Vísir - 19.09.1920, Page 2

iSe.föliey5s cocoa
hafa fyrirliggjandi:
í Vs> Va °S 1 lbs. dósum höfam við fyrirliggjandi.
Póstkort
rnargar tegundir — nijög ódýr.
Jóh. Olafsson & Co.
Sfmar: Beykjavik Sim».
684 & 884. JuweS

Kaupmh. 18. sept.
Forsetakosningin framka.
Frá París er símaS, aS forseta-
kosningin eigi aS fara fram n. k.
fimtudag. — Forsetaefnin Jonnart
og Peret hafa komiS sér saman um
J?a3, aS sá þeirra, sem færri at-
kvæSi fái viS undirbúningskosning-
una, skuli draga sig í hlé fyrir hin-
um. Millerand og Bourgeois hafa
neitaS aS vera í kjöri.
pijskaland og þjóðbandalagiS.
Frá París er símaS, aS sum blöS-
in þar fullyrSi, aS Frakkar muni
^ganga úr pjóSbandalginu, ef sam-
Tkt verSur á fulltrúafundinum í
nóv ember meS % atkv. aS taka
pýs^ alandi í bandalagiS. Á hinn
bógini.1 er það taliS víst, aS Sví-
JrjóS g 'anS' nr bandajaginu, ef
pýskalat ’d verSur ekki tekiS í þaS,
en óvíst hvort NorSurlandaríkin
ætla aS ha fa samtök um J?etta.
Bayen.' konungsríþi?
Frá Berlín jberst sú lausafregn,
aS Rupprecht ríkiserfingi muni
verSa kjörinn til \konungs í Bayern
n. k. laugardag. ])í ið fylgir sögunni,
að Frakkar, sem hafa sérstakan
sendihena í Bayern, séu þessu ekki
andvígir. \ 2
GeigiSBBBnriu.
Vísir hefir nýlega fengiS aá sjá j
bréf frá dönskum kaupsýslumanni. ,
sem hafði sent hingað vörur fyrir !
nokkur þúsund krónur og beðið
Landmadidsbankann danska að
innheimta andvirðið, og segir maS
urinn sínar farir ekki sléttar! Hann
segir, að bankinn hafi endursent sér
ávísanirnar, en >au orS hafi fylgt,
að bankinn gæti ekki með nokkru
móti innheimt þ<E\' í ,,dönskum
krónum", en ef greiSsla færi fram
í ísl. krónum, væri ekki hægt að
gera ráS fyrir hærra gengi á þeim
■en 95%.
Dæmi veit Visir líka til þess, að
bankinn hefir borgað innheimt fé
með 5% afföllum, án ]?ess þó að
hafa látið kröfueiganda vita fyrir-
fram, aS nokkur gengismunur væri
á ísl. og danskri krónu. En Jiar sem
ekki var nú heldur um löglegan
gengismun að ræða, og bankinn
auk þess hafði tekið að sér inn-
heimtuna án nokkurs fyrirvara, þá
liggur næst aS kalla slíkt rán, og
er ólíklegt að kröfueigendur geti
ekki náð rétti sínum á bankanum,
þegar svo stendur á.
Af þessu er augljóst: 1) að um
er aS ræða gengismun, sem bank-
inn hefir ætlað sér, en ekki vaxta-
mun til uppbótar handa kröfueig-
anda; 2) að Landmandsbankmn
hefir sagt vísvitandi ósatt, þegar
hann í yfirlýsingu sinni, sem birt
var í blöðunum, kveðst hafa sett
gengi á ísl. kr. eftir kröfu viðskifta-
vina sinna.
Gengismunurinn átti þannig aS
renna beint í sjóS Landmandsbank-
ans, sem þóknun fyrir aS leggja út
féð og eiga þaS inni hjá Lands-
bankanum gegn líkl. 6% vöxtum.
pó að gert væri ráð fyrir því, að
sú skuld yrði ekki greidd fyr en
að ári liðnu, þá fengi Lmb. þannig
1 1% vexti af henni. En sé gert ráS
fyrir því, að skuldin greiðist innan
J>riggja mánaSa, sem víst má telja,
þá yrðu vextirnir nálægt 30%
p. a.!
Berléme segir, að Danir myndu
ekki græða á verSfalli ísl. kr., vegna
þess að þeir eigi .mikiS fé inni á
íslandi. — Nú, ætli þe\r fengju ekki
sitt, ef verðfalIiS yrði viðurkent og
inneignirnar innheimtar með gengis-
mun og í dönskum kr. ? — Og ekki
myndu dönsku bankarnir tapa miklu
á viðskiftunum, ef þeir fengju alt aS
30% vexti. eða þó ekki væru nema
11, af inneign sinni hér á landi.
Lannakjör verslnnarmanna.
, , •
Eg bjóst ekki viS aS þessar lín-
ur, er eg bað Vísi fyrir nýlega,
mundu koma svo mjög við kaun
„kaupmanns“, vegna stéttar sinn-
ar, en þau virðast ærið aum
„Kaupmann" skortir auðsýni-
lega þekking á, hvaS gerst hefir í
þessu máli, og misskilur enfrem-
ur grein mína alla.
Hann getur þess, aS stjórn
kaupmannafélagsins hafi verið fal-
iS að leita samninga við verslunar-
menn, — og — ef eitthvað sé öSru-
vísi en boðlegt frá kaupmönnum
þessu viSvíkjandi. eigi stjórnin sök
á því, en félagið ekki.
pegar stjórnir félag^nna fund-
usl, þá fékk stjórn Kaupmannafé-
lagsins að sjá frumvarp það, eða
undirstöðu, er „Merkúr“ vildi
leggja til grundvallar við samning-
ana, og lofaSi hún þá aS athuga
málið og koma svo aftur á fund
með stjórn verslunarmannafélags-
ins, til þess að reyna^ aS semja
sameiginlega þannig, að hvor
stjórnin um sig, og báSar saman,
gætu borið það fram innan félag-
anna.
petta loforð er óefnt, þrátt fyrir
bréfaskriftir frá „Merkúr“-stjóm-
inni.
Grænsápa
„Victoria“-merkiö er viðurkent aí?
vera bestít sápan. Reynið hana.
Fæst aS eins í
Verslun B. H. Bjamason.
Príkveikjur
ineð látúnsskrúfum. Besta gerðin
Ef aS ein stjórn vanrækir þaS,
er hún á að gera vegna félagsins,
hlþtur það útáviS aS teljast sök fé-
lagsins, því að hún er þess „full-
mektugur" ómótmælanlega, en inn-
anfélags getur „kaupmaður“, ef
hann vill, skelt skuldinni á hana.
Enn segir hann; „pað er og
rarigt í ummælum „verslunar-
manns“, að kaupmenn ha'fi til
Jæssa „hummað' fram af sér“ aS
bæta kjör verslunarmanna." —
Lesi hann beturl,
Eg spurði að eins, í grein minni,
hvort þeir œtluðu, einir af atvinnu-
veitendum að gera J?a3 við ]?jóna
sína.
Og enn segir hann, að kaup
verslunarmanna sé undantekningar-
laust hærra en fyrir ófriðinn.
Sá, er þetta segir, er annaShvort
lítt kunnur kjörum verslunarmanna,
eða J?á hann segir ekki alt er hann
veit.
pað eru, ]?ví miður, margir er
sitja enn viS sama, — en aðal-
atriðið er, að örfáir verslunarmenn
hafa svo góð kjör, aS J?eir geti lif-
að sómasamlega á Iaunum sínum.
peir, er hafa fyrir fjölskyldu aS
sjá, verða að hafa peninga anars-
staSar frá, — með eftirvinnu eða
„spekúlera" — segjum í síld eða
fiski — með það, er peir áður eða
öðruvísi hafa eignasl. Hefir nokkr-
um öðrum en „kaupmanni“ dottiS
í hug að bjóða stúlku — fullvinn-
andi — 100 krónu kaup á mánuSi?
pað þarf athugunar
Að svo sé að sjá, sem verslun-
armenn hafi nóg af peningum.
Hve margir sæki eftir þeirri at-
vinnu og
Hve fáir hverfi þar frá sér i hag.
í verslunarstéttinni (er langflcst
af ungu fólki, sem ekki veit hve
nauðsynlegt er að spara og metur
meira — langt um efni fram -—
að njóta lífsins, á kaffihúsum og
öðrum opinberum skemtistöðum.
Margt af því einnig börn hjá for-
eldrum, sem lítið þurfa að kosta sig
daglega — fá fæði og máske fatn-
að fyrir lítið eða ekkert, en lítið
réttiæti að forejdrar barnanna
verði að hafa byrði af þeim eftir
að þau í raun og veru eru farin að
vinna fyrir sér. En í verslunarstétt-
inni eru svo fáir aðrir en ungt fóik
á afi eins kr. 21,50.
Verslun B. H. Bjarnason.
einhleypt, einmitt vegna J?ess, að
J?egar um heimili }?arf að fara að
hugsa. nægir ekki nœrri J?ví núxer-
j andi kaup verslunarmanna til að
j lifa fyrir. Aíleiðingin er svo sú, að
j verslunarmannastéttiri missir hæfa
krafta, að öðru, og J?á um leið
j losnar ,,pláss“ handa einhverjum
j unglingnum. Nú undanfarið hafa
kaupmenn J?otið upp hér í Rvík-
; „sem sveppir í haug“, og virðast
dafna furðanlega, en getur aldrei
j orðið of margt af J?eim? Eigum
i við verslunarmenn að hugga okkur
| við J?að, að við getum, þegar J?crf-
j in knýr eftir meiri peningum —orð-
j ið kaupmenn!
j Eftir verslunarstöðunni sækja fá-
j ir aðrir en unglingar, en hvort að
J?að sé sönnun fyrir ágæti hennar,
j sem lífvœnlegrar atvinnu, geta all-
i ir séð, sem vilja.
pað hverfa margir frá henni ef
ekki allir sér i hag, J?eir elstu, hæf'
ustu verða venjulega meðeigendur
í verslun J?eirri er J?eir hafa unnið
hjá, aðrir fara að sjómensku eða
eyrarvinnu, og enn aðrir verða
kaupmenn. Og allir J?essir breyta
um til betra nema einhver óviðráð'
anleg óhöpp beri að höndum.
Eg vil svo með fáum orðum bera
saman kjör verslunar- og verka-
manna. Verslunarmaðurinn verður,
ef hann á að geta gengt starfi sínu,
að hafa numið talsvert, — kostað
sig — verkamaðurinn ekki-
Verslunarmenn hafa fáir frana
úr 300 krónum á mánuði, en verka'
maðurinn með 10 tíma vinnu a
dag. rúmiega 400 kr., þó óþr°s^
aðir unglingar séu.
Á J?essi munur að viðhaldast ■
„Kaupmaður“ getur J?ess í en“®
greinar sinnar — ranglega ' |
eg hóti verkfalli og brögðum,
allgleiður yfir. jj
Eg minnist als ekki á verk a
— fleira er til, er að gagn'
verða, og ef kaupmenn ætl
bregða okkur með J?ögn g
„hummi“, verðum við að reyna a
bregða.
VerslunarmaSt*-
/
/