Vísir - 21.09.1921, Blaðsíða 2

VÍSIR
Octagon”
Þvottas ápan
HSfam í'yrirliggjaadi:
Jer viönrkead af þeim er 'reynt hafa, &ö vera s4 besta sem fáanleg
er. Ef þiö ekki n4 þegar notiö
„OCtagOn", þá dragíö ekki að kaupa hana til reynsln,
því að nota „Octagon11 pVOttaS^PU
er sparnaður á ailan máta.
CqIbl Stivelsi
SkðgaH
Seglgarn
frá fréttaritara VfsU,
Khöfn 20. sept.
írsku samningarnir.
Frá London er símaS, aS de Val-
era sími orSsendingar til ensku
stjórnarinnar hvaS ofan í annaS,
Lloyd George bíSi átekta og haldi
samningaleiSum opnum. — BlöSin
telja orSsendingar de Valera miSa
aS því einu aS reyna aS láta svo
Iíta út, sem írar beri enga ábyrgS á
því, þó aS samningunum verSi slitiS.
Uppreisnin á Indlandi
heldur áfram og breiSist út um
landiS.
Húsnæðiseklan.
Eitt af mestu vandræSamálunum
hér í Rvík, sem einna mest kemuv
viS stóran meiri hluta borgarbúa,
er húsnæSismáliS.
HúsnæSiseklan og húsaleigan
kemur hart niður á borgarbúum.
„Seint vaknar sá, sem aldrei
vaknar,“ finst manni oft eiga viS
að segja um bæjarstjórnina hér. En
viti menn! Nú rumskar hún.
A síðasta fundi sínum, um miðj-
an þenna mánuð, þegar að eins er
eftir hálfur mánuSur til venjulegs
haustskildaga, samþykir hún aS láta
fram fara mat á hverri IeiguíbúS í
bænum.
pó þetta kynni nú að geta haft
einhvern árangur til umbóta, þá er
orðið of áliðið timans nú, til þess að
þetta geti hafl nol(l(ur áhrif á kom-
andi vetri.
Að minsta kosti einn veturinn enn
verða því leigjendur hér að búa við
sama okrið og sömu afarkostina og
aS undanförnu.
Skilríkir menn, sem verið hafa á
ferð hér í nágrannalöndunum. og
heyra og sjá hvaða kjör og kosfi
menn eiga hér við að búa í þessum
eínum, standa undrandi og orðlaus-
ir, sem von er á. Enda mun það
mála sannast, að slík ósvífni eigi
sér hvergi stað nema hér.
Að hafa gætur á því, að slíkt
okur og ósvífni ekki geti þrifist hér,
er auðvitað bein shplda bæjarstjórn-
arinnar. En þeirri skyldu hefir hún
gersamlega brugðist hingað til, og
þessi framannefnda tillaga hennar
er lítilsvert kák, sem vanséð er að
komi að neinu haldi. Og hvað kom-
andi vetur snertir, er hún þýðingar-
laus.
Eg hefi ekki trú á því, að með
neinum nefndaskipunum verði neitt
verulegt gagn unnið í þessu máli.
Aðalmeinið liggur í því, að húsin
eru of fá, eða fólkið of margt.
Bjargráðið er því innifalið í því
að fjölga húsunum, og koma í veg
fyrir of mikið aðstreymi að bænum.
Bærinn byrjaði á því fyrir nokkru
að gefa mönnum kost á leigulóðum
innan bæjarlandsins. En kjörin voru
að ýmsu leyti óheppileg, og leigan
alt of há.
Alt sem hafðist upp úr því „bjarg-
ráði“, var, að bygðir voru í Skóla-
vörðuholtinu mestmegnis óhæfir
hjallar til mannabústaða, sem ekk-
ert verðmæti er í, og enginn lítur
við, nemk í sárustu neyð. Og ekki
ber á því, að nokkurt eftirlit hafi
verið haft með því, hvernig þessir
hjallar voru bygðir og frá þeim
gengið.
Bæjarstjórnin þarf að taka upp
annan sið, ef duga skal. Hún þarf
að gefa þeim, sem þarfnast fyrir, og
vilja leggja út í að byggja sœmileg
mannahíbþli, kost á byggingalóð-
um með öðrum kjörum en undan-
farið.
Hún á að láta af hendi lóðina
undir hvert hús (lóð, sem ekki sé
minni en t. d. 150—200 ferálnir)
leigulaust í t. d. 5 ár. Að þeim tíma
liðnum sé lcðin metin, annaðhvorc
til hæfilegs eftirgjalds, eða sölu með
skynsamlegu verði, en ekki reykvísku
húsabraskara verði. En þau skilyrði
á jafnframt að setja, að á fvrsta
ári eftir að lcð er tekin á leigu þann-
ig, sé bygt á henni íbúðarhús, sem
ekki megi reisa án þess að bygg-
ingarnefnd hafi samþykt fyrirkomu-
lag þess, efni og frágang.
peim, sem með þurfa, á bæjar-
stjórnin að hiálpa til að byggja yf-
ir sig, á þann hátt að lána þeim
fé til húsbyggingarinnar, eða ábyrgj-
ast lán þeim til handa til þess, með
kjörum, sem ekki reisa lánþiggjend-
um hurðarás um öxl.
Efni til slíkra húshygginga, sem-
ent, við, þakjárn o. s. frv., ætti bæj-
arstjórnin jafnan að útvega lysthaf-
endum ti! katips. Ætti henni að vera
það hægt, ekki síður en einstökum
Agætur Hirðfiskur
fæst í
versl. Visir.
„spekúlöntum" (jafnvel innan núv.
bæjarstjórnar). Á þann hátt gæti
alt efni orðið mun ódýrara en ann-
ars er kostur á. Skal eg ekki fara
frekar út í það atriði að þessu sinni,
en það veit eg, að jafnvel eins og
nú standa sakir, mundi mega kom-
ast að samningum um byggingar-
efni við útlendar verksmiðjur með
betri kjörum en slíkt efni er fáan-
legt hjá ýmsum frambjóðendum hér
á staðnum.
Til eru einnig margar verksmiðj-
ur, bæði í Noregi, Svíþjóð og Finn-
landi, sem smíða hús og selja til-
búin til uppsetningar, við mun lægra
Verði en undanfarið hefir verið fá-
anlegt hér. pessar þjóðir liggja með
miklar viðarbirgðir, sem fást munu
fyrir ólíkt lægua verð, en hér heima
er um að gera, einkum ef í stórum
stíl er keypt (heilum skipsförmum).
Slík tilbúin hús er fljótlegt að reisa
og ef nokkur, eða nokkuð mörg, hús
af sömu gerð, væru pöntuð í einu,
yrði verðið á þeim mun viðráðan-
legra, en hér hefir verið kostur á
og verða inun fyrst um sinn.
pað getur máske orðið að ein-
hverju liði, til þess að bæta úr húsa-
leiguokrinu, að framkvæma tillög-
una um matið. En úr húsnæðisvand-
ræðunum bætir það ekki. Til þess
að bæta úr þeim er ekkert annað
ráð en að byggja, og gera mönnum
fsert að' byggja.
A þeirri tillögu eins bæjarfull-
trúans (Jóns ]7orlákssonar) að skipa
efnamönnunum að byggja yfir sig,
en vera ekki leigjendur, hefi eg ekki
mikla trú. — Bæjarfulltrúanum
gleymdist raunar, að gera grein fyr-
\ ir því, hvernig sú tillaga væri fram-
\ kvæmanleg. Eg skoða hana að eins
sem fyrirslátt, að minsta kosti þang-
að til hann skýrir, hvernig hún sé
framkvæmanleg. Mig minnir, að til
hafi verið, og sé máske til enn, á-
kvæði um, að taka megi herbergi
af þeim bæjarbúum, sem álítist að
hafi of mörg, og leigja þeim, sem
skortir húsnæði. Eru nokkur dæmi
til, að það hafi verið gert hér? Eru
ekki aftur á móti allmörg dæmi til
bins, að með leyfi bæjarstjórnar,
hafi mörg herbergi og íbúðir (jafn-
vel heil hús) í bænum verið tekin
og breytt í svonefndar „skrifstofur"
ýmsra verslunarbraskara, eða búð-
arholur til þess að selja í ýmsar ó-
nauðsynlegar vörur?
En eitt ■ er víst og satt, og það
er: aS svo búið má ekki standa, og
strax í haust er sþylda bæjarstjórn-
ar að hefjast handa til umbóta.
Borgari.
Idnaður Pjóöverja.
f—O—Í
ÞjóSverjar eru nú teknir a5
gerast öðrum þjóðum erfiðir keppi-
nautar í iðnaði. Hafa Þjóðverjar
Iöngum staðið í fremstu röð iðn-
aðarþjóðanna, og nú er samkepn-
in sérstaklega erfið, sakir þess
hvað gengi marksins er lágt, og
einkum verðnr slík samkepni örð-
ug Bandaríkjunum.
Verksmiðjufélag eitt i Banda-
rikjunum, „Intertype Corporation",
sem býr til setjaravélar, skrifar
umboösmanni sinum hér á landi
(Jóh. Ólafsson & Co.) á þessa leið:
Vegna þess hve gjaldeyrisgengi í
Norðurálfuni er lágt, má heita að
ómögulegt sé að selja „Intertype“-
vélar til annara landa í samkepni
við þýsku Mergenthaler Linotype-
verksmiðjuna, og þess vegna hefir
Intertype-félagið samið við Krupps-
verksmiðjurnar i Essen i Þýska-
landi um smiði á „Intertype“-vél-
um til að selja í öllum Norður-
álfulöndum, öðrum en . löndum
bandamanna, sem geta fengið vél-
arnar frá verksmiðjum félagsins í
Englandi. — Þannig leggur Banda-
ríkjafélagið til gerðina og nafnið
á vélarnar, til þess að halda
markaðinum, en Þjóðverjar leggja
til efnið og vinnuna.
Frakkar hafa samið um kaup á
mestu kynstrum af iðnaðarvörum
frá Þýskalandi, upp í skaðnbæt-
urnar, sem Þjóðverjar eiga að
greiða þeim á nætu árum, eink-
anlega á varningi, sem þarf tii
viðreisnar á orustusvæðinu á Norð-
ur-Frakklandi. Hefir það mælst
misjafnlega fyrir, að Þjóðverjar
skyldu latnir sitja fyrir þeirri vinnu,
en stjórnin ber það fyrir sig, að
með þeim hætti sé þó samkepni
þýsks iðnaðar á erléndum mark-
aði að nokkru leyti bægt frá, auk
þess sem Frakkar fái með þess-
um hætti ódýrari varning til sinna
þarfa en þeir geti sjálfir framleitt.

Gullfoss
kom til Leith í gær á útleið.
VerS á kjöti og slátri
auglýsir Sláturfélag SuSurlands í
blaSinu í dag. Gildir það verð til
10. október.
VeSriS í morgun.
Hiti hér 7 st„ Ves'm.eyjum 6,
Grindavík 7, Stykkishólmi 8, ísa-
firði 7, Akureyri 7, Grímsstöðum 4,
(Raufarhöfn, engin skeyti), Seyð-