Vísir - 04.01.1920, Page 2

farið var fram á, og að kaup
»hlaupavixmumanna« hækki upp
í kr. 18.00 á dag.
Viðvíkjandi samningstímabilinu
er prentarar vildu láta gilda til
1. júlí þ. á. kröfðust prentsmiðju-
eigendur að samið yrði til eins
árs, eins og áður heíir tíðkast.
Svo sem séð verður hafa prent-
smiðjueigendur gengið svo að
segja að öllum kröfum prentar-
anna. Það sem nú aðallega ber
á milli er stytting vinnutímans.
En hún er óframkvæmanleg eins
og nú standa sakir, og má það
undarlegt heita alð prentarar skuli
hefja verkfall vegna þess atriðis,
sem líkur eru þó til að samkomu
lag mundi verða um þegar á
næsta ári.
Viðvíkjandi kröfunni um fult
kaup fyrir alt að 12 veikinda-
daga á ári, hefir það hingað, tll
tíðkast, að prentarar fengu það
fyrir jafnvel hluta úr degi. En
nú vilja prentsmiðjueigendur því
aðeins greiða kaupið, að verka-
maðurinn sé veikur samfleitt 12
daga eða lengur.
Prentarar hafa alla jafna feng-
ið kaup sitt goldið í vinnutíman-
um, en prentsmiðjueigendum finst
eigi viðeigandi að slíkt standi
samningum, enda mun það hvergi
vera venja.
Prentsmiðjueigendur krefjast
þess að hvor aðili selji tryggingu
fyrir því sektarfé, sem samnÍDgur
tiltaki fyrir broti á samningnum.
Til fróðleiks skal hér tekið fram
að kaup prentara hér í bæ var i
ófriðarbyrjun 20 krónur á viku.
Síðan hafa þeir fengið kaup sitt bætt
sem hér segir:
1. april 1916 — 2 5 %
x. apríl 1917 — 55 o/Q
1. jan. 1918 — 6 J/4 %
1. jan. 1919 — 35 «/o
1. sept. 1919 — 30o/0
Og nú hefir verið samþykt 40%
hækkun á kaupinu. Lágmarkskaupið,
sem þó mjög fáir prentarar hafa,
(flestir fá 3—5 kr. á viku fraœyfij)
er þvi komið upp í 99 krónur á
viku úr 20 krónum í striðsbyrjun.
Og siðan íjanúar 1919 nemur hækk-
unin 45 krónum á viku fyrir hvern
prentara.
Sem stendur verður ekkert sagt
um það hve lengi verkfall þetta muni
standa. En það er vonandi að sam-
komulag komist á hið bráðasta, því
mjög er verkfall þetta bagalegt öll-
um almenningh
Gengi erlendrar myntar
Sænskar krónur (100) ”2,2J
Norskar — (I0°) 106,25
Mörk (100) 10,50
Sterlings puhd 19,75
Frankar (100) 48,00
Dollar 5,27
toá & £ 4? m «> IU
Veðrið í gær.
Reykjavík. Á. gola, hlti 4-6,6.
íaafjörður: Logn, hiti h-4,3.
Akureyri: S. andvari hiti 6,2
Seyðlsfjörður: N. kaldi, hiti 5,0.
Grímsstaðir: Logn, þoka, hiti 5,0
Þórsh., Færeyjar: Logn, hiti 1,0
5>Gullfoss« fór héðan á þriðjudag
síðdegis áleiðis til útlanda. Farþegar
voru: Kristján Torfason kaupmaður,
Jón Loftsson fulltrúi, A. Andersen lyf-
öali frá Stykkishólmi með fjölskyldu,
lrú Margrét Zoega, frú Sigríður Jac-
'obsen, Jón Ljörnsson kaupmaður, Jak-
cb Möller ritstjóri, ungfrú Ilulda Stef-
áasdóttir frá Akureyri, ■ Tbeódóra
Daðadóttir, Jón Esphólín vélfræðing-
ur, Sigurjón Jónsson verzlm., Jensen
ritari í fjármálaráðuneytinu danska,
ú. Bentsen kaupmaður, Gunnfn. Þór-
láksdóttir, Sig. Sigurz kaupmaður, Jón
Dúason cand. polit., 0. Arnar, J. Feng-
er stórkaupm., Geir Thorsteinsson.
Chr. Havstein, Þórólfur Sigurðsson
ribstjóri, Magnús Thorberg útgerðar-
ir.aður, Sveinn Einarsspn kaupmaður
o. fl.
Mjölnir kom hingað í gær að norð-
an.
Þýzkt saltskip kom hingað í gær.
Brezknr botnvörpnngnr kom hing-
að í gær til þess að sækja þrjá menn,
sem hann skildl eftir velka fyrlr nokkru.
Nýárssnndið fór ekki fram á ný-
ársdag eins og venja hefir verið að
undanförnu. Heflr því verið frestað
um óákveðinn tíma.
Látnlr landar vestanhafs. Davíð
Valdemarsson frá Engidal í Suður-
Þingjarsýslu lézt að heimiH sínu Blg
Point hjá Manitobavatnl. í sama mán-
uði lózt Guðbjörg Guðmundsson kona
Einars Guðmundssonar frá Gimli. Hún
var ættuð úr ísafjarðarsýslu.
Orðabókarstarfið. Samkv. ályktun
síðasta þings, áttu orðabókarhöfund-
arnir af skifta með sór verkum. Hóldu
þeir því fund 28. des. og skipuðu sér
í nefnd til þess að koma samræmi og
festu í starfið. Síra Jóh. L. L. Jóhanns-
son er form. nefndarinnar.
Báti bjargað. Undir kvöld á gaml-
ársdag var símað frá Lágafelli til
Hafnarskrifstofunnar og hún beðin að
senda mótorbát til hjálpar manni, sem
var á leið út í Þerney á litlum báti,
en lenti í lagís og hrakti fyrir stranmi
og storml. Var þá brugðið vlþ og
sent inn eftir og tókst greiðlega að
bjarga bátnum og manninum ásRmfc
barni, sem hann hafði með sór.
Póstmenn hafa neitað að taka vlð
launum sfnum að þessu sinni. Þykj-
ast elga að fá hærra kaup, en þeim
átti að borga og bera það fyrir sig,
að kaupið eigi samkvesmt lögum að
fara hækkaði eftir því sem þeir gegna
starflnu lengur.
Knldar miklir hafa verið um alt
land undanfarna daga og stórhrfðar
fyrir norðan.
Anstnrrískn börnin. Búfst er við
því að fyrsta setidingin, 50 börn, komi
hingað með Gullfossi og seinni helm-
ingurinn, önnur 50 börn, komi hingað
um mánaðamót. Hefir enn eigi verlð
gefið loforð um að taka fleirl börn,
enda þótt nefndinnl hafl borist tilboð
um töku fleiri barna. Innan fárra
daga tekur nefndin ákvörðun um það,
f hraða staði fyrstu börnln eiga að
fara. — Tllboð eru enn að berast
néfndinni utan af landi vísvegar um
töku barna, ep ekki víst að hún sjái
fært að senda þau langan veg um
hávetur. Þó er búist við því, að fleirl
en 100 börn verði tekin.
Nýrskveðja kom hlngað frá ritstj.
Yísis og öðrum farþegum á Gullfossi
á nýjársdag. Það var sent á gamlárs-
kvöld og var skipið þá f hafi milli ís-
iands og Færeyja.
Trúlofnð eru ungfrú Guðrún Sig-
urðardóttir (Hafliða&onar) á Sandi og
Elías Hólm, forstöðum. »Hótei Island.í
Fundur í „Stjörnuí'élaginu" sunnu-
daginm 4. jan., kJ. 3Y2 síðdegis.
Þórður Þorsteinsson snikkai-i hef-
ji nýlega gefið Heilsuliælisfólagsdeild
Reykjavíkur 110 krónur.
Áflvél er verið að setja, í þilskipið
Seagull, eign Duus-verzlunar. Tekur
Friðrik Olafsison, sem áður var skip-
stjóri á „Asu“, er strandaði í vet-
ur, við skipinu með næstu vertíð.
Júlíus Havsteen yfird ómslögmaður
er skipaður eettur sýslumaður í Eyja-
f.iarðarsýslu og bæjarfógeti á Akur-
tyri frá 1. janúar að teija.
Hæstiréttur getur að líkindum elcki
tekið til starfa fyr en í febrúar. Er
iiúsnaiði það, sem lionum hefir verið
æliað á efri bæð hegningarhússins. ekki
lilbúið e'nn. Er verið að gjörbreyta allri
hæðinni og eiga þar að vera 4 her-
’iergi fyrir hæsbarétt en tvö handa
Læjarþingi.
„Ayo“, skonnortan seni lá lengst í
iamasessi hér i baust kom til Storno-
way á sunnudaginn var, mjög biluð.
Það á ekki úr að aka fyrir henni ineð
óhöppin.
Frá bæjarstj.fundi
3. þ. m.
Fasíeignamál.
'.'. því máli var rætt um samþykt þá
er fasteignanefnd hafði gert, um er-
indi Fr. Olsen að fá að breyta tún-
bletti um byggingarlóð, hafði nefnd-
ia fallist á að synja um beiðnina,
vegua þess að, »ekki sé hægt að
breyta i byggingarlóð einstakri spildu
sem liggur svo langt frá öllum göt-
um.« Jón Þorláksson taldi illa far-
ið, að ekki væri hægt að verða við
svona beiðnum, þvl bænum yrði
það mikíll gróði að geta breytt tún-
um i byggingarlóðir. Spurði hann
hvort ekki væri von á einhverjum
tillögum i þá átt frá fasteignanefnd
að bænum væri leyft að brevta tún-
spildum á þennan hátt. Og hvað
þessa umræddu spildu snerti, þá var
ákveðin gðtugerð á þessu svæði.
Borgarstjóri svaraði á þá ieið, að
það væri tilætlun fasteignanefndar
að ki.ma því svo fyrir, þegar þess-
ar túnspildur væru gerðar að lóðum
að þær bygðust þá meðfram götum
Annars þyrfti að leggja götu langan
veg heim, að einstakri lóð og yrði
það altof dýrt. Voru samþyktar
tillögur í málinu, til þess að fiýta
undirbúningi þessi máls.
Hafnarmál.
í því máli var rætt nm erindi frá
verkstjórafélagi Reykjavlkur. þar sem
farið er fram á aðstoð til þess að
að ko r a upp skýli á bentugum stað
niður við höfnina til afnota fyrir
verkamenn þá, er þar vinna. Hafn-
arnefnd kvaðst máli þessu hlynt,
en þóttist ekki sjá tök á að koma
þvi í framkvæmd öðrnv si en í sam-
bandi við stærri byggingu. Jón
Þorláksson kvað undarlegt að hafn--
arnefnd liti þannig á málið. Taldi
hann sfainauðsynlegt að koma upp
skýli fyrir verkamenn. Væri það
báðum aðiljum til hins betra, vinnu-
veitendum og verkamönnum. Taldi
hann jafnnauðsynlegt og eðlilegt að
taka ióðir nndir svona byggingu
og tindir skúra sem bygðir væru i
þarftr einhvers atvinnureksturs. Hafn-
arnefnd ætti ekki að gerast »Lóða
spekúlantc ef sú væri ástæðaD, að
hún sæi eftir lóðarskika undir svo
þarfa byggíngu og þessa. Höfnin
mundi eigi svo illa stödd fjárhags-
lega, að hún þyríti að skera löðir
sínar svo við neglur sér. Benti hann
á að minsta kosti væri það ekki of-
mikið gert fytir verkamenn þó hafn-
arnefnd leigði í !>v( húsi, sem hún nú
hefði við höfnin ’. Og ge ði aðlok-
nm þá fyiirspurri hvort hafnarnefnd
hefði hugsað /yrir lóð undir sjó-
mannahæli, sem hún yrði að láta
af höndum í nánustu framtíð. Borg-
arstjóri gaf þær upplýsingar, að hafn-
arnefnd teldi nauðsynlegt, að skýlið
yrði reist, en vildi fyrst ráðfæra sig
við verkstjórafélagið, áður en ákvarð-
anir væri teknar. Og helzt kysi hafn-
arnefnd að koma upp myndarlegu
skýli þar tem væri greiðasala. Gat
þess jafnframt, að langt væri siðan
hugsað hefði verið um lóð undir
sjómannahæli, þótt enn væri hún
ekkí ákveðin.
Ttllaga var samþ. um það að verk-
mannaskýli skyldi reist.
ísafoldarprentsmiðja
'ð