Vísir - 02.03.1921, Page 2

Mási!*
Rapid-Gylmderolía
Damp-Cyiinderolía
Blackvarnis. —
Allir vélamenn ættu aö reyna vélaolSur frá L. C. Glad & Co.
Kaupmannahðin. — Sýnishorn, verð og allar frekari upplýsingar
geta menn fengið hjá okkur.
Símskeyti
frá fféttaritara Vísis.
Khöfn 2. mars.
Fulltrúar Þjóðverja í London.
SímaS er frá London, að þang-
að sé komin sendisveit Þjóðverja
og hafist viíS í Savoy Hotel.
Herfangi skilað.
Símað er frá Búkarest, að Þjó'ð-
verjar tjái sig fúsa til að endur-
greiða þær 80 miljónir gullmarka,
sem þýski herinn lrafSi á brott með
sér úr Valakíu.
Persar og bolshvíkingar.
SímaS er frá Teheran, aS nýja
stjórnin liafi undirritaS sáttmála
við bolshvíkinga.
Sildarmatsmálið.
Eg hefi fyrir nokkru séS í blaS-
inu „Fram“, 5. árg., 5. tbl.,
„Frumvarp til laga um skoSun á
síld“, sem nokkrir SiglfirSingar hafa
samiS. pegar eg hafSi lesiS og at-
hugaS frumvarp þetta, varS mér
það Ijóst, að það er aS ýmsu leyti
mjög athugavert, og síst til þess
fallið, aS bæta úr göllum þeim, sem
nú eru á síldarmatinu yfir höfuS,
jafnvel þó það sé samið af Sigl-
firSingum, sem æ 11 u að vita
manna best hverju ábótvant er.
pó eg geti búist viS, aS ýmsir
Siglfirðingar, og kanske fleiri, álítí
mig ekki þann rétta mann, til aS
gagnrýna frumvarpiS, þá ásetti eg
mér að gera það, strax þegar eg
hefði kynt mér innihald þess, lét
það að eins bíða þangað til og
sæi, hvort það yrði lagt fyrir þingið
í þeirri mynd, sem Siglfirðingarnir
höfðu skapað það í, og einnig
þangað til greinargerð sú kæmi, er
þeir ráðgerðu að láta fylgja.
Nú er frumvarpið komið til þings-
ins, ásamt greinargerðinni, og hefi
eg átt kost á að heyra fyrstu fram-
sögu flutningsmannsins, sem er I.
þingm. Eyfirðinga, hr. St. Stefáns-
son. Eg ætla nú að leyfa mér að
fara nokkrum orðum um málið og
greinargerðina, eða þau atriði, sem
þeir leggja mesta áherslu á, höfund-
arnir og flutningsmaðurinn.
Aðalkjarninn virðist mér vera sá,
að breyta matsfyrirkomulaginu, á
þann hátt
1) Að matið framkvæmi að eins
matsmenn, sem stjórnarráðið skipar,
en ekki „yfirmatsmenn og undir-
matsmenn", lögsfyipaðir, eins og
verið hefir, og jafnframt að fjölga
hinum stjórnskipuðu matsmönnum
um t v o, í stað allra undirmats-
manna; sbr. 2. gr. frumvarpsins.
2) Að afnema mat á nýveiddri
síld; sbr. 3. grein.
3) Tilhögun á því mati, sem
höfundarnir vilja hafa; sbr. 5. gr.
4) 6. grein gerir ráð fyrir út-
flutningi á síld innan þriggja vikna
(þ. e. fiskipakkaðri).
5) 7. grein bannar útflutning á
allri þeirri síld, sem ekki hefir stað-
ist matH, nema hún sé magaskorin
og afhöfðuð.
Fyrir þessum aðalkjarna frum-
varpsins eru færðar ýmsar ástæður
í greinargerðinni, en að eins litlar
fyrir þeim fáu atriðum, sem miða
til bóta, og er það líklega af skilj-
anlegum ástæðum.
pað er ætlast til þess, eftir því
sem eg skil meininguna, að matið
framkvæmi alls á landinu 6 — sex
— menn. Einn á svæðinu frá
Reykjanesi að Hornbjargi, tveir frá
Hornbjargi að Ólafsfjarðarmúla,
tveir frá Ólafsfj.-múla að Langa-
nesi, og einn frá Langanesi að
Reykjanesi. Við þetta fyrirkomulag
er fyrst að athuga það, að samkv.
greinargerðinni telja þessir heiðruðu
Siglfirðingar nauðsyn á því, að lög-
gjöfin miði að því, að Irpggja bet-
ur en áður síldveiðarnar sem at-
vinnuveg, og er eg fullI(omlega sam-
mála þeim um þaB, en þá vil eg
spyrja: Er það í raun og veru al-
vara hjá þeim, að þessar tillögur
þeirra miði í þá átt? Eg svara því
hiklaust neitandi. pessar tillögur,
sem felast í frumvarpinu, eru áreið-
| anlega stórt spor aflur á bak í mats-
málinu. ]7að er ekki nærri því eins
| mikið, sem heimtað er af matsmönn-
| unum að framkvæma, með þessu
| málamyndakáki, sem 5. gr. ákveð-
i ur, eins og útheimtist til fullkomitm-
ar tryggingar fyrir gæðum vörunn-
ar, eins og eg mun víkja að síðar.
pó er það svo langsamlega ofvaxið
6 mönnum að framkvæma það, eða
■leysa svo af hendi, að nokkurt
minsta gagn verði að starfi þeirra,
IKanpið
C0L6ATES
haudsápsr
Höfnm fyrirliggjandi:
Handsápnr margar tegnndir.
Þvottasipn „Octagon".
Raksápn og Raksápndnft.
o
Jóh. Ólaf-íson & Co.
CD
Reykjavík.
Seljið ^Colgatos41 sápur.
og skal eg t. d. benda á, að samkv.
3. grein skal matsmaður „skera
úr“, þegar ágreiningur verður um
það, hvort ný síld er söltunarhæf,
„og er dómur hans einhlítur“. —
pessir menn sem frumvarpið sömdu,
segjast hafa allra manna best vil á
öllu, er að síidveiðum lýtur, og vil
eg því spyrja þá, og um leið alla
hugsandi menn: Hvernig álíta þeir
að þetta fyrirkomulag reynist, ef
slíkur ágreiningur kemur fyrir sam-
tímis t. d. á Önundarfirði og á 3
—4 stöðum við ísafjarðardjúp, eða
kanske víðar í umdæmi ísafjarðar-
matsmannsins? Á hann þá í eigin
háu persónu að yera staddur á öll-
um þessum stöðum í einu? Eða ef i
ágreiningur verður á Reykjarfirði, |
Ingólfsfirði eða víðar við Húnaflóa
og kanske við Höfðavatn, og á
Siglufirði, eiga þessir tveir mats-
menn, sem tilheyra Siglufjarðarum-
dæminu, að vera staddir á öllum
þessum stöðum í einu? Eða ef á-
greiningur verður á Akureyri, Sval-
barðseyri, Hjaltcyri, Hrísey, Dal-
vík, Húsavík og Raufarhöfn undir
eins, hvernig á þá að skifta þessum |
tveimur mönnum, sem meta skulu
á þessu svæði, milli allra þessara
staða? pað er öllum mönnum, sem
til þekkja, vitanlegt, enda játa höf-
uoclar frumvarpsins það, að ágrein-
ingur sá, sem hér um ræðir, er svo
algengur, að fœrri eru þau tilfelli,
að hann eigi sér ef(ki stað, en þau,
að hann eigi sér stað, svo ekki virð-
ist þurfa að eyða mörgum orðum
um það, hvílík dómadags hugsun-
arvilla hér er á ferðinni.
I Um 5. greinina get eg eiginlega
látið mér nægja að benda mönnum
á, að kynna sér reglugerð þá eða
erindisbréf fyrir yfirsíldarmatsmenn,
j sem,sett var af stjómarráðinu síð-
i astl. sumar (12. eða 14. júlí), sam-
kvæmt tillögum meirihluta yfirmats-
mannanna. í því eiu settar reglur
fyrir endurmati á síld (þ. e. trpggu
matí). Frá þeim reglum var „illu
heilli' veitt undanþága fyrir fram-
leiðsluna 1920, en það verður von-
andi ekki gert oftar. Við saman-
burð á þeim reglum og hinu hér um
rædda frumvarpi þeirra Siglfirð-
inganna, munu, menn geta glöggast
séð, hvert það stefnir, en ekki get
eg þó gengið svo fram hjá því, sero
er aðalatriðíð í 2. málsgrein 5. gr„
að minnast ekki á það. par er svo
ákveðið, að „opna skuli fyrir mats-
mönnum 5—20% af þeim tunnum,
sem meta skal“, og lítur út fyrir, aí
20% sé hámarl(ið. Ef ekkert finst
athugavert í þeim tunnum, virðiá:
svo, að gefa eigi matsvottorð um
gæði síldar í 80% minst af þeim
tunnum, sem matsmaðurinn hefír
ekk'i skoðaB í. Eitt ákvæði 5. grein-
ar er gott, það sem sé, að hafi síld
„ekki verið skipuð út áður en 14
dagar eru liðnir frá matsdegi, skal
mat fara fram að nýju.“ Eg er aS
vísu þeirrar skoðunar, að líða megi
lengri tími, þ. e. a. s. ef matið hefir
upphaflega verið reglulegt mal, en
ekki gagnslaust kák, eins og 5. gr.
ákveður, en eigi að síður er nauð-
synlegt að tiltaka einhvern tíma, t.
| d. 3 vikur, ef síldin liggur svo lengi
eða lengur frá því hún er metiii, og
þá gæti einnig komið tii mála, aS
nægilegt væri að opna svo sem 20%
eða það, sem matsmaður kann að
álíta nægilegt eftir atvikum.
í 6. greininni er gert ráð fyrir út-
flutningi „innan þriggja vikna“ og
að þeirri síld fylgi einnig matsvott-
orð, en á hvaða síldarskoðun það
vottorð á að byggjast, verður ekki
séð, ef afnumið er mat á nýrri síld,
en síld skipað út jafnvel um leið
og hún er söltuð, eins og sumir út-
gerðarmenn hafa viljaö gera og
jafnvel hefir verið gjört stundum.
Um skoðun mína á þessu atriði, vi!
eg vísa til greinar, er eg skrifaði í
„Vísi“ fyrir nokkrum dögum, en
það skal eg taka fram í þessu sam-
bandi, að eg hefi ekkeit á móti því,
að breytt verði til að einhverju leyti
um mat á nýveiddri sfld, því eg hefi
áður margsinnis látið þá skoðun í
Ijós, sem Öllum, er til þekkja, ætti
einnig að vera ljóst, að slíkt mat
getirr aldrei orðið fullnœgjandi mat,
heldur yfirlitsmal, sem ekki útilokar
það, að í tunnurnar komist meira
eða minna af skemdum síldum, og