Vísir - 13.08.1921, Blaðsíða 2

VXSIK
Málningapensla
ðdýr sykar: Göðnr syknr:
IVíi er Hykurfarmnrinn kominn.
Höggvinn Meliss
Steyttnr Melis (ekki Javasykur)
Kaadis.
Pðntnnnm veitt móttaka.
Dýrtiðin.
Eins og sjá má af skýrslu þeirri,
sem birt var hér i blaSiuu á dög-
.ununij um verí lækkunina í
ýmsum löndurrf, þá hefir verSlagiíi
yfirleitt lækkað mjög miikiö í heim-
inum sí'öan í- fyrra, stórkostlega
mikið á svo stuttuml tíma, og þá
einkanlega í mestu verslunar- og
framleiöslulönduirl heimsins. Og
það er auösætt, aö það er lifs-
spursmál hverri þjó'ö, að fá áö
njóta þessarar verölækkunar og aö
veröa samferða ööruiri í hennj. Nú,
Jremur en nokkru sinni'áöur, verö-
ur með öllúm) ráðum aö vinna bug
á dýrtíöinni.
íslenskar afuröir hafa falliö
stórkostlega i verði. Framleiöslan
getur því ekki borgað sig, nema
framleiöslukostnaöurinn og verö-
Iag innfluttra nauðsynja lækki að
sama skapi. Til franlbúöar er eng-
in björg í þvi, aö h’ækka verð út-
fluttu varanna á óeölilegan hátt.
Þaö er erigin hjálp í því til fram-
búöar, að fá 10—20 kr. mfcira fyrir
skippundiö af fiskinum, ef þeim
mun minna fæst fyrir krónuna,
sem verðið er miöaö viö. Þaö verð-
ur að komast á jafnvægi milli
framleiöslukostnaöarins og sann-
virðis afuröanna. En til þess aö
það geti orðið, verða allir að hjálp-
ast að. — Ef útgerðarmenn „skrúfa
upp“ verð á erl. gjaldeyri, til þess
að fá sem mest verð fyrir fiskinn í
krónum, þá verður það ekki til
annars en að kaupmenn verða að
selja innfluttú vörurnar hærra
verði og verkamenn verða að
„skrúfa upp“ kaupið að sama
skapi. Sannvirði afurðanna fer
ekki eftir því, hvað verð þeirra er
talið hér í krónum, lieldur eftir
því livað miki'ö er hægt að fá fyr-
ir þær af þeim vörum, sem lands-
menn verða að kaupa frá öðrum
löndum. Það hlýtur því að fara
eftir þvi, hvað framleiðslan er dýr
í öðrum íöndum. Þess vegna hlýt-
ur verðmæti þeirra að minka að
sama skapi sem dýrtíðin minkar í
öðrum löndum.
Nú eru kornvörur fallnar svo í
verði i Bandaríkjunum, að verðið
á þeim er orðiö svipað því sem það
var fyrir ófriðinn. Kornvörur hafa
fallið mikið í verði hér á landi, en
þó eru þær enn í margfalt hærra
verði en fyrir ófriðinn. Þetta staf-
ar að miklu leyti af því, að dönsk
króna er ekki nema rúmlega hálf-
virði þess sem hún var. Af því er
nú auðsær „gróðinn" á því að
lækka gengi ísl. krónu! En hér
kemur líka fleira til greina. Flutn-
ingur varanna er margfalt dýrari
en hann var. Flutningsgjöld hafa
lækkað gífurlega — annarsstaðar.
Hér hafa þau lítið lækkað. En til
þess að við getum oröið öðrum
þjóðum samferða 5 almennri verð-
; lækkun á nauösynjavörum. verða
j einnig flutningsgjöldin með skip-
i um okkar að lækka. — En óhætt
. er þó að fullyrða, að éf ekki væri
g j a 1 d e y r i s s k o r t u r i n n, þá
mundi hér hafa orðið miklu örara
verðfall á helstu nauðsynjavörun-
um en orðið hefir. Fvrir það, að
i ísl. kaupmenn hafa orðið að fá
: vörur lánaðar hjá „Pétri og Páli“,
i hafa þeir vafalaust sætt verri
kjörum, en hér heima fyrir enga
l samkepni að óttast. Þessuiil stuðn-
! ings nægir a'ð benda á steinolíu-
vcrslunina, bæði verðlag Steinohu-
höfum við fyrirliggjandi.
Jöh. Olaísson & Co.
Simar: 584 & 884.
Beykjavik.
Simnafni _Juwel“t
félagsins og siðasta steinolíukaup
landsverslunarinnar.
Ríkisstjórnin hefir dregið það
ófyrirgefanlega á langinn, að ráða
bót á gjaldeyrisskortinum. Landið
tapar stórfé á þeim drætti. Og það
eru ekki að eins einstaklingarnir
sem tapa, heldur þjóðárheildin og
sjálfur ríkissjóðurinn. Því að dýr-
tíðin kemur ekki léttast niður á
ríkissjóðnum sjálfum. Afkoma rik-
issjóðsins er þessi árin mjög háð
því, hve háa d ý r t í ð a r u p p-
b ó t hann verður að greiða em-
bættismönnum landsins. Dýrtíðar-
uppbótin er þetta árið nál. 140%.
Samanborið við dýrtíðina er það
síst of mikið. En það, hvort dýr-
tíðaruppbótin lækkar eða hækkar
um ein 10% munar rikissjóðinn
um hundruð þúsunda. — Það eru
nú horfur á því, að dýrtíðarupp-
bótin verði alt að 20% lægri næsta
ár en þetta. En það er sennilegt,
að hún g æ t i orðið alt “að 40%
lægri, ef stjórnin gerði það sem í
hennar valdi stendur til að draga úr
dýrtíðinni. Fyrir ríkissjó'ðinn er á
þessum eina lið um að ræða e i n a
m i 1 j ó n til eða frá, eða alt að því.
Frestnn
Spánarsanmingsins.
(Niðurl.).
Eftir að ofangreind tilkynning
frá ríkisstjórninni var gerð heyr-
inkunn, hefir það komið í ljós, að
lítil eöa engin beyting hefir orðio
til batnaðar um tilboð eða sölu
fisks til Spáhar, frá þvi verði, sem
nefnt var, unv það leyti, sem 72
peseta tollurjnn — var ýfjr-
vofandí, enda er það engin furða,
þegar vel er að því gætt, hvernig
nú horfir málum út af þessum; alt
of takmarka'ða fresti. Sagan er
nefnilega sú, að fresturinn rennur
5 raun og veru út þann 20. septem-
ber (ekki 20. október, eins og svo
margir vilja halda fram), og e£
að vanda lætur, þá er mestur hluti
Spánarfisks óútfluttur þá. Það er
því engin furða, þó menn þeir, sem
eiga við fiskkaup i stórum stíl,
taki ntesta tollinn með í reikning-
inn, er þeir gera tilboð í fisk, enda
mundi þeim ómögulegt, að fi-am*
kvænfa það, frá 20. september til
20. október, að ná í skipakost frá
öðrum löndum, og síðan að eiga
vís góðveður til að ferma, senni-
Iega íleiri tugi þúsunda skippunda
alt á eirium nfánuði, ef svo skyldi
iara, að Spánverjar segðu upp
samjningum við okkur þann 20.
september þ. á. Einmitt þessi
möguleiki liggur fyrir höndum,
og er síst að furða, þótthygnirfisk-
kaupmþnn, sem kaupa fisk fyrit
svo mörgum miljónum skiftir,
reikni mjeð honum, en því meiri
ástæða virðist til þess að taka
þennan alt of stutta frest til skjótr-
ar og alvarlegrar yfirvegunar a£
ríkisstjórn íslands og gera önnur
og betri skil vrö Spánverja þegar
í stað, þar sem, eins og að framan
er bent á, þessi óvissa og stutti
frestur, hlýtur a'ö bjaka landinu
fleiri miljóna króna tjón í verð-
mismun, þar sem ganga má tit frá
því, að fiskur seldist aö minsta
kosti 30—40 krónum hærra. hvert
skippund, ef að kröfum Spánverja
væri gengið, eða þá að fastákveð-
inn restur fengist til febrúarmán-
aðarloka 1922.
Þetta, sem að framan hefir ver-
ið drepið á, er svo þýðingarmikið
alvörumál fyrir íslendinga, aS
þjóðin hlýtur að krefjast þess a£
ríkisstjórninni, að hún þegar opni
augu sín og annaðhvort gangi að
kröfum Spánverja eða þá að hún
leitist við að fá fastákveðinn frest
(i! febrúarloka 1922. Geri hún það
ekki, liggur á henni sú ábyrgð að
skaða landið, — vísvitandi -— um
fleiri miljónir króna. en fé er sá
hlutur, sem vér íslendingar höfum
síst leyfi til að kasta frá okkur
á þessum þrengingartímunt
Væri æ.skilegt að öll þau bygð-
„HESSÍA N“:
FiskpðkkBsirstrigi 54“
Húsastrigi 72“
Hiæg:sta verð ái landinu,
Helgi Magnússon & Co.