Vísir - 21.09.1919, Blaðsíða 6

21. sept. 1919.]
VfSIR
vafalaust svara sér sjálfir á þá
leið er eg átSan nefndi. — Hverjir
eru þeir sem ekki vilja trúa dóm-
stólunum? spyrja menn. —• Og
svariS verSur hiS sama.
Er það því undarlegra aö
* þeir skuli ekki vilja láta dæma
máliö, úr þvx þeir eru svo hár-
vissir um að vatniS sé eign ein-
staklinganna. ÞaS er ekki furSa
þótt menn eigi bágt meS aS skilja,
vegna hvers þeir leggja svo kapp-
samlega móti því aS dómsúrskur'ð -
ur fáist, þegar máliö einmiLt er
þannig vaxið, aö það eru ekki aðrir
en góðir dórnarar sem færir eru
urn að skera úr. Fyrst þeir skor-
ast undan þessu, jafn saklaust sem
þaS er, veröur mönnum aS svara
á þá leiS, aS þessir menn vilji hafa
þennan rétt úr höndum ríkisins, í
hendur einstakliirgum, svo aS þeir
geti selt eSa leigt þennan kraft
sem svo mikiS er af r landinu, og
svo mikið undir komiS, aS vel ráS-
ist meS. ■
Enn munu menn spyrja, hvort
hér séu á ferS þeir sömu menn,
sem alt vilja spara, þegar um þaS
er aS ræSa, aS hjálpa gáfuSunr
mönnum og efnilegunr, og halda
viS listum og vísinduin í landinu.
Menn rnunu spyrja, hvort þaö séu
sparnaSarmennii-nir. Og þeim
mun þykja kynlega viS bregSa er
þessir menn vilja óhugsaS, kasta
frá ríkinu þessunr dýrmætu afl
lindum landsins, sem aukast aö
dýrnræti því meir, sem fólki fjölg-
ar r landinu. Þetta mun nrönnum
þykja undarlegt, að þessir nrenn
vilja ekki eins skjóta þvi undir
úrskurS dónrstólanna, hvort ríkiS
skuli eiga eSa eiga ekki. Munu
renna á menn tvær grínrur um þaS.
hvort hér sé sparnaSarumhugsun
in ríkari eSa einhverjar aöi-ar
hvatir.
Og þar sern hv. i. þnr. Sunn-
mýlínga (Sv. Ó.) áfellist nrjög
freklega meirihluta fossanefndar,
og þá sérstaklega okkur tvo, er
einkum höfum ritaS unr máliS, og
konrist aS þessari niSurstööu, þá
munu nrenn spyrja: „Hvernig
stendur á því, aS þaS er ekki leyfi-
legt þessum mönnum aS hafa þá
skoSun, sem þeir hyggja rétt-
asta? ESa á þaS í framtíSinni aS
vei-a þannig, ef nrenn vilja rann-
saka eitthvei't mál, þurfi beir
ekki aS spyrja hver rök réttusf
liggi aS, og hverjar ályktanir rétt-
astar verSi af niSurstöSunr dregn-
ar, heldur: Hvernig ætli kjós-
cirdum líki þessi niSurstaÖan
eSa hin niöurstaSan ? og konr-
ast síSan aS þeirri niSurstöSu,
senr kjósendunr líkar best? Er eigi
hér nreS fáryrðum þessuin veriS
aS ýta undir rnenn til aS haga
rannsóknum sínunr svo, aö þeir
kaupi sér kjaftalof, en glati réttu
nráli. Hugsunr oss, aS þess væri
krafist af þeim, senr gegna dónr ■
störfum 1 Iandinu. Hvertrig yrSu
dónrar þeirra, ef þeir ættu fyrst
aS spyrja: Hvernig er haganlegast
aS dærna? HvaSa dónrur yrSi vin-
sælastur ? ÞaS er enginn munur
á meSferS, er rannsaka á vísinda-
leg viSfangsefni, og er aS dænra á
dónr. BáSir rekja öll rök nreS og
móti, eftir því senr gáfnafar er
til, og kveSa eigi upp annan dónr
en þann, senr þeir eru sannfærSir
um í insta hjarta, aS réttur sé
Eg hugsa, aS þegar landsnrenn
spyrja sjálfa sig, senr eg lrygg aS
þeir hafi gert, og finna, hver svör
liggja beinast viS, þá reynist þaS
ekki sigurssplt, aS hrína góöan
málstaö niður meS því aS kalla 1
hann ránsskap. Eg ætla, aö is- 1
lensk alþý.Sa fari ekki eftir Jrví
heldur ekki í réttarspursmálum,
8ILKI
Peysufatasilki,
Möttlasilki,
Sjalasilki,
Sj
GO
SJ
u
j?
K>
oS
+->
3
p.
p.
Þ
Kápusilki,
Dragtasilki,
Kjólasilki,
Svuntusilki,
Slifsasilki,
Skúfasilki,
Bródersilki,
a
-S
Ö
T—»
Pt
Þ
3
ir
P
w
r—i
m
Eanliastrœti 1-4.
hvaö se lraganleg't eða óhagan-
legt, heldur, hvaS sé rétt og ekki
íétt, Eg ætla, aö Jreir, sem viS
vötnin búa, reyni sjálfir aö konr-
ast aS niSurstöSu unr, hvaS rétt
sé, og hygg eg, aS' þeir láti þá
rök ráSa, en ekki eigin hagsnruni.
Hygg eg þess vegna, aS þaS sé ill
þjónusta viS þessa þjóS, að rægja
þá nrenn og gera grunsamlega er
komist hafa aS þesáari niSurstöSu.
Eg held, aS sú stjórn, sem ætl-
ar aS halda áfranr viS völd í land-
inu, verði fyrst og frenrst aS sjá
unr, aö ekkert þaS sé gert af þing-
inu, er geti raskaS rétti rrkisins
eSa einstaklinganna, heldur sé
slíkunr atriSum skotiS til úrskurS-
ar dómstólanna. Veit eg aS þaS
verSur þakklátast, sem réttlátast
er, aS gera þaS senr till. þessi fer
fi'ánr á, aS láta dómsvaldiö skei'3
úr. Þá getur ei'gi lengur veriS a‘S
ræSa unr réttaróvissu, er sá úr-
skurður er fallinn. Sá dómsúr-
skurSur verSur síSar réttaigrund-
völlur í landinu, senr semja mætti
á vatnalöggjöfina. Þurfa nrenn Jrá
eigi lengur a'ð óttast deilu uffl
lietta nrál, á Jringi eða utan Jrings.
En vilji nrenn halda hinni stefn-
unni, láta kappgirni og eigingirní
íáSa, er erfitt aS vita, hve fljótan
endir Jrær deilur fá, og hve heppi-
legan. Og sennilegast er, ef svo ó
lreppilega fer, aS Jrá nruni Jrurfa
mörg ár af ríkisæfi íslands til aS
lagfæra þaS óhappaspor, er þá var
stigiS.
171
þeir þyrftu ekki að leiðast út á braut glöt-
unarinnar af hungri og örvæntingu. Hann
var of ungur enn til þess að geta gert sér
grein fyrir framkvæmdinni í einstökum
atriðum, en hugmyndina átti hann sjálfur
og hann átti líka nóg auðæfi til að koma
henni í framkvæmd. Framkvæmdirnar
gat hann falið öðrum.
Skömmu cftir að hann var kominn út
úr kirkjugarðinum, mætti hann Bradley,
lögregluþjóninum, liann var ekki ein-
kennisbúinn og á gangi með gjörfulegri
konu, sem auðséð var að mundi vera eig-
mkona hans, því að hún ók á undan sjer
barnavagni með móðurlegri umhyggju.
„þetta var óvæpt!“ sagði Bradley, „að
við skyldum hittast liérna! Eg leit inn. í
sundið í gærkveldi, en þá varst þú aliur
á bak °S burtu. það hefir einhver orðið
til þess að liðsinna þér?“
Hann skoðaði Filippus í krók og kring,
og duldist honum víst ekki að allmikil
breyting væri orðin á högum lians.
„Já,“ sagði Filippus, „nú er mér vel
borgið.“
„pér mun þó ekki hafa verið gefið úr
líka? spurði Bradley og var áhyggju-
hljómur í röddinni.
„Nei, eg á ekkert úr!“
„þ*að er ágætt. En þú færð úr bráðum
172
Tilsjónarmaðurinn veit um heimilisfang
þitt. En bíddu við, hann vill fá að vita
skírnarnafn þitt.“
„Filippus heiti eg.“
„pakka þér fyrir, eg skal minnast þess. ‘
Fihppus kvaddi og hélt síðan leiðar
sinnar. Honum kom það á óvart, að hann
skyldi þekkjast svona undir eins.
Abingdon tók honum heldur þurlega í
fyrstu. Dómarinn átti dálítið erfitt með að
atta sig á því, hvernig komið var. Hann
hafði sjálfur að eins stöku sinnum notið
þeirrar ánægju, að eta miðdegisverð i
Pall-M'all-veitingahúsinu með auðugri
vinum sínum, en annars var sá staður
dýrðlegri en svo, að venjulegir dauðlegir
menn gætu gengið þar út og inn. En nú
hafði hann fengið þaðan bréf frá Filip-
pusi, sem í endurminningu hans var enn
þá sami umrenningurinn í sömu tötrun-
um, eins og hann var, þegar hann var í
fangelsinu. Jafnvel ekki þessi skarpi
rannsóknardómari gat enn þá áttað sig á
þvi, að þessi umrenningur væri orðinn
miljónamæringur. En þegar hann sá hann
nú, þá komst hann að annari niðurstöðu.
En alveg agndofa varð hann, er hann
heyrði sögu Filippusar, sem liann nú
sagði lionum frá upphafi til enda, án þess
að Ieyna nokkru öðru en nafninu á staðn-
173
um, þar sem þessir undursamlegu við-
burðir hafa orðið.
Abingdon kom nú ekki til hugar að
efast um, að drengurinn segði satt. það
var enginn skrumarablær í frásögn Iians.
Augu hans leiftruðu, þegar liann mint-
ist þess, er liann var tekinn höndum og
seltur i fangelsi. Hann skýrði dómaran-
um frá því, hver áhrif réttarrannsóknin
hefði haft á sig, sagði honum nákvæ®'
lcga frá viðtali sínu við Isaacstein, og eins
írá því, er hann var að búa um demant-
ana, frá viðureign lögregluþjónsins og
glæpamannsins, frá viðskiftum sínum við
ýmsa menn og hvaða brögðum hann
hefði orðið að beita til að varðveiD
leyndarmál sitt.
Loks barst talið að kaupunum á John-
sons-sundinu. Hann sagði dómaranu®,
hvað hann Iiefði skrifað lögmönnunu®
og hverju þeir hefðu svarað, og vissi do®'
arinn þá auðvitað, hvar loftsteinninn
hafði fallið til jarðar.
„pað var skynsamlegt af þér,“ sagði
hann og brosti. „pú hefir nú náð öllu®
umráðum yfir lóð þessari og' getur því
enginn véfengt rétt þinn til loftsteinsins.
En hvernig kom þér það í liug?“
„Pað voruð þér, herra.Abingdon, se®
bentuð mér á það,“ sagði Filippus.