Vísir - 30.07.1920, Side 2

VlSIR
DMmH»
hafa fyrirliggjandi:
Rúðugler.

fflirgar tegnadir af
handsápum
[frá Celgate & Company, New-York
höfum við fyrirliggjandi
Jóh. Olafsson & Co.
Símar:
584 & 884.
Reykjavík
Símn.
JuweL
1 ijómaðuF
Rannsóknaferð
Guðm. G. Bárðarsonar.
Svo si:in frá var skýrt í "S'ísi
i gær, er hr, Guðm. G. Bárðar-
son staddur hér i bæ, nýkom-
inn úr vísindaleiðangri um
Borgarfjörð. Guðmundur er
>jóðkunnur orðinn af ritgerð-
um þeim, sem birtsl liaia eftir
hann um ýmisleg efni í íslensk-
um tíinaritum, og' mcðal er-
lendra vísindamanna er hann
mikils. jnetinn fyrir vísindaleg-
ar ritgerðir um ísland, er birtst
hafa i erlendum timaritum.
Yísir hefir hitt hann að máli
og sagði hann svo frá síðustu
rannsóknarferð sinni:
„Eg fór af slað að heiman í
j úlí, og hóf rannsóknirnar neð-
antil í Norðurárdalnum. Hefi
þegar kannað láglendið i Borg-
arfirði fyrir sunnan Norðurá og
Hvítá. Fór þaðan sem leið ligg-
ur út fyrir Hafnarfjall og skoð-
aði strandlendið þar og Leirár-
sveitina, og lauk við að kanna
svæðið þaðan út á Akranes.
Frá Akranesi lield eg rann-
sókríunum átram inn Hval-
fjarðarströnd og sný svo norð-
ur á leið aftur og liugsa þá að
athuga ýmislegt í Dalahéruðun-
ura upp af Borgarfj arðarlág-
lendihu, og kanna ýmsa surt-
arbrandsfundarstaði i Norður-
árdal, er cigi voru konrnir und-
an snjó er eg fór suður um.
pað, sem eg hefi Iagt mesta
áherslu á að kanna, eru fornár
sjávarmenjar, gömul fjöruborð
frá þeim tíma, er sjórinn stoð
hærra en nú, og fornar sædýra-
leifar, svo sem skeljar. Hcii eg
leilað eftir slíkum fomskclja-
leifum í fornum marbökkum
meðfram Norðurá, Reykjadals-
á, Hvítá, Flókadalsá, Andakíls-
á, Leirá og Laxá, og víðar með
ströndum fram, þar sem eg hefi
farið. Hefi cg á þessari leiðfund-
ið fornskeljar á 25 stöðum, þar
af voru 20 eigi áður kunnir.
Efstu sjávarmörk er eg hcti
fundið í þessum sveitum liggja
80—90 m. hátt yfir núverandi
fjörumál.— Raunsóknir hinna
fornu sæskelja veila mikils-
verða fræðslu um liitann og'lífs-
skilyrðin á þeim lin)a þcgar
jarðlög þau mynduðust er þær
finnast i, þvi hver skeltegund
þarf ákveðin lífsskilyrði til þess
að gela lifað, sumar lifa að-
eins í norðlægustu heimskauta-
liöfum, aðrar lifa ekki norðar
en við norður eða áústurströríd
Islands, margar teg. geta eigi
Jifað norðar en við véstnrströnd
landsins og enn aðrar ná aðeins
til suðursti’andarinnai’.
Surtarbrandslög hei’i eg olg
kannað, til þess að afla upp-
lýsinga um nothæfi þeirra lit
eldsncytis, og leitað rækilega að
ákvarðanlegum j u r t aleif um,
(svo sem blöðum og ávöxtum
af ])löntum þeim er brandurinn
liefir myndástaf).Slíkarminjaj-
gefa oft merkilegar upplýsingr
ar iun loftslagið á tímum þeim
er brandurinn myndaðist.
Fg liefi ííka tagt sérstaká á-
tiérslu á að mæla halla berg-
laganna, þar sem eg hefi faj-ið
um, rannsaka svo kallaða ganga
(jötungarða nefna Borgfirð-
ingar þá) bæði stefnu þeirra og
útbreiðslu. Með slikum athug-
ununi fæst fræðsla um bylting-
ár þær, sem orðið hafa á jarð-
lögunum, seni leitt lrafa lit
þess, að flóar, firðii' og dalir
bafa myndast.
Finnig hefi eg safnað ýmsum
fágætum sfeintegundum og at-
Iiugað útbreiðslu ýinsra lrínna
algengari bergtégunda (Basalt,
tiparit, dolerit, stuðlaberg o.fl.)
pað er algeng skoðuu manna
á svæði þvi, er eg hefi íarið
um nú, að sjór sé að hækka, en
fullgildar sannanir ga l eg þó
ekki fundið fyrir því að sjór-
inn tiefði tiækkað að mun sið-
an í landnámstíð, því vér höf-
um cngar áreiðanlegar upjjlýs-
ingar um stöð sjávarmáls fyr
á öldunf, en víða brýtur sjórinn
hér lil muna af landinu.
Skýrast keiríur þetta í ljós
umhverfis Mela í Melasveit. —
par brýtur sjórinn árlega af
landinu, er liann byrjaður að
brjóla kirkjugarðinn á Melum,
en fyrir hálfri öld voru 40 faðm-
ar frá garðinxrín fram á sjáv-
arbakkann. Fftir þvi nemur
tandbrotið 1 2 metrnm á áii.
Ólatnr Friðrikssnn
og stjórnia á Slökkviliðinu. *
Iláttvirti ritstjóri.
Viljið ])ér gera svo vel. að ljá
eftirfarandi línum rúm i heiðruöu
blaði yöar:
í ,,Alþýðublaðinu“ dags. 27. þ.
ni., lýsir ritstjóri blaðsins, Ólafur
Friöriksson, brúna þeim, er varö
á Laugaveg' 31. í lýsingu þessari
er meöal annars vikiö aö stjórn
slökkviliösins viö brunann, sem
hann telur enga liafa veri'ö. Mér
fyrir mitt leyti. er hjartanlega
sama um sleggjudóma Ólafs Friö-
rikssonar. Jin ]>ó gengur ósvífnin
svo langt úr liófi í greininni. aö
get ekki algerlega leitt hana
hjá mér. þar sem Ólafur heldur
])ví fram, a'ö þaö hafi veriö stjórn
slökkviliösins aö kenna, aö ílrúö-
arhúsiö ekki bjargaðist, eftir ])a'ö
2Ö hafa þó sjálfur týst ]iví yfir, aö
vatniö hafi veriö gagnslaust í hálf-
tima i byrjun brunans, enda á allra
vitoröi, að vatnsleysið var þa'ö
sem reið baggamuninn.
Astæður þær sem fram eru færð-
ar fyrir stjórnleysinu, eru svo fá-
ránlegar. og bera svo ótvírætt vott
um algeröan þekkingarskort á því
sem talað er um, að furðu gegnir.
Meðal annars er þar þessi klausa:
„Eldurinn í álmunni haf'ði náð há-
marki sínu áður en kviknaði í að-
athúsinu, ■ cu eldurinn náöi fyrst
taki þar á kvistgluggum á þakinu,
cn brunaliðar kómust ekki aö, að
sprauta á þá, ]>ar eö þcir voru í
altof lágum stiga“ o. s. frv. Sann-
leikurihn í þessu atriði er sá, aö
eg haíði gefið skipun um aö fara
meö sjálfheldustiga inn i portið, og
bjóst við að liann gæti orðið til
bjálj)ar ])ar. en við tilraun slökkvi-
liðsmanna, sem þar unnu, kom það
í Ijós, aö })eir ])oldu ekki viö fyr-
ir hita sakir. að vera i stóra stig-
aríunt, urðu því að vera i miríni
stiga og hlifa sér bak yiö eldvarn-
arvegg hússins, hefðu þcir verið
bak víð eldvamarvegginn með
stóra stígann, heffSu þcir ekki get-
að dælt á framhlið kvistsins. þar
sem eldurinn var. T’etta er sannan-
legl hvenær sem er.
1 Þaö lítur helst út fyrir, að Ólaf-
ur Friðriksson haldi, aö vatnið haíi
]iess metri kraft, sem notaður er
hærri stigi! Nei, ótafur. Dælurn-
ar okkar segja: hingað, og ekki
lengra. Og vatnsveitan sagði: þið
fáið ckki vatn nema að hálfu ieyti
handa anriari dælunni. hin fær ekk-
ert!
„Einstök aðferð", er ein yfir-
skriftiti. „Brunalið Reykjávíkur
hefir aðferð við brtma, sem það er
óskast til Austurlands. Verður
að fara með Suðurlandinu 2*
ágást. Mjög góð kjör
Uppl. gefur
Hans Eide
bjá Timbur og Kolaversluninni
eitt um af öllum brUnaliöuríi í
heinii," o. s. frv. — Ekki er nú
gleiðgosaskapurinn á lágu sligi,
Ólafur Friðriksson ]>ykist viða
knnnugur, erí mér verður nú saint
að efast um, að hann þekki eitt,
hvað ])á heldur öl! slökkvilið í
heiminum. Arínars ])ori cg vel að
leggja það undir dóirí allra skyn-
bærra manna, hvort réttára hafi
veriö. að forða húsunuin í kriug
írá bruna, eöa að halda áfram að
dæla í eldhafiö, sem aldrei gat orð-
io annað en gersamlega þýðingar-
lauft-vérk, með þeim áhöldum sem
hér eru fj'iir hendi. Það er saun-
íæring mín, að ef aðferö sti er
Ólafur Friðriksson bendir á, lie^ði
verið notuð,'hefðu að minsta kosti
brunnið ^ hús í viðbót.
„Fngiri stjórn á björgun“, er
næsta yfirskrift. — Sú ljjörgun,
sem framkvæmd var af brunalið-
inu, íór frant unoii' stjórn lir. hús-
gagnameistara Jóns Ilalldórsson-
ar. sem skipaður var fyrir tveim
árum til að gegjia því starfi við
eldsvoða. Eg hefi lieyrt frá mörg-'
i.’.m merkum mönnum, að stjórn
við björgunina hafi verið óvana-
lega. góð. Þrátt fyrir það, heldur
Olafur ])ví fram, að hún hafi eng-
in verið! En hefir nú Ólafur Frið-
riksson athúgað, livað gott er að
stjórna fólki hér við eldsvoða?
Ef allir liefðu haft lík afskifti
af slökkvitiðinu eins og hann, þá
er þaö eitt vist, að það heföi cngan
frið haft við vinnu sína, og kemur
þetta þvi ver fyrir, sem Ólafur er
éinn af brunamálanefndarmönn-
um bæjarins. Og sennilega má með
réttu álasa slökkviliðsstjórninni
fyrir ])að, að hún ekki satnstundis
lét fara með Ólaf Friðriksson á
arrnan stað, í burtu af brunastaðn-
um.
Pétur Ingimundarson.