Vísir - 22.08.1919, Side 2

V I S I R
hafa fengið:
Gerpilver í i*-1!* lbs. dósam
mjög ödýrt
MAll\MJM
VRegukápnr /
og
Regshlitar
nýkomnar.
jTA Eglll Jacobiien
»wnw8
Si
Bogarstjóri hefir fariíi yli'
skýrslur skrifstofunnar, og telst
honum svo til, a8 auk þeiia 4U
f jölskyldna, sem leitaö er úrskurh-
ar um — eti af þeiin verSa senni-
lega einhverjir úrskuröahir út
muni 25 fjölskyldur vera algerlega
húsnæ'ðislausar, auk hinna mörgu,
sem húa i allsendis óhæfum íbú'8-
um.
Skrifstofan getur þess, ah ekki
muni allir þeir, sem húsnæðislausir
eru, hafa gefih sig fram vi'S
skýrsluskrifstofuna/'
Settur borgarstjóri. prófessor
Ölafur Lárusson, skýrhi ira at)
borgarstjóri hef'Si skrifaö Bygg-
ingarfélagi Reykjavíkur samkv.
tillögum húsaleigunefndar, til a'B
spyrjast fyrir um, hvort félagiS
sæi sér íært, a'8 koma upp timbur-
húsum i haust, meö 20—3° 'búö-
um. Byggingarfélagið hafði svarað
þvi svo, að þaö teldi sér ekki fært
að koma upp svo mörgum húsum
í haust, sem þörf væri á, aðallega
vegna skorts á vinnuafli og' þó
einkunt tirésmiöum. en taldi si
fúst til samvinnu, ef bæjarstjórn
gæti útvegaö smiöi. Borgarstjóri
haföi spurst fyrir um smiöi, en
geröi sér enga von um, aö þeir
væru fáanlegir fyr en |'á seinna
í haust, þegar menn færu aö koma
heim frá síldveiöum.
Bvgginganefnd telur sjálfsagt aö
hafa samvinnu viö byggingafélag-
iö. En fleira veröur aö gera, og er
þá varla annaö fyrir, en bærinn
komi upp nýjurn húsum, eins og í
- fvrrahaust. Þó aö húsnæöi' bæjar-
ins veröi ekki fullgerö i. okt.
skiftir þaö ekki svo mjög rniklu.
cf menn eiga vist aö fá húsnæöiö
síöar i haust.
Skrásétning lóða.
Samkv. ákvöröun bæjarstjórnar
>914, og lögum frá Alþingi, á aö
-krásetia állar lóöir og lönd bæj-
uppdráttur yfir. Er þaö ÓÍafur
Þorsteinsson, verkfræöingur, sem
levst hefir þaö starf af höndum.
En á uppdrætti þeim sjást ekki
takmörk einstakra lóöa, en samkv.
lögum á nú aö ákveöa takmörk lóö-
anna og gera út um ágreining. sent
um ]>aö efni kann aö rísa. Núliggur
tyrir, aö koma i framkvæmd mæ -
ing á lóöamerkjunum og mun þaö
aö líkindum 2ja ára verk. Þarf til
])ess duglegan mann, og sajuþykti
liæjarstjórn aö fela Ólafí Þorsteins-
yni starfiö, gegn 7000 króna árs-
launum, án dvrtíöaruppbótar, og
varö ekki hæfur maöur fenginn
fyrir minna. Bærinn þarf auk þess
lö ráöa einn mann af sinni hálfu,
I kunnugan, til aö gæta hagsv
muna bæjarins i þessum væntan-
egu mælingum, en sá maöur er
enn óráöinn.
Kennarastörf.
Fimm fastar kennarastööur viö
jarnaskólann voru veittar. Ársláun
til bráöabirgöa ákveöin 1500 Kt„
auk dýrtíöaruppbótar. Þessir kenn-
arar vortt kosnir, samkv. tillögn
skólastjóra og skólanefndar:
Einar G. Þóröarson,
Jón Jónsson frá Flatey,-
Kristín Arngrímsdóttir,
Steinunn Bjartmarsdóttir og
-Einar Jónsson, mag. art.
Sótarastarf.
Sótarastarfiö í Austurbænum
var veitt Jósepi S. Húnfjörö. Sjö
menn höfðu sótt um þaö.
Heykaup.
Samþ. var aö lcaupa 200 hesta af
heyi af Bjarna Sigurðssyni, auk
300 hesta, sem bærinn hefir áður
fest kaup á, fyrir 31 eyri kg. heim-
flutt að hlöðu.
ramtökum þeim,. se® lcend voru við
„óháða bændur". Þeir þóttust sjá
raö, þessir framsýnu. stjórnmála-
menn, .sem ætluöu sér aö veröa
leiötogar þjóöarinnar á ókomnum
arum, aö bændafylgiö myndi veröa
eftirsóknarveröast þ.eim mönnum,
sem völdunum vildu. »á í landinu.
Um hitt höfðu þeir ekki hugsaö,
aö neinir öröugleikar gætu orðið
á ]>ví aö ntynda öflugan bænda-
flokk. í landi. þar sem> bændur eru
i svo miklum meiri hluta, aö þeir
geta ráöiö úrslitum allra mála al-
veg fyrirhafnarlaust. Nú eru fjórir
flokkar á l'ingi og einn þeirra er
'ændaflokkur. Bændaílokkurinn er
svo lítill, aö hann einn fær engu
ráöiö, en í hvecju máli, sem snertir
sérstaklega hag bænda, er ]>eim
sigurinn vís, því aö þá taka.bænd-
ur í öllum flokkum höndum sainan.
Það viröist ]>ví svo, sem starf hinná
,framtakssömu“ ungu manna, setn
voru aö undírbúa ]>essa flokks-
stofnuri, sé unniö fyrir gíg. Þeir
eru lika farnir aö finna þaö ; þess
vegna hafa þeir breytt hardaga-
aöferö sinni lítiö eitt, og i stjom-
málabaráttunni bera þeir nú oröiö
ekki önnur vopn fyrir sig en lát-
lausan róg um þá menn. sem þeir
telja sér hættulegasta keppinauta,
og meö taumlausum blekkingum
teyna þeir að gera afstöðu þessara
manna í ýmsum malurn sem í
skyggilegasta. f fyrstu virtist:
gengi þeirra ekki alllitið, en nú fer
þaö óðum þverrandi: óheilindí
þeirra veröa mönnum augljósari
tneö degi hverjum, og svo megna
skömm hafa menn á öllum aöför
um þeirra, aö Jæplega mun nokkur
bændaflokksmaöur á þingi fást tif
þess aö játa fylgi sitt viö þá eöa
blað þeirra, ,,Tímann“. Þaö eru þvi
litlar líkur (il |æss, aö áhrif þess-
ara ,,ungu og efnilegu manna“ hafi
mikil áhrif á flokkaskiputiina á
þingi eöa viö kosningar, þegar þar
aö kemur.
Flokkaskiftingin.
Þaö er sagt, aö flokkaskiftingin
á ]tingi sé kontin á ringulreið, og
]>að kemur fáum á óvart. M.enn
höföu búist viö ]tví, aö göntlu
flokkarnir myndu liöast í sundur
o<r nýir flol-kar myndast á nýjurn
grundveili. jtegar satubandsmáliö
væri til Ivkta leitt. Þó virðist nýia
flokkaskipunin ætla aö verða tölú-
vert ólík því, sem mafgir ætlimv..
Nokkrir „framtakssamir“ ungir
menn höföu haft allmikinn undir-
búning undit- ]taö, aö mynda öflug-
ari landsmálaflokk, sem átti að rísa
arins, og var byrjað á mælingum j tipp af rústum gömlu flokkaskift-
’ maí 1915. og hefir qII kaupstaðar- j ingarinnar. Sá undirbúningur var
lóöin nú veriö mæld- og geröur ; hafinn fyrir síöustu kosningar, tneö
í þinglokin veröa þaö aöallega
cöa eingöngu tvö mál, sem flokk-
um geta skift. Og þau mál eru
þannig vaxin, aö gera má ráö t’yrir
því, aö flokkarnir veröi aö lokum
ekki nema tveir í þinginu. Þaö eru
litlar líkur til Jvess, aö hinn fagri
draumur „Timans", aö hann eigi
aö fá aö gleypa ,,heimastjórnar-
flokkinn“, muni rætas). ,,Tíminn“
hefur ekki enn þoraö aö taka neina
opinbera afstööu í þeim málum,
sem flokkaskiftingúnni hljóta aö
ráöa. Hann hefur lýst því yfir, aö
hann ætli aö láta þjóöina sjálfa
ráða frani úr þeim máhim. Allir
vita hver afstaöa hans muni vera
undir niöri, Yfirdrepskapur han.s
í fossamálinu er svo ga.gnsær, aö
engum getur dulist þaö, aö honum
væri þaö ljúfast, aö alt yröi „opn-
aö unp á gátt“ fyrir útlendingun-
ntn, sem fossana hafa klófest, þó
aö hatin ]>orí ekki . að játa þaö.
Hann segist vilja láta þjóöina sýna
það meö atkvæöi sínu viö kosn-
ingar, hverjar ráðstafanir hún vitji
gera til aö vernda þjóöerni sitt.
En kosningarnar vill hann að fari
I s e m f y r s t fram, svo aö þjóð-
imni gpfíst enginn tími til að íhugí'
máliö. Fylgismönnum sínum ætlar
haun.aö ná kosningu með glatnur-
yröum um „frantfarir" og „vinstri-
tnensku". Ef Jteir veröa svo í metrt
iduta eftir kosningarnar, þá veröur
]wí haldiö frarn, aö „þjóöin" haft
aöMylst stefnu „Tímans" í fossa-
málinu. Utn búsetuskilyröið fyrtr
kosningarétti til alþingis, hefiv
íminn" ekki dirfst aö segja e,Vt
orö : en væntanlega ætlar hann ltka
aö „Iáta þjóðina" skera úr þvi með
atkvæöi sínu viö kosningarnar,
hvað gert skuli í því máli! :— Meö
]>essta framferöi er hann aö loka
sjalfan sig úti. Þegar til kosning-
anna kernur, veröa menn aö seg'ja
af eöa á. Þá veröa þaö tvær stefn-
ur. sem berjást um völdin, þjóö-
lega stefnan, sem hefir þaö mark-
rniö fyrst og fremst, aö vernda ís-
lenskt þjóðerni og halda öllum uni-
ráðum yfir landinu í höndúin
landsmanna sjálfra, en hitts vegar
sú óþjóölega stefna. sent Lögrétta
berst fvrir, sem setur gullsins gæöi
öllu ofar, en lætur sér þaö í léttu
rúmi liggja, hvort þáð veröa fs-
léndirigar, sem þetta land hyggja í
framtíðinni, eða einhver þjóöernis-
látTs ruslaralýður.
Þaö tná nú vist telja, aö rnikih
meiri hluti þingsins, sem-nú sittW
á rökstólum, nutni aöhyllast fyrri
stefnuna. Þaö er að vístt fúllvrt, að
nokkrir menn i Heimastj.flokkn-
um hafi snúist öndverðir gegn bú-
setuskilyröinu f.yrir kosnirigarréttJ
af gamalli fyígispekt viö foririgja
sinn, núv. torsætisráðherra, cit
margir flokksntenn hans era bú-
setuskilyrðinu eindregiö fylgjandt,
og enginn vafi er talinn á þvi, að
þaö verði samþykt meö niiklutn
meirihluta. Gera má ráö íyrir þvt>
aö flokkaskiftingin í fossamálintt
veröi svipuö, enda þar um söniu
grundvalfarstefnur aö ræða. Undi'
jringlokin verður þessi'flokkaskift-
ing væmanlega oröin svo ákveðin.
að erfitt veröur aö sigla und,r
fölsku tlaggi, þegar til kosning’
anna kemur,. og væntanlega veröa
stjórnarskiftin þá líka útkljáö
ný scjörn skipuö í samræmi viö
hina aýju flokkaskiftingu.
Ósamkvæmni.
Þrír af aukakemturum (dósent
ani) háskólans sækja um þaö
Alþingis, aö embættum þeirra vei
röi.
f
;eir eru kallaöir
En Þ30
breytt í aöalkennara- (prófessora-.
embætti. Sjálfsagt er ]taö ekk'
viröingargirni, sem þeini genglý
til, og raun þeifn algerlega standa 3
sama, hvort
sentar eöa prófessorar.
munu vera launakjörin, sem va
A launáfrmnv. því, sem þing*0
nú nö fjalla um, er talsvéröur t1ll,,r
ur geröur á kjörum þeim, scnl
fessorum og dósentum erti •'r't'11
og er ekki auövelt aö skilja ]ia
inun, þegar þess er gætt

aÖ llílfi
þei,tl
ðtif
ntá heita satna starfiö, seffl
er öllum ætlaö, og santi dugna ^
og þekking, setn af þeint er 0
yisiR
keimtuö, hverjum i sinni grein. Sé
Prófessorum ætluö hæfileg laun, til
Þess að þeir geti komist af sóma-
satnlega. án óhófs þó, þá er auð
saett, að laun hinna eru of lág. Viö
aöia er þá sagt: \ iö viljum láta
fkkttr ]ifa> en vig hina : Þiö eigið
kveljast og deyja.
Þingiö mun hafa tekið tréglega
1 l>essa umsókn dósentanna. Þó var
e,num þeirra fljótt fundin sú líkn,
aö viö hann skyldi bætt aukastarfi
n°kkru, líklega ekki þó til mála
mynda; en fyrir það skyldi hann
fá 2000 kr. launaviðbót. Þá var
kanrt sloppinn. Nú ketnur þaö út,
s'art 4 hvítu, aö borið er fram
Hiitnvarp í þinginu um að sinna
osk annars þeirra, sem eftir eru, en
ekki hins. Hvers á þá olnbogabarn-
'Ö a'ö gjalda? Kunnugir munu þó
ekki telja hann neitt óefnilegri
niann hinum, þótt góöir séu. Er
Þttö af þvi, að hann er kennari í
gttöfraeöideild háskólans? En ]>vi
£era menn ekki hreint fyrir símtm
óyrutn? Því eru menn aö haltra
Þrfta til beggja hliöa. þegar til
S'uÖfræöi og guðfræðinga kemur?
' e alt þess konar hégómi og ein-
Skis nýtt, þá er þaö óþolandi
Þeimska, aö eyöa til þess nokkru
aí fje landsins. Nú er þaö einmití
storfé, sem til þessa gengur alls
yfir, fé. sem margt ]jarfle.gt mætti
^aupa fyrir. efla framfarir á sjó
°R landi. og tneöal annars auka aö
miklntn mun matarbirgðimar í
k'tndinn. Sé nú afttir á móti trú og
kfistindómur öllu öðru Iretnur ofl-
u& lyftistöng fyrir siögæöi manna
d.ug til alls góðs, eins og sumit
^ata haldiö, og jafnvel enn þá
'Ueira en þetta, þá er líka vissulega
ni'klu til þess kostandi. Hvert held-
Ur- er. um þaö er ekki mitt aö
'fema, heldur hinna vitru fulltrúa
þjóðarinnar. En mér finst þetta
auðskiliö, aö séu trúarbrögö .eklci
til neins nýt. eöa ef þau eru kann-
ske til ills eins, þá er langréttast
aö kasta kirkjunni sent t’yrst út á
klakann tneö ölltuij sínttm kennur-
utn og prestum. Þá ketnur frikirkj-
an af sjálfu sér, og meö henni, áöur
en langt líðttr, heiðindómttr, svona
yfirleitt.
Haukur.
Heimboð.
Knattspyrnumenn frá Danmörku
hafa heimsótt Reykvíkinga, og eru
nú horfnir heimleiðis. Óhætt er aö
fullyröa, að þeir hafi skemt sér vel
og þcftt íerö sín góö. Og allir tnega
vera þakklátir þeint, seni buöu
]teim hingað, ]>vi aö engtttn getnr
dulist, aö landsmenn læröu af ])eim
' og læröu tnikiö. Aðsóknin aö 1-
•þróttavellinum er og góður vottur
]>ess, aö menn kunna að meta þessa
I íþrótt. Jafnvel ])eir, sem áÖur létu
sér t’átt um knattspyrnu finnast,
stóöu þarna syöríTkvöld eftir kvöld
og biðu með eins konár vígahng
cftir úrslitunum.
Fyrir to árum hefði veriö til lít
] ils að efna til svona kappleika á
I Melunum. Menn hefðu þá ekki ó-
tnakaö sig í þúsundatali til aö
hörfa á knattspyrnu, þó aö aö-
gangur heföi kostað 25 aura, hvau
þá ef hann heföi kostaö 2—3 krón.
ur. Þaö er vafasamt, hvort 100
menns hefðu hætt fé síriu í slíkt
„fyrirtæki" þá, eða haft efni á því.
Viðtökurnar, setn knattspyrnu-
mennirnir fengu hjá heitnboös.
nefndinni, virtust mjög sæmilegar
og „lókust" vel, — annars geta
þess konar viötökur ot’t fariö í
handaskolum, ])ó ekki skorti í raun
og veru góöan vilja.
Eins og áöur er getið. læröu
iandsmenn hersýnilega stórmikiö
,at kbniu Dana, enda eru þeir ein-
hverjir kunnustu knattspyrnumenn
á Norðurlöndum. Auövitaö toru'
þeir sigri hrósandi, eins og vera
batj ligg'ur mér viö að segja, en
þó ekki með öllu ósigraðir, og var
þaö gott til aö telja kjark í „lanci-
ann“. En betur má. ef duga skal.
landar góðir. — Þetta heimboð
færði mönnutn heim sanninn iim
þaö, sem hver maður gat raunar
sagt sér sjálfur. aö hér eru e f n i
í góöa íþróttamenn, en æfing vant.
ar. N u dugir ekki aö leggjast i
• öskustó. Nú veröur aö halda ])ví
vel viö, sent lærst hefir, og nú
veröa menn aö taka framförum.
Og til ])ess er eitt ráð öruggast, og
]>aö er að bjóða öðrum knatt-
spyrnumönnum heim næsta sumar,
annað hvort frá Norðurlöndum eða
Bretlandi, sjálfu fö'öurlandi knatt-
spyrnunnar. Ef menn ættu von á
slíkri heimsókn. vrði varla slegiö
slöku viö æfingarnar. Landiö gæti
og haft hinn mesta sóma af slíkutn
heimsóknum og kostnaöinn leggja
áhorfendur fúslega af mörkum,
eins og nú hefir koniiö í ljós.
Árvakur.
I. O. O. F. 4012289.
Málarar
hafa haft mikiö að gera síðan
Markús Einarsson
Laugaveg 44
selur eftirtaldar vörur:
Sögginn sykur á 2/- kr. pr. kg.
Strausykur - 1/80- — —
Leverpostej - 0/95 - — —
Sveskjur - 2/60 - — —
Kvensokka ákrl/15—l/30parið
Normal nærföt á kr. 8/50 settið.
Sokkabönd á kr. 0/55 parið.
Tóbaksklútar á kr. 0/85 stk.
Sirts á kr. 1/20 pr. meter.
Ef buddan yðar gæti talað mundi
hún ráða yður til að versla við mig
þurkufinn kom, því að margir eru
nú að láta mála hús sín. llefir lítiö
vcrið gert aö húsamálningum und.
anfarin ár, vegna dýrtíöar, sem sjá
jná á mörgum húsum og þar á með-
al á flestum opinberum bygging-
um.
Silfurbrúðkaup
eiga í dag Magnús Vigfússon
verkstjóri og Sólveig Jónsdóttir á
Kirkjubóli.
Veðrið í dag.
ITiti hér 7,8 st„ fsafiröi 6,8, Ak-
ureyri 5,7, Seyð;sfiröi 7,1, Vest-
mannaeyjum 8. Engin skeyti frá
Grímsstöðum. Logn á ísafirði og
Seyðisfiröi, cn noröanátt á öðrum
stöövum.
Síldveiði.
í fyrradag veiddist riokkur sild
frá fsafirði, bæði í reknet og hring-
nætur.
78
79
80

llna> opnaði hana og tók þar upp vas
bók. _
„Hérna kemur það!“ hrópaði hún uj
yfir sig. „Johnsons-suud nr. 3, Mil
bnd-Road, E. J?að er svo myndarlegt e<
bitt þó heldur! En nú skal eg fá fullvis:
riúna um þetta hjá Shgrp & Smith. Júlíi
vil fá vagninn minn eftir tíu mi
útur!“
Gg svona stóð á því, að seinni part dag
Jns sté skrifari nokkur, sjiengilegur c
allui upjistrokinn, út úr vélarvagni í nár
V|?i Johnsons-sund og sneri sér fyrst j
fogregluþjóni, senr þ;ir var staddur.
“Ekkjufrú Anson, sem átti heima
■ ohnsons-sundi? Jú, það eg frekast vei
,;i do þar kona fyrir hálfum mánuði, sei
•' t því nafni. Eg man, að eg sá likfvk
°ma út úr sundinu, en um drenginn ve
e8' ekkert. Stöku sinnum hefi eg séð Iji
' Slugga, þegár eg hefi gengið framh.
•lnsinu að næturlagi. En hérna er sun
k' skuluin lita á það’.“
0fjAð SVo mæltu gengu þeir iim i sund
alt að húsinu. Skrifarinn barði að dy
°« Þreif í hurðina, en hún var har
r- 1?eir Sen8u þá að glugganum c
aoyffndust inn um hann, en sáu ekke
Ua en lítið og fátæklegt herbergi, c
lá hálmdýna á gólfinn rétt hjá eldstónni.'
„Hér er ekki rnikið að sjá,“ sagði lög-
regluþj ónninn hlæjandi.
„Nei. það er nú öðru nær. Gólfið er ó-
þvegið og ef sængurdýnan væri þarna
ekki, þá 'lægi næst að halda, að húsi'ð
stæði alveg mannlaust. Eru'ð þér viss um,
að frú Anson sé dáin?“
„Já, það er eg hárviss um. Annars hefi
eg heyrl, að hún hafi átt í mesta basli. Nú
hvemig læt e.g! Eg hefi þetta frá ein-
nm líkmanninum og hann býr hérna á
næstu grösum.“
„En hvað er um drenginn er hann
horfinn ?“
„það veit eg ekki eg hefi ekki séð
hann nýlega.“
Báðir höfðu þessir menn lesið frásögn
blaðanna um Filippus og demanta hans
og heilar hrúgur af hvitum smásteinum
lágu á gólfinu beint fyrir augunum á
þeiin. en bæði voru gluggarúðurnar ó-
hreinar og auk þess dimt í lofti og dauf
hirta. pó mátti vel sjá steinana. Skrifar-
inn tók undir eins eftir þeim, en hvorki
skeytti hann né lögregluþjónninn neitt um
fjársjóð þann, sem lá þarna fyrir fótum
þeirra ekki fremur en ibúarnir í Jó-
hannesarborg sihtu auðæfuni jarðarinnar
kynslóð eftir kynslóð.
Og þaiinig komst Filijijius, hjá þeirri
mestu hættu, scm leyndarmáli hans hafði
verið búin að svo komnu. En til þcss
stuðlaði einnig, að lævís kona var slótt-
ugri en svo, að hún færi að segja lög-
mönnum sínum hina sönnu ástæðu til
þess, að hún lét sér svo arit um að fá
vitneskju um hagi frú Anson og sonar
hennar.
það var lieldur dauflegt laugardags-
kveld og dajrnr sunnudagur, sem drengur-
inn átti þarna, en þó var fangelsi þetta
ekki sem verst hvað reglusemi, þrifnað og'
jafnvel ýnis þægindi snerti. Málsverðirn-
ir voru raunar af skornum skamti, en
máttu þó heita ríkmannlegir í saman-
burði við það, sem hann hafði orðið að
sætta sig við seinasta hálfa’ mánuðinn. —
Sömuleiðis kom hvíldin honum að góðum
notum. Hann var að eins í gæsluvarð-
haldi og var þvi ekki neyddur til neinnar
þrælkunar. Hafði hann ekki annað fyrir
stafni en að neyta matar síns, lesa bæk-
ur þær, sem honum voru fengnar og
sofa þess á milli.
En með mánudeginum gerðist allund-
arleg breyting á mataræði hans. Honum
brá að vísu ekki svo mjög, þó að hann
fengi súkkulaðibollá með smurðu brauði
í morgunskattinn, en um miðjan daginn