörur:
Högginn sykur á 2/- kr. pr. kg-
Strausykur - 1/80 - —
Leverpostej - 0/95 - —-
Sveskjur - 2/50 - - —- —
Kvensokka á kr 1/15—1/30 pftri®
Normal nærföt á kr. 8/50 setrið.
Sokkabönd á kr. 0/55 parið.
Tóbaksklútar á kr. 0/85 stk.
Sirts á kr. 1/20 pr. meter.
Ef buddan yðar gæti talað mundí
hún ráða yður til að versla við rtUg
safninu, sem mér var grunur a, 3t?
borist hefði inn í bókasafn’®
(1898) ííteð handritum úr dánáé
búi manns cins hér í bæ. Nokkr11
c ftir aldamótin síðustu fann eg sV°
bókarpart þenna af hendingu. nf'
bundinn inn með sálmarusli
öðrurn |>vættingi i bókasafnm11’
þar sem engum gat til hugar kotn-
iö aö leita jafn merkilegra hlnta-
Þaö, sem hér hefir veriö talið, eí
aö'eins tekiö t’ram sem dæmi. eI1
]>að skiftir hundruðum, sem b"1^
var aö rugla ipn í bókasafnið 3
svipaðan hátt og tína varð satn3'
og koma á réttan staö í skjalasaft]'
inu, þar sem þaö er oftast auöfund'
iö meö einu handarviki. Og þesstl
starfi er engan veg enn til hltta1
lokiö. ])ótt stórstefin sé nú úrfe,cij
Þess skal getiö, aö nú hin sið3'’1
árin hefir núverandi landsbók3
vöröur stundum bent mér til gagtiS
á slíka hluti, sem borist hafa bok3'
safninu, en eiga heiina i skjalasafú/
tnu, og verið greiður á aö láta 1,a
af höndum, enda hefir skjalasaf"1^
gamla landsstjórnarúrskuröi fy',r
sér, til aö fá slika hluti sér afhell'‘\
Þá var litið svo á, söfnin sky,í1t
vera gersamlega aöskilin.
En blindni hókasafnsjns um
inber gögn hefir þó stundum ver’
enn Jakari en þetta, sem nú J'e^_
veriö taliö, og eg get ógerla v,ta
hve mikið skaðræði liefir verið
samfara. Bókasafnið var of I'1'
iaust aö sjá viö glötun merkiJe£r
. r
liluta, er þvi Jrárust. Laust e
síðustu aldamót fann eg af ti,v'.
0 VI f
un í kafla jieim, er bókavpr<
• _ hC^
köstuðu í blaðarusli, sem ^
skyldi á haug eða brenna, í 31,111
skiftiö part af veötnálabók Alþ^^
is hins forna, og í hitt
dómahók yfirréttarins gaml3
Öxará, og var hvorttveggj3
á hauginn eöa í eldinn a*1
farti-
,-ið til
Hvorttveggja þetta ætla cc1'- '
bókasafnsins hafi borict * 1
1'
meö dánarhúi l)vi, er eg nef"01 ^
T:.kki verður sagt, hvort amia . -
. t-irið I
hve margt kann að hata
för af merktim hlutum i hok3-
inu á |)eim áruin. • af
Eg hefi ekki fjölyrt m" 1,et jU,
lörtgun til aö gera mönnum
en eg hefi neyðst til að k"111 . á,
þetta efni til þess að sý"3